1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giảm nghèo bền vững là vấn đề có tính chiến lược, đóng vai trò
then chốt trong định hướng phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc
gia. Tại Việt Nam, giảm nghèo bền vững được xác định là một trong
ba chương trình mục tiêu quốc gia trọng điểm, nhằm thực hiện mục
tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững trên phạm vi cả nước.
Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi kinh tế và
đô thị hóa với tốc độ thuộc nhóm nhanh nhất khu vực Đông Á, các
đô thị lớn phát triển mạnh mẽ, đóng góp tích cực cho tăng trưởng
kinh tế nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức phức tạp về xã
hội, nhất là vấn đề đảm bảo hiệu quả giảm nghèo bền vững. Các
thành phố trực thuộc Trung ương như Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng,
TP. Hồ Chí Minh và Cần Thơ là những trung tâm kinh tế, văn hóa, xã
hội quan trọng, song cũng là nơi tồn tại nhiều bất cập về chênh lệch
thu nhập, thiếu hụt tiếp cận dịch vụ xã hội và tình trạng nghèo đô thị.
Đặc điểm nghèo tại các thành phố trực thuộc Trung ương không
chỉ đơn thuần là thiếu thu nhập mà còn liên quan đến nhiều chiều
cạnh khác như giáo dục, y tế, nhà ở, điều kiện vệ sinh và việc làm
bền vững. Nhóm đối tượng chịu tác động rõ nhất là lao động nhập cư,
người làm việc trong khu vực phi chính thức với thu nhập bấp bênh
và điều kiện sống thiếu thốn.
Nhận thức được tính chất phức tạp của vấn đề, Đảng và Nhà nước
đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách và giải pháp đồng bộ nhằm
nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về giảm nghèo bền vững, trong
đó nổi bật là việc áp dụng phương pháp tiếp cận nghèo đa chiều từ
năm 2016 theo Quyết định số 1722/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính
phủ. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai tại các thành phố trực thuộc
Trung ương vẫn còn tồn tại những khó khăn nhất định do thiếu cơ
chế đặc thù phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của khu
vực đô thị, công tác xác định đối tượng nghèo còn gặp nhiều hạn chế,
nguồn lực tài chính chưa đáp ứng yêu cầu và sự phối hợp giữa các cơ
quan chức năng chưa thực sự đồng bộ.
Trong các thành phố trực thuộc Trung ương, TP. Hồ Chí Minh
được lựa chọn làm địa bàn nghiên cứu điển hình do là đô thị đặc biệt,
trung tâm kinh tế - xã hội lớn nhất cả nước với tốc độ đô thị hóa cao,
đồng thời cũng là địa phương đi đầu trong triển khai các chương trình
giảm nghèo bền vững với nhiều mô hình, giải pháp sáng tạo và linh