PHÒNG GIÁO D C VÀ ĐÀO T O BÌNH XUYÊN
TR NG THCS PHÚ XUÂNƯỜ
CHUYÊN Đ
RÈN LUY N KĨ NĂNG VI T ĐO N VĂN NGH LU N
V M T V N Đ T T NG ĐO LÍ Ư ƯỞ
MÔN: NG VĂN 9
Giáo viên:Nguy n Th Lan
T: KHXH
Năm h c 2021-2022
1
CHUYÊN Đ
RÈN LUY N KĨ NĂNG VI T ĐO N VĂN NGH LU N
V M T V N Đ T T NG ĐO LÍ Ư ƯỞ
I. Tác gi chuyên đ, ch c v , đn v công tá ơ c
- Tác gi chuyên đ: Nguy n Th Lan
- Đn v công tác: Giáo viên tr ng THCS Phú Xuân – Bình xuyên – Vĩnh Phúc.ơ ườ
II. Tên chuyên đ
RÈN LUY N KĨ NĂNG VI T ĐO N VĂN NGH LU N V M T V N
Đ T T NG ĐO LÍ Ư ƯỞ
III. Th c tr ng ch t l ng giáo d c thi tuy n sinh l p 10 c a đn v năm ượ ơ
h c 2021-2022.
Nh ng năm g n đây, nh m đáp ng yêu c u đi m i giáo d c và phát tri n
toàn di n cho h c sinh v ki n th c cũng nh kĩ năng, đ thi môn văn có rât nhi u ế ư
đi m i. Đ bài th ng có 2 ph n: Ngh lu n văn h c và ngh lu n xã h i. H c ườ
sinh s ph i t dung hòa hai cách vi t, hai l i t duy khác nhau trong cùng m t bài ế ư
vi t. ế
Qua th c t gi ng d y, chúng tôi nh n th y có m t h n ch ph bi n ế ế ế
h c sinh hi n nay là bài văn ngh lu n thi u ch t văn. Bài văn ngh lu n có th ế
m ch l c, rõ ràng, đáp ng yêu c u v n i dung t t ng nh ng nh t v tình ư ưở ư
c m, nghèo ngôn ng , thi u tâm huy t ho c v ng v trong di n đt, nghĩa là ế ế
ch t văn còn h n ch . B i v y,trong r t nhi u các ki u bài ngh lu n nh ng tôi ế ư
ch n cho chuên đ c a mình là: RÈN KĨ NĂNG VI T ĐO N NGH LU N
V M T V N Đ T T T NG ĐO LÍ Ư Ư ƯỞ
1. Thu n l i
- Đi v i h c sinh THCS, các em cũng đã b c sang tu i thanh thi u niên, ướ ế
đa s đã phát tri n v t duy nên hình thành ý th c và xác đnh c b n m c đích ư ơ
h c t p t ng đi cao. ươ
- H c sinh có th nh n đc s giúp đ t nhi u phía: gia đình, nhà ượ
tr ng và xã h i ho c h c t p t b n bè.ườ
- Đi ngũ giáo viên luôn nhi t tình, thân thi n và quan tâm giúp đ h c
sinh đc bi t là h c sinh y u kém. ế
- Đc s quan tâm, ph i h p c a Ban giám hi u cùng các đoàn th .ượ
2
- Đc thù môn Ng văn cũng r t g n gũi, có th v n d ng gi i thích các
v n đ trong th c t . ế
2. Khó khăn
* Đi v i h c sinh:
- Đi t ng h c sinh y u kém có nh ng khác bi t v cách nh n th c;t ượ ế ư
duy kém;sao chép trên m ng đ ch ng đi h c t p.
* Đi v i giáo viên:
- Ch a v n d ng linh ho t các ph ng pháp d y h c, các bi n pháp tư ươ
ch c gây h ng thú cho h c sinh, giáo viên còn ch a s d ng hi u qu ph ng ư ươ
pháp th o lu n nhóm.
3.K t qu thi vào 10 c a năm h c 2020-2021 c a tr ng THCS Phú Xuânế ườ
Môn
TS
d
thi
Đi m
Tbm
CN
Đi m
Tb thi
vào
10
THP
T
Đi m
l ch
TS
đi m
li t
TS
đi m
d iướ
Tb
(<5)
TS đi m t 6.5 tr
lên
SL
%
SL
%
Ng văn92 5,48 5,12 0,36 0 35
38.04 14 15,22
IV. Đi t ng h c sinh, d ki n s ti t d y. ượ ế ế
- Đi t ng h c sinh: L p 9 ượ
- D ki n s ti t d y: 6 ti t ế ế ế
A.TÓM T T NÔI DUNG CHUYÊN Đ
I. H th ng (phân lo i ,d u hi u nh n bi t đc tr ng) các d ng bài t p đc ế ư
tr ng c a chuyên đ. (Đc đi m c a bài văn ngh lu n v m t v n đ t t ngư ư ưở
đo lí; Cách làm bài ngh lu n xã h i v v n đ t t ng đo lí; Rèn k năng ư ưở
vi t đo n văn ngh lu n xã h i v v n đ t t ng đo lí.)ế ư ưở
II. H th ng các ph ng pháp c b n, đc tr ng đ gi i các d ng bài t p trong ươ ơ ư
chuyên đ.
III. H th ng các ví d , bài t p c th cùng l i gi i minh h a cho chuyên đ.
+ Thành công và th t b i
+ Tài và đc
+ Tình th ng và trách nhi mươ
3
+ Tình b n
+ H c và t h c
+
VI. K t qu tri n khai chuyên đ t i đn v nhà tr ng ế ơ ườ
PH N B: N I DUNG
I. H th ng (phân lo i ,d u hi u nh n bi t đc tr ng) các d ng bài t p ế ư
đc tr ng c a chuyên đ. (Đc đi m c a bài văn ngh lu n v m t v n đ ư
t t ng đo lí; Cách làm bài ngh lu n xã h i v v n đ t t ng đo lí;ư ưở ư ưở
Rèn k năng vi t đo n văn ngh lu n xã h i v v n đ t t ng đo lí.) ế ư ưở
1. Khái ni m v văn ngh lu n xã h i.
Ngh lu n : ngh (xem xét, trao đi; lu n: bàn b c, đánh giá) dùng lý l ,
d n ch ng và cách th c l p lu n đ phân tích, bàn lu n, đánh giá v m t (các)
v n đ nào đó.
Xã h i : các v n đ c a đi s ng con ng i (tri t h c, l ch s , kinh t , ườ ế ế
đo đc, văn h c ngh thu t, l i s ng, cách ng x …).
Ngh lu n xã h i là nh ng bài văn ngh lu n bàn v các v n đ xã h i
(th c tr ng xã h i, các hi n t ng đi s ng, v n đ v l i s ng c a con ng i, ượ ườ
các m i quan h c a con ng i trong xã h i…) nh m th hi n suy nghĩ, thái đ, ư
ti ng nói ch quan c a ng i vi t v v n đ đt ra, góp ph n t o nh ng tácế ườ ế
đng tích c c t i con ng i, b i đp nh ng giá tr nhân văn và thúc đy s ti n ườ ế
b chung c a xã h i.
Ngh lu n xã h i g m ba d ng đ c b n: Ngh lu n v m t t t ng đo lí; ơ ư ưở
ngh lu n v m t hi n t ng đi s ng; ngh lu n v m t v n đ xã h i đt ra ượ
trong m t tác ph m văn h c.
2.Các d ng đ ngh lu n :
Có th chia làm ba d ng
- D ng 1: Ngh lu n v m t câu nói, ý ki n,t t ng trong ph n ng li u đc ế ư ưở
hi u Đc hi u tích h p ngh lu n v m t t t ng, đo lí. ư ưở
- D ng 2: Ngh lu n v m t hi n t ng đi s ng đc đ c p đn trong ph n ượ ượ ế
đc hi u Đc hi u tích h p v m t hi n t ng đi s ng, xã h i. ượ
- D ng 3: Ngh lu n v m t thông đi p, ý nghĩa rút ra, g i ra trong ph n đc
hi u Đc hi u tích h p ngh lu n v m t thông đi p, ý nghĩa g i ra t ph n
đc hi u.
3. Đc đi m c a bài văn ngh lu n v m t t t ng đo lí : ư ưở
4
-Ngh lu n v t t ng đo lí là bàn v m t v n đ thu c lĩnh v c t ư ưở ư
t ng ,đo đc , l i s ng… c a con ng i .ưở ườ
-Yêu c u v n i dung c a bài ngh lu n ph i làm sáng t các v n đ ,t ư
t ng, đo lí b ng cách: Gi i thích , ch ng minh, so sánh, đi chi u ,phân tich…ưở ế
đ ch ra ch đúng ( hay ch sai ) c a m t t t ng nào đó, nh m kh ng đnh t ư ưở ư
t ng c a ng i vi t .ưở ườ ế
-D ng đ ngh lu n v m t t t ng, đo lí th ng nhân m t câu danh ư ưở ườ
ngôn, m t nh n đnh, đánh giá nào đó đ yêu c u ng i vi t bàn lu n và th ườ ế
hi n t t ng, quan đi m, thái đ c a mình. ư ưở
4.Cách làm bài ngh lu n xã h i v v n đ t t ng đo lí. ư ưở
a. Cách làm bài ngh lu n xã h i v v n đ t t ng đo lí đúng ư ưở
B c 1: Gi i thích t t t ng, đo lí.ướ ư ư ưở
Đu tiên, c n gi i thích nh ng t tr ng tâm, sau đó gi i thích c câu nói: gi i
thích các t ng , thu t ng , khái ni m, nghĩa đen, nghĩa bóng (n u có); rút ra ý ế
nghĩa chung c a t t ng, đo lý; quan đi m c a tác gi qua câu nói (th ng ư ưở ườ
dành cho đ
bài có t t ng, đo lý đc th hi n gián ti p qua câu danh ngôn, t c ng , ư ưở ượ ế
ng n ng ,…). Th ng tr l i câu h i: Là gì? Nh th nào? Bi u hi n c th ? ườ ư ế
B c 2: Bàn lu nướ
– Phân tích và ch ng minh các m t đúng c a t t ng, đo lý (th ng tr l i ư ưở ườ
câu h i t i sao nói nh th ? Dùng d n ch ng cu c s ng xã h i đ ch ng minh. ư ế
T đó ch ra t m quan tr ng, tác d ng c a t t ng, đo lý đi v i đi s ng xã ư ưở
h i).
-Bác b (phê phán) nh ng bi u hi n sai l ch có liên quan đn v n đ: bác b ế
nh ng bi u hi n sai l ch có liên quan đn t t ng, đo lý vì có nh ng t ế ư ưở ư
t ng, đo lý đúng trong th i đi này nh ng còn h n ch trong th i đi khác, ưở ư ế
đúng trong hoàn c nh này nh ng ch a thích h p trong hoàn c nh khác; d n ư ư
ch ng minh h a.
B c 3: M r ngướ
- M r ng b ng cách gi i thích và ch ng minh.
- M r ng b ng cách đào sâu thêm v n đ.
- M r ng b ng cách l t ng c v n đ. ượ
Ng i tham gia ngh lu n đa ra m t trái c a v n đ, ph nh n nó là công nh nườ ư
cái đúng, ng c l i ,n u v n đ bình lu n là sai hãy l t ng c b ng cách đa raượ ế ượ ư
v n đ đúng, b o v cái đúng cũng có nghĩa là ph đnh cái sai.
5