Nhút nhát
Tâm tính của trẻ ở độ tuổi bắt đầu đến trường có
thể dẫn đến thái độ thận trọng với những tình
huống mới và chậm thích ứng với những người
chưa quen.
Làm thế nào động viên trẻ nhút nhát?
Làm gương. Bạn phải có tính quyết đoán trong
những trao đổi với những người bán hàng, hỏi những
câu hỏi thích hợp với bạn bè, và nhìn thẳng vào
người lạ khi tiếp xúc.
Cảnh giác với những phản ứng nhanh. Bạn nên
gần gũi với trẻ để quan sát và phát hiện những tình
huống xã hội nào có khuynh hướng làm tăng tính
nhút nhát nơi trẻ. Khi hiểu hơn về những lo lắng của
trẻ, bạn hãy nói và cùng làm việc với trẻ để vượt qua
những tình huống đó. Ví dụ, con bạn bị áp lực nặng
về học hành, có thể cháu không dám nói vì sợ thất
bại. Trong tình huống đó, bạn nên giảm những kỳ
vọng của mình đối với việc học của trẻ.
Thực tập những tình huống khó. Rủ con chơi
đóng kịch, cho nó đóng những vai nó thường ngại
làm. Trẻ vừa làm vừa cười khúc khích và thấy rằng
thật buồn cười khi phải nói trước đám đông, phải mời
các bạn đi dự sinh nhật..., nhưng nó cũng bắt đầu
cảm thấy tự tin hơn về khả năng hoà nhập với xã hội.
Giúp trẻ khẳng định vai trò riêng của mình. Trẻ
nhút nhát thường khó xác định cho mình một vị trí
riêng trong xã hội. Ðể động viên trẻ, bạn cho cháu
tham dự những hoạt động ngoại khóa thích hợp với
sở thích của trẻ: nhóm bơi lội, hướng đạo sinh, câu
lạc bộ cờ vua... Một khi trẻ khám phá ra tài năng của
mình, lòng tự tin của trẻ sẽ dâng cao cùng với lòng
nhiệt thành. Nếu trẻ không chịu tham gia thì đừng ép.
Bạn liên tục đưa ra ý tưởng, và cuối cùng trẻ sẽ nhận
ra những hứng thú phù hợp.
Cần ý thức khi nào phải rút lui. Có một ranh giới
mong manh giữa việc giúp trẻ đương đầu với sự nhút
nhát và việc quấy nhiễu trẻ bằng những đòi hỏi liên
tục bắt trẻ phải hội nhập với xã hội bên ngoài. Cũng
nên nhắc bạn rằng tính khí của trẻ không phải là kết
quả của những khả năng nuôi dạy của bạn. Chừng
nào trẻ có bạn bè, cảm thấy hạnh phúc, và có thể
thực hiện vai trò của mình như một học sinh hay một
thành viên trong gia đình, thì mọi chuyện bắt đầu ổn
thỏa. Bạn nên khen cháu mỗi khi cháu có nỗ lực hòa
nhập, khuyên bảo khi trẻ cần, sau đó để trẻ tự quyết
theo cách của nó.
Đừng gán chữ "nhút nhát" cho con bạn:
Ngàn lần không nên gắn một nhãn hiệu gì cho trẻ
con, kiểu như: "Ồ, cháu nhát đấy mà!". Có thể trẻ
không nghĩ mình nhút nhát. Nhưng nếu bạn cứ hay
nói vậy, trẻ sẽ tin điều đó. Hơn nữa, có thể trẻ không
thấy tính nhút nhát là một cản trở, nhưng nếu bạn nói
trắng thực tế của vấn đề, thì trẻ có thể nhận ra đó là
một trong những nhược điểm trong nhân cách của
mình.
Bạn nên nói: "Chưa quen ấy mà. Một lát nữa là nói
như sáo thôi", thay vì gọi trẻ là nhút nhát.
Một khi đã bị mọi người cho là đứa nhút nhát rồi, bạn
cố gắng thay đổi hình ảnh đó bằng cách cho trẻ nghe
lóm một vài điều tích cực về nó. Khi trẻ đang nghe
lóm, bạn nên khoe rằng con bạn đã cởi mở hơn, hoặc
đề cao một nỗ lực nào đó mà trẻ đã làm để hội nhập
với xã hội. Ðồng thời bạn cũng nên dặn dò những
người trong gia đình, người thân, bạn bè, và thầy cô
giáo đừng dán nhãn hiệu cho trẻ.
Trẻ nhút nhát có cần đến sự giúp đỡ của các
chuyên gia không?
Chúng ta nên hiểu sự nhút nhát chỉ là chướng ngại
vật trên đường chứ không phải là rào chắn. Dù có đôi
chút đau buồn hay vấp phải vài bước đi sai lầm, mọi
trẻ em, dù rất nhút nhát đều có thể rèn luyện cách
giao tiếp và đương đầu với tình trạng bị mọi người
chú ý. Chúng có thể có ít bạn hơn so với những trẻ
khác, nhưng tình bạn của chúng rất thân.
Tuy nhiên, nếu con bạn nhút nhát quá đến nỗi tránh
tiếp xúc, hoặc nếu bạn lo rằng sự nhút nhát của trẻ
hủy hoại khả năng hoạt động của nó, thì nói cho thầy
cô giáo của trẻ ở trường hoặc bác sĩ tâm lý nhi khoa.
Họ sẽ giúp bạn đánh giá và hỗ trợ sự phát triển tâm lý
của trẻ.