Ề Ồ ƯỠ Ấ ƯỢ CHUYÊN Đ B I D NG NÂNG CAO CH T L Ọ NG H C
Ớ Ữ SINH L P 9 THI VÀO 10 MÔN NG VĂN.
ả ỗ ị Tác gi chuyên đ : ề ề Đ Th Thanh Huy n
ườ
1. Ch c v :
ứ ụ Giáo viên tr ng THCS Thanh Lãng
ộ ố ế ị ậ 2. Tên chuyên đ :ề M t s kĩ năng vi ộ ề ộ t văn ngh lu n xã h i v m t
ệ ượ hi n t ờ ố ng đ i s ng.
Ự Ạ Ấ Ề I. ĐÁNH GIÁ TH C TR NG V N Đ :
ể ộ ươ ữ ọ ị ậ Ki u bài ngh lu n xã h i trong ch ơ ở ng trình Ng văn trung h c c s là
ộ ơ ị ế ứ ụ ứ ầ ọ ọ ồ m t đ n v ki n th c quan tr ng góp ph n đáp ng m c tiêu môn h c, đ ng
ứ ờ ượ ữ ự ề ễ ấ ộ ố th i còn đáp ng đ ặ c nh ng v n đ mà th c ti n cu c s ng đang đ t
ị ậ ấ ị ậ ư ề ộ ừ ự ra .Ngh lu n xã h i là ph ong pháp ngh lu n l y đ tài t các lĩnh v c xã
ị ạ ứ ạ ằ ộ ỏ ộ h i, chính tr , đ o đ c làm n i dung bàn b c nh m làm sáng t cái đúng, sai,
ề ượ ủ ấ ấ ừ ư ể ấ ộ ố t t, x u c a v n đ đ c nêu ra. T đó đ a ra m t cách hi u th u đáo v ề
ờ ố ư ậ ị ậ ụ ữ ề ả ấ v n đ ngh lu n cũng nh v n d ng nó vào đ i s ng và b n thân. Nh ng đ ề
ộ ườ ữ ề ấ ế ự tài và n i dung này th ng là nh ng v n đ có ý nghĩa thi ộ t th c trong cu c
ố ớ ọ ờ ự ụ ố s ng, có tính giáo d c và tính th i s cao. Đ i v i h c sinh, các bài văn ngh ị
ậ ộ ườ ữ ứ ế ậ lu n xã h i th ng mang đ n cho các em nh ng suy nghĩ và nh n th c đúng
ộ ố ề ệ ứ ữ ề ắ ậ ố ắ đ n v cu c s ng; ặ đ c bi ấ t là u n n n nh n th c cho các em v nh ng v n
ặ ủ ờ ố ự ế ế ộ ộ ề đ có tính hai m t c a đ i s ng xã h i đang tác đ ng tr c ti p đ n th h ế ệ
tr .ẻ
ư ế ữ ề ấ Nh chúng ta đã bi ữ t trong c u trúc đ thi vào THPT môn Ng văn nh ng
ụ ứ ế ề ầ ầ ậ ỏ ọ ộ năm g n đây đ u có câu h i, yêu c u h c sinh v n d ng ki n th c xã h i và
ể ế ị ậ ặ ạ ả ộ ộ ờ ố đ i s ng đ vi t bài ngh lu n xã h i ho c m t đo n văn kho ng 200 t ừ
ấ ặ ộ (ho c m t trang gi y thi).
ả ọ ế ể ị ướ H c sinh ph i bi ị t bám sát vào quy đ nh trên đ đ nh h ậ ng ôn t p và làm
ả Ở ể ị ậ ệ ả ọ bài thi cho hi u qu . ộ ki u bài ngh lu n xã h i, h c sinh ph i trình bày
1
ữ ể ế ộ ủ ế ệ ề nh ng hi u bi t, ý ki n, quan ni m, cách đánh giá, thái đ ...c a mình v các
ộ ừ ề ượ ứ ậ ọ ộ ấ v n đ xã h i, t đó rút ra đ ả c bài h c (nh n th c và hành đ ng) cho b n
ố ỉ ế ậ ụ ữ ọ ể thân. Đ làm t t, h c sinh không ch bi ơ ả ủ t v n d ng nh ng thao tác c b n c a
ư ả ứ ậ ị ậ bài văn ngh lu n (nh gi i thích, phân tích, ch ng minh, bình lu n, so sánh,
ả ỏ ế ứ ề ờ ố ế ộ ị bác b ...) mà còn ph i bi t trang b cho mình ki n th c v đ i s ng xã h i .
ị ậ ứ ụ ế ấ ố ế ả ộ Mu n bài văn ngh lu n xã h i có s c thuy t ph c thì nh t thi ẫ t ph i có d n
ự ế ầ ặ ạ ứ ứ ạ ặ ẫ ch ng th c t ụ . C n tránh tình tr ng ho c không có d n ch ng ho c l m d ng
ứ ỏ ướ ủ ậ ậ ẫ d n ch ng mà b qua các b c đi khác c a quá trình l p lu n.
ị ậ ể ề ặ ầ ấ ớ ộ ọ M t khác v i ki u bài ngh lu n xã h i, h c sinh c n làm rõ v n đ ngh ị
ậ ậ ả ớ ọ ự lu n, sau đó m i đi vào đánh giá, bình lu n, rút ra bài h c cho b n thân. Th c
ế ỉ ừ ề ấ ọ ớ ạ ở ệ ề t cho th y nhi u h c sinh m i ch d ng l ị ậ ấ vi c làm rõ v n đ ngh lu n i
ị ậ ủ ứ ẹ ẫ ầ ọ mà coi nh khâu th hai, v n coi là ph n tr ng tâm c a bài ngh lu n. Vì
ữ ệ ầ ọ ệ nh ng yêu c u trên mà vi c rèn luy n giúp cho h c sinh có kĩ năng làm t ố t
ấ ầ ị ậ ệ ạ ộ ộ ộ ế m t bài văn , đo n văn ngh lu n xã h i là m t vi c làm r t c n thi t.
ạ ọ ườ ậ ấ ữ ng THCS Thanh Lãng tôi nh n th y có nh ng Trong quá trình d y h c, tr
ậ ợ ộ ề ộ ị ậ ệ ượ ạ thu n l i và khó khăn khi d y ngh lu n xã h i v m t hi n t ờ ố ng đ i s ng
ư nh sau :
ữ ế ề ả ị ộ V phía giáo viên: Các giáo viên b môn Ng văn đã chú ý đ n m ng ngh
ộ ặ ậ ệ ở ươ ờ ượ ư ớ lu n xã h i đ c bi t là ch ng trình l p 9. Nh ng do th i l ng ch ươ ng
ứ ư ế ề ề ệ ế ạ ổ trình h n ch nên không có nhi u đi u ki n b sung ki n th c cũng nh rèn
ệ ế ị ậ ộ ọ ớ ờ luy n kĩ năng vi t bài ngh lu n xã h i cho h c sinh. V i th i gian 3 ti ế t lí
ỉ ủ ể ế ớ ệ ệ ề ạ thuy t ch đ đ giáo viên gi ể i thi u khái ni m, ki u bài, d ng đ và cách
ả ấ ộ ơ làm bài m t cách đ n gi n nh t.
ề ọ ự ế ậ V phía h c sinh: Th c t ả qua gi ng d y ạ ở ườ tr ấ ng THCS tôi nh n th y
ộ ố ọ ọ ấ ố ữ ứ ế m t s h c sinh h c r t t ạ ữ t môn Ng văn, các em v ng ki n th c, thành th o
ướ ế ộ ố ạ ạ ẫ các b c vi ậ t bài văn , đo n văn thì bên c nh v n còn m t s em còn ch m,
ữ ẫ ự ứ ế ế ế ạ ti p thu ki n th c còn h n ch , khi th c hành còn nh m ầ l n gi a các b ướ c,
2
ủ ủ ễ ạ ầ ườ ể ơ ơ di n đ t còn l ng c ng. Đa ph n các em th ng hi u l m , vi ế ờ ợ t h i h t,
ữ ệ ề ắ ở không có nh ng trăn tr sâu s c, không có cái nhìn toàn di n, đa chi u. Đôi
ế ấ ả ứ ữ ắ khi vi ặ t theo tính ch t c m h ng, không n m v ng qui trình làm bài. G p
ả ề ắ ị ậ ẩ ữ ề ấ ả ph i đ l t léo hay v n đ ngh lu n n sau câu ch , hình nh là không làm
đ c.ượ
ề ườ ườ ế ế ạ ọ V phía nhà tr ng: Nhà tr ụ ạ ng đã có k ho ch ph đ o h c sinh y u kém
ả ầ ể ả ư ư ế nh ng ch a th gi m h t khó khăn cho c th y và trò.
ụ ể ế ả ả ướ ế ủ ớ ụ c khi áp d ng sáng ki n c a l p 9A2 năm h cọ C th k t qu kh o sát tr
ư 2019 – 2020 nh sau:
ư ố ế ố ế ố ọ Sĩ s h c sinh S HS ch a bi t cách làm S HS bi t cách làm
SL (%) SL (%) 39
19 48,71% 20 51,28%
ấ ằ ộ ặ ể ậ ọ Qua tìm hi u nguyên nhân tôi nh n th y r ng do h c sinh có m t đ c tính
ư ớ ạ ớ ớ tâm lý là nhanh nh nh ng chóng quên. Có khi ngay t i l p các em nh cách
ư ể ạ ế ế làm bài nh ng sau vài ngày ki m tra l ầ i các em đã quên g n h t (n u các em
ượ ệ ườ không đ c ôn luy n th ng xuyên).
ộ ố ị ậ ể ộ ộ ị ế ỗ Qua m t s bài ki m tra đ nh kì, m i bài m t câu ngh lu n xã h i chi m
ả ế ỉ ủ ể ế ậ ớ kho ng 30% bài vi t ch đ đ các em ti p c n và làm quen v i cách làm bài
ể ạ ế ứ ư ễ ượ ụ ầ ầ ộ ch ch a th đ t đ n đ thu n th c, nhu n nhuy n đ c.
ữ ắ ọ ươ ư ụ ỹ ư Do h c sinh ch a n m v ng các ph ậ ng pháp, ch a v n d ng k năng
ế ừ ạ ạ ộ vi ậ ụ ể ạ t bài m t cách thành th o, linh ho t, sáng t o vào t ng bài t p c th .
ướ ự ế ữ ự ạ ả ạ ộ c th c tr ng trên, là m t giáo viên tr c ti p gi ng d y Ng văn, ứ Đ ng tr
ứ ầ ị ố ệ ế ấ ạ ậ ế tôi nh n th y bên c nh vi c trang b v n ki n th c c n thi t cho công tác
ủ ạ ả ầ ả ườ ứ gi ng d y c a mình thì cũng c n ph i th ng xuyên nghiên c u tìm ra
3
ươ ấ ượ ể ạ ọ ợ ạ ả ph ng pháp d y h c thích h p đ ch t l ng gi ng d y ngày càng đ ượ c
ớ ố ượ ả ằ ố ượ ế ọ nâng cao nh m gi m b t s l ng h c sinh y u kém, nâng cao s l ọ ng h c
sinh khá gi i.ỏ
ộ ố ấ ượ ư ậ ạ ạ Vì v y, tôi m nh d n đ a ra m t s kĩ năng nâng cao ch t l ng thi
ớ ộ ố ế ị ậ ạ vào l p 10 : “ M t s kĩ năng vi t đo n văn ngh lu n xã h i ệ ộ v m t hi n ề ộ
ượ t ng đ i s ng ờ ố ’’
Ố ƯỢ II . Đ I T NG
ố ượ ủ ọ ớ ườ ọ ơ ỏ Đ i t ng h c sinh l p 9 c a tr ng Trung h c c s Thanh Lãng năm
ọ h c 2021– 2022.
Ự Ả Ể Ệ III . GI I PHÁP Đ TH C HI N
ọ ị ướ 1. Làm công tác t ư ưở t ng cho h c sinh (đ nh h ng):
ướ ả ậ ắ ế ầ ệ Tr c h t giáo viên c n ph i d p t t trong các em quan ni m: Văn ngh ị
ư ợ ạ ậ ở ấ ứ ể lu n là lo i văn “khô khan” là ch a h p lý, vì b t c th văn nào, khô khan
ẫ ấ ở ấ ượ ấ ượ ị ậ ụ ộ hay h p d n là ch t l ng. Ch t l ộ ng m t bài văn ngh lu n ph thu c
ứ ế ả ậ ậ ừ ứ vào c m h ng, ki n th c: cách l p lu n, dùng t , câu....
ứ ứ ế ế ả ắ Sau là ph i có ki n th c: Ki n th c phong phú cũng có nghĩa là mình n m
ữ ư ể ả ậ ắ ắ đ ượ ẽ c l ứ ph i, giúp cho mình đ a ra nh ng lu n đi m ch c ch n, giàu s c
ế ạ ế ứ ế ỗ ụ thuy t ph c. Trái l ạ i n u ki n th c nghèo nàn hay sáo r ng thì bài văn nh t
ứ ề ệ ế ẽ ặ ẩ nh o, n ng n , hô kh u hi u. Khi ki n th c đã phong phú thì các y u t ế ố kĩ
ề ơ ả ẽ ế ử ụ ậ ủ ả ộ ự thu t c a văn b n, v c b n s bi t s d ng m t cách t ộ ở nhiên. B i vì m t
ế ượ ạ ẽ ạ ệ ễ tri t gia đã nói “Cái gì đ ạ c quan ni m rõ ràng thì di n đ t s m ch l c”.
ệ ẩ ậ ồ ọ Vi c trau d i và c n tr ng trong công tác kĩ thu t thì không bao gi ờ ừ th a.
ế ả ắ ướ ọ ắ Luôn luôn ph i cân nh c, s p x p cái nào tr c, cái nào sau, ch n đi ch n l ọ ạ i
ẩ ộ ừ t nào cho chu n xác, sinh đ ng.
ế ề ứ ủ ố ắ ế ạ t đo n văn , bài văn ế 2. C ng c và kh c sâu ki n th c lí thuy t v các vi
ị ậ ề ộ ệ ượ ngh lu n xã h i ộ v m t hi n t ờ ố . ng đ i s ng
4
ề ể ố ộ ố ể ướ ế ị ậ V ki u bài ngh lu n xã h i , mu n làm t t ki u bài này tr c h t giáo
ầ ướ ế ẫ ầ ắ ắ ầ ọ viên c n h ớ ậ ng d n và yêu c u h c sinh n m ch c ph n lí thuy t thì m i v n
ố ụ ể ụ d ng t t trong khi làm bài , c th là:
* Khái ni m:ệ
ề ộ ự ệ ị ậ ệ ượ ờ ộ ị Ngh lu n v m t s vi c, hi n t ậ ng trong đ i sông xã h i là bài ngh ,lu n
ề ộ ự ệ ệ ượ ố ớ ộ bàn v m t s vi c, hi n t ng có ý nghĩa đ i v i xã h i, đáng khen, đáng
ấ ề chê hay có v n đ đáng suy nghĩ.
ề ộ ự ệ ầ ủ ị ậ ệ ượ ộ ng trong * Yêu c u:ầ Yêu c u c a m t bài ngh lu n v m t s vi c, hi n t
ộ ờ ố đ i s ng xã h i:
ề ộ ị ậ ả ượ ự ệ ệ ượ V n i dung: Bài văn ngh lu n ph i nêu rõ đ c s vi c, hi n t ng có
ặ ợ ề ặ ặ ạ ủ ỉ ặ ấ v n đ ; phân tích m t sai, m t đúng, m t l i, m t h i c a nó, ch ra nguyên
ỏ ư ủ ế ộ ị ế nhân và bày t ậ thái đ , ý ki n nh n đ nh c a ng òi vi t.
ố ụ ị ậ ứ ẽ ề ả ạ ặ ạ ậ V hình th c: Bài văn ngh lu n ph i có b c c ch t ch , m ch l c, có lu n
ậ ứ ự ể ậ ậ ợ đi m rõ ràng, lu n c xác th c, phép l p lu n phù h p; lòi văn chính xác,
ộ ố s ng đ ng.
ị ậ ề ộ ự ệ ệ ượ ể ặ * Đ c đi m bài văn ngh lu n v m t s vi c hi n t ờ ố ng đ i s ng
ạ ầ ậ ể ặ ồ ộ G m có 2 đ c đi m chính mà các b n c n t p trung phân tích là n i dung và
hình th c.ứ
ể ặ ộ Đ c đi m n i dung
ự ệ ầ ậ ị ậ ấ ớ ề ầ 1. Nêu rõ s vi c có v n đ c n ngh lu n: C n t p trung gi ệ i thi u và
ị ậ ề ấ ầ nêu rõ v n đ chính c n ngh lu n.
ể ệ ự ủ ậ 2. Phân tích đúng – sai : Là cách th hi n s nhìn nh n, đánh giá c a mình
ề ầ ị ậ ả ỉ ượ ữ ệ ợ ề ấ v v n đ c n ngh lu n. Ph i ch ra đ c nh ng vi c đúng – sai, l i –
ệ ượ ự ự ạ h i, tiêu c c – tích c c trong hi n t ng đó.
5
ề ệ ữ ể ỉ 3. Ch ra nguyên nhân: Khi đã phân tích nh ng đi m đúng – sai v hi n
ự ệ ả ượ t ạ ầ ư ng hay s vi c đó thì các b n c n đ a ra các nguyên nhân và lý gi i
ượ ủ ộ đ c đó là nguyên nhân ch quan hay khách quan tác đ ng.
ỏ ỏ ề ư ưở ủ ế 4. Bày t ộ thái đ : Bày t v t t ề ấ ng, ý ki n riêng c a chính mình v v n
ả ự ơ ở ư ẽ ứ ẫ ề đ đó nh ng ph i d a trên c s khách quan là lý l ả và d n ch ng ph i
ụ ượ ế ườ ọ ườ thuy t ph c đ c ng i đ c, ng i nghe.
ể ặ ứ ề Đ c đi m v hình th c
ố ụ ồ ố ụ ầ ạ ả ạ ả ị ậ 1. B c c ph i m ch l c: Bài ngh lu n ph i chia rõ b c c g m 3 ph n
ả ắ ế ế ở ự ợ m bài, thân bài, k t bài và các ý ph i s p x p theo trình t h p lý.
ậ ứ ậ ứ ữ ứ ể ậ ẫ ự 2. Lu n đi m rõ ràng, lu n c xác th c: Lu n c là nh ng d n ch ng, lý
ẽ ể ứ ứ ư ể ậ ẫ ả l mà mình đ a ra đ ch ng minh cho lu n đi m đó. D n ch ng ph i
ự ượ ẫ ừ ữ ậ ồ có tính xác th c hay đ c trích d n t nh ng ngu n tin đáng tin c y.
ể ử ụ ề ậ ậ ợ ươ ậ ậ
3. L p lu n h p lý: Có th s d ng nhi u ph
ư ng pháp l p lu n nh
ể ạ ượ ứ ệ ấ ch ng minh, so sánh, đánh giá… đ t o đ ả c hi u qu cao nh t.
ạ ả ờ ố ờ ộ 4. L i văn chính xác, s ng đ ng: L i văn ph i chính xác, đanh thép, m nh
ẽ ư ị ậ ư ầ ả ả m nh ng văn ngh lu n là ph i nói lý, nh ng trong lý c n ph i có tình.
ư ử ụ ể ễ ệ ạ ộ Có th di n đ t m t cách khéo léo nh s d ng thêm các bi n pháp tu
ể ả ộ ừ t , hình nh đ giúp bài văn thêm sinh đ ng.
ị ậ ệ ượ ệ ậ ạ * Cách nh n di n d ng bài ngh lu n hi n t ờ ố ng đ i s ng
ề ệ ượ ể ườ ề ậ ữ ệ ị ậ Ki u bài ngh lu n v hi n t ờ ố ng đ i s ng th ế ng đ c p đ n nh ng hi n
ổ ậ ạ ượ ự ờ ố ế ộ ộ ượ t ng n i b t, t o đ ư c s chú ý và có tác đ ng đ n đ i s ng xã h i nh :
ườ ừ ủ ự ạ ễ Ô nhi m môi tr ấ ng, s nóng lên c a trái đ t, n n phá r ng, thiên tai lũ
t…ụ l
ạ ự ọ ườ ạ ạ B o hành gia đình, B o l c h c đ ng, tai n n giao thông…
ử ệ ệ ượ ụ ự Tiêu c c trong thi c , b nh thành tích trong giáo d c, hi n t ả ng ch y máu
ấ ch t xám…
6
ế ứ ỡ ồ ụ ấ ươ Phong trào ti p s c mùa thi, giúp đ đ ng bào lũ l t, t m g ng ng ườ ố i t t,
ệ ố ế ố vi c t ẹ t, n p s ng đ p
ướ ị ậ ề ộ ệ ượ * Các b c làm bài ngh lu n v m t hi n t ờ ố ng đ i s ng
ướ ể ề B c 1: Tìm hi u đ
ầ ị Xác đ nh ba yêu c u:
ệ ượ ầ ệ ượ ầ ậ ệ ề ộ Yêu c u v n i dung: Hi n t ng c n bàn lu n là hi n t ng nào (hi n
ố ẹ ờ ố ệ ượ ự ấ ượ t ng t t đ p, tích c c trong đ i s ng hay hi n t ng mang tính ch t tiêu
ể ầ ộ ị ự c c, đang b xã h i lên án, phê phán.)? Có bao nhiêu ý c n tri n khai trong bài
ế ư ế ệ ữ ố vi t? M i quan h gi a các ý nh th nào?
ề ươ ầ ử ụ ả ầ Yêu c u v ph ị ậ ng pháp: Các thao tác ngh lu n chính c n s d ng ? (gi i
ứ ậ thích, ch ng minh, bình lu n,…)
ự ễ ờ ố ứ ề ạ ẫ ầ ọ Yêu c u v ph m vi d n ch ng: trong văn h c, trong đ i s ng th c ti n
ự ễ ủ ế ờ ố (ch y u là đ i s ng th c ti n).
ướ B ậ c 2: L p dàn ý
ớ ệ ượ ệ ờ ố ị ậ ở a. M bài: Gi i thi u hi n t ầ ng đ i s ng c n ngh lu n
b. Thân bài:
ấ ủ ệ ượ ệ ả ệ ượ ả Khái ni m và b n ch t c a hi n t ng (gi i thích); mô t ả ượ đ c hi n t ng
ệ ượ ủ ủ ự ạ Nêu th c tr ng và nguyên nhân (khách quan – ch quan ) c a hi n t ng
ứ ằ b ng các thao tác phân tích, ch ng minh
ệ ượ ụ ế ả ế ự ậ Nêu tác d ng – ý nghĩa (n u là hi n t ạ ng tích c c; tác h i h u qu (n u là
ệ ượ ự hi n t ng tiêu c c)
ả ệ ượ ế ụ ự ế ệ ắ Gi i pháp phát huy (n u là hi n t ng tích c c); bi n pháp kh c ph c (n u
ệ ượ ự hi n t ng tiêu c c)
ế c. K t bài
ỏ ế ủ ả ề ệ ượ ộ ừ ị ậ Bày t ý ki n c a b n thân v hi n t ng xã h i v a ngh lu n
7
ọ ề ậ ả ộ ứ Rút ra bài h c v nh n th c, hành đ ng cho b n thân
ướ ế ế B c 3: Ti n hành vi t bài văn
ể ế ậ ứ ệ ố ứ ể ậ ậ Tri n khai bài vi t theo h th ng lu n đi m, lu n c , lu n ch ng đã xây
ự d ng (theo dàn ý)
ị ậ ộ ộ ườ ề ố ượ ầ M t bài ngh lu n xã h i th ầ ng có yêu c u v s l ữ ng câu ch nên c n
ố ượ ờ ợ ế phân ph i l ng th i gian làm bài sao cho phù h p, tránh vi t dài dòng, sa vào
ả ấ ầ ế ơ ở ệ ầ ể ể k l , gi ề i thích v n đ không c n thi t. Trên c s dàn ý, c n luy n cách
ế ễ ể ụ ế ắ ạ ạ ọ vi t và trình bày sao cho ng n g n, m ch l c, d hi u và có tính thuy t ph c
cao.
ướ ọ ạ ữ ể ử ỉ B c 4: Đ c l i và s a ch a đ hoàn ch nh bài vi tế
ế *Cách vi ạ t đo n văn
ạ ặ ế ộ ề ộ ị ậ ệ ượ ạ Khi g p d ng bài vi t đo n văn ngh lu n xã h i v m t hi n t ờ ng đ i
ể ầ ướ ố s ng các em c n tri n khai theo các b c sau:
ướ ấ ề – B c 1 : Nêu v n đ :
ắ ẫ ớ ắ ừ ệ ấ ẫ ệ ượ ặ + D n d t, gi ề i thi u v n đ : D n d t t câu nói ho c hi n t ờ ố ng đ i s ng
ượ ư đ c đ a ra.
ướ ấ ề ể – B c 2: Tri n khai v n đ :
ề ấ ề ể + Nêu cách hi u v v n đ .
ệ ượ ệ ượ ộ ự + Đánh giá hi n t ng, đây là m t hi n t ng tích c c.
ề ấ ụ ể ề ề ậ ả ặ ệ + Bàn lu n v v n đ : Nêu bi u hi n; tác d ng, ý nghĩa; ph n đ ho c m ở
ề ự ể ấ ộ r ng v n đ d a trên quan đi m cá nhân.
ủ ấ ứ ậ ẳ ọ ộ ị + Bài h c nh n th c và hành đ ng: Kh ng đ nh tính nhân văn c a v n đ ; t ề ừ
ả ọ đó rút ra bài h c cho b n thân.
ờ ự ủ ế ấ ướ ề ẳ ổ ị ệ – B c 3. T ng k t v n đ : Kh ng đ nh ý nghĩa và tính th i s c a hi n
ượ t ng.
8
ướ ẫ ụ ể 3. H ng d n cách làm bài c th :
ướ ẫ ế ợ Gv h ng d n HS vi t theo g i ý
ế ừ ế ắ ộ ủ t m t bài văn ng n (không quá 600 t ) trình bày ý ki n c a Ví d 1.ụ Vi
ị ề ạ ạ ộ anh/ch v n n b o hành trong xã h i.
ớ ề ấ ệ ạ Gi ộ ạ i thi u v v n n n b o hành trong xã h i ở a. M bài:
b. Thân bài:
ấ ủ ệ ượ ả ả ệ ượ * Nêu b n ch t c a hi n t ng gi i thích hi n t ng
ự ạ ạ ạ ạ ườ ạ ộ N n b o hành: s hành h , xúc ph m ng ả i khác m t cách thô b o, làm nh
ưở ầ ủ ế ứ ọ ỏ ườ ở h ng nghiêm tr ng đ n s c kh e, tinh th n c a ng i khác, đang tr thành
ổ ế ệ ph bi n hi n nay.
ể ệ ở ạ ạ ề ề ươ N n b o hành: th hi n ộ nhi u góc đ , nhi u ph ệ ủ ờ ố ng di n c a đ i s ng
ễ ạ ạ ộ ườ ở ọ xã h i. N n b o hành di n ra trong: gia đình, tr ng h c, công s …
ệ ượ ủ ự ậ ạ ằ * Bàn lu n th c tr ng, nguyên nhân c a hi n t ng b ng các thao tác phân
ứ tích, ch ng minh
ệ ượ ổ ế ộ Hi n t ng khá ph bi n trong xã h i (d/c)
ộ ố ườ ế ủ ề ả ế Do b n tính hung hăng, thi u ki m ch c a m t s ng i.
ưở ố ớ ầ ủ ả ấ ớ ả Do nh h ạ ự ng c a phim nh mang tính b o l c (nh t là đ i v i t ng l p
ế thanh thi u niên).
ộ ố ự Do áp l c cu c s ng.
ử ự ế ế ạ ạ Do s thi u kiên quy t trong cách x lí n n b o hành.
ệ ượ ạ ủ * Tác h i c a hi n t ng.
ạ ế ứ ầ ủ ổ ỏ ườ Làm t n h i đ n s c kh e, tinh th n c a con ng i
ưở ự ế ể ặ ệ ổ ẻ ả Làm nh h ng đ n tâm lí, s phát tri n nhân cách, đ c bi t là tu i tr
ề ấ ả * Đ xu t gi i pháp.
9
ạ ầ ố ớ ạ C n lên án đ i v i n n b o hành.
ầ ử ắ ơ ữ ớ ườ ự ế ệ C n x lí nghiêm kh c h n v i nh ng ng ự i tr c ti p th c hi n hành vi
ạ b o hành.
ờ ố ớ ạ ủ ạ ỡ ị ầ C n quan tâm, giúp đ k p th i đ i v i n n nhân c a b o hành.
ế c. K t bài:
ệ ượ Lên án hi n t ng
ủ ả ứ ậ ọ ộ Bài h c nh n th c và hành đ ng c a b n thân
ẻ ả ồ ớ ườ ộ ế ả Đ ng c m và s chia v i ng i có hoàn c nh khó khăn là m t n p Ví d 2 . ụ
ệ ẹ ế ế ộ ộ ố s ng đ p trong xã h i hi n nay. Hãy vi ắ t m t bài văn ng n trình bày ý ki n
ị ề ế ố ấ ủ c a anh (ch ) v n p s ng y.
ớ ị ậ ệ ấ Gi ề i thi u v n đ ngh lu n . ở a. M bài:
b. Thân bài:
ướ B c 1: Miêu t ả ệ ượ hi n t ng.
ồ ế ả ướ ủ ữ ườ ể ả Là bi t rung c m tr ồ c nh ng bu n, vui c a ng i khác, hi u Đ ng c m:
ộ ờ ữ ễ ả ặ ớ và c m thông v i nh ng gì đang di n ra xung quanh cu c đ i mình, luôn đ t
ủ ả ọ ườ ể ề ừ ấ ể ệ mình trong hoàn c nh c a m i ng ậ i đ nhìn nh n v n đ , t đó th hi n
ủ ộ thái đ quan tâm c a mình.
ẻ ườ ề ẻ ặ ẵ ồ ỗ Cùng ng i khác s chia ni m vui, n i bu n, s n sàng có m t khi S chia:
ườ ầ ỏ ộ ờ ơ ướ ỗ ủ ườ ng i khác c n. Không t thái đ th ả , vô c m tr c n i đau c a ng i
ố ị ủ ư ề ạ khác cũng nh không ganh ghét, đ k , nh o báng vinh quang, ni m vui c a
h .ọ
ế ố ẻ ẹ ả ồ ố ố ượ ọ ộ Đ ng c m, s chia là n p s ng đ p, là l i s ng đ c coi tr ng trong xã h i
ệ ta hi n nay.
ướ ệ ượ ủ B c 2: Nguyên nhân c a hi n t ng.
10
ố ố ồ ừ ẻ ả ắ ồ ủ ề ố ộ L i s ng đ ng c m, s chia b t ngu n t truy n th ng nhân ái c a dân t c
ỏ ỏ ự ả ộ ta: : “Lá lành đùm lá rách”, “M t con ng a đau c tàu b c ”…
ề ố ố ạ ượ ể ộ Xã h i ngày càng phát tri n, nhi u l ệ i s ng hi n đ i đ ậ c du nh p vào
ướ ư ẫ ẻ ả ồ n c ta nh ng nhân dân ta v n gi ữ ượ ố ố c l i s ng đ ng c m, s chia. đ
ướ ủ ố ố B ụ c 3: Tác d ng c a l i s ng.
ọ ườ ạ ầ ơ Làm cho m i ng i xích l i g n nhau h n.
ộ ấ ướ ộ ộ ạ ở Làm cho m t dân t c, m t đ t n ữ c tr nên v ng m nh.
ố ố ị ố ữ ấ ả ậ ọ ỷ Phê phán l i s ng ích k , vô c m do b cu n theo nh ng tham v ng v t ch t
ề ườ ệ ủ c a nhi u ng ộ i trong xã h i hi n nay.
ế c. K t bài:
ệ ả Liên h b n thân
ế ố ẻ ả ả ồ ỉ ả Ph i bi t s ng đ ng c m, s chia không ch trong suy nghĩ, tình c m mà
ả ộ ph i hành đ ng th c t ự ế .
ữ ầ ườ ỡ Có tinh th n giúp đ , hi sinh cho nh ng ng i xung quanh mình.
ạ ộ ừ ờ ố ề ệ ấ ở thi n đang tr thành v n đ “nóng” trong đ i s ng Ví d 3: ụ Ho t đ ng t
ờ ế ạ ồ ộ c ng đ ng vào ầ th i gian g n đây. Hãy vi ả t đo n văn (kho ng 1025 dòng),
ề ể ẻ ừ ệ ủ chia s quan đi m c a em v cách làm t thi n có ý nghĩa.
ớ ệ ấ ở ạ Gi ề i thi u v n đ :
a. M đo n .
ừ ữ ệ ộ ở ướ ổ ế T thi n là m t trong nh ng phong trào đang tr thành xu h ng ph bi n
ư ệ ộ ừ ứ ệ ả trong xã h i hi n nay. Nh ng cách làm t thi n có ý nghĩa ch không ph i
ấ ậ ề ế ạ ộ ấ ch y theo xu th là m t v n đ khá là b t c p.
b. Thân đo n ạ . Bàn lu nậ
ả Gi i thích
ệ ố ừ ừ ệ ươ ườ T thi n có nghĩa là làm vi c t t t lòng yêu th ng (ng i).
11
ừ ệ ộ ộ ợ ườ ế T thi n là m t hành đ ng tr giúp ng ế i y u th .
Phân tích
ừ ệ ầ Vì sao c n làm t thi n?
ấ ạ ữ ế ẳ ậ ộ ố + Xã h i ch ng thi u nh ng s ph n b t h nh.
ổ ứ ể ỗ ợ ộ ộ ỏ ặ ậ ỉ ệ ơ + Các c quan, t ch c ch có th h tr m t b ph n nh đ c bi t là trong
ệ ạ ị tình hình hi n nay: khi đ i d ch hoành hành, thiên tai ....
ộ ế ố ẹ ủ ệ ệ ở ố ộ ộ + Làm vi c thi n tr thành m t n p s ng quen thu c, m t nét s ng đ p c a
ộ dân t c ta.
ứ ẫ + D n ch ng
ợ ủ ệ ừ ệ ữ Nh ng ích n i c a vi c t thi n:
ấ ậ ọ ồ ượ ẹ ả ơ ơ + H nh n th y tâm h n mình đ c tho i mái h n, nh lòng h n.
ườ ứ ạ ể ọ + Có ng i thì h không làm vì mình mà đ phúc đ c l i cho con cháu.
ể ộ ố ọ ỉ ủ ầ ố ộ ộ + H ch mong mu n đóng góp m t ph n cho xã h i: đ cu c s ng c a
ữ ườ ấ ạ ượ ị nh ng ng i b t h nh đ c d u đi.
ộ ố ộ ộ ộ ươ ề ườ + M t xã h i t t là m t xã h i giàu lòng yêu th ng, có nhi u ng i yêu
ươ th ng nhau.
ả ề Ph n đ :
ộ ớ ườ ử ư ộ ế Phê phán m t l p ng ả i trong xã h i còn vô c m, d ng d ng, không bi t
ữ ẻ ớ ườ ấ ạ ả quan tâm, s chia…v i nh ng ng i có hoàn c nh b t h nh trong xã
h i.ộ
ườ ừ ấ ự ổ ế ể ấ ệ ề ữ Có nh ng ng ỉ i ch làm t thi n đ l y danh nghĩa, l y s n i ti ng v cho
ứ ấ ừ ự ừ ệ ệ ệ ả b n thân ch không xu t phát t th c tâm thi n nguy n. T thi n là
ừ ố ượ ệ ạ ữ ề ế ố t ư t nh ng t thi n sai cách, sai đ i t ng l i đem đ n nh ng đi u
ụ ả ph n tác d ng.
ộ ọ ậ ứ Bài h c nh n th c và hành đ ng
12
ứ ượ ừ ậ ệ ộ ố ẹ ể ệ Nh n th c đ c t thi n là hành đ ng t ộ t đ p trong xã h i, th hi n tình
ươ ủ ườ ớ ồ ơ ở ể ự ạ yêu th ng c a con ng i v i đ ng lo i, là c s đ xây d ng các
ấ ướ ệ ể ố ộ m i quan h xã h i và phát tri n đ t n c.
ổ ẻ ự ầ ộ ừ ệ ệ Hành đ ng: Tu i tr càng c n tích c c trong công tác t ệ thi n. Vi c thi n
ề ề ậ ạ ỏ ờ ộ ấ ỉ ầ th t ra không đòi h i nhi u ti n b c và thì gi , ch c n có m t t m
lòng.
ạ ế c . K tđo n:
ứ ộ ờ ườ ệ ả ừ Không có th gì trên đ i bu c ng ệ i ta ph i làm vi c thi n, hãy làm t ệ thi n
ậ sao cho th t có ý nghĩa.
ổ ẻ ọ ườ ư ế ể ộ ầ ng suy nghĩ và hành đ ng nh th nào đ góp ph n Ví d 3ụ . Tu i tr h c đ
ể ạ ả ế ễ ạ ộ ị gi m thi u tai n n giao thông. Em háy vi t m t đo n văn di n d ch
ủ trình bày suy nghĩ c a mình ?
ầ ủ ự ấ ệ ầ ả ọ ả ở ạ Nêu s c p bách và t m quan tr ng hàng đ u c a vi c ph i gi i a.M đo n:
ề ả ế ấ ề ướ ể ạ quy t v n đ gi m thi u tai n n giao thông đang có chi u h ng gia
ư ệ tăng nh hi n nay.
b.Thân đo n: ạ
ạ ạ ươ ệ *Tai n n giao thông là tai n n do các ph ng ti n tham gia giao thông gây
ườ ộ ườ ườ ầ ớ ụ ắ ạ nên: đ ng b , đ ủ ng th y, đ ng s t... trong đó ph n l n các v tai n n
ườ đ ộ ng b .
ẫ ạ ế *Nguyên nhân d n đ n Tai n n giao thông:
ơ ở ậ ạ ầ ế ươ ệ ấ Khách quan: C s v t ch t, h t ng còn y u kém; ph ng ti n tham gia
giao thông tăng nhanh; do thiên tai gây nên...
ủ Ch quan:
ứ ở ộ ố ộ ậ ườ ạ + Ý th c tham gia giao thông m t s b ph n ng ế i dân còn h n ch ,
ệ ớ ẻ ố ượ ặ đ c bi t là gi i tr , trong đó không ít đ i t ọ ng là h c sinh.
13
ư ử ư ệ ả ỏ + X lý ch a nghiêm minh, ch a th a đáng. Ngoài ra còn x y ra hi n
ự ử ượ t ng tiêu c c trong x lý.
ử ế ấ ươ ậ *H u qu vong, tàn ph , ch n th ọ ng s não... ả: gây t
ổ ứ ố ệ ủ ố ỗ Theo s li u th ng kê c a WHO ( T ch c y t ế ế ớ th gi i) : Trung bình m i
ế ớ ệ ườ ế ạ năm, th gi i có trên 10 tri u ng i ch t vì tai n n giao thông. Năm 2006,
ố ớ ườ ụ ế ạ Ở riêng Trung Qu c có t i 89.455 ng i ch t vì các v tai n n giao thông.
ệ ặ ố ệ ố Vi t Nam con s này là 12,300. Năm 2007, WHO đ t Vi t Nam vào Qu c gia
ỉ ệ ụ ử ế ớ ớ ạ ấ ườ có t l các v t vong vì tai n n giao thông cao nh t th gi i v i 33 tr ng
ợ ử h p t ỗ vong m i ngày.
ố ạ ấ ớ ạ ộ ộ ề ặ i nhi u m t trong *Tai n n giao thông đang là m t qu c n n, tác đ ng x u t
ộ ố cu c s ng:
ạ ả ưở ờ ố ế Tai n n giao thông nh h ng lâu dài đ n đ i s ng tâm lý : Gia đình có
ườ ặ ị ứ ế ề ặ ạ ả ưở ng i thân ch t ho c b di ch ng n ng n vì tai n n giao thông nh h ng
ầ ả ạ ấ ớ ớ r t l n t i tinh th n, tình c m; Tai n n giao thông tăng nhanh gây tâm lí hoang
ấ ườ mang, b t an cho ng i tham gia giao thông.
ẹ ạ ạ ố Tai n n giao thông gây r i lo n an ninh tr t t ẻ ậ ự: k t xe, ùn t c giao thông; k ắ
ướ ấ ợ ụ x u l i d ng móc túi, c p gi ậ t...
ạ ệ ạ ổ ồ ề ế ồ Tai n n giao thông gây thi t h i kh ng l v kinh t bao g m: chi phí mai
ườ ế ế táng cho ng i ch t, chi phí y t cho ng ườ ị ươ i b th ng, thi ệ ạ ề ươ t h i v ph ng
ề ạ ầ ụ ề ệ ắ ti n giao thông v h t ng, chi phí kh c ph c, chi phí đi u tra...
ự ạ ố ờ ộ ộ Tai n n giao thông làm tiêu t n th i gian lao đ ng, nhân l c lao đ ng: Tai
ễ ờ ẹ ế ắ ẫ ạ n n giao thông làm k t xe, ùn t c giao thông d n đ n tr gi ả làm, gi m năng
ấ ộ ạ ặ ị ươ ế ưở su t lao đ ng; Tai n n giao thông làm ch t ho c b th ả ng nh h ế ng đ n
ồ ự ộ ộ ngu n l c lao đ ng xã h i.
ầ ứ ể ạ ả ế ớ Gi m thi u tai n n giao thông là là yêu c u b c thi ố ớ t, có ý nghĩa l n đ i v i
ữ ể ể ầ ầ ả ộ ọ toàn xã h i. Thanh niên, h c sinh c n làm nh ng gì đ góp ph n gi m thi u
ạ tai n n giao thông ?
14
ộ ố ệ ề ấ * Đ xu t m t s bi n pháp:
ọ ườ ế ạ ậ ọ ề Tuyên truy n cho m i ng i bi ả t tác h i và h u qu nghiêm tr ng c a ủ tai
ạ n n giao thông .
ậ ệ ự ấ ỉ T giác nghiêm ch nh ch p hành lu t l ATGT khi tham gia giao thông.
ổ ứ ề ậ ộ ươ ẩ ể T ch c các cu c thi tìm hi u v Lu t giao thông. Cùng gi ng cao kh u
ệ ớ ượ ẩ ạ hi u " Nói không v i phóng nhanh v ạ t u", " An toàn là b n, tai n n là thù"...
ệ ậ ộ ố ườ ệ Thành l p các đ i thanh niên tình nguy n xu ng đ ụ ng làm nhi m v .
ể ơ ầ ờ ớ ữ ệ ấ ơ ị Phát hi n và báo cáo k p th i v i các c quan đoàn th n i g n nh t nh ng
ườ ạ ợ tr ng h p vi ph m ATGT.
ề ườ ụ ị ữ ầ ọ ộ ờ ườ V phía tr ng h c, c n phát đ ng và giáo d c k p th i nh ng tr ợ ng h p
ạ ọ h c sinh vi ph m.
ầ ử ơ ữ ữ ề ề ậ ườ V phía chính quy n, c n x lí th t nghiêm minh h n n a nh ng tr ng
ạ ợ h p vi ph m.
ế ị ạ ấ ề ẳ ạ Kh ng đ nh l i v n đ c.K t đo n :
ế ạ ộ ợ ổ Vi ị ề t m t đo n văn theo cách t ng phân h p trình bày suy ngh v Ví d 4 . ụ
ề ễ ườ ấ v n đ ô nhi m môi tr ng
ầ ị ậ ấ ở ạ Nêu v n đ ngh lu n a. M đo n :
ấ ườ ố ườ ấ ị ề V n đ môi tr ủ ng s ng c a con ng i trên trái đ t đã và đang b ô
ố ớ ấ ộ ấ ề ấ ễ ố nhi m là m t v n đ c p bách đ i v i b t kì qu c gia nào. Vì nó gây ra
ệ ượ ữ ữ ế ế ả ạ ẫ ậ ổ nh ng hi n t ủ ng bi n đ i khí h u d n đ n nh ng th m ho thiên tai kh ng
ế Ở ệ ự ễ ườ ượ ẩ ộ khi p. Vi t Nam s ô nhi m môi tr ng đang đ ứ c đ y lên m c báo đ ng.
ư ế ự ứ ề ầ ậ ấ ạ Chúng ta c n nh n th c v n đ này nh th nào? Th c tr ng, nguyên nhân,
ả ể ả ế ấ ộ ấ ề ả ậ h u qu , và gi i pháp đ gi ề ầ ế i quy t v n đ này th nào là m t v n đ c n
ượ ậ đ c bàn lu n.
b. Thân đo nạ
15
ườ ố ườ ệ ộ ộ ồ Môi tr ủ ng s ng c a con ng i là m t khái ni m r ng. Nó bao g m t ấ t
ế ố ự ậ ấ ạ ườ ả c các y u t t nhiên và v t ch t nhân t o bao quanh con ng ả i, có nh
ưở ấ ự ồ ạ ộ ố ế ả ườ h ng đ n cu c s ng, s n xu t, s t n t ể ủ i, phát tri n c a con ng ọ i và m i
ậ ấ ườ ạ ườ ự sinh v t trên trái đ t. Môi tr ng có hai lo i chính: đó là môi tr ng t nhiên
ườ ự ầ ự ồ và môi tr ngườ xã h i. Mộ ôi tr ng t nhiên bao g m các thành ph n t nhiên
ấ ồ ư ị ấ ậ ị ướ nh đ a hình, đ a ch t, đ t tr ng, khí h u, n ậ c, sinh v t,... M ôi tr ngườ xã h iộ
ệ ữ ể ổ ố ườ ớ ườ là t ng th các m i quan h gi a con ng i v i con ng ệ i, quan h cá nhân
ể ế ể ệ ế ằ ậ ồ ị ớ ộ v i c ng đ ng th hi n b ng lu t pháp, th ch , cam k t, quy đ nh,...
ệ ố 1. Hi n tr ng ạ môi tr ủ ngườ s ng c a chúng ta.
ễ ả ồ Ô nhi m ngu n không khí: các nhà máy đã và đang th i ra môi tr ngườ
ộ ổ ồ ạ ạ ồ không khí m t ngu n cacbonnic kh ng l ệ , các lo i axit, các lo i khí gây hi u
ứ ạ ộ ụ ả ơ ơ ưở ng nhà kính, khói b i xe h i và các lo i đ ng c khác,... đã nh h ấ ng x u
ấ ượ ẻ ộ ố ủ ườ ề ế ứ đ n s c kho và ch t l ng cu c s ng c a con ng ệ i, nó gây ra nhi u b nh
ấ ề ườ v đ ng hô h p,...
ễ ồ ướ ế ớ ệ ơ ệ Ô nhi m ngu n n ề c: hi n nay nhi u n i trên th gi ặ i và đ c bi t là
ệ ặ ớ ơ ơ ễ ạ ố ồ ướ Vi t Nam đ i m t v i nguy c r i vào trình tr ng ô nhi m ngu n n c, nhu
ề ướ ố ướ ạ ở ề ị ầ c u v n c u ng và n c sinh ho t ế ề nhi u vùng mi n đang b thi u
ố ượ ườ ượ ử ụ ướ ạ ỉ ệ ế ọ nghiêm tr ng, s l ng ng c s d ng n i đ c s ch chi m t l không
l n.ớ
ị ử ễ ấ ấ ả ồ ị Ô nhi m ngu n đ t: đ t đai ngày càng b thoái hoá, b r a trôi, rác th i công
ả ệ ệ ệ ả ạ ồ ấ nghi p, rác th i sinh ho t, rác th i b nh vi n,... đã và đang làm cho ngu n đ t
ệ ằ ị ạ đai b c n ki t, khô c n....
ồ ạ ế ễ ề Ô nhi m v ánh sáng, âm thanh ti ng n t ị ớ i các đô th l n trong các
ệ ế ớ ề ắ ệ ị ễ ế ủ d p l t t c a Vi t Nam và th gi i đã gây ra các b nh lí v m t; âm thanh
ạ ộ ặ ơ ớ ị ớ ả ưở ủ c a các lo i đ ng c quá l n đ c bi ệ ở t các đô th l n cũng nh h ấ ng r t
ấ ượ ề ộ ố ủ ườ ế nhi u đ n ch t l ng cu c s ng c a con ng i.
ậ 2. Nguyên nhân H u qu ả.
16
a. Nguyên nhân
*Khách quan:
ủ ữ ề ế ạ ấ ớ ộ Tình tr ng nóng lên c a trái đ t gây ra nh ng bi n đ ng l n v khí
ủ ế ể ế ầ ẫ ạ ậ h u toàn c u d n đ n các hi m ho thiên tai ngày càng kh ng khi p: lũ l ụ t,
ấ ầ ạ ệ ộ ấ ặ ộ đ ng đ t, sóng th n, h n hán, nhi t đ quá cao ho c quá th p...
ừ ừ ệ ặ ạ ầ ồ ộ Tình tr ng ch t phá r ng đ u ngu n, r ng phòng h , di n tích bao
ủ ị ả ụ ế ậ ọ ổ ạ ỉ ph b gi m ngiêm tr ng, nó gây ra bi n đ i khí h u: ví d bão lũ t i các t nh
ề ệ ữ ậ ả mi n Trung Vi ọ t Nam tháng 10 năm 2009 gây ra nh ng h u qu nghiêm tr ng
ả ố ề ườ v ng i và tài s n qu c dân...
ự ự ủ ạ ư ư ể ậ ặ Lu t pháp ch a th c s nghiêm minh, ch a đ m nh đ ngăn ch n
ậ ề ả ọ ự ệ ạ ườ m i s vi ph m pháp lu t v b o v môi tr ng...
ủ * Ch quan:
ứ ủ ườ ệ ả ọ ườ Ý th c c a con ng ậ i không tôn tr ng lu t pháp b o v môi tr ng.
ợ ậ ệ ắ Vì l i nhu n kinh t ế ướ tr c m t mà các công ti, nhà máy xí nghi p đã
ậ ấ ả ườ ướ ư ả ấ b t ch p lu t pháp th i ra môi tr ng, n ử ệ c th i công nghi p ch a qua x lí,
ệ ả ả ế ỷ ượ ả ạ rác th i công nghi p, rác th i y t , rác th i sinh ho t không phân hu đ c,...
ậ ườ ề ườ ế ứ ủ Nh n th c c a con ng ễ i v ô nhi m môi tr ấ ạ ng còn r t h n ch ...
ả ậ b. H u qu .
ướ ạ ị ả ấ ả ưở Ô nhi mễ môi tr ngườ n c – s n xu t, sinh ho t b nh h ng nghiêm
ạ ị ệ ệ ề ấ ọ tr ng. Nhi u lo i d ch b nh xu t hi n...
ấ ả ưở ế ấ ậ ồ Ô nhi mễ môi tr ngườ đ t nh h ng x u đ n cây tr ng, v t nuôi và
con ng i. ườ
ề ọ ệ Ô nhi mễ môi tr ấ ngườ không khí: gây ra r t nhi u l ai b nh v đ ề ườ ng
ấ hô h p....
ả 3. Gi i pháp .
17
ứ ụ ữ ắ ẫ Kh c ph c nh ng nguyên nhân trên (phân tích và d n ch ng)
ộ ố ế ớ ề ố ố Nêu m t s qu c gia, thành ph , các vùng mi n trên th gi i và Vi ệ t
ườ ể ấ ụ ẹ ạ Nam có môi tr ữ ng xanhs chđ p đ l y làm mô hình áp d ng cho nh ng
ườ ễ ơ n i có môi tr ng ô nhi m.
ệ ố ể ử ế ạ H th ng pháp lí, ch tài nghiêm minh đ x ph t thích đáng cho các
ổ ứ ạ cá nhân và t ch c vi ph m.
ứ ộ ề ả ụ ồ ườ Giáo d c ý th c c ng đ ng v b o v ề môi tr ng.
ạ ế c . K t đo n
ệ ộ ướ ể ề ấ Vi t Nam m t n c đang phát tri n, v n đ ô nhi m ễ môi tr ngườ là 1 v nấ
ề ế ứ ấ đ h t s c c p bách...
ự ệ ả ầ ả ộ ồ ộ ườ C n ph i th c hi n các gi i pháp trên m t cách đ ng b , th ng xuyên đ ể
ả ủ ữ ụ ậ ắ ự ườ kh c ph c nh ng h u qu c a s ô nhi m ễ môi tr ạ ng, t o ra môi
ố ườ tr ngườ s ng trong lành cho con ng i,...
Ví d 5.ụ
ế ạ ự ề ấ ủ ạ ạ ạ t đo n theo cách quy n p trình bày suy nghĩ c a em v v n n n b o l c Vi
ọ ườ h c đ ng.
ắ ấ ề ở ạ D n d t v n đ ẫ a.M đo n :
ướ ườ ạ ự ọ ườ ủ ằ Tr c đây, chúng ta th ng có tâm lý ch quan nghĩ r ng b o l c h c đ ng
ề ế ứ ổ ế ộ ấ ả là m t v n đ h t s c xa xôi, không x y ra ph bi n,ch t n t ỉ ồ ạ ở ữ i nh ng
ướ ươ ở ữ ướ ậ ồ ờ n c ph ng Tây hay nh ng n ố c lân c n(Trung Qu c). Đ ng th i cũng vì
ứ ượ ế ưở ậ ộ th mà không ý th c đ ắ ề ầ ả c sâu s c v t m nh h ả ng, tác đ ng, h u qu
ủ ớ ế ệ ẻ ườ ờ ọ nghiêm tr ng c a nó t i th h tr nói riêng, con ng i nói chung. Song th i
ạ ự ọ ườ ầ ề ướ gian g n đây, b o l c h c đ ữ ng đã có nh ng chi u h ng gia tăng, phát
ộ ấ ộ ấ ứ ạ ứ ể ạ ở ỏ ố ề tri n ph c t p và tr thành m t v n đ nóng b ng, m t v n n n nh c nh i
ế ọ ườ ả ạ ỏ khi n m i ng i không kh i bàng hoàng, kinh ng c. Ph i chăng đó chính là
ộ ự ứ ầ ướ ự ạ ỗ m t d báo “sóng ng m đang thành bão”. Đ ng tr c th c tr ng đó m i
18
ư ế ứ ậ ầ ộ chúng ta c n có nh n th c và hành đ ng nh th nào?
b.Thân đo n.ạ
ả 1. Gi i thích.
ạ ự ọ ườ ữ ạ ượ ấ B o l c h c đ ng là nh ng hành vi thô b o, ngang ng ấ c, b t ch p công
ấ ạ ạ ườ ữ ổ ươ lý, đ o lý, xúc ph m tr n áp ng i khác gây nên nh ng t n th ề ng v tinh
ể ễ ầ ạ ườ ọ th n và th xác di n ra trong ph m vi tr ng h c.
ạ ự ọ ườ ệ ướ ễ ở B o l c h c đ ng hi n nay có xu h ng gia tăng nhanh chóng, di n ra
ế ớ ề ơ ệ ậ ộ ở nhi u n i trên th gi i,hi n đang xâm nh p và lan r ng ở VN. Do đó đang tr
ộ ấ ủ ạ ộ ọ thành m t v n n n nghiêm tr ng c a toàn xã h i.
ệ ạ 2. Hi n tr ng.
ạ ự ọ ườ ệ ủ ể ộ ướ ề a. Bi u hi n c a hành đ ng b o l c h c đ ể ả ng có th x y ra d i nhi u
ư ứ hinh th c nh :
ạ ỉ ụ ế ạ ạ ẩ ổ + Xúc ph m, lăng m , x nh c, đay nghi n, chà đ p nhân ph m, làm t n
ươ ề ặ ầ ườ ờ th ng v m t tinh th n con ng i thông qua l i nói.
ạ ề ứ ơ ể ạ ấ ậ ạ ổ ỏ + Đánh đ p, tra t n, hành h , làm t n h i v s c kh e, xâm ph m c th con
ườ ạ ự ữ ng i thông qua nh ng hành vi b o l c.
ứ b. Ch ng minh:
ỉ ầ ể ấ ấ ạ ộ Ch c n m t thao tác r t nhanh trên google ta có th tìm th y hàng lo t các
ạ ự ỉ ơ ả ấ ỉ clip b o l c không ch đ n gi n ch là các nam sinh mà nay hot nh t chính là
ủ ữ Ở ọ ữ ạ ằ ở clip c a các n sinh: Phú Th , n sinh đánh b n b ng giày cao gót; Hà
ộ ồ ộ ị ữ ộ ượ ư ậ ề ậ N i,(n sinh hà n i b đánh h i đ ng gây xôn xao)đ ề c d lu n đ c p nhi u
ấ ầ ư ạ ớ Ở ệ nh t g n đây v i đo n clip dài ch a quá 2phút; TPHCM, Ngh An…
ế ầ ọ ộ ự ớ H c sinh có thái đ không đúng m c v i th y cô giáo, dùng dao đâm ch t
ầ ạ ớ ớ ườ ạ b n bè, th y cô…(T i TP.HCM,2 nam hs (1 em l p 7,1 em l p 9)tr ng
ế ễ ệ ạ ẫ ớ THCS Nguy n Hu ,Q.4,xích mích khi chát z ii nhau trên m ng d n đ n đâm
ế ườ ổ ị ươ ế ữ ọ ặ nhau trong ngày t ng k t tr ng,khi n 1 em b th ng n ng)(1 n h c sinh
ườ ặ ữ ứ ễ ả ớ l p 9 tr ng THCS Nguy n Công Tr dùng dao lam"x " lên m t n sinh
ườ tr ng khác)
19
ạ ộ ậ ộ ổ ứ L p nên các nhóm h i ho t đ ng đánh nhau có t ch c.
ạ ậ ớ ủ ọ ẩ Giáo viên đánh đ p, xúc ph m t ề i nhân ph m c a h c sinh…(cách đây nhi u
ề ượ ư ậ ư ấ ấ ọ ỉ năm trc đây là v n đ đ c d lu n chú tr ng nh t,nh ng sau này đây ch là
ệ ượ ượ hi n t ữ ng hi h u,ít đ c chú ý)
3. Nguyên nhân
ự ế ấ ữ ể ả x y ra vì nh ng lí do tr c ti p r t không đâu: Nhìn đ u, nói móc, tranh giành
ườ ẳ ấ ng i yêu, không cùng đ ng c p...
ự ệ ể ể ế ế ả ế ụ ề S phát tri n thi u toàn di n, thi u h t v nhân cách, thi u kh năng ki m
ử ủ ả ứ ệ ố ớ soát hành vi ng x c a b n thân, non n t trong kĩ năng s ng, sai l ch trong
ố ể quan đi m s ng.
ưở ừ ườ ạ ự ả ả Do nh h ng t môi tr ồ ơ ng văn hóa b o l c: phim, nh, sách, báo, đ ch i
ạ ự ọ ườ ạ ự ế mang tính b o l c (ki m, súng...)=>nguyên nhân sâu xa:b o l c h c đ ng
ấ ừ ế ủ ạ ự ề ằ ộ xu t phát t xã h i: Nhi u ý ki n c a các chuyên gia tâm lý cho r ng b o l c
ự ộ ộ ọ ườ h c đ ng ngày càng manh đ ng, gia tăng là do xã h i nhìn đâu, lĩnh v c nào
ủ ạ ự ọ ộ ố ầ ạ ự ằ cũng có b o l c. M t s th y cô cho r ng nguyên nhân c a b o l c h c
ườ ị ả ọ ưở ạ ự ủ đ ng là do h c sinh b nh h ầ ng c a game online đ y b o l c. Các game
ủ ế ầ ồ ạ ự b o l c này đang d n phá h y tâm h n và nhân cách các em, bi n các em
ườ ữ ợ ữ thành nh ng con ng i d t n.
ạ ự ủ ự ụ ư ế ắ ạ S giáo d c ch a đúng đ n, thi u quan tâm c a gia đình; tình tr ng b o l c
ầ ộ ố ả ưở ố trong gia đình cũng là m t ph n nhân t nh h ng không t ạ ộ t. Và m t khi b o
ồ ạ ẫ ạ ự ọ ườ ẽ ẫ ơ ự l c gia đình v n còn t n t i thì b o l c h c đ ng s v n còn có nguy c gia
ữ ễ ầ ả ắ ắ ơ ạ ự tăng( : Nh ng năm g n đây, c nh b o l c di n ra kh p n i, kh p các lĩnh
ử ọ ạ ự ỏ ầ ủ ệ ấ ổ ự v c, b o l c sân c , c u th đánh nhau, hu n luy n viên ch i tr ng tài, c
ạ ự ể ả ị ộ đ ng viên cho ng nhau; b o l c kinh doanh đâm chém đ tranh giành th
ầ ườ ả ạ ả ả ố ph n. Ngoài đ ng ph xe taxi húc vào xe c nh sát, đánh tr l ồ i c nh sát. R i
ẹ ẹ ậ ọ ươ ạ ự b o l c gia đình, con cái hù d a cha m , m đánh đ p con gây th ng tích,
ứ ạ ự ấ ỉ ề ế ạ ấ con hành h cha đ n ng t x u… và r t nhi u hình th c b o l c khác, không
ạ ự ọ ườ Ở ể ấ ể ấ ề ắ ẫ riêng gì b o l c h c đ ng. ). ( đây đ v n đ thêm sâu s c có th l y d n
20
ộ ố ứ ọ ch ng trong cu c s ng , trong văn h c.)
ự ườ ề ạ ế ặ ụ S giáo d c trong nhà tr ứ ng: n ng v d y ki n th c văn hóa, đôi khi lãng
ụ ụ ệ ườ ọ ễ ậ quên nhi m v giáo d c con ng i “tiên h c l ọ h u h c văn”.
ờ ơ ử ự ư ứ ư ộ Xã h i th ữ , d ng d ng, buông xuôi, ch a có s quan tâm đúng m c, nh ng
ả ế ự ộ ệ ể ạ ự ọ ố ọ ằ gi i pháp thi ồ t th c, đ ng b , tri t đ .( Đa s h c sinh cho r ng b o l c h c
ườ ụ ư ẽ ạ ợ ợ đ ế ng là sai trái nh ng không dám lên ti ng vì s liên l y, s mình s là n n
ế ề ế ầ ớ ị nhân ti p theo, vì th mà không dám báo v i th y cô hay chính quy n đ a
ươ ộ ộ ờ ơ ử ư ậ ặ ặ ph ọ ng. M t b ph n h c sinh khác thì th , d ng d ng, im l ng, ho c
ớ ạ ự ậ ồ ổ th m chí c vũ, đ ng tình v i b o l c...)
ả ậ 4. H u qu
ớ ạ V i n n nhân:
ươ ề ể ầ ổ • T n th ng v th xác và tinh th n
ạ ế ổ ườ • T n h i đ n gia đình, ng ạ i thân, b n bè ng ườ ị ạ i b h i
ấ ổ ạ ắ ấ ộ ừ • T o tính b t n trong xã h i: tâm lí lo l ng b t an bao trùm t gia đình, nhà
ườ ế ộ tr ng, đ n xã h i.
ườ ạ ự Ng i gây ra b o l c:
ườ ể ệ ể ượ ở ạ • Con ng i phát tri n không toàn di n: phát tri n ng c tr l i phía “con”, đi
ườ ấ ầ ng ượ ạ c l i tính “ ng i” m t d n nhân tính.
ủ ộ ầ ườ ố • M m m ng c a t ấ ế i ác m t h t tính ng i sau này.
ỏ ươ ạ ạ ộ • Làm h ng t ng l i chính mình, gây nguy h i cho xã h i.
ườ ị ọ • B m i ng i lên án, xa lánh, căm ghét.
ả 5. Gi i pháp.
ố ớ ữ ườ ạ ự ọ ườ ố ắ Đ i v i nh ng ng i gây ra b o l c h c đ ở ộ ng: c g ng m r ng nâng cao
ứ ậ nh n th c:
ữ ươ • Gi ấ cho trái tim luôn m nóng tình yêu th ng.
ụ ị ườ ứ • Đ a ng c do ta mà có, thiên đ ạ ng cũng do chính ta t o nên ý th c rõ ràng v ề
ự ệ ậ ả ả ộ ộ hành đ ng và h u qu hành đ ng do b n thân th c hi n
ơ ạ ả ấ ơ ươ ắ ự • N i l nh nh t ko ph i là b c c c mà là n i không có tình th ứ ậ ng Nh n th c
21
ứ ủ ườ ạ rõ vai trò s c m nh c a tình ng i.
ộ ầ ữ ả ụ ẽ ặ ộ ồ ườ Xã h i c n có nh ng gi i pháp đ ng b , ch t ch giáo d c con ng i trong
ườ ạ ọ ộ ố gia đình, nhà tr ng, trong toàn xã h i; coi tr ng d y kĩ năng s ng, v ươ ớ n t i
ữ ề ệ ỹ nh ng đi u chân thi n m .
ế ệ ừ ệ ộ Có thái đ quy t li ạ ụ ả ạ t phê phán răn đe, giáo d c c i t o, bi n pháp tr ng ph t
ươ ườ ế kiên quy t làm g ng cho ng i khác.
ả ấ ế ạ ự ọ ườ ố B n gi i pháp c p thi t xóa b o l c h c đ ng
ộ ầ ấ ượ ố ườ ả ủ Toàn xã h i c n ph i c ng c , nâng cao ch t l ng môi tr ộ ng xã h i, văn
ộ ầ ệ ệ ế ế ặ ả ả minh ti n b . C n có bi n pháp qu n lý, ngăn ch n và ch tài hi u qu
ạ ế ạ ộ ữ ườ ấ ộ nh ng ho t đ ng có tác h i đ n môi tr ng văn hóa xã h i. Nghiêm c m các
ạ ự game b o l c.
ừ ườ ớ ả Quan tâm nâng cao văn hóa gia đình. Trong t ng gia đình, ng i l n ph i
ươ ạ ỏ ạ ự ế ứ ự ử ạ làm g ạ ng, giao ti p ng x đúng m c, m nh d n lên án và lo i b b o l c
ỏ ờ ố ra kh i đ i s ng gia đình.
ơ ế ự ẽ ặ ườ ụ ố ợ Xây d ng c ch ph i h p ch t ch ba môi tr ng giáo d c: gia đình nhà
ườ ố ớ ả ộ ơ ỏ tr ự ng xã h i. Các c quan báo chí ph i quan tâm th a đáng đ i v i lĩnh v c
ạ ứ ủ ấ ậ ọ ườ văn hóa, đ o đ c và ch p hành lu t pháp c a m i ng i dân.
ụ ầ ộ ị ạ ủ ườ Xã h i và ngành giáo d c c n xác đ nh rõ l ị i vai trò, v trí c a ng ầ i th y,
ụ ạ ứ ọ ụ ệ ề ạ ườ ệ quy n h n và trách nhi m trong nhi m v giáo d c đ o đ c h c sinh. Ng i
ầ ườ ả ượ ả ủ ơ ế ể ự ệ ọ th y và nhà tr ng ph i đ c b o v danh d và có đ c ch đ răn đe h c
sinh.
ườ ủ ệ ệ ầ ộ Nhà tr ng c n phát huy trách nhi m đ i ngũ giáo viên ch nhi m
ờ ắ ệ ị ắ ư ủ ừ ệ ọ ọ trong vi c k p th i n m b t tâm t , nguy n v ng c a t ng cá nhân h c sinh.
ươ ệ ươ ệ ặ ấ ố Tình th ng, trách nhi m là ph ệ ng thu c hi u nghi m nh t ngăn ch n
ạ ự ọ ườ b o l c h c đ ng.
ở ộ ả ề 6. M r ng: (ph n đ )
ề ấ ườ ả ộ ạ ươ ạ “Không nên m t ni m tin vào con ng i. Nhân lo i là c m t đ i d ng.
ế ạ ươ ả ạ ươ ơ ẩ ấ ộ N u m t vài gi ọ ướ t n c trong đ i d ng y d b n thì c đ i d ng cũng
22
ơ ẩ ượ ế ở không vì th mà tr thành d b n đ c.” (Mahatma Gandhi).
ệ ượ ầ ấ ả ộ ộ ỉ >Hi n t ế ỏ ủ ng trên ch là m t ph n r t nh c a xã h i nên không ph i vì th
ề ấ ườ ế ệ ẻ ầ ộ mà chúng ta m t đi ni m tin vào con ng i vào th h tr . C n nhân r ng
ữ ả ấ ươ ệ ố ể nh ng t m lòng cao c , nêu g ng ng ườ ố i t t vi c t t đi n hình > Hình
ộ ồ ẻ ả ươ ườ thành thái đ đ ng c m, s chia, yêu th ng giúp con ng i nói chung, th h ế ệ
ế ớ ẻ ẻ ẹ ữ ữ ệ tr nói riêng ti n t i nh ng v đ p nhân cách Chân thi n mĩ, phát huy nh ng
ạ ừ ề ố ư ướ ả ố truy n th ng nhân ái, nhân đ o t ngàn x a tr c khi chúng ta ph i đ i phó
ả ệ ớ v i căn b nh vô c m
ế ạ c.K t đo n
ư ả ọ Đ a ra bài h c cho b n thân:
ữ ứ ệ ể ậ ắ ộ Có quan đi m nh n th c, hành đ ng đúng đ n, hình thành nh ng quan ni m
ố ẹ ố s ng t t đ p...
Ví d 6.ụ
ổ ế ủ ư ệ ả ố ở ộ ớ ẻ ọ i tr . H đăng Hi n nay s ng o đã tr thành m t trào l u ph bi n c a gi
ứ ả ữ ế ờ ợ ượ ữ ượ ọ nh ng b c nh, vi t nh ng status và ch đ i l t like, l t coment. H không
ế ằ ậ ố ữ ả ả ấ ạ ố bi ề t r ng s ng o cũng gây ra r t nhi u tác h i. V y s ng o có nh ng tác
ư ế ế ủ ạ ộ ạ h i nh th nào, em hãy vi ề t m t đo n văn trình bày suy nghĩ c a mình v
ề đi u đó.
ớ ị ậ ề ệ ấ ả ố ạ ủ s ng o) ở ạ Gi i thi u v n đ ngh lu n (Tác h i c a a.M đo n:
ụ ể ạ ủ ạ ố ả ệ s ng o. b. Thân đo n: Trình bày c th tác h i c a vi c
Ả ưở ế ứ ệ ử ụ ề ẽ ả ệ ạ ỏ : Vi c s d ng đi n tho i quá nhi u s nh nh h ng đ n s c kh e
ưở ị ự ủ ế ế ắ ườ ở ể ẫ ệ h ng đ n th l c c a m t, khi n con ng ỏ i tr nên m t m i và có th d n
ụ ư ườ ề ề ấ ợ ự ử ế đ n các v n đ v tâm lý. Ví d nh tr ng h p t t ị ế ễ vì b ch gi u trên
ụ ổ ệ ử ụ ứ ữ ặ ạ ạ ộ m ng xã h i ho c nh ng v n đi n tho i khi s d ng quá m c…
ờ ố ộ ố ườ ử ụ ạ ộ Có m t s ng i s d ng m ng xã h i là công ề – Làm t n nhi u th i gian:
ề ế ế ả ạ ấ ườ ụ ể c đ tìm ki m thông tin, ki m ti n hay gi i trí. Tuy nhiên, l i r t ít ng i có
ể ử ụ ể ạ ộ ộ ọ ọ th s d ng m ng xã h i m t cách có khoa h c và không có ki m soát. H
23
ườ ữ ứ ề ặ ố ờ th ng sa đà vào nh ng tin t c không chính th ng, ho c dành quá nhi u th i
ể ướ ế ề ệ ạ ổ ộ gian đ l t màn hình đi n tho i m t cách vô b . Đi u đó khi n chúng ta
ọ ậ ữ ệ ờ không còn th i gian dành cho nh ng vi c có ích khác, cho h c t p, cho gia
ả ọ ậ ệ ầ ế ạ ở ố ố đình, b n bè. K t qu h c t p đi xu ng, các m i quan h d n tr nên xa cách
ầ ả ố ộ m t ph n cũng vì s ng o.
ế ậ ữ ạ ạ ộ Trên các trang m ng xã h i – Ti p c n nh ng thông tin không lành m nh:
ầ ẫ ữ ữ ể ả ạ luôn đ y r y nh ng thông tin, hình nh không lành m nh. Đó có th là nh ng
ừ ả ồ ụ ữ ả ợ ổ ớ ứ hình nh đ i tr y không phù h p v i l a tu i, thông tin l a đ o hay nh ng
ữ ề ả ả ị ư ộ thông tin v chính tr mang tính ph n đ ng. Nh ng hình nh và thông tin nh
ưở ế ự ườ ậ ấ ễ ả v y r t d nh h ng đ n s hình thành nhân cách con ng i.
ệ ệ ữ ờ ữ ệ ườ ự : Vi c quá chú tâm vào nh ng ng i ố – Xa r i nh ng m i quan h hi n th c
ự ế ỏ ơ ữ ế ạ ờ ườ ế ạ ả ẽ b n o s khi n b n xa r i th c t , b r i nh ng ng i thân thi t, yêu
ươ ế ớ ả ề ạ ườ ở th ng b n. Vì quá chú tâm vào th gi ế i o nên khi n nhi u ng i tr nên
ờ ơ ạ ạ ớ ặ ạ ơ ỏ ạ ạ ườ ẫ th , l nh nh t v i nhau h n. Khi g p h a ho n hay t i n n ng i ta v n
ư ể ươ “vô t ” livestream trên facebook đ câu t ng tác.
ẫ ở ườ ả ữ ệ ạ ở ứ Có không ít nh ng câu chuy n d khóc d c i x y ra khi b n D n ch ng:
ẻ ố ứ ữ ả ườ ấ ạ ộ tr s ng o quá m c. Có nh ng ng i làm quen qua m ng m t cô gái r t xinh
ự ư ặ ờ ạ ấ ọ ứ ả ữ nh ng khi g p ngoài đ i th c thì l i quá th t v ng vì nh ng b c nh trên
ạ ỉ ả ố “s ng o” m ng ch là
ế ạ c.K t đo n:
ẳ ị ề Kh ng đ nh ạ ố ả , gây ra r t nhi u tác h i ấ s ng o
Rút ra bài h c.ọ
ể ạ ừ ạ ở ứ ầ ươ ế + Hãy đ m ng XH d ng l m c là món ăn tinh th n, là ph i ệ ng ti n k t
ậ ố ạ n i b n bè, đem l ạ ợ i l i ích th t.
24
ố ưở ướ ủ + Hãy thôi s ng o ắ ầ ả , b t đ u tin t ả ng vào b n thân, h ộ ố ng cu c s ng c a
ể ế ừ ữ ế ả ớ ộ ị ạ b n đ n v i nh ng giá tr có ích cho b n thân và xã h i. Đ ng đ đ n khi
ủ ộ ố ậ ủ ạ ế ố cu c ộ s ng o ả hoàn toàn thay th và làm ch cu c s ng th t c a b n.
ữ ệ ờ ồ ố ỡ + Dành th i gian cho nh ng vi c có ích, s ng hoà đ ng, quan tâm giúp đ
ữ ườ ủ ạ ộ ố ở ớ nh ng ng i xung quanh b i đó m i chính là cu c s ng c a b n.
Ví d 7 ụ
ề ế ạ ủ ủ ề ệ ạ Đ bài: Vi t đo n văn trình bày suy nghĩ c a mình v tác h i c a hi n
ệ ượ t ng nghi n Facebook
ớ ạ ủ ệ ượ ệ ề ấ ệ ở ạ gi ị ậ i thi u v n đ ngh lu n (Tác h i c a hi n t ng nghi n * M đo n:
Facebook)
* Thân đo n:ạ
ướ ế ả ưở ế ứ ỏ ủ ườ Tr c h t nó nh h ng đ n s c kh e c a con ng ệ ử ụ i. Vi c s d ng
ề ẽ ả ưở ị ự ủ ế ế ắ facebook quá nhi u s nh h ng đ n th l c c a m t, khi n con ng ườ ở i tr
ề ề ể ẫ ế ệ ấ ỏ nên m t m i và có th d n đ n các v n đ v tâm lý
ế ớ ủ ế ố ờ Facebook khi n ta tiêu t n th i gian vô cùng quý giá c a mình. Th gi i trên
ế ớ ộ ệ ế ạ ỗ facebook là m t th gi ề i đa d ng, phong phú, nhi u ti n ích. Vì th , m i
ể ố ế ớ ủ ư ọ ng ườ ườ i d ng nh có th “s ng tr n” trong th gi i c a Facebook và không
ứ ướ ế ạ ờ ng i dành th i gian cho nó. Và vì th , chúng ta c “l ụ ế t” liên t c h t tin này
ầ ớ ể ờ ế đ n tin khác mà không đ ý ph n l n th i gian đã trôi qua..Trong khi đó, ta
ữ ệ ể ờ ơ hoàn toàn có th dành th i gian làm nh ng vi c có ý nghĩa h n.
ư ạ ế ớ ả ự ế ế ộ ờ ữ + Facebook đ a b n vào m t th gi ạ i o khi n b n xa r i th c t . Có nh ng
ườ ờ ồ ộ ứ ả ồ ể ỉ ử ồ ng i dành hàng gi đ ng h đ ch nh s a m t b c nh r i đăng lên
ờ ượ ượ ọ ạ ờ Facebook ch l t like l t comment Trong khi đó, h l i không có th i gian
ạ ộ ạ cho gia đình b n bè và có ho t đ ng có ý nghĩa khác.
ạ ơ ế ệ ượ ọ ế ệ ọ ở + Nghi n Facebook khi n b n l đãng đ c h c hành vì th vi c h c tr nên
ả ọ ậ ế ế ả ấ gi m sút, k t qu h c t p cũng vì th mà th p đi.
25
ưở ế ố ọ ườ ư ự ữ + Nh ng t ng Facebook k t n i m i ng ấ i nh ng th c ch t Facebook đang
ườ ề ờ ườ ị ờ ọ làm m i ng i xa r i nhau. Nhi u ng ề i b dành quá nhi u th i gian trên
ờ ườ ủ Facebook mà không có th i gian cho gia đình ng ế i thân c a mình. Và vì th
ẻ ệ ố ộ ở ỏ mà các m i quan h gia đình, xã h i ngày càng tr nên l ng l o.
ứ ẫ ộ ở ệ ậ ạ ộ ậ D n ch ng: M t nam sinh Hà N i nh p vi n trong tình tr ng co gi t vì
ệ ờ ể ủ ố ẹ ứ ọ ề ệ ạ nghi n Facebook. Theo l i k c a b m , c đi h c v là b n lao vào đi n
ạ ướ ệ ạ ằ ả tho i, ôm đi n tho i l t facebook n m riêng trong phòng, chát chít c trong
ố ẹ ấ ệ ế ế ề ậ ỗ lúc ăn, lúc đi v sinh, dùng đ n 10 ti ng m i ngày. B m th y v y li n thu
ạ ủ ậ ệ ị ị ả ứ ế ệ ạ ấ ệ đi n tho i c a c u. Vi c b t ch thu đi n tho i đã khi n cháu có ph n ng b t
ườ ơ ậ th ữ ng và có nh ng c n co gi t.
ế ạ *K t đo n:
ể ủ ậ ư ậ ữ ạ ữ Nh v y, không th ph nh n nh ng h u ích mà Facebook đã mang l i,
ệ ử ụ ư ế ờ ề nh ng vi c s d ng facebook quá nhi u khi n chúng ta lãng phí th i gian.
ể ượ ạ ủ ử ụ ệ ệ Bài hoc: Hi u đ c tác h i c a vi c nghi n facebook, chúng ta hãy s d ng
ệ ề ả ộ ờ nó m t cách có hi u qu , không nên dành quá nhi u th i gian cho facebook,
ư ệ ủ ữ ệ ờ ơ hãy dành th i gian quý báu c a mình cho nh ng vi c có ý nghĩa h n nh vi c
ạ ộ ể ụ ư ể ạ ở ọ ậ h c t p , nh gia đình b n bè hay các ho t đ ng th d c th thao, b i vì đó
ậ ủ ạ ớ ộ ố m i chính là cu c s ng th t c a b n.
Ề Ạ Ả Ế Ể ƯỜ IV. K T QU TRI N KHAI CHUYÊN D T I TR NG THCS
THANH LÃNG:
ụ ữ ệ ả ọ Trên đây là nh ng bi n pháp mà b n thân tôi đã áp d ng trong năm h c 2020
ể ướ ị ậ ẫ ọ ộ – 2021 đ h ụ ng d n cho h c sinh làm bài ngh lu n xã h i. Sau khi áp d ng
ự ế ả ấ ượ ị ậ ề đ tài này vào th c t ạ gi ng d y, ch t l ộ ủ ng làm bài văn ngh lu n xã h i c a
ự ế ệ ả ớ ể ạ ọ h c sinh mà l p tôi tr c ti p gi ng d y đã nâng cao rõ r t . Các em đã hi u
ấ ủ ể ế ấ ứ ẫ ộ ả b n ch t c a ki u văn này. Bi t l y d n ch ng t ừ ự ế th c t ờ ố cu c s ng đ i
ườ ể ư ứ ề ộ ượ th ng đ đ a vào bài; nhi u bài đã có s c hút và lay đ ng đ c ng ườ ọ i đ c.
ụ ữ ệ ờ ố ọ ấ Cũng nh áp d ng nh ng kinh nghi m này mà cu i năm h c 2020 – 2021 ch t
26
ề ạ ủ ượ ượ l ng c a các bài thi v d ng bài này đ c nâng lên rõ r t. ớ ệ C th là l p ụ ể
9A2:
ố ố ế ố S HS không bi ế t S HS bi t cách làm bài S HS làm bài t ố t
ở ứ cách làm bài m c trung bìnhkhá Sĩ (89 đi m)ể
(5>7đi m)ể số (1>4đi m)ể
SL % SL % SL %
39 4 10,25 30 76,9 5 12,82
Ự Ả Ệ Ể V. GI I PHÁP Đ TH C HI N
ự ệ ế ượ ộ ố ả Trong quá trình ti n hành th c nghi m tôi đã đúc rút đ c m t s gi i pháp
ơ ả c b n sau:
ọ ớ ờ ế ệ ầ ả ớ Không c n ph i ch đ n năm h c l p 9 m i rèn luy n kĩ năng làm bài ngh ị
ơ ở ế ị ậ ứ ề ậ ọ ộ ộ lu n xã h i cho h c sinh. Trên c s ki n th c v văn ngh lu n xã h i các
ở ớ ầ ườ ệ ươ em đã có l p 7, giáo viên c n tăng c ng rèn luy n ph ng pháp, kĩ năng
ị ậ ộ ọ ừ ớ ề ể ị làm bài ngh lu n xã h i cho h c sinh t l p 7 thông qua các đ ki m tra đ nh
ể ườ kì, ki m tra th ng xuyên .
ế ố ợ ứ ị ậ ữ ộ M t trong nh ng y u t g i h ng thú cho các em khi làm bài ngh lu n xã
ề ủ ứ ề ệ ệ ổ ớ ộ h i là vi c ra đ c a giáo viên. Vi c đ i m i cách th c ra đ thi là vô cùng
ế ướ ủ ổ ớ ề ề ể ầ c n thi t. Xu h ở ng chung c a đ i m i đ thi môn văn là ki u ra đ “m ”.
ề ở ộ ấ ở ề ị ậ ể ề ạ ợ ớ Đ bài ngh lu n xã h i r t phù h p v i ki u ra đ m . Đó là m v ph m vi
ở ề ộ ở ề ị ậ ứ ế ở ữ ề đ tài, m v thao tác ngh lu n, m v n i dung ki n th c, m cho nh ng
ộ ậ ữ ế ả ể ừ ở ộ suy nghĩ đ c l p và nh ng ki n gi ạ i sáng t o...đ t đó "m " ra m t không
ứ ủ ạ ộ ớ gian r ng l n, kích thích suy nghĩ, sáng t o và h ng thú làm bài c a các em.
ướ ữ ụ ẫ ắ ạ ọ Giáo viên h ậ ng d n h c sinh n m v ng và v n d ng linh ho t qui trình các
ướ ị ậ ự ế ề ộ ộ ớ b c ti n hành m t bài ngh lu n xã h i. Cho các em th c hành nhi u v i các
27
ề ề ể ạ ầ ộ ế ki u đ phong phú, đa d ng. M t đi u vô cùng c n thi ả t là giáo viên ph i
ệ ữ ử ệ ắ ấ ố ự ự th c s nhi ậ t tình trong vi c ch m, ch a bài, s a và u n n n cho các em th t
ỉ ề ứ ế ậ ậ ộ ỏ ỉ t m v kĩ năng trình bày l p lu n, huy đ ng ki n th c, bày t ể quan đi m thái
ứ ậ ộ đ riêng, nh n th c…
ệ ủ ệ Thanh Lãng, ngày 15 tháng 11 năm 2021
ườ ế Ng i vi ề t chuyên đ . Duy t c a Ban giám hi u nhà ngườ tr
ỗ ị ề Đ Th Thanh Huy n
