Phân tích s k th a và phát tri n c a quy đ nh nghĩa v c b n c a công dân trong các b n Hi n phápự ế ừ ể ủ ị ụ ơ ả ủ ả ế
n c ướ
I. L i Mờ ở Đ uầ
Nghĩa v c a công dân trong Hi n pháp n c ta th hi n tính k th a, phátụ ủ ế ướ ể ệ ế ừ
tri n c v hình th c và n i dung. Đi u đó ph n ánh s phát tri n càng đ y đ h nể ả ề ứ ộ ề ả ự ể ầ ủ ơ
các nghĩa v công dân phù h p v i s phát tri n kinh t - xã h i Vi t Nam, ph nụ ợ ớ ự ể ế ộ ệ ả
ánh n n dân ch XHCN và đ a v xã h i ngày càng tăng c a các cá nhân con ng i.ề ủ ị ị ộ ủ ườ
Đ ng th i còn là s th hi n sâu s c b n ch t Nhà n c ta đ i v i con ng i vàồ ờ ự ể ệ ắ ả ấ ướ ố ớ ườ
xã h i Vi t Nam. V i t m quan tr ng nh trên đ tài “ S k th a và phát tri nộ ệ ớ ầ ọ ư ề ự ế ừ ể
ch đ nh nghĩa v c b n c a công dân trong l ch s l p hi n” đã thu hút đ c sế ị ụ ơ ả ủ ị ử ậ ế ượ ự
quan tâm c a các b n trong nhóm. B i v y thông qua l ch s l p hi n c a b n b nủ ạ ở ậ ị ử ậ ế ủ ố ả
Hi n pháp(1946, 1959,1980,1992)và vi c nghiên c u, phân tích ch đ nhế ệ ứ ế ị này giúp ta
có cái nhìn t ng th và ngày càng hoàn thi n h n nh m tr c ti p góp ph n nângổ ể ệ ơ ằ ự ế ầ
cao đ i s ng c a ng i dân, đ ng th i cho phép chúng ta nh n th c rõ h n trongờ ố ủ ườ ồ ờ ậ ứ ơ
vi c xây d ng và áp d ng pháp lu t v nghĩa v c a công dân trong th c t .ệ ự ụ ậ ề ụ ủ ự ế
II. N i Dungộ
Vi c xácệ đ nh n i dung c a chị ộ ủ ế đ nh nghĩa vị ụ cơ b n c a công dân trongả ủ
các b n Hi n pháp tr c h t ph i xu t phát tả ế ướ ế ả ấ ừ vị trí c a quy đ nh cóủ ị ý nghĩa
và có t m quan tr ng đ c bi t trong Hi n pháp, nên nóầ ọ ặ ệ ế quyể đ nh toàn bị ộ n iộ
dung. Chế đ chính trộ ị m i n c khác nhau nên quy đ nh cũng khác nhau. Nhìnỗ ướ ị
chung cả n c đ u quan tâmướ ề đ n chế ế đ nh này vìị nó có ý nghĩa quan tr ng trongọ
cu c s ng.ộ ố
1, Ph n chung cho các b n Hi n pháp:ầ ả ế Trong l ch sị ử l p Hi n n c ta, n iậ ế ướ ộ
dung ch đ nh v nghĩa v c b n c a công dân h t s c phong phú, ngày càng đ yế ị ề ụ ơ ả ủ ế ứ ầ
đ và hoàn thi n h n t 1946 đ n 1992. So v i Hi n pháp tr c, Hi n pháp sau đãủ ệ ơ ừ ế ớ ế ướ ế
có nh ng s a đ i b sung đi u kho n m i ph n ánh nh ng thay đ i c b n vữ ử ổ ổ ề ả ớ ả ữ ổ ơ ả ề
m i m t đ i s ng xã h i Vi t Nam trong m i giai đo n phát tri n. Đ kh ng đ nhọ ặ ờ ố ộ ệ ỗ ạ ể ể ẳ ị
đi u này chúng ta c n quan tâm đ n ph n chungề ầ ế ầ nh t c a ch đ nh nghĩa v cấ ủ ế ị ụ ơ
b n c a công dân qua các b n Hi n pháp và th y đ c s phát tri n và hoàn thi nả ủ ả ế ấ ượ ự ể ệ
nó.
V m t n i dung: ề ặ ộ Hi n pháp 1946ế thể hi n s ti n b v t tr i c a m tệ ự ế ộ ượ ộ ủ ộ
nhà n c dân ch nhân dân, thông qua các nghĩa v đ c ghi nh n trong Hi n phápướ ủ ụ ượ ậ ế
th hi n vai trò trách nhi m c a công dân v i nhà n c. Trong đó có hai đi u ghiể ệ ệ ủ ớ ướ ề
nh ng nghĩa v c b n ph i th c hi n đ ng th i đáp ng yêu c u c a l ch s m tữ ụ ơ ả ả ự ệ ồ ờ ứ ầ ủ ị ử ộ
đ t n c v a m i đ c đ c l p nh ng đang trong tình c nh khó khăn vô cùng. Đóấ ướ ừ ớ ượ ộ ậ ư ả
là các nghĩa v đ c quy đ nh đi u 4 và đi u 5. ụ ượ ị ở ề ề Hi n pháp 1959ế có nh ng quyữ
đ nh m i v nghĩa v tácị ớ ề ụ đ ng trên c ba ph ng di n là hình th c và n i dung tácộ ả ươ ệ ứ ộ
đ ng trên các ph ng di n kinh t , chính tr , văn hóa, xã h i,…kèm theo đó là sộ ươ ệ ế ị ộ ự
b o đ m c a nhà n c đ th c hi n nghĩa v c b n c a công dân th hi n đ cả ả ủ ướ ể ự ệ ụ ơ ả ủ ể ệ ượ
đ ng l i c a Nhà n c là đ a n n kinh t lên m t t m cao m i phát tri n và hi nườ ố ủ ướ ư ề ế ộ ầ ớ ể ệ
đ i. ạHi n pháp 1980ế m r ng và c th hóa h n các nghĩa v c a công dân. Ph nở ộ ụ ể ơ ụ ủ ả
ánh s phát tri n không ng ng c a xã h i và s quan tâm c a nhà n c v i vi cự ể ừ ủ ộ ự ủ ướ ớ ệ
b o đ m và m r ng các nghĩa v c b n c a công dân. Đã kh c ph c đ c tínhả ả ở ộ ụ ơ ả ủ ắ ụ ượ
hình th c, tính nguyên t c giáo đi u c a các b n Hi n pháp. ứ ắ ề ủ ả ế Hi n pháp 1992ế là
1
Phân tích s k th a và phát tri n c a quy đ nh nghĩa v c b n c a công dân trong các b n Hi n phápự ế ừ ể ủ ị ụ ơ ả ủ ả ế
n c ướ
Hi n pháp c a th i kỳ đ i m i, ngoài 26 đi u s a đ i b sung cho sát v i th c tế ủ ờ ổ ớ ề ử ổ ổ ớ ự ế
ra Hi n pháp 1992 còn b sung thêm 4 đi u. Riêng v nghĩa v c b n c a côngế ổ ề ề ụ ơ ả ủ
dân Hi n pháp 1992 b xung thêm n i dung v nghĩa v đ i v i ph n tr em, vàế ổ ộ ề ụ ố ớ ụ ữ ẻ
ng i Vi t Nam n cườ ệ ở ướ ngoài. Nhìn l i l ch s l p hi n Vi t Namạ ị ử ậ ế ệ ch a có m tư ộ
b n Hi n pháp nào l i coi tr ng dân ch nh b n Hi n pháp 1992. Nghĩa v côngả ế ạ ọ ủ ư ả ế ụ
dân nâng cao cũng chính là ph i đ b o đ m quy n công dân đ c th c hi n đ yả ể ả ả ề ượ ự ệ ầ
đ . Hi n pháp 1992 đã cùng dân t c b c và th i kỳ đ i m i v i nh ng thay đ i vàủ ế ộ ướ ờ ổ ớ ớ ữ ổ
h i nh p. Trong xu th h i nh p, nghĩa v c a công dân càng ph i đ c th c hi nộ ậ ế ộ ậ ụ ủ ả ượ ự ệ
đ y đ m i có th đ a đ t n c và h i nh p v i qu c t . H n n a, hoàn c nh nàyầ ủ ớ ể ư ấ ướ ộ ậ ớ ố ế ơ ữ ả
l i đ t ra yêu c u ph i hoàn thi n h n n a b n Hi n pháp hi n nay c a chúng ta.ạ ặ ầ ả ệ ơ ữ ả ế ệ ủ
Đ tìm hi u m t cách chi ti t v s thay đ trên ta hãy đi vào khái ni nể ể ộ ế ề ự ổ ệ
công dân, nghĩa v công dân là gì? C s nào đ kh ng đ nh nghĩa v c a côngụ ơ ở ể ẳ ị ụ ủ dân
qua các b n Hi n pháp? Ý nghĩa c a nó trong các b n Hi n pháp và trong th c ti nả ế ủ ả ế ự ễ
nh th nào? ư ế
1.1. Công dân : Công dân tr c h tướ ế đ c hi u làượ ể con ng i, là cá nhân. B iườ ở
v y mu n tìm hi u khái ni m công dân, chúng ta c n bi t con ng i và cá nhân làậ ố ể ệ ầ ế ườ
gì?
Con ng i v i t cách là m t th c th t n t i, là s n ph m c a t nhiên vàườ ớ ư ộ ự ể ồ ạ ả ẩ ủ ự
xã h i. Xét v góc đ t nhiên thì con ng i là m t th c th có ý chí,t duy vàộ ề ộ ự ườ ộ ự ể ư
ngôn ng , có kh năng sang t o công c lao đ ng và x d ng chúng theo ý chí vàữ ả ạ ụ ộ ử ụ
m c đích c a mình. Trong xã h i, con ng i t n t i trong m i lien h v i ng iụ ủ ộ ườ ồ ạ ố ệ ớ ườ
khác, có kh năng nh n bi t, tác đ ng, nh h ng và th m chí thay đ i môi tr ngả ậ ế ộ ả ưở ậ ổ ườ
xã h i. Đ ng th i, môi tr ng xã h i s có tác đ ng m nh m đ i v i m i conộ ồ ờ ườ ộ ẽ ộ ạ ẽ ố ớ ỗ
ng i. B i v y b n ch t con ng i trong tính hi n th c là t ng hòa các m i quanườ ở ậ ả ấ ườ ệ ự ổ ố
h xã h i.ệ ộ
Cá nhân là m t con ng i xãộ ườ h i cộ ụ th , làể s n ph m c a s phát tri n xãả ẩ ủ ự ể
h i. Cá nhân luôn đ t trong m i quan h v i xã h i, luôn ch a đ ng nh ng đ cộ ặ ố ệ ớ ộ ữ ự ữ ặ
đi m sinh lý riêng c a m i ng i đ phân bi t ng i này v i ng i khác.ể ủ ỗ ườ ể ệ ườ ớ ườ
Công dân là cá nhân trong m i quan h v i nhà n c và pháp lu t, là số ệ ớ ướ ậ ự
xác đ nh v m t pháp lý m t th nhân thu c v m t nhà n c nh t đ nh. Do v yị ề ặ ộ ể ộ ề ộ ướ ấ ị ậ
con ng i đ c h ng ch quy n c a nhà n c và đ c nhà n c b o h quy nườ ượ ưở ủ ề ủ ướ ượ ướ ả ộ ề
l i, đ ng th i cũng ph i th c hi n m t s nghĩa v đ i v i nhà n c. Khái ni mợ ồ ờ ả ự ệ ộ ố ụ ố ớ ướ ệ
công dân g n v i khái ni m qu c t ch. Qu c t ch là m i lien h b n v ng v m tắ ớ ệ ố ị ố ị ố ệ ề ữ ề ặ
pháp lý c a m t th nhân v i m t nhà n c nh t đ nh.ủ ộ ể ớ ộ ướ ấ ị
1.2.Khái ni m nghĩa v c b n c a công dânệ ụ ơ ả ủ : Nghĩa vụ cơ b n c a côngả ủ
dân là nghĩa vụ t i thi u màố ể công dân ph i th c hi nả ự ệ đ i v i nhàố ớ n cướ
và là ti nề đề để đ m b o các quy n công dânả ả ề đ c th c hi n.ượ ự ệ
1.3.C s nghĩa v c b n c a công dânơ ở ụ ơ ả ủ : Con ng i sinh ra trong th i đ iườ ờ ạ
có nhà n c, luôn có m i quan h v i nhà n c, c s đó đ c thi t l p trên c sướ ố ệ ớ ướ ơ ở ượ ế ậ ơ ở
pháp lu t quy đ nh v quy n và nghĩa v c a các bên tham gia trong quan h . Conậ ị ề ề ụ ủ ệ
ng i đó tr thành công dân nhà n c.ườ ở ướ Khi công dân đ c nhà n c trao choượ ướ
nh ng quy n và đ c nhà n c b o đ m th c hi n thì Nhà n c cũng có quy nữ ề ượ ướ ả ả ự ệ ướ ề
2
Phân tích s k th a và phát tri n c a quy đ nh nghĩa v c b n c a công dân trong các b n Hi n phápự ế ừ ể ủ ị ụ ơ ả ủ ả ế
n c ướ
yêu c u công dân th c hi n nh ng nghĩa v b t bu c đ i v i nhà n c. ầ ự ệ ữ ụ ắ ộ ố ớ ướ Nh v yư ậ ,
quy n công dân tr thành c s nghĩa v c a công dân.ề ở ơ ở ụ ủ
1.4.Ý nghĩa c a các quy đ nh v nghĩa v c b n c a công dân trong cácủ ị ề ụ ơ ả ủ
b n Hi n phápả ế : Chế đ nh vị ề nghĩa vụ c a công dân làủ chế đ nh cị ơ b n trong h uả ầ
h t các b n hi n pháp c a các qu c gia trên thế ả ế ủ ố ế gi i. Cùng v i chớ ớ ế đ nh quy nị ề
trong Hi n pháp ta cóế thể xác đ nh đ c ta cóị ượ thể xác đ nh đ c m cị ượ ứ đ dânộ
chủ nhân đ o, ti n bạ ế ộ c a m t nhàủ ộ n c, m t xãướ ộ h i. quy n vàộ ề nghĩa vụ cơ b nả
c a công dân làủ cơ sở đ xácể đ nh đ a vị ị ị pháp lý c a công dân, làủ cơ sở cho m iọ
quy n vàề nghĩa vụ khác.
1.5. Nh ng nguyên t c Hi n pháp c a nghĩa v c b n c a công dânữ ắ ế ủ ụ ơ ả ủ
Vi t Nam: ệ
3
Phân tích s k th a và phát tri n c a quy đ nh nghĩa v c b n c a công dân trong các b n Hi n phápự ế ừ ể ủ ị ụ ơ ả ủ ả ế
n c ướ
1Tôn tr ng các quy n con ng i v các m t chính tr , dân s , kinh t ,vănọ ề ườ ề ặ ị ự ế
hóa và xã h i. Quy n con ng i đây đ c hi u là các quy n t i thi u mà các cáộ ề ườ ở ượ ể ề ố ể
nhân ph i có đ c pháp lu t th a nh n, nh ng quy n mà các nhà l p pháp khôngả ượ ậ ừ ậ ữ ề ậ
đ c xâm h i đ n. Nguyên t c này đ c th a nh n t i đi u 50 Hi n pháp n cượ ạ ế ắ ượ ừ ậ ạ ề ế ướ
CHXHCN Vi t Nam năm 1992.ệ
2 Quy n công dân không tách r i v i nghĩa v công dân. Trong xã h i quy nề ờ ớ ụ ộ ề
l i luôn g n li n v i nghĩa v . Nhà n c ta luôn đ m b o cho m i công dân nh ngợ ắ ề ớ ụ ướ ả ả ọ ữ
quy n l i h p pháp đi li n v i đó cũng đòi h i h th c hi n các nghĩa v c aề ợ ợ ề ớ ỏ ọ ự ệ ụ ủ
mình. Quy n l i và nghĩa v là hai m t c a quy n làm ch c a m i công dân, nóề ợ ụ ặ ủ ề ủ ủ ỗ
c b n do Hi n pháp và nhà làm lu t quy đ nh. Nguyên t c này đ c nhà n cơ ả ế ậ ị ắ ượ ướ
th a nh n t i Đi u 51 Hi n pháp n c CHXHCN Vi t Nam năm 1992.ừ ậ ạ ề ế ướ ệ
3M i công dân đ u bình đ ng tr c pháp lu t. T c là s bình đ ng gi a m iọ ề ẳ ướ ậ ứ ự ẳ ữ ọ
đ i t ng và trong m i quan h pháp lu t. “Không phân bi t dân t c, nam n ,ố ượ ọ ệ ậ ệ ộ ữ
thành ph n xã h i, tín ng ng, tôn giáo, trình đ văn hóa, ngh nghi p,…”. Nguyênầ ộ ưỡ ộ ề ệ
t c này đ m b o tính công b ng cho xã h i, h n ch hi n t ng tham ô, thamắ ả ả ằ ộ ạ ế ệ ượ
nhũng, góp ph n làm trong s ch xã h i; đ c nhà n c th a nh n t i Đi u 52ầ ạ ộ ượ ướ ừ ậ ạ ề
Hi n pháp n c CHXHCN Vi t Nam năm 1992.ế ướ ệ
4Nhân đ o xã h i ch nghĩa: Là nguyên t c th hi n s quan tâm c a nhàạ ộ ủ ắ ể ệ ự ủ
n c đ i v i t ng con ng i trong xã h i. Trong quá trình d th o hi n pháp cácướ ố ớ ừ ườ ộ ự ả ế
quy đ nh v nghĩa v c a công dân đ c nhà n c xây d ng trên tinh th n đ mị ề ụ ủ ượ ướ ự ầ ả
b o nhu c u đ i s ng v t ch t và tinh th n cho công dân. Giúp công dân phát tri nả ầ ờ ố ậ ấ ầ ể
toàn di n. Nhà n c ta chính là nhà n c c a dân, do dân, t t c vì h nh phúc c aệ ướ ướ ủ ấ ả ạ ủ
nhân dân.
5 Hi n th c nghĩa v c a công dân: đây là nguyên t c đòi h i các nghĩa vệ ự ụ ủ ắ ỏ ụ
đ c ghi nh n trong hi n pháp đ u ph i có c s , có tính th c ti n trong th c tượ ậ ế ề ả ơ ở ự ế ự ế
cu c s ng.ộ ố
L ch s n c ta đã tr i qua 4 b n Hi n pháp. M c dù ra đ i trong nh ng hoàn c nhị ử ướ ả ả ế ặ ờ ữ ả
l ch s khác nhau nh ng xuyên su t các b n hi n pháp đ u có nh ng t t ng chị ử ư ố ả ế ề ữ ư ưở ủ
đ o chi ph i. Đó là t t ng quy n l c nhà n c thu c v nhân dân. T t ng nàyạ ố ư ưở ề ự ướ ộ ề ư ưở
đ c ghi nh n r t c th : nhà n c ta là nhà n c dân ch nhân dân, b t ngu n tượ ậ ấ ụ ể ướ ướ ủ ắ ồ ừ
nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. M t t t ng n a t n t i trong các b n hi nộ ư ưở ữ ồ ạ ả ế
pháp đó là t t ng đ m b o vi c th c hi n và phát huy quy n làm ch c a nhânư ưở ả ả ệ ự ệ ề ủ ủ
dân. Công dân có quy n b u c , ng c , đóng góp các ý ki n thông qua ng i đ iề ầ ử ứ ử ế ườ ạ
đi n do t mình b u ra, có quy n giám sát m i ho t đ ng.ệ ự ầ ề ọ ạ ộ
4
Phân tích s k th a và phát tri n c a quy đ nh nghĩa v c b n c a công dân trong các b n Hi n phápự ế ừ ể ủ ị ụ ơ ả ủ ả ế
n c ướ
2. S k th a và phát tri n các quy đ nh c a nghĩa v c b n c a côngự ế ừ ể ị ủ ụ ơ ả ủ
dân qua các b n Hi n pháp:ả ế
2.1.Hi n pháp 1946:ế
Nói v các b n Hi n pháp, ta s không th lý gi i m t cách chính xác, đ yề ả ế ẽ ể ả ộ ầ
đ nh ng đ c tr ng, tính đ c thù c a s ra đ i và c quá trình phát tri n và kủ ữ ặ ư ặ ủ ự ờ ả ể ế
th a c a n n l p hi n Vi t Nam, n u chúng ta không chú ý quan tâm đ n đi mừ ủ ề ậ ế ệ ế ế ể
kh i ngu n. V y kh i ngu n L p hi n c a chúng ta nh th nào? Đ tr l i choở ồ ậ ở ồ ậ ế ủ ư ế ể ả ờ
câu h i này ta hãy đi tìm hi u m t cu c g p g l ch s đã di n ra gi a nhu c u b cỏ ể ộ ộ ặ ỡ ị ử ễ ữ ầ ứ
thi t c a xã h i v n đã r i vào tình tr ng kh ng ho ng sâu s c v đ ng l i đ uế ủ ộ ố ơ ạ ủ ả ắ ề ườ ố ấ
tranh gi i phóng dân t c và m t nhân v t l ch s đ c bi t đó là Nguy n Ái Qu c –ả ộ ộ ậ ị ử ặ ệ ễ ố
H chí Minh.ồ
Hi n pháp 1946 ra đ i trong b i c nh đ t n c v a đ c gi i phóng, nhânế ờ ố ả ấ ướ ừ ượ ả
dân Vi t Nam chính th c làm ch đ t n c mình. Hi n pháp 1946 đ c thông quaệ ư ủ ấ ướ ế ượ
ngày 9/11/1946. Hi n pháp 1946 bao g m l i nói đ u và 7 ch ng, 70 đi u,ế ồ ờ ầ ươ ề
ch ng “nghĩa v và quy n l i c b n c a công dân đ c x p ch ng th 2 baoươ ụ ề ợ ơ ả ủ ượ ế ở ươ ứ
g m 18 đi u. Dù trong hoàn c nh n c Vi t Nam dân ch c ng hòa non tr v a raồ ề ả ướ ệ ủ ộ ẻ ừ
đ i, dù các th l c thù đ ch bên ngoài luôn dình d p ch ng phá nhà n c. nh chờ ế ự ị ậ ố ướ ư ủ
T ch H Chí Minh đã nói “ n u n c đ c đ c l p mà dân không đ c h nh phúc ,ị ồ ế ướ ượ ộ ậ ươ ạ
t do thì đ c l p cũng ch ng có ý nghĩa gì”. Xu t phát t đó, Hi n pháp 1946ự ộ ậ ắ ấ ừ ế
“nghĩa v và quy n l i c a công dân”. L n đ u tiên trong l ch s , đ a v pháp lýụ ề ợ ủ ầ ầ ị ử ị ị
c a công dân đ c xác l p gán li n v i vi c dân t c dành đ cl p. hi n pháp 1946ủ ượ ậ ề ớ ệ ộ ộ ậ ế
đã long tr ng ghi nh n nh ng giá tr quy n con ng i, nghĩa v c acông dân màọ ậ ữ ị ề ườ ụ ủ
nhân dân ta đã dành đ c, coi đó là n i dung c b n c a hi n pháp dân ch ..Tínhượ ộ ơ ả ủ ế ủ
ch t dân ch , b n ch t nhân dân c a Hi n pháp năm 1946 th t sâu s c và đ n nayấ ủ ả ấ ủ ế ậ ắ ế
v n gi nguyên giá tr . S xác đ nh rõ nghĩa v và quy n l i công dân đã th hi nẫ ữ ị ự ị ụ ề ợ ể ệ
đi u đó. M i công dân Vi t Nam ph i có nghĩa v b o v T qu c, tôn tr ng Hi nề ỗ ệ ả ụ ả ệ ổ ố ọ ế
pháp và tuân theo pháp lu t.ậ
Đi u đáng chú ý h n c Hi n pháp 1946 khác v i các Hi n pháp sau này làề ơ ả ở ế ớ ế
nghĩa v đ c đ t lên tr c quy n l i. Đi u này r t có ý nghĩa vì v a giành đ cụ ượ ặ ướ ề ợ ề ấ ừ ượ
chính quy n, v a có đ a v công dân, nhân dân ta đã b nhi u k thù uy hi p và xâmề ừ ị ị ị ề ẻ ế
l c l i. V y nên đ giành đ c đ c l p ta ph i đ t nghĩa v lên trên h t màượ ạ ậ ể ượ ộ ậ ả ặ ụ ế
tr c h t đó là nghĩa v b o v t qu c. Chúng ta đã t ng đ c nghe v nh ngướ ế ụ ả ệ ổ ố ừ ượ ề ữ
th h “x d c Tr ng S n đi c u n c mà long ph i ph i d y t ng lai”; cácế ệ ẻ ọ ườ ơ ứ ướ ơ ớ ậ ươ
phong trào sôi d y nh : T t c vì ti n tuy n, Ba s n sàng; các công dân nam nậ ư ấ ả ề ế ẵ ữ
thanh niên tham gia v qu c đoàn, đoàn quân t v ,…; Hay nh ng cô gái chàng traiệ ố ự ệ ữ
Hà thành nh Đ ng Thùy Trâm, Nguy n văn Th c,...; Hay nh ng chi n s Mi nư ặ ễ ạ ữ ế ỹ ề
Đông Nam B , bi t đ ng Sài Gòn anh dũng kiên c ng,…t t c h chính là nh ngộ ệ ộ ườ ấ ả ọ ữ
ng i anh em, ng i đ ng chí, đ ng đ i, đ u vì m t m c đích duy nh t là b o vườ ườ ồ ồ ộ ề ộ ụ ấ ả ệ
t qu c m i đ c đ c l p nh ng v n ch a nguôi n i đau chi n tranh chia c t.ổ ố ớ ượ ộ ậ ư ẫ ư ỗ ế ắ
Ngoài ra, Hi n pháp còn quy đ nh tôn tr ng pháp lu t, ch a có nghĩa v đóng thuế ị ọ ậ ư ụ ế
vì hoàn c nh c n c v a thoát kh i s u cao th u n ng trong tay th c dân nayả ả ướ ừ ỏ ư ế ặ ự
5