Quy tắc bàn tay phải
Quy tắc bàn tay phải
Các đường sức từ trong lòng ống dây
Quy tắc tay phải là một quy tắc được dùng trong toán học và vật lý.
Ứng dụng
Ứng dụng điện từ
Quy tắc tay phải được sử dụng trong điện từ học. Người ta dùng quy tắc này để xác định
chiều của các đường sức từ trong lòng ống dây có dòng điện chạy qua.
Trong ứng dụng này, quy tắc tay phải có thể được phát biểu như sau:
Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy
qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng
ống dây.
Ứng dụng cơ học
Quy tắc tay phải cũng được dùng để tìm vector vận tốc góc của một vật thể quay, hay lực
tạo ra sự quay đó.
Quy tắc bàn tay trái
Quy tắc bàn tay trái
Quy tắc bàn tay trái (còn gọi là quy tắc Fleming) là quy tắc định hướng của lực do một
từ trường tác động lên một đoạn mạch có dòng điện chạy qua và đặt trong từ trường. Đặt
bàn tay trái lên đoạn mạch điện sao cho các ngón tay vươn thẳng hướng theo chiều dòng
điện, các đường sức của từ trường chui vào lòng bàn tay thì ngón tay cái duỗi ra trỏ
hướng của lực tác động lên dây dẫn điện.
Quy tắc này dựa trên cơ sở lực từ tác động lên dây điện theo biểu thức toán học:
F = I dl×B
Ở đây:
• F là lực từ
• I là cường độ dòng điện
• dl là véc tơ có độ dài bằng độ dài đoạn dây điện và hướng theo chiều dòng điện
• B là véc tơ cảm ứng từ trường.
Phương của lực F là phương của tích véc tơ của dl và B, và do đó có thể xác định theo
quy tắc bàn tay trái như trên.
Cũng có thể xác định phương của F theo quy tắc bàn tay phải (xem thêm các bài viết về
quy tắc bàn tay phải và tích véc tơ).