Sim - vị thuốc quý
Cây sim có tên khoa học: Rhodomyrtus tomentosa
(Ait.) Hassk., thuộc họ sim (Myrtaceae). Ngoài ra,
còn gọi là hồng sim, đào kim nang... Sim mọc
hoang tại các vùng đồi trọc khắp nước ta. Cây
thích hợp với đất khô cằn, gò đồi... Ở miền Trung,
sim thường ra hoa và trái từ tháng 3 đến tháng 8
hằng năm.
Dược tính và cách sử dụng:
Rễ, lá và trái sim được dùng làm dược liệu trong y
học cổ truyền Việt Nam và Trung Quốc.
Tại Trung Quốc: Sim được ghi chép trong Bản thảo
cương mục thành 2 vị thuốc: trái là đào kim nang hay
sơn niệm tử, còn rễ là sơn niệm căn.
Sim được xem là có vị ngọt/chát, tính bình.
*Rễ sim: Tác dụng “khu phong, hoạt lạc”, thu liễm
và chỉ tả; được dùng để trị sưng bao tử cấp tính, ăn
không tiêu, sưng gan, đau nhức do phong thấp...
*Lá: Tác dụng thu liễm, chỉ tả; cũng dùng để trị viêm
dạ dày, ăn không tiêu, dùng đắp ngoài để trị xuất
huyết.
Trị tiêu chảy, lỵ trực trùng và nhiễm khuẩn khác ở
đường ruột; lá sim: 1 nắm (30 g), rửa sạch, giã nát,
chế 1 lít nước sôi vào hãm hay nấu uống trong ngày.
Dùng trong 3 ngày. Có thể thêm 1 muỗng canh mật
ong cho mỗi ly cho dễ uống.
* Trái: Tác dụng bổ huyết, dùng trị thiếu máu khi có
thai, suy nhược sau cơn bệnh, an thai. Trái chín tương
ăn rất ngon và bổ. Người ta đã chứng minh chất màu
tím của trái là antocyanin có tác dụng chống oxy hóa,
chống lão hóa.
Vài phương thức sử dụng:
Trị đau hay loét dạ dày, viêm ruột và kiết lỵ: dùng
60g trái khô, thêm nước, hấp đến chín nhừ và chắt lấy
nước. Uống mỗi ngày 1 - 2 ly, buổi sáng khi thức dậy
và khi đi ngủ... Uống trong 20 ngày.
Trị tiêu chảy nơi trẻ em: sao đến cháy đen 30 g trái
khô. Đun nhỏ lửa trong nước đến chín. Uống ngày 3
lần.
Xuất tinh sớm, ù tai, choáng váng và mất ngủ: dùng
60 g trái khô, 1 quả trứng, 30 g đường cát vàng, rượu
trắng (vừa đủ). Hầm nhỏ lửa đến chín. Uống hết một
phần trước khi đi ngủ.
Để điều trị thiếu máu, mặt tái, môi lạnh, tay chân
lạnh, hay choáng váng, chóng mặt: dùng 15 g trái
khô, 15 g long nhãn nhục, 30 g đường phèn. Nấu lửa
nhỏ đến chín. Ăn 1 hay 2 lần mỗi ngày.
Giúp mau hồi phục sau cơn bệnh: dùng 30 g trái khô,
30 g thịt heo nạc và 2 - 3 trái táo tàu. Thêm nước, nấu
đến chín. Ăn mỗi ngày.
Cách chế tạo rượu sim:
Lấy 500 g trái sim khô, nghiền nát, ngâm trong 1 lít
rượu trắng (40 độ) trong 10 ngày, mỗi ngày lắc, trộn
một lần... có thể dùng làm rượu khai vị.