Quá trình hình thành và phương pháp chấp hành lý luận tiền lương của CMac trong chủ nghĩa tư bản p1

Chia sẻ: Vanthi Bichtram | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

129
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'quá trình hình thành và phương pháp chấp hành lý luận tiền lương của cmac trong chủ nghĩa tư bản p1', tài chính - ngân hàng, tài chính doanh nghiệp phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quá trình hình thành và phương pháp chấp hành lý luận tiền lương của CMac trong chủ nghĩa tư bản p1

Quá trình hình thành và phương pháp chấp hành lý luận tiền lương của CMac trong chủ nghĩa tư bản Lêi më ®Çu Lý luËn vÒ tiÒn l¬ng ®· ®îc c¸c nhµ kinh tÕ nghiªn cøu tõ rÊt l©u b¾t ®Çu lµ W.Petty. ChÝnh William Petty lµ ngêi ®Çu tiªn trong lÞch sö ®Æt nÒn mãng cho lý thuyÕt "quy luËt s¾t vÒ tiÒn l¬ng". Lý thuyÕt møc l¬ng tèi thiÓu ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn ban ®Çu cña CNTB. Lóc nµy, s¶n xuÊt cha ph¸t triÓn, ®Ó buéc c«ng nh©n lµm viÖc, giai cÊp t s¶n ph¶i dùa vµo Nhµ níc ®Ó duy tr× møc l¬ng thÊp. Tuy nhiªn tõ lý luËn nµy ta thÊy ®îc lµ, c«ng nh©n chØ nhËn ®îc tõ s¶n phÈm lao ®éng cña m×nh nh÷ng t liÖu sinh ho¹t tèi thiÓu do hä t¹o ra. PhÇn cßn l¹i ®· bÞ nhµ t b¶n chiÕm ®o¹t. §ã lµ mÇm mèng ph©n tÝch sù bãc lét. Lý luËn vÒ tiÒn l¬ng cña M¸c lµ sù tiÕp tôc ph¸t triÓn lý luËn vÒ tiÒn l¬ng cña c¸c nhµ kinh tÕ cæ ®iÓn tríc ®ã. Lý luËn tiÒn l¬ng cña M¸c ®· v¹ch râ b¶n chÊt cña tiÒn l¬ng díi CNTB ®· bÞ che ®Ëy – tiÒn l¬ng lµ gi¸ c¶ cña lao ®éng, b¸c bá quan niÖm cña c¸c nhµ kinh tÕ t b¶n tríc ®ã (Ricardo). Nh÷ng luËn ®iÓm cña M¸c vÒ tiÒn l¬ng vÉn cßn gi¸ trÞ ®Õn ngµy nay. MÆc dï ë níc ta chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng ®· ®îc c¶i c¸ch. Tuy nhiªn, nhiÒu vÊn ®Ò cèt lâi vÉn cha ®îc gi¶i quyÕt mét c¸ch tho¶ ®¸ng. Cho ®Õn nay, thu nhËp cña ngêi ®îc hëng l¬ng t¨ng, møc sèng, tiªu dïng t¨ng, vÒ c¬ b¶n kh«ng do chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng ®em l¹i mµ do t¨ng thu nhËp ngoµi l¬ng, nhê kinh tÕ t¨ng trëng (tiÒn l¬ng Nhµ níc tr¶ chØ chiÕm mét phÇn ba, thu nhËp kh¸c chiÕm tíi hai phÇn ba). 1
ViÖc hiÓu vµ vËn dông ®óng nh÷ng nguyªn lý vÒ tiÒn l¬ng cña M¸c trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta hiÖn nay cã ý nghÜa rÊt lín.C¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng sÏ ¶nh hëng nh thÕ nµo ®Õn lîi Ých cña ngêi lao ®éng, vµ nªn tiÕn hµnh c¶i c¸ch nh thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o ®îc lîi Ých ngêi lao ®éng, ®Õn lîi Ých cña toµn quèc gia? §©y lµ vÊn ®Ò ®· thu hót ®îc sù quan t©m cña ®«ng ®¶o ngêi lao ®éng vµ chuyªn gia nghiªn cøu. XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn nªu trªn mµ ngêi viÕt lùa chän ®Ò tµi nµy nh»m hiÓu râ h¬n vÒ hÖ thèng chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng ë ViÖt Nam, nh»m ®a ra c¸c kiÕn nghÞ hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay. I. Lý luËn tiÒn l¬ng cña C.M¸c trong chñ nghÜa t b¶n cña M¸c 1. B¶n chÊt tiÒn l¬ng díi chñ nghÜa t b¶n C«ng nh©n lµm viÖc cho nhµ t b¶n mét thêi gian nµo ®ã th× nhËn ®îc sè tiÒn tr¶ c«ng nhÊt ®Þnh. TiÒn tr¶ c«ng ®ã gäi lµ tiÒn l¬ng. Sè lîng tiÒn l¬ng nhiÒu hay Ýt ®îc x¸c ®Þnh theo thêi gian lao ®éng hoÆc lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. HiÖn tîng ®ã lµm cho ngêi ta lÇm tëng r»ng, tiÒn l¬ng lµ gi¸ c¶ lao ®éng. Sù thËt th× tiÒn l¬ng kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ hay gi¸ c¶ cña lao ®éng. V× lao ®éng kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸ vµ kh«ng thÓ lµ ®èi tîng mua b¸n. Së dÜ nh vËy lµ v×: 2
Thø nhÊt: nÕu lao ®éng lµ hµng ho¸ th× nã ph¶i cã tríc, ph¶i ®îc vËt ho¸ trong mét h×nh thøc cô thÓ nµo ®ã. TiÒn ®Ó cho lao ®éng cã thÓ “vËt ho¸” ®îc lµ ph¶i cã t liÖu s¶n xuÊt. Nhng nÕu ngêi lao ®éng cã t liÖu s¶n xuÊt th× hä sÏ b¸n hµng ho¸ do m×nh s¶n xuÊt, chø kh«ng b¸n “lao ®éng”. Ngêi c«ng nh©n kh«ng thÓ b¸n c¸i m×nh kh«ng cã. Thø hai: viÖc thõa nhËn lao ®éng lµ hµng ho¸ dÉn tíi mét trong hai m©u thuÉn vÒ lý luÊn sau ®©y: NÕu lao ®éng lµ hµng ho¸ vµ ®îc trao ®æi ngang gi¸, th× nhµ t b¶n kh«ng thu ®îc gi¸ trÞ thÆng d- ®iÒu nµy phñ nhËn sù tån t¹i thùc tÕ cña quy luËt gi¸ trÞ thÆng d trong chñ nghÜa t b¶n. Cßn nÕu hµng ho¸ ®îc trao ®æi kh«ng ngang gi¸ ®Ó cã gi¸ trÞ thÆng d cho nhµ t b¶n, th× sÏ phñ nhËn quy luËt gi¸ trÞ. Thø ba: nÕu lao ®éng lµ hµng ho¸ th× hµng ho¸ ®ã còng ph¶i cã gi¸ trÞ. Nhng thíc ®o néi t¹i cña gi¸ trÞ lµ lao ®éng. Nh vËy, gi¸ trÞ cña lao ®éng ®o b»ng lao ®éng. §ã lµ mét ®iÒu luÈn quÈn v« nghÜa. V× thÕ, lao ®éng kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸, c¸i mµ c«ng nh©n b¸n vµ nhµ t b¶n mua kh«ng ph¶i lµ lao ®éng mµ chÝnh lµ søc lao ®éng. Do ®ã, tiÒn l¬ng mµ nhµ t b¶n tr¶ cho c«ng nh©n lµ gi¸ c¶ cña søc lao ®éng. VËy b¶n chÊt cña tiÒn l¬ng díi chñ nghÜa t b¶n lµ biÓu hiÖn ra bÒ ngoµi nh lµ gi¸ trÞ hay gi¸ c¶ cña lao ®éng. Së dÜ biÓu hiÖn bÒ ngoµi cña tiÒn l¬ng ®· che dÊu b¶n chÊt cña nã lµ do nh÷ng nguyªn nh©n sau: 3
Mét lµ, viÖc mua b¸n søc lao ®éng lµ mua b¸n chÞu. H¬n n÷a, ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸ - søc lao ®éng kh«ng bao giêi t¸ch khái ngêi b¸n, nã chØ nhËn ®îc gi¸ c¶ khi ®· cung cÊp gi¸ trÞ sö dông cho ngêi mua, tøc lµ lao ®éng cho nhµ t b¶n, do ®ã nh×n bÒ ngoµi chØ thÊy nhµ t b¶n tr¶ gi¸ trÞ cho lao ®éng. Hai lµ, ®èi víi c«ng nh©n, toµn bé lao ®éng trong c¶ ngµy lµ ph¬ng tiÖn ®Ó cã tiÒn sinh sèng, do ®ã, b¶n th©n c«ng nh©n còng tëng r»ng m×nh b¸n lao ®éng. Cßn ®èi víi nhµ t b¶n viÖc bá t×ªn ra ®Ó cã lao ®éng, nªn còng nghÜ r»ng c¸i mµ hä mua lµ lao ®éng. Ba lµ, do c¸ch thøc tr¶ l¬ng. Sè lîng cña tiÒn l¬ng phô thuéc vµo thêi gian lao ®éng hoÆc s¶n phÈm s¶n xuÊt ra, ®iÒu ®ã khiÕn ngêi ta lÇm tëng r»ng tiÒn l¬ng lµ gi¸ c¶ lao ®éng. TiÒn l¬ng che ®Ëy mäi dÊu vÕt cña sù ph©n chia ngµy lao ®éng thµnh thêi gian lao ®éng tÊt yÕu vµ thêi gian lao ®éng thÆng d, thµnh lao ®éng ®îc tr¶ c«ng vµ lao ®éng kh«ng ®îc tr¶ c«ng, do ®ã tiÒn l¬ng che ®Ëy b¶n chÊt bãc lét cña chñ nghÜa t b¶n. 1. C¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña tiÒn l¬ng: a. Chøc n¨ng thuíc ®o gi¸ trÞ: Nh trªn ®· nªu, tiÒn l¬ng lµ sù thÓ hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng, ®îc biÓu hiÖn ra bªn ngoµi nh lµ gi¸ c¶ cña søc lao ®éng. V× vËy tiÒn l¬ng chÝnh lµ thuíc ®o gi¸ trÞ søc lao ®éng, ®îc biÓu hiÖn nh gi¸ trÞ lao 4
®éng cô thÓ cña viÖc lµm ®îc tr¶ c«ng. Nãi c¸ch kh¸c, gi¸ trÞ cña viÖc lµm ®îc ph¶n ¸nh th«ng qua tiÒn l¬ng. NÕu viÖc lµm cã gi¸ trÞ cµng cao th× møc l¬ng cµng lín. b. Duy tr× vµ ph¸t triÓn søc lao ®éng: Theo M¸c tiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn gi¸ trÞ søc lao ®éng, ®ã lµ gi¸ trÞ cña nh÷ng t liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó duy tr× cuéc sèng cña ngêi cã søc lao ®éng, theo ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi vµ tr×nh ®é v¨n minh cña mçi níc. Gi¸ trÞ søc lao ®éng bao hµm c¶ yÕu tè lÞch sö, vËt chÊt vµ tinh thÇn. Ngoµi ra, ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn søc lao ®éng th× ngêi lao ®éng cßn ph¶i sinh con (nh søc lao ®éng tiÒm tµng), ph¶i nu«i dìng con, cho nªn nh÷ng t liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra søc lao ®éng ph¶i gåm cã c¶ nh÷ng t liÖu sinh ho¹t cho con c¸i häc. Theo hä, chøc n¨ng c¬ b¶n cña tiÒn l¬ng cßn lµ nh»m duy tr× vµ ph¸t triÓn ®îc søc lao ®éng. Gi¸ trÞ søc lao ®éng lµ ®iÓm xuÊt ph¸t trong mäi bµi tÝnh cña s¶n xuÊt x· héi nãi chung vµ cña ngêi sö dông lao ®éng nãi riªng. Gi¸ trÞ søc lao ®éng mang tÝnh kh¸ch quan, ®îc quy ®Þnh vµ ®iÒu tiÕt kh«ng theo ý muèn cña mét c¸c nh©n nµo, dï lµ ngêi lµm c«ng hay ngêi sö dông lao ®éng. Nã lµ kÕt qu¶ cña sù mÆc c¶ trªn thÞ trêng lao ®éng gi÷a ngêi cã søc lao ®éng “b¸n” vµ ngêi sö dông søc lao ®éng “mua” c. KÝch thÝch lao ®éng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc TiÒn l¬ng lµ bé phËn thu nhËp chÝnh ®¸ng cña ngêi lao ®éng nh»m tho¶ m·n phÇn lín c¸c nhu cÇu vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ngêi lao ®éng. 5
Do vËy, c¸c møc tiÒn l¬ng lµ c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ rÊt quan träng ®Ó ®Þnh híng sù quan t©m vµ ®éng c ¬ trong lao ®éng cña ngêi lao ®éng. Khi ®é lín cña tiÒn l¬ng phô thuéc vµo hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña c«ng ty nãi chung vµ c¸ nh©n ngêi lao ®éng nãi riªng th× hä sÏ quan t©m ®Õn viÖc kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt lîng c«ng viÖc d. Thóc ®Èy sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn N©ng cao hiÖu qu¶ lao ®éng, n¨ng suÊt lao ®éng suy cho cïng lµ nguån gèc ®Ó t¨ng thu nhËp, t¨ng kh¶ n¨ng tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña ngêi lao ®éng. Kh¸c víi thÞ trêng hµng ho¸ b×nh thêng, cÇu vÒ lao ®éng kh«ng ph¶i lµ cÇu cho b¶n th©n nã, mµ lµ cÇu dÉn xuÊt, tøc lµ phô thuéc vµo kh¶ n¨ng tiªu thô cña s¶n phÈm do lao ®éng t¹o ra vµ møc gi¸ c¶ cña hµng ho¸ nµy. Tæng møc tiÒn l¬ng quyÕt ®Þnh tæng cÇu vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô cÇn thiÕt ph¶i s¶n xuÊt còng nh gi¸ c¶ cña nã. Do vËy, tiÒn l¬ng ph¶i dùa trªn c¬ së t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. ViÖc t¨ng nang suÊt lao ®éng lu«n lu«n dÉn ®Õn sù t¸i ph©n bè lao ®éng. Theo qui luËt thÞ trêng, lao ®éng sÏ t¸i ph©n bè vµo c¸c khu vùc cã n¨ng suÊt cao h¬n ®Ó nhËn ®îc c¸c møc l¬ng cao h¬n. e. Chøc n¨ng x· héi cña tiÒn l¬ng Cïng víi viÖc kÝch thÝch kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, tiÒn l¬ng cßn lµ yÕu tè kÝch thÝch viÖc hoµn thiÖn c¸c mèi quan hÖ lao ®éng. Thùc tÕ cho thÊy, viÖc duy tr× c¸c møc tiÒn l¬ng cao vµ t¨ng kh«ng ngõng chØ ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së hµi hoµ c¸c mèi quan hÖ lao ®éng trong c¸c 6
doanh nghiÖp. ViÖc g¾n tiÒn l¬ng víi hiÖu qu¶ cña ngêi lao ®éng vµ ®¬n vÞ kinh tÕ sÏ thóc ®Èy c¸c mèi quan hÖ hîp t¸c, gióp ®ì lÇn nhau, n©ng cao hiÖu qu¶ c¹nh tranh cña c«ng ty. Bªn c¹nh ®ã, t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña con ngêi vµ thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn theo híng d©n chñ vµ v¨n minh. 2. C¸c h×nh thøc c¬ b¶n cña tiÒn l¬ng TiÒn l¬ng cã hai h×nh thøc c¬ b¶n lµ: tiÒn l¬ng tÝnh theo thêi gian vµ tiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm. a. TiÒn l¬ng tÝnh theo thêi gian TiÒn l¬ng tÝnh theo thêi gian lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng mµ sè lîng cña nã phô thuéc vµo thêi gian lao ®éng cña c«ng nh©n (giêi, ngµy, tuÇn, th¸ng). CÇn ph©n biÖt l¬ng giê, l¬ng ngµy, l¬ng th¸ng. Gi¸ c¶ cña mét giê lao ®éng lµ thíc ®o chÝnh x¸c møc tiÒn l¬ng tÝnh theo thêi gian. TiÒn l¬ng ngµy vµ l¬ng tuÇn cha nãi râ ®îc møc tiÒn c«ng ®ã thÊp hay cao, v× cßn tuú thuéc theo ngµy lao ®éng dµi hay ng¾n. Do ®ã, muèn ®¸nh gi¸ ®óng møc tiÒn l¬ng kh«ng chØ c¨n cø vµo lîng tiÒn, mµ cßn c¨n cø vµo ®é dµi cña ngµy lao ®éng vµ cêng ®é lao ®éng. Thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l¬ng theo thêi gian, nhµ t b¶n cã thÓ kh«ng thay ®æi l¬ng ngµy, l¬ng tuÇn, mµ vÉn h¹ thÊp ®îc gi¸ c¶ lao déng do kÐo dµi ngµy lao ®éng hoÆc t¨ng cêng ®é lao ®éng. Tr¶ l¬ng kÐo dµi thêi gian cßn cã lîi cho nhµ t b¶n khi t×nh h×nh thÞ trêng thuËn lîi, hµng ho¸ tiªu thô 7