Những điều cần biết và
cách phân loại ống kính
máy ảnh
Có nhiều cách phân loại ống kính, tuy nhiên 2 cách thông dụng nhất là phân
loại theo tiêu cự (hay góc nhìn) và phân loại theo các thông số về độ mở kết
hợp với tiêu cự được ghi trên ống kính.
Phân loại theo tiêu cự ống kính
Tiêu cự của ống kính được định nghĩa là khoảng cách tính từ tâm ống kính
(trung điểm đoạn thẳng nối hai tâm đường tròn thấu kính trước và sau) tới
cảm biến của máy.
Tuy nhiên định nghĩa này không mang giá trị gì mấy đối với người sử dụng,
nên có thể hiểu một cách đơn giản là tiêu cự thể hiện góc nhìn và độ bao phủ
diện tích khung hình chụp. Cụ thể: tiêu cự càng ngắn thì góc nhìn càng rộng,
càng thu được nhiều chi tiết cảnh vật vào trong khung hình và ngược lại, tiêu
cự càng dài góc nhìn sẽ càng hẹp.
Phân loại ống kính theo tiêu cự bao gồm 3 loại ống kính:
- Ống kính góc rộng (wide lens): ống kính có tiêu cự ngắn (nhỏ hơn 35mm),
cho góc nhìn rộng, thường sử dụng để chụp phong cảnh.
- Ống kính tầm trung (normal lens): ống kính cho góc nhìn trung bình (từ
35 – 70mm).
- Ống kính tầm xa (tele lens): ống kính tiêu cự dài (hơn 70mm), cho góc
nhìn hẹp nhưng có khả năng “kéo vật lại gần” hơn so với khoảng cách thực
(tương tự ống nhòm).
Ống kính tele 70-200mm của các hãng Canon, Nikon, Sigma.
Ảnh chụp ở tiêu cự 18mm.
Ảnh chụp ở tiêu cự 24mm.
Ảnh chụp ở tiêu cự 35mm.
Ảnh chụp ở tiêu cự 55mm.
Trong cùng một khung hình, tiêu cự khác nhau dẫn đến sự thay đổi về tỉ lệ
giữa các vật thể cũng như phối cảnh phía sau chủ thể.
Phân loại theo thông số ghi trên ống kính
Trên thân ống kính bao giờ cũng có các thông số liên quan tới độ mở và tiêu
cự của ống kính (độ mở là gì, tác dụng của chúng ra sao sẽ được nói tới trong
các phần tiếp theo sau). Theo đó, có thể phân chia ống kính ra làm 3 loại khác
nhau:
- Ống kính một tiêu cự (prime lens/ fixed lens): thường gọi là “ống kính
zoom chân” do tiêu cự không thay đổi được, và vì thế khi muốn thay đổi góc
nhìn hoặc tỉ lệ chủ thể trong ảnh, người chụp buộc phải di chuyển cùng với
máy. Do tiêu cự không thay đổi được, nghĩa là khoảng cách giữa hai thấu
kính trước – sau được giữ cố định nên prime lens cho chất lượng hình ảnh rất
sắc nét, đặc biệt thường có độ mở lớn.
- Ống kính dải tiêu cự đa khẩu độ: là ống kính dạng “zoom”, có khả năng
thay đổi tiêu cự trong một dải cố định hai đầu bằng cách xoay hoặc đẩy lens.