BIỆN PHÁP: Tạo hứng thú cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi khám phá
khoa học tại trường mầm non Hải Sơn.
I. MỞ ĐẦU:
1. Lý do chọn biện pháp:
Như chúng ta đã biết Bác Hồ kính yêu đã nói:
Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người
Việc quan trọng nhất trong sự nghiệp trồng người là phải chăm sóc, giáo
dục các em ngay từ nhỏ để hình thành và phát triển nhân cách một cách toàn
diện. Đó chính là nhiệm vụ của ngành giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên
trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Trong công tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ khám phá khoa học
là không thể thiếu, có tác dụng giáo dục về mọi mặt đối với trẻ như: Đức – Trí –
Thể – Mĩ. Khám phá khoa học là phương tiện để trẻ làm quen với môi trường
xung quanh qua đó trẻ bày tỏ nguyện vọng của mình và mang lại nguồn biểu
tượng vô cùng phong phú đa dạng, sinh động đầy hấp dẫn với trẻ, từ môi trường
tự nhiên (cỏ cây, hoa lá, chim muông,…), đến môi trường xã hội (công việc của
mỗi người trong xã hội, mối quan hệ của con người với nhau …) và hiểu biết về
chính bản thân trẻ. Khám phá khoa học còn đòi hỏi trẻ phải sử dụng tích cực các
giác quan chính vì vậy sẽ phát triển ở trẻ năng lực quan sát, khả năng phân tích,
so sánh, tổng hợp, nhờ vậy khả năng cảm nhận của trẻ sẽ nhanh nhạy, chính xác,
những biểu tượng, kết quả trẻ thu nhận được trở nên cụ thể, sinh động và hấp
dẫn hơn. Qua những thí nghiệm nhỏ trẻ được tự mình thực hiện sẽ hình thành ở
trẻ những biểu tượng về thế giới tự nhiên, chính là cơ sở khoa học sau này của
trẻ.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc cho trẻ khám phá khoa học và
làm sao để những giờ học đó trở nên thú vị, không khô khan với trẻ nên tôi đã
chọn biện pháp “tạo hứng thú cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi khám phá khoa
học”.
II. NỘI DUNG:
1. Thực trạng vấn đề:
Năm học 2021-2022, tôi được phân công phụ trách nhóm trẻ 25 -36 tháng
tuổi, với số trẻ là 26 trẻ. Ở độ tuổi này là độ tuổi trẻ khủng hoảng lên 3 nên trẻ
hơi bướng bỉnh và nghịch . Sau hơn 1 tháng đón trẻ và ổn định lớp, tôi bắt đầu
tìm hiểu để tạo hứng thú cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi khám phá khoa học và nhận
thấy một số thuận lợi và khó khăn sau:
* Thuận lợi:
Môi trường lớp học được trang trí đẹp mắt, đồ dùng đồ chơi đầy đủ, kích
thích và thu hút trẻ đến lớp.
Bản thân tôi là một giáo viên có thời gian công tác trong ngành đươfc 10
năm, luôn nhiệt tình với trẻ, tâm huyết với nghề nghiệp, đươfc phuf huynh tign
nhiêfm.
Sĩ số lớp ổn định, trẻ tiếp thu nhanh phát triển tốt cả thể chất và trí tuệ.
Giáo viên ở lớp phối kết hợp và thống nhất phương pháp, biện pháp dạy
trẻ.
BGH nhà trường luôn tạo điều kiện cho giáo viên học tập nâng cao
chuyên môn và mua sắm cũng như bổ sung cơ sở vật chất, đồ dùng, đồ chơi để
đảm bảo thực hiện tốt chất lượng giảng dạy.
Môft sôg trej đã học qua lớp nhà trẻ nên đã có kiến thức và kĩ năng nhất
định. Trẻ mạnh dạn, tự tin ham học hỏi và thích khám phá tìm hiểu thế giới xung
quanh.
* Khó khăn:
Trình độ nhận thức của trẻ không đồng đều, một số trẻ sinh vào cuối năm,
môft sôg trej chưa qua lơgp nhak trej nên khả năng tiếp thu còn chậm hơn các bạn.
Cơ sơj vâft châgt ngoaki trơki cokn thiêgu như: xích đu, cầu trượt quá lâu ngày
nên không an toàn.
Vốn hiểu biết về môi trường tự nhiên cuja trej còn hạn chế.
Phụ huynh trẻ đa số là làm nghề nông và công nhân may ở phong phú, Ca
vi,… ít có thời gian trò chuyện với trẻ.
Từ thực trạng trên, Tôi mạnh dạn xin chia sẽ biện pháp “tạo hứng thú
cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi khám phá khoa học” như sau.
2. Trình bày biện pháp:
* BiêIn pháp 1: Tổ chức tiết dạy trẻ khám phá khoa học có sử dụng
công nghệ thông tin đạt kết quả cao và phát huy tối đa tính tích cực ở trẻ.
Như chúng ta đã biết ứng dụng công nghệ thông tin là yếu tố hấp dẫn thu
hút trẻ trong giờ học, đồng thời giúp trẻ chính xác hóa đối tượng, nhớ lâu hơn
những kiến thức đã học. Vì vậy việc nghiên cứu kĩ nội dung bài dạy và đưa ra
phương pháp học mới nhằm kích thích trẻ tích cực hoạt động hơn.
VD: Dạy trẻ làm quen với động vật sống trong gia đình thì cô nên chọn
những con vật gần gủi và sử dụng trò chơi hấp dẫn trẻ.
Cô cho những con vật xuất hiện trên màn hình động như: Đi, chạy, nhảy,, tiếng
kêu, kiếm ăn, bắt mồi,.... để gây sự chú ý hơn cho trẻ.
Sử dụng công nghệ thông tin giúp chúng ta truyền đạt một cách rỏ ràng,
trực tiếp, mở rộng nội dung cho trẻ quan sát.
VD: Khi dạy trẻ quan sát con mèo cô giới thiệu cái miệng thì dùng hình
ảnh con mèo đang ăn để trẻ hiểu rỏ hơn cái miệng dùng làm gì. Hay cái chân thì
chọn con mèo đang đi, chạy, treo cây cho trẻ xem và mở rộng thêm vốn kinh
nghiệm cho trẻ.
Chuẩn bị hệ thống câu hỏi gợi mở để phát huy tính tích cực của trẻ, vì câu
hỏi là phần phần quan trọng giúp trẻ nhận thức đối tượng, bên cạnh đó chuẩn bị
đồ dùng dụng cụ dạy học đầy đủ, xử lí các tình huống nhanh, khéo léo không
làm mất hứng thú của trẻ.
Sử dụng các trò chơi cũng cố mang tính kích thích sự tò mò của trẻ.
VD: Cho trẻ chơi trò chơi “ô của bí mật”, yêu cầu trẻ chọn ô cửa và làm
theo sự hướng dẫn bên trong, mỗi ô của là một câu hỏi cũng cố riêng nhằm thu
hút trẻ tập trung chú ý vào trò chơi.
* Biện pháp 2: Dạy trẻ khám phá khoa học thông qua thí nghiệm
thực hành.
- Nội dung: Cho trẻ làm thí nghiệm và thực hành để phát hiện “khám phá
khoa học mới”
- Cách thực hiện: Cũng như lúc đầu tôi chọn đề tài này để nghiên cứu là vì
trong mấy năm công tác tôi nhận thấy trẻ khám phá khoa học khác nhau, chúng
hứng thú với những gì chưa biết chưa làm, đặc biệt là làm thí nghiệm khám phá
điều mới lạ. Được trực tiếp làm thí nghiệm là điều thích thú đối với trẻ, trẻ được
tự do hoạt động, trải nghiệm, được thử đúng sai, và cùng bạn tìm ra kết quả đó
là điều lí thú đối với trẻ.
VD: Dạy trẻ nhận biết vật chìm nổi.
Tôi cho trẻ làm thí nghiệm với 2 ly nước và 2 quả trứng.
Cho 2 ly thủy tinh đổ nước bằng nhau, và dán kí hiệu số 1, số 2. lần lượt cho
muối vào: Ly số 1 cho 1 thìa muối, ly số 2 cho 2 thìa muối cùng khuấy đều. Cho
trẻ thực hiện thả trứng vào 2 ly nước và xem kết quả.
Kết quả: Ly số 1: Trứng chìm
Ly số 2: Trứng nổi
+ Cho trẻ tìm hiểu nguyên nhân vì sao: “Ly số 1 đổ bao nhiêu thìa muối,
ly số 2 đổ bao nhiêu thìa muối”, từ đó trẻ tìm ra nguyên nhân.
+ Muốn trứng nổi lên thì các con phải làm gì? Trẻ thảo luận cùng với bạn
để đưa ra ý kiến “Đổ thêm muối vào ly số 1”
+ Sau đó cô giải thích cho trẻ hiểu: Vì muối tan trong nước, muối nặng
nên chìm xuống dưới đẩy trứng nổi lên.
- Khi hoạt động kết thúc tôi thấy trẻ vô cùng khấn khởi, reo hò vỗ tay, tôi
thấy rất vui vì trẻ tự chủ động làm thí nghiệm. Tôi đã tác động đến các cháu tính
tự lập, tự tin, tìm ra kết quả nhanh, hoàn thành công việc của mình.
Với hoạt động trẻ làm thí nghiệm tôi đã thành công vì thấy trẻ rất hứng
thú, tự tin, say mê, nhiệt tình. Bên cạnh đó còn mở rộng thêm một số hoạt động
như: Hoa đổi màu, nhuộm quả, in hình, ...
* Biện pháp 3: Khám phá khoa học bằng hình thức tham quan
- Nội dung: Xác định rỏ chủ đề của nội dung tham quan để đưa ra nhiệm
vụ. Trước khi đi tham quan cần đàm thoại với trẻ về mục đích và địa điểm để
tạo hứng thú cho trẻ. Quan tâm đến sức khỏe của trẻ, chuẩn bị trang phục phù
hợp với thời tiết, vận động của trẻ.
- Cách thực hiện: Đàm thoại ngắn gọn về mục đích buổi tham quan, hành
vi ứng xử trong quá trình tham quan. Tổ chức cho trẻ quan sát tôi giúp trẻ xác
định những dáu hiệu đặc trưng của sự vật hiện tượng thông qua các biện pháp
như: Đặt câu hỏi, câu đố, bài thơ hướng dẫn trẻ quan sát, khảo sát, sử dụng
phương pháp trò chơi, kể chuyện, giải thích để bổ sung cho quá trình quan sát
của trẻ. Ngoài ra sử dụng các bài hát để lôi cuốn trẻ.
VD: Khám phá các loài hoa
+ Hướng trẻ chú ý vào quan sát các loài hoa đã chuẩn bị. Có cháu tìm đến
hoa cúc, vì ở nhà bố mẹ có trồng, có cháu thì tìm đến hoa hồng, có cháu chưa
chủ động được đang phân vân thì cô gợi ý giúp đỡ, cô nên tôn trọng ý kiến của
trẻ, và tạo điều kiện cho trẻ quan sát bằng cách cô dặt câu hỏi về hoa, gợi ý cho
trẻ quan sát theo nhóm. Cuối cùng tạo cơ hội cho trẻ mô tả những gì mình đã
quan sát được. Vì thời gian ngắn nên cô trao đổi với trẻ mọi lúc mọi nơi. Trong
khi đi tham quan cô cho cháu hát múa bài “hoa trường em”, hoặc nghe cô kể
chuyện “sự tích hoa hồng”, cuối cùng cho trẻ nhặt lá vàng, tưới nước cho hoa
nhằm giúp trẻ có ý thức chăm sóc bảo vệ hoa, yêu thiên nhiên.
+ Sau vài ngày cô tổ chức đàm thoại nhằm giúp trẻ nhớ lại quá trình buổi
tham quan. Kết quả trẻ nói lên được đặc điểm của các loài hoa mình quan sát, vì
đi thực tế nên trẻ ghi nhớ lâu hơn và trẻ tỏ ra hứng thú hơn trong buổi tham
quan.
* Biện pháp 4: Xây dựng góc “thiên nhiên của bé” để trẻ hoạt động
khám phá khoa học:
- Nội dung: Xác định chủ đề để xây dựng góc thiên nhiên, chuẩn bị cây,
cỏ, con vật theo từng chủ đề. Tìm địa điểm không gian hợp lí để xây dựng góc
thiên nhiên của bé.
- Cách tiến hành: Tôi tiến hành xây dựng góc thiên nhiên là vì tôi nhận
thấy trẻ rất ham mê khám phá điều mới lạ. Và tôi thường xuyên thay đổi theo
từng chủ đề, đối tượng để trẻ hứng thú khám phá. Góc thiên nhiên là nơi để trẻ
khám phá môi trường tự nhiên, nơi giành cho hoạt động góc, hoạt động ngoài
trời. Thông qua đó trẻ tri giác, khám phá nhằm phát triển tư duy, so sánh, phân
tích, tổng hợp, qua hằng ngày trẻ nhìn thấy sự hình thành và phát triển của sự
vật hiện tượng và mối quan hệ giữa chúng. Từ đó biết cách chăm sóc, bảo vệ
như: Lau lá cây, nhặt lá vàng, tưới nước cho cây.
VD: Thực hiện chủ đề thế giới thực vật tôi chọn góc thiên nhiên có:
+ Chậu cho trẻ gieo hạt đậu, bắp cho trẻ tự chăm sóc và theo dõi quá trình
phát triển của cây mỗi ngày.
+ Có hộp xốp chứa đất để trồng rau khoai lang, rau mồng tơi.
+ Ngoài ra có các loại hoa, cây xanh xung quanh góc thiên nhiên.
+ Sắp xếp các chậu, giữa đất hoặc ngang tầm với trẻ để trẻ dễ dàng quan
sát và chăm sóc.
Kết quả tôi nhận thấy mỗi giờ hoạt động góc hay hoạt động ngoài trời ở
góc thiên nhiên trẻ vô cùng hứng thú vì được trực tiếp chơi với đất cát, nước,
trồng và chăm sóc các loại cây, hoa khác nhau theo ý mình
III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
Qua việc thực hiện biện pháp “tạo hứng thú cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi
khám phá khoa học” tại trường mầm non Hải Sơn” tôi thấy trẻ lớp tôi dạy có
những chuyển biến rõ rệt:
Trẻ hăng say vào khám phá khoa học, vì thế mà các kĩ năng phát triển
nhanh hơn: Kĩ năng so sánh, phân tích, tổng hợp.
Trẻ đã biết bảo vệ môi trường trong và ngoài lớp sạch sẽ, hình thành
cảm xúc tích cực, kinh nghiệm kĩ năng sống tốt hơn.
Các bậc phụ huynh có những chuyển biến rõ rệt và quan tâm ngày càng
nhiều đến con em mình.
* Kết quả như sau:
NôIi dung Sôg trej %
1. Trẻ chú ý vào nội dung 24/26 92,3
2. Trẻ thích được nói lên ý kiến của
mình. 23/26 88,4
3. Trẻ hiêju được kiến thức 24/26 92,3
IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
1. Kết luận:
Để giúp trẻ hứng thú trong khám phá khoa học thông qua các hoạt động
khám phá ,tìm hiểu, nhận biết. Thông qua các hoạt động vừa học vừa chơi để trẻ
hứng thú hơn
Giáo viên cần có tinh thần trách nhiệm trong công tác chăm sóc giáo dục
trẻ.
Không ngừng tìm tòi, nghiên cứu, sáng tạo ra nhiều hình thức tổ chức
hoạt động phong phú để lôi cuốn trẻ tham gia.
Biết khai thác tiềm năng tiềm ẩn trong trẻ và khơi gợi những tiềm năng đó
phát triển.
Muốn làm được những điều trên đòi hỏi người giáo viên phải luôn trau
dồi đạo đức nghề nghiêp, tác phong nhà giáo và nhất là lòng yêu mến trẻ thơ.
Luôn mong muốn trẻ phát triển hài hoà hoàn thiện.
3. Kiến nghị đề xuất:
Để đạt được hiệu quả cao trong việc thực hiện đề tài“Một số biện pháp
tạo hứng thú cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi khám phá khoa học” ở lớp tôi đang
phụ trách. Rất cần được sự quan tâm của nhà trường nhiều hơn nữa:
Đầu tư loa máy để những hoạt động ở lớp sẽ đạt hiệu quả cao hơn.
Bên cạnh một số đồ chơi, đồ dùng học tập của giáo viên tự làm thì cần bổ
sung thêm những đồ dùng đồ chơi ở các góc.
Nhà trường tổ chức những buổi tham quan để trẻ được đi thực tế hơn.
Trên đây là những giải pháp kinh nghiệm của bản thân tôi trong đề tài “Một
số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi khám phá khoa học” trong
năm học này. Trong quá trình thực hiện chắc chắn không tránh khỏi sơ suất, rất
mong nhận được sự quan tâm, góp ý để bản thân thực hiện tốt hơn trong những
năm học tới.
Xin chân thành cảm ơn!
Hải Sơn, ngày 15 tháng 11 năm 2021
XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG NGƯỜI TRÌNH BÀY
Lê Thị Hiệp Nguyễn Thị Liên