Nh ng con c kỳ l (Hay là s tích qu Roi)ữ ố ạ ự ả
Chuy n hoa chuy n qu - Ph m Hệ ệ ả ạ ổ
Ngày x a, x a l m, có m t ông th y n i ti ng là d y gi iư ư ắ ộ ầ ổ ế ạ ỏ
và hi n lành. L n y có ba ng i tr tu i đ n xin ông nh nề ầ ấ ườ ẻ ổ ế ậ
cho vào h c. Hai anh là con nhà nghèo. M t anh là con nhàọ ộ
giàu. Th t ra cái anh con nhà giàu này không mu n h c m t tíậ ố ọ ộ
nào. Vì anh ta th y giàu đã th a đ đ sung s ng r i. Nh ngấ ừ ủ ể ướ ồ ư
b anh ta b t ép ph i h c đ may ra ki m đ c vài ch , r iố ắ ả ọ ể ế ượ ữ ồ
khéo ch y ch t thì anh ta có th thi đ và ra làm quan to. Đãạ ọ ể ỗ
giàu l i làm quan to thì lúc đó m i th t là sung s ng. Lúcạ ớ ậ ướ
nh n vào h c, ông th y nói tr c v i ba ng i tr tu i: ậ ọ ầ ướ ớ ườ ẻ ổ
-H c tôi thì ph i h c cái hay, cái t t tr c r i sau m i h c cáiọ ả ọ ố ướ ồ ớ ọ
ch , cái nghĩa. H c gi i thì đ c khen. H c kém thì ph i ph t.ữ ọ ỏ ượ ọ ả ạ
Tôi không ph t b ng roi. Tôi có con c này thay cho roi nên tôiạ ằ ố
g i nó là con c roi. T nó s khen và chê r t công b ng. H cọ ố ự ẽ ấ ằ ọ
gi i thì nó sáng lên nh đèn và s giúp cho các ônh thành đ t.ỏ ư ẽ ạ
H c kém thì nó đen d n l i nh than và ch có đem v t xó. Nóiọ ầ ạ ư ỉ ứ
xong, ông th y trao cho m i ng i m t con c roi màu xám, toầ ỗ ườ ộ ố
b ng ngón chân út và b o bu c dây đeo vào c . ông th y l iằ ả ộ ổ ầ ạ
còn nói ti p" ế
-Thiên h có ba b ch , nh ng tôi thì ch đ c có m t b .ạ ồ ữ ư ỉ ượ ộ ồ
H c h t b ch c a tôi, các anh đi tìm th y khác mà h c thêm.ọ ế ồ ữ ủ ầ ọ
Ba ng i h c trò, h c đ c m t năm thì ba con c đãườ ọ ọ ượ ộ ố
đ i thành ba màu khác h n. Hai anh con nhà nghèo thì con cổ ẳ ố
đeo c ngày càng sáng ra, m t con sáng tr ng, m t con sángở ổ ộ ắ ộ
h ng. Còn con c c a anh con nhà giàu thì c đen d n và ngàyồ ố ủ ứ ầ
càng đen th m l i... Hai anh con nhà nghèo v a làm thuê ki mẫ ạ ừ ế
s ng v a đ n h c th y. Hai anh h c gi i l i bi t đ i x v iố ừ ế ọ ầ ọ ỏ ạ ế ố ử ớ
m i ng i r t t t và l đ . Còn anh con nhà giàu thì c h cọ ườ ấ ử ế ễ ộ ứ ọ
đâu quên đ y vì anh m i say mê r u chè, trai gái, và đ i v iấ ả ượ ố ớ
m i ng i thì anh ta h n láo, x c x c. Ngay c v i th y, anhọ ườ ỗ ấ ượ ả ớ ầ
ta cũng chê:
-Lão ta ch có m t b ch , tao thèm h c làm gì! Nay mai bỉ ộ ồ ữ ọ ố
tao s m i th y có đ ba b ch v d y! Th y c c a hai anhẽ ờ ầ ủ ồ ữ ề ạ ấ ố ủ
con nhà nghèo sáng ra, đ p lên nh đèn, nh ng c, còn c c aẹ ư ư ọ ố ủ
mình c đen d n, t i l i, anh ta v a ghen t c v i hai anh kiaứ ầ ố ạ ừ ứ ớ
v a căm gi n ông th y. Anh ta li n v b a chuy n nói x u ôngừ ậ ầ ề ề ị ệ ấ
th y và mách v i b : ầ ớ ố
-Lão ta nói con h c kém vì b ngu d t, mò kh p ng i bọ ố ố ắ ườ ố
cũng không ki m đ c l y n a ch , ch đ ng nói là m t ch !ế ượ ấ ử ữ ứ ừ ộ ữ
Lão nhà giàu gi n l m, l i nghĩ r ng con mình có h c cũngậ ắ ạ ằ ọ
không ra gì bèn nói:
-Đ c! Đ r i lão s bi t tay tao!ượ ể ồ ẽ ế
Ba ngày sau lão sai ng i đ n đ t luôn nhà ông th y vàườ ế ố ầ
b o th ng con đ ng canh c a không cho ông th y ch y raả ằ ứ ở ử ầ ạ
đ ông ch t cháy v i ngôi nhà m t th . Nh ng hai anh h c tròể ế ớ ộ ể ư ọ
nhà nghèo đã li u ch t xông vào, m t anh cõng th y, m t anhề ế ộ ầ ộ
cõng sách. Lúc cõng sách ra, m i ng i m i th y rõ là th y đãọ ườ ớ ấ ầ
nói ít đi ch th t ra, ông có đ c ba b ch l n c a thiên h . ứ ậ ủ ả ồ ữ ớ ủ ạ
C u đ c th y, hai ng i l i r c luôn th y v nhàứ ượ ầ ườ ạ ướ ầ ề
mình đ v a nuôi th y, v a nh th y d y ti p. Hai con c c aể ừ ầ ừ ờ ầ ạ ế ố ủ
hai anh h c trò nghèo t đó càng sáng r c lên nh ng c. Cònọ ừ ự ư ọ
con c c a th ng con lão nhà giàu thì đen ngòm nh m t hònố ủ ằ ư ộ
than x . ỉ
Ngày hôm sau không nén đ c gi n, nó li n b t con cượ ậ ề ứ ố
ra và v t luôn xu ng ao. Ng c nó b ng đau nhói lên ch conứ ố ự ỗ ở ỗ
c hay n m tr c kia, và li n đó, nó ngã lăn ra, h c máu ch tố ằ ướ ề ộ ế
ngay t c kh c. Lão nhà giàu v a s , v a gi n, li n cho m tứ ắ ừ ợ ừ ậ ề ộ
tên tay sai đi g i th y t i nhà đ nó h i t i. Tên tay sai t i nhàọ ầ ớ ể ỏ ộ ớ
thì v a g p lúc ông th y đang nói chuy n v i hai anh h c tròừ ặ ầ ệ ớ ọ
nghèo. V n là m t tay ranh ma, x o quy t, nó li n n p vàoố ộ ả ệ ề ấ
m t ch kín và rình nghe. Nó nghe ông th y đang h i: ộ ỗ ầ ỏ
-Hai con hãy nói th t cho th y rõ vì sao c c a hai con, conậ ầ ố ủ
này sáng tr ng, con kia l i sáng h ng! Hai anh h c trò b i r iắ ạ ồ ọ ố ố
nhìn nhau r i cùng đáp: ồ
-Th a th y, chúng con cũng không hi u vì sao ! ông th yư ầ ể ạ ầ
li n c i và nói v i cái anh ng i nh bé h n: ề ườ ớ ườ ỏ ơ
-Thôi, con đ ng gi u th y n a. c nó đã nói h t v i th y r i.ừ ấ ầ ữ ố ế ớ ầ ồ
Có ph i là con là con gái gi trai không? Ng i h c trò kia táiả ả ườ ọ
c m t l i và mãi m t giây lâu m i dám thú nh n: ả ặ ạ ộ ớ ậ
-Th a th y, vì phép vua không cho con gái đi thi nên con đànhư ầ
ph i làm nh v y... Xin th y xá t i cho con! ông th y li n nói:ả ư ậ ầ ộ ầ ề
-Th y bi t l m. Nh ng n u vi c này đ l ra thì con s b t iầ ế ắ ư ế ệ ể ộ ẽ ị ộ
chém đ u, mà th y cũng không s ng n i! Ba th y trò im l ngầ ầ ố ổ ầ ặ
nhìn nhau. ông th y b ng nói ti p: ầ ỗ ế
-Tuy v y, th y bi t hai con là ng i tài gi i, l i có chí l n. Vìậ ầ ế ườ ỏ ạ ớ
l đó, th y s gi u kín vi c này và hai con c vi c h c ti p.ẽ ầ ẽ ấ ệ ứ ệ ọ ế
Th y tin là sau này hai con s giúp đ c ích l n cho đ i...ầ ẽ ượ ớ ờ
Tên tay sai lão nhà giàu nghe đ c đ u đuôi câu chuy nượ ầ ệ
li n ch y t c t c v nhà mách ngay v i ch . Lão nhà giàuề ạ ứ ố ề ớ ủ
m ng r vì đã có cách tr t i m y th y trò nhà kia. ừ ỡ ị ộ ấ ầ
Năm sau, hai ng i h c trò nhà nghèo lên kinh đi thi.ườ ọ
Ng i con gái gi trai đ nh t. Ng i con trai đ nhì. B ngườ ả ỗ ấ ườ ỗ ả
vàng v a treo lên thì tên nhà giàu cũng đã k p nh ng i tâuừ ị ờ ườ
v i vua là ba th y trò nhà kia đã dám ch ng l i l nh vua vàớ ầ ố ạ ệ
dám l a g t c vua. Cũng may là trong cung, có m t c giàừ ạ ả ở ộ ụ
gi ng a. C r t ghét tên vua ác đ c và lũ quan tham nhũngữ ự ụ ấ ộ
nên c nh ng i tin cho hai ng i h c trò nghèo v a đ nh tụ ờ ườ ườ ọ ừ ỗ ấ
và nhì bi t chuy n không hay s p s a x y ra... ế ệ ắ ử ả
Hai ng i li n nhanh chân ch y tr n. Hai ng i lúc nàyườ ề ạ ố ườ
đã cùng h c, cùng s ng g n nhau lâu ngày nên r t hi u nhauọ ố ầ ấ ể
và r t yêu nhau. Hai ng i bèn bàn nhau cùng v làng đ đ aấ ườ ề ể ư
th y lánh đi n i khác. Nh ng v đ n nhà thì bi t th y đangầ ơ ư ề ế ế ầ
m n ng, khó s ng n i. Mang n ng n th y l i đ c th yố ặ ố ổ ặ ơ ầ ạ ượ ầ
yêu quý, hai ng i không n đ th y l i m t mình. Th yườ ỡ ể ầ ở ạ ộ ấ
hai ng i c n n ná, ông th y li n nói: ườ ứ ấ ầ ề
-Th y r t hi u lòng và r t quý hai con. Nh ng hai con còn ầ ấ ể ấ ư ở
đây thì khó mà tránh kh i t i ch t. Hai con hãy tr n ngay điỏ ộ ế ố
cho th y vui lòng, và hãy nghe th y nhanh nhanh ch y lánh choầ ầ ạ
th t xa... Nói xong ông li n l y d i g i ra m t chu i cậ ề ấ ở ướ ố ộ ỗ ố
dài, trao cho hai ng i h c trò thân yêu và nói: ườ ọ
-Đ i th y ch có ngh d y h c và chu i c này. Th y cho haiờ ầ ỉ ề ạ ọ ỗ ố ầ
con đ hai con ti p t c ngh c a th y, c d y cho l p đàn emể ế ụ ề ủ ầ ố ạ ớ
h c đ cái t t, cái hay, cho đ cái ch cái nghĩa, đ sau này sọ ủ ố ủ ữ ể ẽ
có lúc đem tài s c ra mà giúp ích cho đ i.ứ ờ
Nh đ cho hai ng i h c trò thân yêu c a mình yênư ể ườ ọ ủ
tâm và còn đ thì gi ch y tr n, ông th y v a nói h t l i cũngủ ờ ạ ố ầ ừ ế ờ
nh m m t t giã cõi đ i. Hai ng i ch k p ôm l y xác th yắ ắ ừ ờ ườ ỉ ị ấ ầ
th ng khóc l n cu i, r i c p t c ra đi. Hai ng i lánh vàoươ ầ ố ồ ấ ố ườ
m t khu r ng ít ng i lui t i. V sau, khi tên vua tàn ác b gi tộ ừ ườ ớ ề ị ế
và m t v hoàng t đ c nhân dân quý m n lên thay thì haiộ ị ử ượ ế
ng i l i vâng theo l i th y d y tr v làng m l p d y h c.ườ ạ ờ ầ ạ ở ề ở ớ ạ ọ
Và cũng nh th y cũ, m i khi nh n ng i vào h c, hai ng iư ầ ỗ ậ ườ ọ ườ
l i trao cho m i h c trò m t con c roi đ theo dõi vi c ăn ,ạ ỗ ọ ộ ố ể ệ ở
h c hành. ọ
Khi hai ng i ch t đi, và ch ch t cách nhau m y hôm thìườ ế ỉ ế ấ
không hi u vì sao, t m hai ng i m c lên hai m m cây r tể ừ ộ ườ ọ ầ ấ
đ p, r t hi n. Và khi cây ra hoa k t qu thì đó là m t th quẹ ấ ề ế ả ộ ứ ả
m i l nhìn gi ng nh nh ng con c roi ngày nào. Cây mớ ạ ố ư ữ ố ở ộ
ng i con gái gi trai thì qu màu h ng, còn cây mườ ả ả ồ ở ở ộ
ng i con trai thì qu màu tr ng. Cây y là cây Roi ngàyườ ả ắ ấ
nay. Có l tr c kia, ông bà ta g i đ c tên là c Roi,ẽ ướ ọ ủ ả ố
nh ng d n dà thì ch còn l i cái tên Roi. Roi mà không dùng đư ầ ỉ ạ ể
đánh đ p. Roi mà l i hi n lành và t i mát. Và ch c t đậ ạ ề ươ ỉ ố ể
nh c l i v i ng i đ i sau câu chuy n ngày x a v tình nghĩaắ ạ ớ ườ ờ ệ ư ề
th y trò, v nh ng con ng i h t s c - đáng yêu...ầ ề ữ ườ ế ứ