CHUYÊN Đ B I D NG NÂNG CAO CH T L NG H CỀ Ồ ƯỠ Ấ ƯỢ Ọ
SINH L P 9 THI VÀO 10 MÔN NG VĂN.Ớ Ữ
Tác gi chuyên đ: ả ề Đ Th Thanh Huy nỗ ị ề
1. Ch c v :ứ ụ Giáo viên tr ng THCS Thanh Lãngườ
2. Tên chuyên đ:ề M t s kĩ năng vi t văn ngh lu n xã h i v m tộ ố ế ị ậ ộ ề ộ
hi n t ng đi s ng. ệ ượ ờ ố
I. ĐÁNH GIÁ TH C TR NG V N Đ:Ự Ạ Ấ Ề
Ki u bài ngh lu n xã h i trong ch ng trình Ng văn trung h c c s làể ị ậ ộ ươ ữ ọ ơ ở
m t đn v ki n th c quan tr ng góp ph n đáp ng m c tiêu môn h c, đngộ ơ ị ế ứ ọ ầ ứ ụ ọ ồ
th i còn đáp ng đc nh ng v n đ mà th c ti n cu c s ng đang đtờ ứ ượ ữ ấ ề ự ễ ộ ố ặ
ra .Ngh lu n xã h i là ph ong pháp ngh lu n l y đ tài t các lĩnh v c xãị ậ ộ ư ị ậ ấ ề ừ ự
h i, chính tr , đo đc làm n i dung bàn b c nh m làm sáng t cái đúng, sai,ộ ị ạ ứ ộ ạ ằ ỏ
t t, x u c a v n đ đc nêu ra. T đó đa ra m t cách hi u th u đáo vố ấ ủ ấ ề ượ ừ ư ộ ể ấ ề
v n đ ngh lu n cũng nh v n d ng nó vào đi s ng và b n thân. Nh ng đấ ề ị ậ ư ậ ụ ờ ố ả ữ ề
tài và n i dung này th ng là nh ng v n đ có ý nghĩa thi t th c trong cu cộ ườ ữ ấ ề ế ự ộ
s ng, có tính giáo d c và tính th i s cao. Đi v i h c sinh, các bài văn nghố ụ ờ ự ố ớ ọ ị
lu n xã h i th ng mang đn cho các em nh ng suy nghĩ và nh n th c đúngậ ộ ườ ế ữ ậ ứ
đn v cu c s ng; ắ ề ộ ố đc bi t là u n n n nh n th c cho các em v nh ng v nặ ệ ố ắ ậ ứ ề ữ ấ
đ có tính hai m t c a đi s ng xã h i đang tác đng tr c ti p đn th hề ặ ủ ờ ố ộ ộ ự ế ế ế ệ
tr .ẻ
Nh chúng ta đã bi t trong c u trúc đ thi vào THPT môn Ng văn nh ngư ế ấ ề ữ ữ
năm g n đây đu có câu h i, yêu c u h c sinh v n d ng ki n th c xã h i vàầ ề ỏ ầ ọ ậ ụ ế ứ ộ
đi s ng đ vi t bài ngh lu n xã h i ho c m t đo n văn kho ng 200 tờ ố ể ế ị ậ ộ ặ ộ ạ ả ừ
(ho c m t trang gi y thi).ặ ộ ấ
H c sinh ph i bi t bám sát vào quy đnh trên đ đnh h ng ôn t p và làmọ ả ế ị ể ị ướ ậ
bài thi cho hi u qu . ki u bài ngh lu n xã h i, h c sinh ph i trình bàyệ ả Ở ể ị ậ ộ ọ ả
1
nh ng hi u bi t, ý ki n, quan ni m, cách đánh giá, thái đ...c a mình v cácữ ể ế ế ệ ộ ủ ề
v n đ xã h i, t đó rút ra đc bài h c (nh n th c và hành đng) cho b nấ ề ộ ừ ượ ọ ậ ứ ộ ả
thân. Đ làm t t, h c sinh không ch bi t v n d ng nh ng thao tác c b n c aể ố ọ ỉ ế ậ ụ ữ ơ ả ủ
bài văn ngh lu n (nh gi i thích, phân tích, ch ng minh, bình lu n, so sánh,ị ậ ư ả ứ ậ
bác b ...) mà còn ph i bi t trang b cho mình ki n th c v đi s ng xã h i .ỏ ả ế ị ế ứ ề ờ ố ộ
Mu n bài văn ngh lu n xã h i có s c thuy t ph c thì nh t thi t ph i có d nố ị ậ ộ ứ ế ụ ấ ế ả ẫ
ch ng th c t . C n tránh tình tr ng ho c không có d n ch ng ho c l m d ngứ ự ế ầ ạ ặ ẫ ứ ặ ạ ụ
d n ch ng mà b qua các b c đi khác c a quá trình l p lu n.ẫ ứ ỏ ướ ủ ậ ậ
M t khác v i ki u bài ngh lu n xã h i, h c sinh c n làm rõ v n đ nghặ ớ ể ị ậ ộ ọ ầ ấ ề ị
lu n, sau đó m i đi vào đánh giá, bình lu n, rút ra bài h c cho b n thân. Th cậ ớ ậ ọ ả ự
t cho th y nhi u h c sinh m i ch d ng l i vi c làm rõ v n đ ngh lu nế ấ ề ọ ớ ỉ ừ ạ ở ệ ấ ề ị ậ
mà coi nh khâu th hai, v n coi là ph n tr ng tâm c a bài ngh lu n. Vìẹ ứ ẫ ầ ọ ủ ị ậ
nh ng yêu c u trên mà vi c rèn luy n giúp cho h c sinh có kĩ năng làm t tữ ầ ệ ệ ọ ố
m t bài văn , đo n văn ngh lu n xã h i là m t vi c làm r t c n thi t.ộ ạ ị ậ ộ ộ ệ ấ ầ ế
Trong quá trình d y h c, tr ng THCS Thanh Lãng tôi nh n th y có nh ngạ ọ ườ ậ ấ ữ
thu n l i và khó khăn khi d y ngh lu n xã h i v m t hi n t ng đi s ngậ ợ ạ ị ậ ộ ề ộ ệ ượ ờ ố
nh sau :ư
V phía giáo viên: Các giáo viên b môn Ng văn đã chú ý đn m ng nghề ộ ữ ế ả ị
lu n xã h i đc bi t là ch ng trình l p 9. Nh ng do th i l ng ch ngậ ộ ặ ệ ở ươ ớ ư ờ ượ ươ
trình h n ch nên không có nhi u đi u ki n b sung ki n th c cũng nh rènạ ế ề ề ệ ổ ế ứ ư
luy n kĩ năng vi t bài ngh lu n xã h i cho h c sinh. V i th i gian 3 ti t líệ ế ị ậ ộ ọ ớ ờ ế
thuy t ch đ đ giáo viên gi i thi u khái ni m, ki u bài, d ng đ và cáchế ỉ ủ ể ớ ệ ệ ể ạ ề
làm bài m t cách đn gi n nh t.ộ ơ ả ấ
V phía h c sinh: ề ọ Th c t qua gi ng d y tr ng THCS tôi nh n th yự ế ả ạ ở ườ ậ ấ
m t s h c sinh h c r t t t môn Ng văn, các em v ng ki n th c, thành th oộ ố ọ ọ ấ ố ữ ữ ế ứ ạ
các b c vi t bài văn , đo n văn thì bên c nh v n còn m t s em còn ch m,ướ ế ạ ạ ẫ ộ ố ậ
ti p thu ki n th c còn h n ch , khi th c hành còn nh mế ế ứ ạ ế ự ầ l n gi a các b c,ẫ ữ ướ
2
di n đt còn l ng c ng. ễ ạ ủ ủ Đa ph n các em th ng hi u l m , vi t h i h t,ầ ườ ể ơ ơ ế ờ ợ
không có nh ng trăn tr sâu s c, không có cái nhìn toàn di n, đa chi u. Đôiữ ở ắ ệ ề
khi vi t theo tính ch t c m h ng, không n m v ng qui trình làm bài. G pế ấ ả ứ ắ ữ ặ
ph i đ l t léo hay v n đ ngh lu n n sau câu ch , hình nh là không làmả ề ắ ấ ề ị ậ ẩ ữ ả
đc.ượ
V phía nhà tr ng: Nhà tr ng đã có k ho ch ph đo h c sinh y u - kémề ườ ườ ế ạ ụ ạ ọ ế
nh ng ch a th gi m h t khó khăn cho c th y và trò.ư ư ể ả ế ả ầ
C th k t qu kh o sát tr c khi áp d ng sáng ki n c a l p 9A2 nămụ ể ế ả ả ướ ụ ế ủ ớ h cọ
2019 – 2020 nh sau:ư
Sĩ s h c sinhố ọ S HS ch a bi t cách làmố ư ế S HS bi t cách làmố ế
39 SL (%) SL (%)
19 48,71% 20 51,28%
Qua tìm hi u nguyên nhân tôi nh n th y r ng do h c sinh có m t đc tínhể ậ ấ ằ ọ ộ ặ
tâm lý là nhanh nh nh ng chóng quên. Có khi ngay t i l p các em nh cáchớ ư ạ ớ ớ
làm bài nh ng sau vài ngày ki m tra l i các em đã quên g n h t (n u các emư ể ạ ầ ế ế
không đc ôn luy n th ng xuyên).ượ ệ ườ
Qua m t s bài ki m tra đnh kì, m i bài m t câu ngh lu n xã h i chi mộ ố ể ị ỗ ộ ị ậ ộ ế
kho ng 30% bài vi t ch đ đ các em ti p c n và làm quen v i cách làm bàiả ế ỉ ủ ể ế ậ ớ
ch ch a th đt đn đ thu n th c, nhu n nhuy n đc.ứ ư ể ạ ế ộ ầ ụ ầ ễ ượ
Do h c sinh ch a n m v ng các ph ng pháp, ch a v n d ng k năngọ ư ắ ữ ươ ư ậ ụ ỹ
vi t bài m t cách thành th o, linh ho t, sáng t o vào t ng bài t p c th .ế ộ ạ ạ ạ ừ ậ ụ ể
Đng tr c th c tr ng trên, là m t giáo viên tr c ti p gi ng d y Ng văn,ứ ướ ự ạ ộ ự ế ả ạ ữ
tôi nh n th y bên c nh vi c trang b v n ki n th c c n thi t cho công tácậ ấ ạ ệ ị ố ế ứ ầ ế
gi ng d y c a mình thì cũng c n ph i th ng xuyên nghiên c u tìm raả ạ ủ ầ ả ườ ứ
3
ph ng pháp d y h c thích h p đ ch t l ng gi ng d y ngày càng đcươ ạ ọ ợ ể ấ ượ ả ạ ượ
nâng cao nh m gi m b t s l ng h c sinh y u kém, nâng cao s l ng h cằ ả ớ ố ượ ọ ế ố ượ ọ
sinh khá gi i.ỏ
Vì v y, tôi m nh d n đa ra m t s kĩ năng nâng cao ch t l ng thiậ ạ ạ ư ộ ố ấ ượ
vào l p 10 : “ớM t s kĩ năng vi t đo n văn ngh lu n xã h i ộ ố ế ạ ị ậ ộ v m t hi nề ộ ệ
t ng đi s ngượ ờ ố ’’
II . ĐI T NGỐ ƯỢ
Đi t ng h c sinh l p 9 c a tr ng Trung h c c s Thanh Lãng nămố ượ ọ ớ ủ ườ ọ ơ ỏ
h c 2021– 2022.ọ
III . GI I PHÁP Đ TH C HI N Ả Ể Ự Ệ
1. Làm công tác t t ng cho h c sinh (đnh h ng):ư ưở ọ ị ướ
Tr c h t giáo viên c n ph i d p t t trong các em quan ni m: Văn nghướ ế ầ ả ậ ắ ệ ị
lu n là lo i văn “khô khan” là ch a h p lý, vì b t c th văn nào, khô khanậ ạ ư ợ ở ấ ứ ể
hay h p d n là ch t l ng. Ch t l ng m t bài văn ngh lu n ph thu cấ ẫ ở ấ ượ ấ ượ ộ ị ậ ụ ộ
vào c m h ng, ki n th c: cách l p lu n, dùng t , câu....ả ứ ế ứ ậ ậ ừ
Sau là ph i có ki n th c: Ki n th c phong phú cũng có nghĩa là mình n mả ế ứ ế ứ ắ
đc l ph i, giúp cho mình đa ra nh ng lu n đi m ch c ch n, giàu s cượ ẽ ả ư ữ ậ ể ắ ắ ứ
thuy t ph c. Trái l i n u ki n th c nghèo nàn hay sáo r ng thì bài văn nh tế ụ ạ ế ế ứ ỗ ạ
nh o, n ng n , hô kh u hi u. Khi ki n th c đã phong phú thì các y u t kĩẽ ặ ề ẩ ệ ế ứ ế ố
thu t c a văn b n, v c b n s bi t s d ng m t cách t nhiên. B i vì m tậ ủ ả ề ơ ả ẽ ế ử ụ ộ ự ở ộ
tri t gia đã nói “Cái gì đc quan ni m rõ ràng thì di n đt s m ch l c”.ế ượ ệ ễ ạ ẽ ạ ạ
Vi c trau d i và c n tr ng trong công tác kĩ thu t thì không bao gi th a.ệ ồ ẩ ọ ậ ờ ừ
Luôn luôn ph i cân nh c, s p x p cái nào tr c, cái nào sau, ch n đi ch n l iả ắ ắ ế ướ ọ ọ ạ
t nào cho chu n xác, sinh đng.ừ ẩ ộ
2. C ng c và kh c sâu ki n th c lí thuy t v các vi t đo n văn , bài vănủ ố ắ ế ứ ế ề ế ạ
ngh lu n xã h iị ậ ộ v m t hi n t ng đi s ngề ộ ệ ượ ờ ố .
4
V ki u bài ngh lu n xã h i , mu n làm t t ki u bài này tr c h t giáoề ể ị ậ ộ ố ố ể ướ ế
viên c n h ng d n và yêu c u h c sinh n m ch c ph n lí thuy t thì m i v nầ ướ ẫ ầ ọ ắ ắ ầ ế ớ ậ
d ng t t trong khi làm bài , c th là:ụ ố ụ ể
* Khái ni m:ệ
Ngh lu n v m t s vi c, hi n t ng trong đi sông xã h i là bài ngh ,lu nị ậ ề ộ ự ệ ệ ượ ờ ộ ị ậ
bàn v m t s vi c, hi n t ng có ý nghĩa đi v i xã h i, đáng khen, đáng ề ộ ự ệ ệ ượ ố ớ ộ
chê hay có v n đ đáng suy nghĩ.ấ ề
* Yêu c u:ầ Yêu c u c a m t bài ngh lu n v m t s vi c, hi n t ng trongầ ủ ộ ị ậ ề ộ ự ệ ệ ượ
đi s ng xã h i:ờ ố ộ
V n i dung: Bài văn ngh lu n ph i nêu rõ đc s vi c, hi n t ng cóề ộ ị ậ ả ượ ự ệ ệ ượ
v n đ; phân tích m t sai, m t đúng, m t l i, m t h i c a nó, ch ra nguyênấ ề ặ ặ ặ ợ ặ ạ ủ ỉ
nhân và bày t thái đ, ý ki n nh n đnh c a ng òi vi t.ỏ ộ ế ậ ị ủ ư ế
V hình th c: Bài văn ngh lu n ph i có b c c ch t ch , m ch l c, có lu nề ứ ị ậ ả ố ụ ặ ẽ ạ ạ ậ
đi m rõ ràng, lu n c xác th c, phép l p lu n phù h p; lòi văn chính xác, ể ậ ứ ự ậ ậ ợ
s ng đng.ố ộ
* Đc đi m bài văn ngh lu n v m t s vi c hi n t ng đi s ngặ ể ị ậ ề ộ ự ệ ệ ượ ờ ố
G m có 2 đc đi m chính mà các b n c n t p trung phân tích là n i dung và ồ ặ ể ạ ầ ậ ộ
hình th c.ứ
Đc đi m n i dungặ ể ộ
1. Nêu rõ s vi c có v n đ c n ngh lu n: C n t p trung gi i thi u và ự ệ ấ ề ầ ị ậ ầ ậ ớ ệ
nêu rõ v n đ chính c n ngh lu n.ấ ề ầ ị ậ
2. Phân tích đúng – sai : Là cách th hi n s nhìn nh n, đánh giá c a mình ể ệ ự ậ ủ
v v n đ c n ngh lu n. Ph i ch ra đc nh ng vi c đúng – sai, l i – ề ấ ề ầ ị ậ ả ỉ ượ ữ ệ ợ
h i, tiêu c c – tích c c trong hi n t ng đó.ạ ự ự ệ ượ
5