Nước ngầm không xử lý dễ
bị ô nhiễm asen
Khoảng 1/4 số hộ gia đình sử dụng trực tiếp nước ngầm không xử
lý ở ngoại thành Hà Nội bị ô nhiễm Asen, tập trung nhiều ở huyện
Thanh Trì và Gia Lâm. Tình trạng nhiễm độc Asen lâu ngày có thể gây
ung thư hoặc hoặc viêm răng, khớp...
Đó là số liệu được đưa ra trong dự án nghiên cứu về phân bố asen
(As) trong đất và nước ở Hà Nội, do Cục Thủy lợi (Bộ Nông nghiệp) thực
hiện, Sở Khoa học và Công nghệ thành phố vừa nghiệm thu.
Theo tiêu chuẩn mới công bố năm 2002 của Bộ Y tế, hàm lượng As
trong nước ăn uống sinh hoạt nhỏ hơn 0,01 mg/l là đạt yêu cầu, so với tiêu
chuẩn cũ là 0,05 mg/l. Nếu căn cứ theo tiêu chuẩn này, thì nước mặt trên địa
bàn thành phố (ao hồ, sông ngòi...) bị ô nhiễm không đáng kể. Gần 96%
trong tổng số 96 mẫu phân tích đạt tiêu chuẩn. Tuy nhiên, do toàn bộ nước
sinh hoạt của Hà Nội lấy từ nước ngầm, nên việc đánh giá hàm lượng As
trong nước ngầm mới có tính chất quyết định.
Kết quả điều tra hơn 3.000 hộ gia đình cho thấy, ở nội thành Hà Nội,
phần lớn các gia đình sử dụng nguồn nước sạch từ hệ thống cấp nước của
thành phố. Loại nước này đã được xử lý nên đảm bảo chất lượng cho ăn
uống sinh hoạt. Ở ngoại thành, những nơi có trạm cấp nước tập trung, nguồn
nước bị nhiễm As cũng không đáng kể. Song đáng lo ngại là những gia đình
sử dụng giếng khoan qua hệ thống xử lý đơn giản tại gia đình (tỷ lệ nhiễm
As khoảng 5%) hoặc không qua xử lý (nhiễm 26%).
Hiện ở Việt Nam chưa phát hiện loại bệnh nào có liên quan đến asen,
song theo nhiều nghiên cứu của thế giới, người uống nước ô nhiễm asen lâu
ngày sẽ có triệu chứng đầu tiên như có các đốm sẫm màu trên thân thể hay
đầu các chi, đôi khi gây niêm mạc trên lưỡi hoặc sừng hoá trên bàn tay, bàn
chân. Asen có thể gây ung thư gan, phổi, bàng quang và thận, gây bệnh tim
mạch, cao huyết áp...
Theo tiến sĩ Phạm Xuân Sử, chủ nhiệm đề tài, một điều đáng chú ý là
mặc dù nước ngầm thô (chưa qua xử lý) lấy lên từ lòng đất ở cả nội và ngoại
thành đều có tỷ lệ nhiễm As cao, song khi qua xử lý giàn mưa tại nhà
máy, hoặc qua khâu xử lý đơn giản tại hộ gia đình (mục đích để loại bỏ
sắt), đa số các mẫu đều đạt tiêu chuẩn asen cho phép.
Chẳng hạn, trong số 71 mẫu nước ngầm thô được phân tích, chỉ có
50% giếng có hàm lượng As nhỏ hơn 0,01 mg/l, nhưng sau khi qua xử lý tại
trạm cấp nước tập trung, trên 81% mẫu đạt tiêu chuẩn của Bộ Y tế. Một