Nhậu nhiều - coi chừng hư khớp háng
Về khoản nhậu thì có lẽ dân Việt Nam là “Vô địch”.
Nhậu mọi lúc mọi nơi và hậu quả thì cũng vô số kể. Một
trong số đó là tình trạng hư khớp háng do hoại tử chỏm
xương đùi.
Nguyên nhân và triệu chứng
Hoại tử chỏm xương đùi là tình trạng chết của xương do
thiếu máu nuôi. Bệnh thường xảy ra ở độ tuổi từ 30-60, xảy
ra ở cả 2 chỏm xương đùi với độ nặng khác nhau hay như
nhau. Bệnh xảy ra do các bệnh lý gây tắc các mạch máu
nhỏ cung cấp máu cho chỏm xương đùi, ví dụ tắc mạch do
các chất mỡ gây tắc mạch trên những bệnh nhân có tổn
thương gan do rượu.
Nguyên nhân có thể chia làm 2 nhóm chính là có chấn
thương hay không chấn thương. Nguyên nhân do chấn
thương ví dụ như: té gãy cổ xương đùi, trật khớp háng…
nguyên nhân không do chấn thương bao gồm: uống nhiều
rượu, bia, dùng corticoide liều cao kéo dài, bệnh lý giảm áp
như những người thợ lặn lặn sâu và trồi lên đột ngột, bệnh
lý hồng cầu hình liềm, chạy tia xạ và có khoảng 25% không
rõ nguyên nhân là gì.
Triệu chứng thường là có cơn đau khởi phát đột ngột mà có
lẽ là do thiếu máu nuôi đột ngột. Tuy nhiên, bệnh nhân
thường đã có tình trạng hoại tử chỏm trước đó. Cơn đau
ngày càng nhiều khi xương chết làm xẹp chỏm xương đùi,
đau khi đi đứng và giảm khi nghỉ ngơi. Cơn đau xuất phát
từ bẹn lan xuống mặt trong đùi hoặc đôi khi cảm giác đau
sau mông. Cơn đau làm hạn chế các vận động của khớp
háng và khi khám thấy động tác xoay ngoài và xoay trong
háng bị giảm trước. Đôi khi bệnh nhân có cảm giác đau ở
vùng gối và khiến cho nhiều bác sĩ chẩn đoán lầm.
Chẩn đoán và điều trị
Việc chẩn đoán thường dựa trên lâm sàng và X-quang, tuy
nhiên ở giai đoạn sớm, X-quang thường qui không phát
hiện được, mà phải cần tới phim MRI mới cho phép thấy
các tổn thương xương sớm.
Khi đã có chẩn đoán, việc điều trị sẽ bao gồm thuốc kháng
viêm giảm đau nhưng kết quả không khả quan mấy. Có rất
nhiều phương pháp mổ xẻ nhằm mục tiêu cứu vãn chỏm
xương đùi, động tác đơn giản nhất là khoan giải áp, phức
tạp hơn có thể ghép xương xốp sau khi khoan, ghép mào
chậu có cuống mạch hay xương mác có cuống mạch, nghĩa
là bác sĩ sẽ khoan 1 đường hầm giải áp trong chỏm xương
đùi, sau đó sẽ dùng một miếng xương có mạch máu nuôi đi
theo đặt vào trong chỗ đường hầm với hy vọng là chỏm
xương đùi sẽ có máu nuôi và sống lại. Lý thuyết là như thế
nhưng kết quả khá hạn chế. Tuy nhiên, người ta vẫn tiến
hành vì mục tiêu cứu lấy chỏm
xương đùi.
Khi chỏm xương đùi đã hư
hoàn toàn thì biện pháp cuối
cùng để giải thoát cho bệnh
nhân khỏi cơn đau và sự tàn phế
là thay khớp háng. Thay khớp háng giúp bệnh nhân đi lại
dễ dàng, không đau. Tuy nhiên, việc gì cũng có mặt trái của
nó. Điều đầu tiên là khớp háng nhân tạo không thể tốt hơn
chỏm xương đùi thật, bệnh nhân sẽ không được phép ngồi
xổm hay bắt chéo chân, nguy cơ có thể bị trật khớp háng
mặc dù có nhiều nỗ lực nghiên cứu từ các hãng dụng cụ để
giảm thiểu tình trạng này. Thứ đến khớp háng nhân tạo có
một tuổi thọ nhất định, sau một thời gian 10-15 năm sau
khớp hư thì phải thay lại. Việc thay lại sẽ rất khó khăn và
tốn kém do xương bị hư nhiều. Người mang khớp háng
nhân tạo cũng giống như mang van tim nhân tạo cũng phải
tránh để bị nhiễm trùng ở da, răng, miệng hay những nơi
khác, vì khi đó vi khuẩn sẽ bám vào khớp háng nhân tạo
gây ra nhiễm trùng và như thế thì rất tồi tệ.
Vì những biến chứng trên mà các bác sĩ cố gắng kéo dài
thời gian sử dụng chỏm xương đùi thật càng lâu càng tốt,
cho đến khi không còn cách nào khác thì sẽ thay chỏm. Ở
nước ngoài, bệnh nhân được bảo hiểm trả nhưng ở Việt
Nam thì việc thay khớp háng sẽ là một gánh nặng cho bệnh
nhân vì giá khá cao. Tốt nhất có lẽ nên… bớt nhậu để giảm
bớt nguy cơ hoại tử chỏm xương đùi và cũng là một trong
những cách tiết giảm chi tiêu trong tình hình khủng hoảng
kinh tế như hiện nay.
