Bài giảng bộ môn Siêu âm tim: Siêu âm - doppler tim trong nhồi máu cơ tim

SIÊU ÂM DOPPLER TIM TRONG

Ơ

Ồ

NH I MÁU C TIM

ị ạ

ễ

ế TS. Nguy n Th B ch Y n

ị

Đ nh nghĩa

ạ ử ộ

ậ

ả ơ m t vùng c tim, h u qu

 NMCT: Ho i t ế

ụ ộ ơ

ộ

ủ c a thi u máu c c b c tim đ t ng t và kéo

ề

ắ

ặ

ộ

dài do t c m t ho c nhi u nhánh ĐMV

ườ

 Nguyên nhân th

ng g p

ơ ữ ặ : X v a ĐMV

ể ủ

ạ

ấ

 Là 1 trong 3 th c a h / ch m ch vành c p

ắ ạ ề ả

ủ

Nh c l

i v gi

ứ ẫ i ph u và ch c năng c a Đ.M.V

LCA: Thân chung ĐMV

ấ ướ ộ ạ LAD: Đ ng m ch liên th t tr c

ạ ộ Cx: Đ ng m ch mũ

M: Nhánh chéo

S: Nhánh VLT

D: Nhánh b ờ

RCA: ĐMV ph iả

ấ ả RV: Nhánh th t ph i

PD: Nhánh VLT sau.

ả ứ ơ ữ ươ ủ ề ế ố ng tác c a nhi u y u t

ể ầ ụ ế ế

ạ  N t m ng x v a do t  K t dính ti u c u hình thành c c huy t kh i ố  Co th t m ch ắ

ắ

ấ

T c ĐMV c p

ế

Thi u máu c c b vùng ơ

ụ ộ ạ ườ

ẫ

ộ

ề

ế

bào c tim, n i m c đ

ng d n truy n )

ố ạ

ể

R i lo n chuy n hoá

ố ạ

ế ộ ( co và giãn )

R i lo n huy t đ ng

ố ạ

ệ ọ (ST chênh lên, RL nh pị )

R i lo n đi n h c

ể

ệ

(đau, suy tim, đ t t

ộ ử )

Bi u hi n lâm sàng

ổ

ươ

ề ả

T n th

ng v gi

ẫ i ph u

ệ

Sinh lý b nh sau NMCT

ả

ươ

ng (< 1 giây)

ấ

• 1. Gi m ch c năng tâm tr ứ • 2. Suy ch c năng co c tim ( tâm thu) ơ ứ • 3. B t th òng trên ĐTĐ ư

ờ

B t thấ

ư ng trên SA tim

ả

ộ

ố

ạ R i lo n v n

ậ đ ng vùng/ Gi m ch c n

ứ ăng vùng

ả

ộ

Gi m ch c n

ứ ăng toàn b : tâm tr

ương – tâm thu

ứ ế Các bi n ch ng

ạ

ộ

ố

ậ R i lo n v n đ ng vùng

ộ

ủ

ộ ủ

ộ

ả ả ậ

ộ

• Gi m biên đ di đ ng c a thành tim • Gi m đ dày lên c a thành tim • V n đ ng ngh ch th òng ị

ủ

Các m c tiêu đánh giá c a SA

ụ ở

ờ

bn nghi ng NMCT

tim ẩ ẩ

ị ạ ừ

• Ch n đoán xác đ nh NMCT c p ấ • Ch n đoán lo i tr các nguyên nhân gây

ự đau ng c khác ị

ổ

ươ ị ổ

ươ

ệ

• Xác đ nh nhánh ĐMV t n th ng • Đánh giá ph m vi c tim b t n th ạ • Đánh giá ch c năng tim ứ • Phát hi n các bi n ch ng ứ ế • Đánh giá k t qu tái t ói máu c tim ư ả ế

ấ

ẩ

ị Ch n đoán xác đ nh NMCT c p

ẩ

ố

ộ

Tiêu chu n ch n đoán Có r i lo n v n đ ng vùng ậ

ả ộ

ặ ấ ộ

ạ (cid:0) Gi m v n đ ng, ậ (cid:0) Không v n đ ng ( hay g p nh t ) ậ (cid:0) V n đ ng ngh ch th

ộ

ủ

ươ

ườ

ng):

bình th

ậ

ộ

ộ đ dày lên thì tâm thu ộ ơ ặ đ c hiêu h n biên đ di đ ngộ ườ ậ ộ ị ng

 Đ dày c a thành tim (tâm tr  Các thành tim lành: Tăng v n đ ng bù

(không tăng khi có

ề ẹ h p nhi u nhánh )

VLT trư cớ

rư

ớ

B ê n

u a s T L V

16 vùng thành tim

Thành sau

ớ i

ộ

ỳ ( H i siêu âm Hoa k )

S a u

ụ

ạ ứ Tr c dài c nh c

ụ

ắ ạ ứ Tr c ng n c nh c

ỏ

M m tim

ỏ

M m tim

T h

ĐMVLT trư cớ

u a s T L V

ĐMV Ph iả

i ớ ư d h n à h T

ớ

ĐM mũ

ố

ừ ỏ

ồ B n bu ng tim t

m m

ồ Hai bu ng tim t

m m

ụ Tr c dài

ừ ỏ

2 B t

m m

16 vùng thành tim

ộ

ỳ ( H i siêu âm Hoa k )

ụ

ạ ứ Tr c dài c nh c

ụ

ắ ạ ứ Tr c ng n c nh c

ĐMVLT trư cớ

ĐMV Ph iả

ĐM mũ

ố

ừ ỏ

ồ B n bu ng tim t

m m

ồ Hai bu ng tim t

m m

Đánh giá v n đ ng

ậ ộ thành tim

NM sau d

iướ

thành tr

cướ

ẩ

ị

ộ ậ

ộ ặ

ấ Ch n đoán xác đ nh NMCT c p ệ Đ nh y và đ đ c hi u

 RLVĐ: xu t hi n s m ấ ệ ớ  Đ nh y c a siêu âm: ậ ủ

ạ ( Horowitz) ướ ộ

ạ

i n i tâm m c ẹ : di n NM h p (NM d

i n i tâm m c ,

ệ

ộ (cid:0) 100 88%: NMCT xuyên thành ( Heger, Saeian) (cid:0) 86%: NMCT d ướ ộ (cid:0) âm tính gi ệ ả ướ i đáy) vùng d  Đ đ c hi u: ộ ặ 53% 94% (Saeian, Pells, Sabia, Horowitz) ế

(cid:0)

ươ

ả thi u máu thoáng qua, không do thi u

(cid:0) D ng tính gi

ế

ệ ề ẫ ơ ơ máu( viêm c tim, b nh c tim vùng, RL d n truy n).

ẩ

ị

Siêu âm ch n đoán xác đ nh NMCT

ệ

Nh y Đ. hi u TLDT TLAT

ậ Tác giả % % % %

Heger*

44 100

Visser*

Nishimura* 61 93

Horowitz** 80 94 84 86 93

Pells**

43 92 53 46 94

Sabia** 180 93 60 31 98

ẩ

Saeian** 60 8 8 94 91 92 (Tiêu chu n ch n đoán: RLVĐV ẩ

ố ượ

ố ươ

ườ

ự

ợ

* Đ i t

ng là các bn NMCT, ** Đ i t

ng là các tr

ng h p đau ng c )

ể

Đánh giá v n đ ng

ậ ộ : đi m VĐV

ứ

ể

ộ

ỹ

Cho đi m theo 5 m c (theo h i siêu âm M ):

ể ậ ườ ng:1 đi m

ậ ả ể

ộ ể

ỉ ố ậ ể

ậ ườ ộ ị ng:4 đ

(cid:0) V n đ ng bình th ộ (cid:0) Gi m v n đ ng: 2 đi m. ộ (cid:0) Không v n đ ng: 3 đi m. ậ (cid:0) V n đ ng ngh ch th (cid:0) Phình thành tim: 5 đi m ể Ch s v n đ ng vùng : ộ ố TS đi m / s vùng ườ ng = 1) ( Bình th

ẩ

ệ

ch n đoán phân bi

t NMCT

ướ

ộ ệ

ự

c m t b nh nhân đau ng c kéo dài, siêu âm

ệ

t :

ẩ tim giúp ch n đoán phân bi (cid:0) Viêm màng ngoài tim (cid:0) Viêm c tim ơ (cid:0) Phình tách ĐMC

ẹ

H p van ĐMC

TDMT

Tách thành ĐMC

ị ổ

ự

ị

ươ

d báo v trí ĐMV b t n th

ộ

ậ ủ Đ nh y c a siêu âm : 90% ( Penco. M )

ề Không có tăng VĐ bù: t c ắ nhi u nhánh ( Gueret..P)

ệ

ợ Tiên lư ng b nh

NMCT

ỉ ố ậ

ộ

 Ch s v n đ ng vùng CSVĐV > 2: tiên l

(cid:0) ượ ặ ng n ng( 80%,90%)Nishimura1984

Phân s t ng máu EF: ố ố

(cid:0) CSVĐV>7: suy tim năng ( 88%, 57%) Jarrsma1988

ươ ng pháp Simpson

ẽ ườ ề ạ (cid:0) Trên siêu âm 2D (theo ph ằ đo Vd, Vs b ng cách v đ ộ ng vi n n i m c )

(cid:0) ố ớ ươ ng quan t t v i EF trên CBT và PX . (Folland

Nishimura1984, Bhatnagar 1985, Garlucino 2000, Kjoller 2002

EF trên siêu âm t 1979, Katrisis 1992, Casans 1998, Vermes 1998)

Phương pháp Simpson

Tâm trương

Tâm thu

ủ Đóng góp c a siêu âm

Doppler trong T.L NMCT

ươ

ứ

 Ch c năng tâm tr

ng TT ( Doppler qua van HL) (cid:0) 140ms

ố

ả E/A: >1, TG gi m t c E ( DT): ệ ấ ậ ấ ươ vong, tái nh p vi n, tái c u trúc và giãn th t trái ng t

E ỷ ệ T l ử Tiên l sau NMCT (Cerisano1999, Otasevie 2001, Poulssen 2001)

 CSCNCT =

Tđm Ttm

T tm

CSCNCT>0.6, DT (cid:0) 140ms

> TL n ng ặ (Poulsen 2001)

ứ

ế ị

ệ siêu âm phát hi n bi n ch ng Tràn d ch màng tim

ẩ

ứ ộ

: 20% 25% NMCT có TDMT trên SA ng ít: (thành sau TT )

ấ

 S.A: Ch n đoán xác đ nh, m c đ , nguyên nhân ị  T l ỷ ệ  TDMT s l ố ượ ệ

(cid:0)

ặ

ượ

ề

ặ

(cid:0)

Xu t hi n ngày 310 , kéo dài 1 tháng Hay g p: Suy tim, NMCT xuyên thành , thành c ướ tr TDMT l ề ủ

ự

ng nhi u: ít g p ị ố Đi u tr ch ng đông Th ng thành t

(cid:0)

ở

ướ ộ

TDMT

bn NMCT tr

c r ng

T.T

T.Tr

ệ

Siêu âm phát hi n Phình thành tim

ệ ớ

ẩ

 Có th xu t hi n s m ấ ể  T l ỷ ệ : 1/ 5 các NMCT  Tiêu chu n ch n đoán* : ẩ vùng NM

(cid:0) ừ ấ

(cid:0) ộ

Xu t phát t C túi phình r ng ấ

ng ị ườ ộ ng

ổ (cid:0) Bi n d ng tâm th t trong ạ ế ươ thì tâm tr (cid:0) V n đ ng ngh ch th ậ thì tâm thu (cid:0) Thành tim m ng ỏ

 Hay g p: ặ VLT vùng m m , vùng m mỏ *: Gueret.P 1984

ỏ

ủ

ệ

ấ siêu âm phát hi n th ng vách liên th t

ế

ặ

ượ

(cid:0) Hi m g p: 1 2%, tiên l

ặ ng n ng

ẩ

ị

Siêu âm: ch n đoán xác đ nh

(cid:0)

ặ ắ ố

ụ ọ ướ

ồ 2D: M t c t b n bu ng tim, tr c d c d

ứ i mũi c

ấ ỗ ủ

ườ

Th y l

th ng 6080% các tr

ợ ng h p

Không phát hi n đ

ệ ượ ỗ ủ c l

th ng < 5mm.

(cid:0)

ặ ả

ế ợ

ộ ặ

ệ

ậ

ộ

2D k t h p Doppler màu, ho c c n âm đ nh y và đ đ c hi u cao

(cid:0)

ủ

ầ

ỏ

Th ng VLT ph n m m

ệ

ở siêu âm phát hi n h hai lá sau NMCT

ấ

ứ

ứ ơ

ươ

ế

ổ

ạ ơ

ng t

i c nhú, thành tim c nhú

ứ

ặ

Giãn vòng van th phát sau giãn th t trái Suy ch c năng c nhú ( thi u máu t n th bám vào ) Hay g p ặ ế ằ Đ t dây ch ng, c nhú: Hi m g p (<1% các NMCT) ướ Hay g p trong NMCT sau d

ặ i

ơ ế

2D: Ch n đoán c ch HoHL

Siêu âm : ẩ Doppler: ẩ ẩ

ch n đoán m c đ

ị ch n đoán xác đ nh ứ ộ

Hay g pặ Nguyên nhân :

ố

ế

ẩ

ấ

siêu âm ch n đoán huy t kh i th t trái

ẩ

ị

• Ch n đoán xác đ nh : ậ 77% 95%,

(Straton 1982, Gueret 1984)

ướ

ộ

ị

ạ c, v trí, hình d ng, đ di đ ng

ượ

(cid:0) ệ 89% 86%

ơ ắ ng nguy c t c m ch ố Huy t kh i thành

ạ ộ :Chân bám r ng, ít di đ ng

(cid:0) Đ nh y : ộ ộ ặ Đ đ c hi u : (cid:0) Đánh giá kích th (cid:0) Tiên l ế

ắ ạ

ế ố ạ ộ : Có cu ng, chân bám h p, di đ ng m nh

ể ủ

ế

ộ ấ > Nguy c gây thuyên t c m ch th p ẹ ố ắ ơ Huy t kh i dài ơ ạ

> Nguy c thuyên t c m ch cao (cid:0) Theo dõi ti n tri n c a huy t kh i ố

ế

ẩ

ấ

ố

Siêu âm ch n đoán huy t kh i th t th t trái

ẩ

ấ

ồ

ch n đoán

ả nh i máu th t ph i

ộ

ế

ấ

ủ

ấ

ướ

NMCT sau d

i giúp đánh giá:

(cid:0) NMTP đ n đ c hi m ơ (cid:0) 24% NMCT sau d ói có lan sang th t ph i ả (cid:0) 80% NM thành sau (thành hoành ) c a th t P (cid:0) Siêu âm tim ở T l

(cid:0) ỷ ệ ấ NM hai th t

(cid:0) ả ủ ứ ậ ấ H u qu c a NM lên ch c năng 2 th t

(cid:0) ứ ế ệ Phát hi n bi n ch ng

(cid:0) ế ể Theo dõi ti n tri n

ẩ

Ch n đoán NMTP trên siêu âm

ẩ

ẩ Tiêu chu n ch n đoán:  Th t ph i : ả ấ ả ấ Giãn th t ph i: TP(Dd )/ TT(Dd ) > 0.6, Tăng S ậ R i lo n v n đ ng thành

th t ph i (Hoành +/ Bên )

ấ ạ ả ộ

ố  VLT:

ộ

ầ ườ ng

ậ ệ ấ ướ ng th t trái (do  đ đ y tâm ổ ầ

ộ

ệ Nh y 82%, đ c hi u 93 % ặ ắ cho các NMCT sau d

i)ướ

ậ ệ ặ

ậ Không v n đ ng ph n sau đáy ộ Di đ ng nghich th  Th t trái: ấ ộ Không v n đ ng thành sau d ả ươ ố Gi m di n tích cu i tâm tr ươ ấ tr ng th t trái ) ộ ặ ậ Đ nh y, đ đ c hi u: (làm siêu âm nhi u m t c t ề

ậ (1)

ế

K t lu n

ả

ườ

ạ

Siêu âm doppler tim: Thăm dò không ch y máu, tién hành ề ầ nhi u l n, t ng, trong NMCT:

i gi

Ư ể u đi m

ầ ẩ

ổ ự ươ ng

ươ

Tiên l

ệ ng b nh

ứ ộ

ự L a ch n ph. pháp đi u trề

ọ ị

ươ ứ ng TT

ứ ế ệ

ả ố

ủ ơ  Góp ph n ch n đoán xác đ nh (100%88%, 53% 94% ) ị  D đoán v trí ĐMV t n th ị  Đánh giá ph m vi NMCT ạ  Ch c năng tâm thu TT toàn b  Ch c năng tâm tr  Phát hi n các b nh kèm theo ệ ệ  Phát hi n các bi n ch ng  Siêu âm Stress: Kh năng s ng c a c tim sau NM

ậ (2)

ế

K t lu n

ườ ấ ượ ự ế i thành ng c dày, có giãn ph nang: ch t l ng hình

ấ ị ộ

ế ạ H n ch :  Ng ả nh siêu âm kém khó đánh giá.  Đánh giá v n đ ng các thành tim: có tính ch t đ nh tính, ph ụ ậ thu c kinh nghi m c a ng

Kh c ph c:

ườ ủ ệ ộ i làm siêu âm .

ụ ỹ

ậ ậ ả

ề ướ ả i máu c tim

ậ ơ ộ

ắ  K thu t hài hoà b c 2, siêu âm c n âm tim trái.  Siêu âm c n âm c tim: đánh giá v t ơ ơ  Siêu âm Doppler c tim: đánh giá v n đ ng thành tim khách quan, đ nh l

ượ ị ng.

ệ ả ơ

ủ > Hoàn thi n và nâng cao h n kh năng c a siêu âm tim trong BTTMCB và NMCT