PHÒNG GIÁO D C VÀ ĐÀO T O BÌNH XUYÊNỤ Ạ
TR NG THCS PHÚ XUÂNƯỜ
CHUYÊN ĐỀ
RÈN LUY N KĨ NĂNG VI T ĐO N VĂN NGH LU N Ệ Ế Ạ Ị Ậ
V M T V N Đ T T NG ĐO LÍỀ Ộ Ấ Ề Ư ƯỞ Ạ
MÔN: NG VĂN 9Ữ
Giáo viên:Nguy n Th Lanễ ị
Tổ: KHXH
Năm h c 2021-2022ọ
1
CHUYÊN ĐỀ
RÈN LUY N KĨ NĂNG VI T ĐO N VĂN NGH LU N Ệ Ế Ạ Ị Ậ
V M T V N Đ T T NG ĐO LÍỀ Ộ Ấ Ề Ư ƯỞ Ạ
I. Tác gi chuyên đ, ch c v , đn v công táả ề ứ ụ ơ ị c
- Tác gi chuyên đ: Nguy n Th Lanả ề ễ ị
- Đn v công tác: Giáo viên tr ng THCS Phú Xuân – Bình xuyên – Vĩnh Phúc.ơ ị ườ
II. Tên chuyên đề
“RÈN LUY N KĨ NĂNG VI T ĐO N VĂN NGH LU N V M T V NỆ Ế Ạ Ị Ậ Ề Ộ Ấ
Đ T T NG ĐO LÍỀ Ư ƯỞ Ạ ”
III. Th c tr ng ch t l ng giáo d c thi tuy n sinh l p 10 c a đn v năm ự ạ ấ ượ ụ ể ớ ủ ơ ị
h c 2021-2022.ọ
Nh ng năm g n đây, nh m đáp ng yêu c u đi m i giáo d c và phát tri nữ ầ ằ ứ ầ ổ ớ ụ ể
toàn di n cho h c sinh v ki n th c cũng nh kĩ năng, đ thi môn văn có rât nhi uệ ọ ề ế ứ ư ề ề
đi m i. Đ bài th ng có 2 ph n: Ngh lu n văn h c và ngh lu n xã h i. H cổ ớ ề ườ ầ ị ậ ọ ị ậ ộ ọ
sinh s ph i t dung hòa hai cách vi t, hai l i t duy khác nhau trong cùng m t bàiẽ ả ự ế ố ư ộ
vi t. ế
Qua th c t gi ng d y, chúng tôi nh n th y có m t h n ch ph bi n ự ế ả ạ ậ ấ ộ ạ ế ổ ế ở
h c sinh hi n nay là bài văn ngh lu n thi u ch t văn. Bài văn ngh lu n có thọ ệ ị ậ ế ấ ị ậ ể
m ch l c, rõ ràng, đáp ng yêu c u v n i dung t t ng nh ng nh t v tìnhạ ạ ứ ầ ề ộ ư ưở ư ạ ề
c m, nghèo ngôn ng , thi u tâm huy t ho c v ng v trong di n đt, nghĩa làả ữ ế ế ặ ụ ề ễ ạ
ch t văn còn h n ch . B i v y,trong r t nhi u các ki u bài ngh lu n nh ng tôiấ ạ ế ở ậ ấ ề ể ị ậ ư
ch n cho chuên đ c a mình là: ọ ề ủ RÈN KĨ NĂNG VI T ĐO N NGH LU NẾ Ạ Ị Ậ
V M T V N Đ T T T NG ĐO LÍ Ề Ộ Ấ Ề Ư Ư ƯỞ Ạ
1. Thu n l iậ ợ
- Đi v i h c sinh THCS, các em cũng đã b c sang tu i thanh thi u niên,ố ớ ọ ướ ổ ế
đa s đã phát tri n v t duy nên hình thành ý th c và xác đnh c b n m c đíchố ể ề ư ứ ị ơ ả ụ
h c t p t ng đi cao.ọ ậ ươ ố
- H c sinh có th nh n đc s giúp đ t nhi u phía: gia đình, nhàọ ể ậ ượ ự ỡ ừ ề
tr ng và xã h i ho c h c t p t b n bè.ườ ộ ặ ọ ậ ừ ạ
- Đi ngũ giáo viên luôn nhi t tình, thân thi n và quan tâm giúp đ h cộ ệ ệ ỡ ọ
sinh đc bi t là h c sinh y u kém.ặ ệ ọ ế
- Đc s quan tâm, ph i h p c a Ban giám hi u cùng các đoàn th .ượ ự ố ợ ủ ệ ể
2
- Đc thù môn Ng văn cũng r t g n gũi, có th v n d ng gi i thích cácặ ữ ấ ầ ể ậ ụ ả
v n đ trong th c t .ấ ề ự ế
2. Khó khăn
* Đi v i h c sinh:ố ớ ọ
- Đi t ng h c sinh y u kém có nh ng khác bi t v cách nh n th c;tố ượ ọ ế ữ ệ ề ậ ứ ư
duy kém;sao chép trên m ng đ ch ng đi h c t p.ạ ể ố ố ọ ậ
* Đi v i giáo viên:ố ớ
- Ch a v n d ng linh ho t các ph ng pháp d y h c, các bi n pháp tư ậ ụ ạ ươ ạ ọ ệ ổ
ch c gây h ng thú cho h c sinh, giáo viên còn ch a s d ng hi u qu ph ngứ ứ ọ ư ử ụ ệ ả ươ
pháp th o lu n nhóm.ả ậ
3.K t qu thi vào 10 c a năm h c 2020-2021 c a tr ng THCS Phú Xuânế ả ủ ọ ủ ườ
Môn
TS
dự
thi
Đi mể
Tbm
CN
Đi mể
Tb thi
vào
10
THP
T
Đi mể
l chệ
TS
đi mể
li tệ
TS
đi mể
d iướ
Tb
(<5)
TS đi m t 6.5 trể ừ ở
lên
SL
%
SL
%
Ng vănữ92 5,48 5,12 0,36 0 35
38.04 14 15,22
IV. Đi t ng h c sinh, d ki n s ti t d y.ố ượ ọ ự ế ố ế ạ
- Đi t ng h c sinh: L p 9ố ượ ọ ớ
- D ki n s ti t d y: 6 ti tự ế ố ế ạ ế
A.TÓM T T NÔI DUNG CHUYÊN ĐẮ Ề
I. H th ng (phân lo i ,d u hi u nh n bi t đc tr ng) các d ng bài t p đcệ ố ạ ấ ệ ậ ế ặ ư ạ ậ ặ
tr ng c a chuyên đ. (Đc đi m c a bài văn ngh lu n v m t v n đ t t ngư ủ ề ặ ể ủ ị ậ ề ộ ấ ề ư ưở
đo lí; Cách làm bài ngh lu n xã h i v v n đ t t ng đo lí; Rèn k năngạ ị ậ ộ ề ấ ề ư ưở ạ ỹ
vi t đo n văn ngh lu n xã h i v v n đ t t ng đo lí.)ế ạ ị ậ ộ ề ấ ề ư ưở ạ
II. H th ng các ph ng pháp c b n, đc tr ng đ gi i các d ng bài t p trongệ ố ươ ơ ả ặ ư ể ả ạ ậ
chuyên đ.ề
III. H th ng các ví d , bài t p c th cùng l i gi i minh h a cho chuyên đ.ệ ố ụ ậ ụ ể ờ ả ọ ề
+ Thành công và th t b iấ ạ
+ Tài và đcứ
+ Tình th ng và trách nhi mươ ệ
3
+ Tình b nạ
+ H c và t h c ọ ự ọ
+
VI. K t qu tri n khai chuyên đ t i đn v nhà tr ng ế ả ể ề ạ ơ ị ườ
PH N B: N I DUNGẦ Ộ
I. H th ng (phân lo i ,d u hi u nh n bi t đc tr ng) các d ng bài t pệ ố ạ ấ ệ ậ ế ặ ư ạ ậ
đc tr ng c a chuyên đ. (Đc đi m c a bài văn ngh lu n v m t v n đặ ư ủ ề ặ ể ủ ị ậ ề ộ ấ ề
t t ng đo lí; Cách làm bài ngh lu n xã h i v v n đ t t ng đo lí;ư ưở ạ ị ậ ộ ề ấ ề ư ưở ạ
Rèn k năng vi t đo n văn ngh lu n xã h i v v n đ t t ng đo lí.)ỹ ế ạ ị ậ ộ ề ấ ề ư ưở ạ
1. Khái ni m v văn ngh lu n xã h i.ệ ề ị ậ ộ
Ngh lu nị ậ : ngh (xem xét, trao đi; lu n: bàn b c, đánh giá) dùng lý l ,ị ổ ậ ạ ẽ
d n ch ng và cách th c l p lu n đ phân tích, bàn lu n, đánh giá v m t (các)ẫ ứ ứ ậ ậ ể ậ ề ộ
v n đ nào đó.ấ ề
Xã h iộ : các v n đ c a đi s ng con ng i (tri t h c, l ch s , kinh t ,ấ ề ủ ờ ố ườ ế ọ ị ử ế
đo đc, văn h c ngh thu t, l i s ng, cách ng x …).ạ ứ ọ ệ ậ ố ố ứ ử
Ngh lu n xã h iị ậ ộ là nh ng bài văn ngh lu n bàn v các v n đ xã h iữ ị ậ ề ấ ề ộ
(th c tr ng xã h i, các hi n t ng đi s ng, v n đ v l i s ng c a con ng i,ự ạ ộ ệ ượ ờ ố ấ ề ề ố ố ủ ườ
các m i quan h c a con ng i trong xã h i…) nh m th hi n suy nghĩ, thái đ,ố ệ ủ ườ ộ ằ ể ệ ộ
ti ng nói ch quan c a ng i vi t v v n đ đt ra, góp ph n t o nh ng tácế ủ ủ ườ ế ề ấ ề ặ ầ ạ ữ
đng tích c c t i con ng i, b i đp nh ng giá tr nhân văn và thúc đy s ti nộ ự ớ ườ ồ ắ ữ ị ẩ ự ế
b chung c a xã h i.ộ ủ ộ
Ngh lu n xã h i g m ba d ng đ c b n: Ngh lu n v m t t t ng đo lí;ị ậ ộ ồ ạ ề ơ ả ị ậ ề ộ ư ưở ạ
ngh lu n v m t hi n t ng đi s ng; ngh lu n v m t v n đ xã h i đt raị ậ ề ộ ệ ượ ờ ố ị ậ ề ộ ấ ề ộ ặ
trong m t tác ph m văn h c.ộ ẩ ọ
2.Các d ngạ đ ngh lu nề ị ậ :
Có th chia làm ba d ngể ạ
- D ng 1:ạ Ngh lu n v m t câu nói, ý ki n,t t ng trong ph n ng li u đc ị ậ ề ộ ế ư ưở ầ ữ ệ ọ
hi uể → Đc hi u tích h p ngh lu n v m t t t ng, đo lí.ọ ể ợ ị ậ ề ộ ư ưở ạ
- D ng 2:ạ Ngh lu n v m t hi n t ng đi s ng đc đ c p đn trong ph n ị ậ ề ộ ệ ượ ờ ố ượ ề ậ ế ầ
đc hi uọ ể → Đc hi u tích h p v m t hi n t ng đi s ng, xã h i.ọ ể ợ ề ộ ệ ượ ờ ố ộ
- D ng 3:ạ Ngh lu n v m t thông đi p, ý nghĩa rút ra, g i ra trong ph n đc ị ậ ề ộ ệ ợ ầ ọ
hi uể → Đc hi u tích h p ngh lu n v m t thông đi p, ý nghĩa g i ra t ph n ọ ể ợ ị ậ ề ộ ệ ợ ừ ầ
đc hi u.ọ ể
3. Đc đi m c a bài văn ngh lu n v m t t t ng đo lí :ặ ể ủ ị ậ ề ộ ư ưở ạ
4
-Ngh lu n v t t ng đo lí là bàn v m t v n đ thu c lĩnh v c tị ậ ề ư ưở ạ ề ộ ấ ề ộ ự ư
t ng ,đo đc , l i s ng… c a con ng i .ưở ạ ứ ố ố ủ ườ
-Yêu c u v n i dung c a bài ngh lu n ph i làm sáng t các v n đ ,tầ ề ộ ủ ị ậ ả ỏ ấ ề ư
t ng, đo lí b ng cách: Gi i thích , ch ng minh, so sánh, đi chi u ,phân tich…ưở ạ ằ ả ứ ố ế
đ ch ra ch đúng ( hay ch sai ) c a m t t t ng nào đó, nh m kh ng đnh tể ỉ ỗ ỗ ủ ộ ư ưở ằ ẳ ị ư
t ng c a ng i vi t .ưở ủ ườ ế
-D ng đ ngh lu n v m t t t ng, đo lí th ng nhân m t câu danhạ ề ị ậ ề ộ ư ưở ạ ườ ộ
ngôn, m t nh n đnh, đánh giá nào đó đ yêu c u ng i vi t bàn lu n và thộ ậ ị ể ầ ườ ế ậ ể
hi n t t ng, quan đi m, thái đ c a mình. ệ ư ưở ể ộ ủ
4.Cách làm bài ngh lu n xã h i v v n đ t t ng đo lí.ị ậ ộ ề ấ ề ư ưở ạ
a. Cách làm bài ngh lu n xã h i v v n đ t t ng đo lí đúngị ậ ộ ề ấ ề ư ưở ạ
B c 1: Gi i thích t t t ng, đo lí.ướ ả ư ư ưở ạ
Đu tiên, c n gi i thích nh ng t tr ng tâm, sau đó gi i thích c câu nói: gi i ầ ầ ả ữ ừ ọ ả ả ả
thích các t ng , thu t ng , khái ni m, nghĩa đen, nghĩa bóng (n u có); rút ra ý ừ ữ ậ ữ ệ ế
nghĩa chung c a t t ng, đo lý; quan đi m c a tác gi qua câu nói (th ng ủ ư ưở ạ ể ủ ả ườ
dành cho đề
bài có t t ng, đo lý đc th hi n gián ti p qua câu danh ngôn, t c ng , ư ưở ạ ượ ể ệ ế ụ ữ
ng n ng ,…). Th ng tr l i câu h i: Là gì? Nh th nào? Bi u hi n c th ?ạ ữ ườ ả ờ ỏ ư ế ể ệ ụ ể
B c 2: Bàn lu nướ ậ
– Phân tích và ch ng minh các m t đúng c a t t ng, đo lý (th ng tr l i ứ ặ ủ ư ưở ạ ườ ả ờ
câu h i t i sao nói nh th ? Dùng d n ch ng cu c s ng xã h i đ ch ng minh. ỏ ạ ư ế ẫ ứ ộ ố ộ ể ứ
T đó ch ra t m quan tr ng, tác d ng c a t t ng, đo lý đi v i đi s ng xã ừ ỉ ầ ọ ụ ủ ư ưở ạ ố ớ ờ ố
h i).ộ
-Bác b (phê phán) nh ng bi u hi n sai l ch có liên quan đn v n đ: bác b ỏ ữ ể ệ ệ ế ấ ề ỏ
nh ng bi u hi n sai l ch có liên quan đn t t ng, đo lý vì có nh ng t ữ ể ệ ệ ế ư ưở ạ ữ ư
t ng, đo lý đúng trong th i đi này nh ng còn h n ch trong th i đi khác, ưở ạ ờ ạ ư ạ ế ờ ạ
đúng trong hoàn c nh này nh ng ch a thích h p trong hoàn c nh khác; d n ả ư ư ợ ả ẫ
ch ng minh h a.ứ ọ
B c 3: M r ngướ ở ộ
- M r ng b ng cách gi i thích và ch ng minh.ở ộ ằ ả ứ
- M r ng b ng cách đào sâu thêm v n đ.ở ộ ằ ấ ề
- M r ng b ng cách l t ng c v n đ.ở ộ ằ ậ ượ ấ ề
Ng i tham gia ngh lu n đa ra m t trái c a v n đ, ph nh n nó là công nh nườ ị ậ ư ặ ủ ấ ề ủ ậ ậ
cái đúng, ng c l i ,n u v n đ bình lu n là sai hãy l t ng c b ng cách đa raượ ạ ế ấ ề ậ ậ ượ ằ ư
v n đ đúng, b o v cái đúng cũng có nghĩa là ph đnh cái sai.ấ ề ả ệ ủ ị
5
