Bàn v 'quá đ lên Ch nghĩa xã h i' Vi t Nam ề ộ ủ ộ ở ệ
* Bài vi t c a ti n sĩ Ph m Minh Trí góp ý v d th o văn ki n trình Đ i h i Đ ng XIế ủ ế ạ ề ự ả ệ ạ ộ ả
Chúng ta không nên v i vàng, gi n đ n xác đ nh v n đ quá đ lên CNXH n c ta trongộ ả ơ ị ấ ề ộ ở ướ
C ng lĩnh trình Đ i h i Đ ng l n này, trong khi c s th c ti n và lý lu n ch a đ c kh ngươ ạ ộ ả ầ ơ ở ự ễ ậ ư ượ ẳ
đ nh m t cách khoa h c.ị ộ ọ
Vào kho ng gi a th k tr c, các Đ ng C ng s n trên th gi i, trong đó Đ ng C ng s nả ữ ế ỷ ướ ả ộ ả ế ớ ả ộ ả
VN, đã th ng nh t nh n đ nh đ c tr ng c a th i đ i là s quá đ t CNTB lên CNXH, b tố ấ ậ ị ặ ư ủ ờ ạ ự ộ ừ ắ
đ u t Cách m ng Tháng M i Nga, năm 1917, cách đây 93 năm. Quan ni m v th i kỳ quáầ ừ ạ ườ ệ ề ờ
đ lên CNXH n y sinh t đó, ch trong kho tàng lý lu n c a ch nghĩa Mác - Lênin tr c đâyộ ả ừ ứ ậ ủ ủ ướ
không h có khái ni m này. ề ệ
Tuy nhiên, t sau khi Liên Xô và h th ng XHCN không còn và th c ti n h n 90 năm qua đãừ ệ ố ự ễ ơ
ph n bi n m nh m quan đi m tr c đây c a chúng ta v th i kỳ quá đ . H u h t các n cả ệ ạ ẽ ể ướ ủ ề ờ ộ ầ ế ướ
trên th gi i ngày nay, b t lu n ch đ chính tr , trình đ phát tri n kinh t đ u quan ni mế ớ ấ ậ ế ộ ị ộ ể ế ề ệ
r ng, th gi i ngày nay đang trong giai đo n kinh t th tr ng hi n đ i, phát tri n theo xuằ ế ớ ạ ế ị ườ ệ ạ ể
th kinh t tri th c, ch không ph i quá đ lên CNXH nh quan ni m c a nh ng ng i c ngế ế ứ ứ ả ộ ư ệ ủ ữ ườ ộ
s n tr c đây. C ng lĩnh trình ĐH Đ ng l n này đã không nh c l i quan đi m v th i kỳả ướ ươ ả ầ ắ ạ ể ề ờ
quá đ c a th gi i tr c đây, đ ng th i có s phân tích toàn di n và chính xác đ c đi m n iộ ủ ế ớ ướ ồ ờ ự ệ ặ ể ổ
b t c a th gi i ngày nay là, các n c có ch đ xã h i và trình đ phát tri n khác nhau cùngậ ủ ế ớ ướ ế ộ ộ ộ ể
t n t i, v a h p tác v a đ u tranh, c nh tranh trong xu th toàn c u hóa, h i nh p qu c t ,ồ ạ ừ ợ ừ ấ ạ ế ầ ộ ậ ố ế
cách m ng khoa h c - k thu t, s hình thành và phát tri n kinh t tri th c. Đây là m t b cạ ọ ỹ ậ ự ể ế ứ ộ ướ
ngo t l n đ i m i t duy v th gi i quan, phù h p v i th c ti n th gi i ngày nay. ặ ớ ổ ớ ư ề ế ớ ợ ớ ự ễ ế ớ
Nh ng C ng lĩnh l n này l i nêu v n đ quá đ lên CNXH riêng n c ta, trong khi c sư ươ ầ ạ ấ ề ộ ở ướ ơ ở
th c ti n và lý lu n v v n đ này ch a phù h p, ch a đ c xác đ nh m t cách khoa h c vự ễ ậ ề ấ ề ư ợ ư ượ ị ộ ọ ề
m t lý lu n. ặ ậ
Th c ti n, đi u ki n kinh t - xã h i c a n c ta hi n nay và trong vài ch c năm t i ch a thự ễ ề ệ ế ộ ủ ướ ệ ụ ớ ư ể
có c s v t ch t và k thu t, n n t ng c a CNXH mà v n là n n kinh t th tr ng đ nhơ ở ậ ấ ỹ ậ ề ả ủ ẫ ề ế ị ườ ị
h ng XHCN, phát tri n theo xu th kinh t tri th c, xu th phát tri n c a th gi i trongướ ể ế ế ứ ế ể ủ ế ớ
nhi u năm t i. Đó cũng chính là th c ti n và t ng lai c a th gi i. T ng lai c a th gi iề ớ ự ễ ươ ủ ế ớ ươ ủ ế ớ
trong nhi u năm t i là xu th phát tri n kinh t tri th c, không phân bi t ch đ chính tr - xãề ớ ế ể ế ứ ệ ế ộ ị
h i. Ch đ chính tr - xã h i là vi c ch n l a c a m i n c, m i dân t c, nh ng trong b iộ ế ộ ị ộ ệ ọ ự ủ ỗ ướ ỗ ộ ư ố
c nh c nh tranh, h i nh p qu c t , các n c mu n phát tri n kinh t có hi u qu và ch tả ạ ộ ậ ố ế ướ ố ể ế ệ ả ấ
l ng, nâng cao ch t l ng cu c s ng c a nhân dân không th đi theo con đ ng mòn cũượ ấ ượ ộ ố ủ ể ườ
trong các th k qua mà ph i phát tri n theo xu th kinh t tri th c, d a vào các y u t s nế ỷ ả ể ế ế ứ ự ế ố ả
xu t m i, khoa h c, ti n b v công ngh m i, qu n lý, đi u hành n n kinh t m t cách khoaấ ớ ọ ế ộ ề ệ ớ ả ề ề ế ộ
h c h n, ch không ph i ch d a vào v n, lao đ ng và khai thác c n ki t ngu n tài nguyênọ ơ ứ ả ỉ ự ố ộ ạ ệ ồ
c a đ t n c nh tr c đây. ủ ấ ướ ư ướ
Kinh t VN trong nhi u năm t i cũng n m trong b i c nh đó. Chúng ta đã xác đ nh đ ng l iế ề ớ ằ ố ả ị ườ ố
phát tri n kinh t th tr ng đ nh h ng XHCN, m c tiêu XHCN là, dân giàu n c m nh, dânể ế ị ườ ị ướ ụ ướ ạ
ch , công b ng, văn minh. M c tiêu t ng quát trong C ng lĩnh l n này có nêu: T nay đ nủ ằ ụ ổ ươ ầ ừ ế
kho ng gi a th k XXI ph n đ u xây d ng n c ta tr thành m t n c công nghi p hi nả ữ ế ỷ ấ ấ ự ướ ở ộ ướ ệ ệ
đ i, theo đ nh h ng XHCN. C ng lĩnh cũng nêu lên m t s ph ng h ng c b n nh : xâyạ ị ướ ươ ộ ố ươ ướ ơ ả ư
d ng nhà n c pháp quy n XHCN, n n dân ch XHCN trong khi chúng ta ch a có CNXH, màự ướ ề ề ủ ư
ch m i có đ nh h ng XHCN, trình đ dân ch nói chung c a chúng ta hi n nay còn h n ch .ỉ ớ ị ướ ộ ủ ủ ệ ạ ế
Kinh t - xã h i VN t nay đ n gi a th k XXI, kho ng 40 năm n a có l v n phát tri nế ộ ừ ế ữ ế ỷ ả ữ ẽ ẫ ể
trong xu th chung c a th gi i là kinh t th tr ng hi n đ i, phát tri n kinh t tri th c.ế ủ ế ớ ế ị ườ ệ ạ ể ế ứ
Chúng ta kiên trì đ nh h ng XHCN, nh ng v n ch a có CNXH trong m t t ng lai 40-50ị ướ ư ẫ ư ộ ươ
năm t i, dù cho đ n lúc đó, n c ta có th tr thành m t n c công nghi p hi n đ i theo đ nhớ ế ướ ể ở ộ ướ ệ ệ ạ ị
h ng XHCN nh nêu trong C ng lĩnh. ướ ư ươ
T nay đ n kho ng 40-50 năm t i n n kinh t VN v c b n v n là n n kinh t th tr ngừ ế ả ớ ề ế ề ơ ả ẫ ề ế ị ườ
đ nh h ng XHCN, v n ch a có CNXH, ch a có n n t ng c a CNXH mà ch có th phátị ướ ẫ ư ư ề ả ủ ỉ ể
tri n theo xu th kinh t tri th c, phù h p v i trào l u c a th gi i hi n đ i. Đây có l là dể ế ế ứ ợ ớ ư ủ ế ớ ệ ạ ẽ ự
báo có tính th c ti n, kh thi, có tính thuy t ph c h n là chúng ta v i vàng kh ng đ nh s quáự ễ ả ế ụ ơ ộ ẳ ị ự
đ lên CNXH n c ta m t cách gi n đ n, trong khi ch a có c s th c ti n, v m t lý lu nộ ở ướ ộ ả ơ ư ơ ở ự ễ ề ặ ậ
cũng ch a có c s khoa h c đ kh ng đ nh có tính thuy t ph c. ư ơ ở ọ ể ẳ ị ế ụ
N n kinh t th tr ng, dù có đ nh h ng XHCN và kinh t tri th c, b n thân nó không thề ế ị ườ ị ướ ế ứ ả ể
s n sinh ra CNXH, không th t o ra c s v t ch t - k thu t, n n t ng c a CNXH nhả ể ạ ơ ở ậ ấ ỹ ậ ề ả ủ ư
chúng ta mong mu n. Kinh t tri th c ch có th s n sinh m t n n s n xu t hi u qu , ch tố ế ứ ỉ ể ả ộ ề ả ấ ệ ả ấ
l ng cao trên c s v n d ng nh ng y u t s n xu t m i, nh ng thành t u m i c a khoaượ ơ ở ậ ụ ữ ế ố ả ấ ớ ữ ự ớ ủ
h c - k thu t, t o đi u ki n v ng ch c đ nâng cao ch t l ng cu c s ng c a nhân dân cácọ ỹ ậ ạ ề ệ ữ ắ ể ấ ượ ộ ố ủ
n c, ch không t o n n t ng riêng cho m t ch đ chính tr - xã h i nào. Do đó, có th nói,ướ ứ ạ ề ả ộ ế ộ ị ộ ể
chúng ta ch a có c s th c ti n và lý lu n v ng ch c, thuy t ph c đ xác đ nh b c quá đư ơ ở ự ễ ậ ữ ắ ế ụ ể ị ướ ộ
lên CNXH trong C ng lĩnh l n này và c trong t ng lai vài ch c năm t i. ươ ầ ả ươ ụ ớ
B c quá đ lên CNXH c a Vi t Nam ch có th đ c xác đ nh m t cách khoa h c, có tínhướ ộ ủ ệ ỉ ể ượ ị ộ ọ
kh thi, thuy t ph c trong m t t ng lai r t xa, khi có đ đi u ki n v c s th c ti n và lýả ế ụ ộ ươ ấ ủ ề ệ ề ơ ở ự ễ
lu n v ng ch c. C T ng bí th Nguy n Văn Linh đã t ng nói r ng, n u đi u gì ch a rõậ ữ ắ ố ổ ư ễ ừ ằ ế ề ư
ràng, ch a th xác đ nh chính xác thì ch a nên đ a vào C ng lĩnh. Vì v y, chúng ta khôngư ể ị ư ư ươ ậ
nên v i vàng, gi n đ n xác đ nh v n đ quá đ lên CNXH n c ta trong C ng lĩnh l nộ ả ơ ị ấ ề ộ ở ướ ươ ầ
này, trong khi c s th c ti n và lý lu n ch a đ c kh ng đ nh m t cách khoa h c. V n đơ ở ự ễ ậ ư ượ ẳ ị ộ ọ ấ ề
này c n đ c xem xét, đánh giá l i m t cách th n tr ng trên c s t ng k t th c ti n vàầ ượ ạ ộ ậ ọ ơ ở ổ ế ự ễ
nghiên c u lý lu n m t cách khoa h c. ứ ậ ộ ọ
Ph m Minh Tríạ