Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5
392
PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN DỰA TRÊN GÓC ĐỘ
VỀ QUYỀN CON NGƯỜI TRONG ỨNG PHÓ
VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Tô Mạnh Cường
Trường Đại học Thủy lợi, email: tomanhcuong@tlu.edu.vn
1. GIỚI THIỆU CHUNG
Việt Nam nằm trong số những quốc gia sẽ
chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do biến đổi khí
hậu (BĐKH). Nhận thức rõ điều đó, Đảng và
Nhà nước đang tập trung xây dựng và triển
khai thực hiện nhiều chủ trương, chính sách,
chương trình hành động nhằm ứng phó
BĐKH vì mục tiêu phát triển bền vững. Tuy
nhiên, cũng có nhiều cách tiếp cận khác nhau
trong việc ứng phó BĐKH như tiếp cận kinh
tế, tiếp cận thể chế - pháp luật, tiếp cận văn
hóa. Hiện nay, phương pháp tiếp cận dựa trên
góc độ về quyền con người (HRBR) được áp
dụng khá phổ biến để xây dựng và thực hiện
các chương trình phát triển ở các quốc gia trên
nhiều lĩnh vực. Phương pháp này đặt con
người vào “vị trí trung tâm”, chú trọng bảo
đảm quyền và lợi ích hợp pháp của con người
trong quá trình hoạch định và thực hiện các
chính sách. Ứng phó BĐKH là công việc quan
trọng đòi hỏi tất cả các chủ thể tham gia. Do
đó, áp dụng HRBA vào quy trình xây dựng
chính sách, pháp luật, chương trình ứng phó
BĐKH ở Việt Nam hiện nay là rất cần thiết.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Bài báo sử dụng các phương pháp phân
tích, tổng hợp, khảo cứu tài liệu.
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Một số nhận thức về phương pháp
tiếp cận dựa trên góc độ quyền con người
trong ứng phó với BĐKH
3.1.1. Khái niệm
Tiếp cận quyền con người (human rights-
based approach - HRBA) hay nói đầy đủ là
phương pháp tiếp cận dựa trên góc độ quyền
con người là một khái niệm do Liên hợp quốc
đưa ra và hiện đang được sử dụng phổ biến
trong việc hoạch định, triển khai, thực hiện
đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật
tại Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói
chung. Phương pháp này rất chú trọng tới việc
chủ thể phải được quyền tham gia vào quy
trình, thủ tục, hình thức, quá trình và kết quả
triển khai, thực hiện để đạt được mục tiêu.
Do đó, có thể hiểu Phương pháp tiếp cận
dựa trên góc độ quyền con người trong ứng
phó với BĐKH là cách tiếp cận đặt con người
vào vị trí trung tâm của toàn bộ quá trình giải
quyết các vấn đề nhằm ứng phó với tình
trạng BĐKH hiện nay đang diễn ra rất phức
tạp trên phạm vi quốc gia và toàn cầu. Quá
trình này bao gồm từ xác định mục tiêu, xây
dựng chính sách, quy trình, thủ tục, áp dụng
triển khai các giải pháp nhằm ứng phó tình
trạng BĐKH hiện nay.
3.1.2. Đặc điểm của phương pháp tiếp
cận dựa trên góc độ quyền con người trong
ứng phó với BĐKH
- Lấy việc hỗ trợ thực hiện, thụ hưởng các
quyền con người làm mục tiêu chính trong
việc ban hành chính sách ứng phó BĐKH, cụ
thể như quyền được sống trong môi trường
an toàn, trong lành; Quyền được tiếp cận
nước sạch; Quyền tiếp cận thông tin môi
trường; Quyền tham gia vào các quyết định
về môi trường...
- Căn cứ vào pháp luật quốc tế về quyền
con người làm cơ sở định hướng xây dựng và
thực hiện các chính sách, luật pháp, chương
trình ứng phó BĐKH;
