B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
21
gi¸ trÞ cùc ®¹i cho phÐp I®kmax (th−êng cì vµi chôc ®Õn trªn 100mA, tïy lo¹i
thyristor) th× ®o¹n OT1, OT’1, OT”1...... trë thµnh OT2 nghÜa lµ ®Æc tÝnh V- A
cña thyristor sÏ nh− ®Æc tÝnh V- A cña ®i«t.
H×nh 1.17: §Æc tÝnh V- A cña thyristor
1.3.3 øng dông cña thyristor
+ øng dông cña thyristor trong ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu.
S¬ ®å
H×nh 1.18: øng dông cña thyristor trong ®iÒu khiÓn ®éng c¬
DC: lµ ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu
Dßng ®iÖn qua ®éng c¬ chØ lµ dßng ®iÖn ë nöa chu kú d−¬ng vµ ®−îc thay ®æi
trÞ sè b»ng c¸ch thay ®æi më kÝch cña dßng ®iÖn IG khi thyistor ch−a dÉn th×
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
22
kh«ng cã dßng ®iÖn qua ®éng c¬. §i«t dÉn ®iÖn n¹p vµo tô qua ®iÖn trë R1 vµ
biÕn trë VR. §iÖn thÕ cÊp cho cùc G lÊy trªn tô C vµ qua cÇu ph©n ¸p R2, R3.
Tô n¹p ®iÖn qua R1 vµ VR víi h»ng sè thêi gian lµ τ = C(R1 + VR)
Khi thay ®æi trÞ sè VR sÏ lµm thay ®æi thêi gian n¹p cho tô tøc lµ lµm
thay ®æi thêi ®iÓm cã dßng xung kÝch IG sÏ lµm thay ®æi thêi ®iÓm dÉn ®iÖn
cña Thyistor tøc lµ thay ®æi dßng ®iÖn qua ®éng c¬ vµ lµm cho tèc ®é cña
®éng c¬ bÞ thay ®æi.
Khi nguån AC cã nöa chu kú ©m th× ®i«t D vµ thyristor ®Òu bÞ ph©n cùc
ng−îc ®i«t ng−ng dÉn, thyristor còng ng−ng dÉn.
Thyristor dïng víi nguån mét chiÒu th× cã thÓ b¸o ®éng khi qu¸ nhiÖt,
qu¸ ¸p suÊt, th× nót Ên M bÞ nhÊn. Thyristor sÏ ®−îc kÝch dÉn ®iÖn vµ duy tr×
tr¹ng th¸i dÉn ®Ó cÊp ®iÖn cho ®Ìn vµ cßi b¸o.
1.3.4 C¸c th«ng sè chñ yÕu cña thyristor.
+ TrÞ sè hiÖu dông ®Þnh møc cña dßng ®iÖn an«t Iahd ®ã lµ trÞ sè hiÖu dông
cña dßng ®iÖn cùc ®¹i cho phÐp ®i qua thyristor trong mét thêi gian dµi khi
thyristor më.
Khi thyistor dÉn ®iÖn th× VAK= 0,7V nªn dßng ®iÖn thuËn qua thyistor cã
thÓ tÝnh theo c«ng thøc:
0, 7
cc
a
L
VV
I
R
−
= (1-17)
RL : t¶i thuÇn trë
VCC: ®iÖn ¸p qua thyristor
+ Dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn kÝch më IGT lµ dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn IG g©y më
thyristor
+ §iÖn ¸p ng−îc cùc ®¹i Ungmax lµ ®iÖn ¸p gi÷a hai cùc A vµ K cho phÐp ®Æt
thyristor .
+ §iÖn ¸p r¬i ®Þnh møc
Δ
ua lµ ®iÖn ¸p gi÷a hai cùc A vµ K khi thyristor më
vµ ®ång thêi dßng ®iÖn b»ng dßng ®iÖn ®Þnh møc.
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
23
+ Thêi gian phôc håi tÝnh kho¸ lµ thêi gian tèi thiÓu cÇn thiÕt ®Ó thyristor
phôc håi tÝnh kho¸.
B¶ng 1.3 Thyristor do h·ng Toshiba, NhËt B¶n chÕ t¹o
I Ui,m toff
M· hiÖu A KV
μs
SFOR1
SFOR3
SF1
SF2
SF2R5
SF3
SF5
SF10
SF16
SF100
SF300
SF1000
SF1500
SH2
SH16
SH80
SH150
SH400
0,1
0,3
1
2
2,5
3
5
10
16
100
300
1000
1500
2
16
80
150
400
0,1÷ 0,4
0,1÷ 0,6
0,1 ÷ 0,4
0,1÷ 0,6
0,1 ÷ 0,4
0,1÷ 0,6
0,1÷ 0,4
0,1 ÷ 1
0,1÷ 1,2
0,4÷ 1,6
0,4÷ 1,6
2,5 ÷ 4
2,5 ÷ 4
0,1÷ 0,4
0,1 ÷ 0,5
0,2 ÷ 1,6
0,2 ÷ 1,6
0,2 ÷ 1,3
15
10
15 ÷ 30
15 ÷ 30
15 ÷ 80
1.4 triac
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
24
1.4.1 CÊu t¹o
Triac lµ linh kiÖn b¸n dÉn t−¬ng tù nh− hai thyristor nèi song song
ng−îc gåm hai cùc vµ chØ cã mét cùc ®iÒu khiÓn.
H×nh 1.19: Triac
a, CÊu tróc bªn trong
b, H×nh vÏ cÊu t¹o
c, Ký hiÖu
1.4.2 Nguyªn lý lµm viÖc
Theo cÊu t¹o cña mét triac ®−îc xem nh− hai thyristor ghÐp song song
vµ ng−îc chiÒu nªn.
Khi kh¶o s¸t ®Æc tÝnh cña triac ng−êi ta kh¶o s¸t nh− hai thyristor
+ Khi cùc T2 cã ®iÖn thÕ d−¬ng vµ cùc G ®−îc kÝch xung d−¬ng th× triac dÉn
®iÖn theo chiÒu tõ T2 qua T1 nh− h×nh:1.20
+ Khi cùc T2 cã ®iÖn thÕ ©m cùc G ®−îc kÝch xung ©m th× triac dÉn
®iÖn theo chiÒu T1 ®Õn T2 nh− h×nh: 1.21
c
b)
B¸o c¸o tèt nghiÖp NguyÔn V¨n HiÖu T§H46
25
+ Khi triac ®−îc dïng trong m¹ch xoay chiÒu c«ng nghiÖp khi nguån ë
nöa chu k× d−¬ng cùc G cÇn ®−îc kÝch xung d−¬ng, cßn khi nguån ë nöa chu
k× ©m cùc G cÇn ®−îc kÝch xung ©m triac cho dßng ®iÖn qua ®−îc c¶ hai
chiÒu. H×nh 1.22
1.4.3. §Æc tÝnh volt-ampe cña triac
Triac cã ®Æc tÝnh volt-ampe gån hai phÇn ®èi xøng nhau qua ®iÓm O hai
phÇn nµy gièng nh− ®Æc tuyÕn cña hai SCR m¾c ng−îc chiÒu nhau.
H×nh 1.23: §Æc tÝnh V- A cña triac
Triac cã thÓ më trong 4 tr−êng hîp: