http://environment-safety.com 1
TAØI LIEÄU GIAÛNG DAÏY
KYÕ THUAÄT MOÂI TRÖÔØNG ÑAÏI CÖÔNG
PHAÀN 3. CHAÁT THAÛI RAÉN
CHÖÔNG 5. CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOAÏT
THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH, THAÙNG 5 NAÊM 2006
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
[1] Nguyeãn Vaên Phöôùc. Quaù trình vaø thieát bò trong coâng nghieäp hoaù hoïc. Taäp 13. Kyõ
thuaät xöû lyù chaát thaûi coâng nghieäp. Tröôøng ÑH Baùch Khoa TPHCM. 1998.
[2] Traàn Hieáu Nhueä. Quaûn lyù chaát thaûi raén. Taäp 1. Chaát thaûi raén ñoâ thò. NXB xaây
döïng. Haø Noäi. 2001.
http://environment-safety.com 2
MUÏC LUÏC
KYÕ THUAÄT MOÂI TRÖÔØNG ÑAÏI CÖÔNG................................................................. 1
phaàn 3. chaát thaûi raén .................................................................................................... 1
chöông 5. chaát thaûi raén sinh hoaït ................................................................................. 1
Taøi lieäu tham khaûo....................................................................................................... 1
MUÏC LUÏC ................................................................................................................... 2
Danh muïc caùc baûng...................................................................................................... 3
Danh muïc caùc hình ...................................................................................................... 3
1 CHÖÔNG 5. CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ.......................................................................4
1.1 Khaùi nieäm chaát thaûi raén ñoâ thò.....................................................................................4
1.2 Lòch söû quaûn lyù chaát thaûi raén .......................................................................................4
1.3 Nguoàn goác chaát thaûi raén ñoâ thò....................................................................................5
1.4 Soá löôïng, thaønh phaàn vaø tính chaát raùc ñoâ thò ...............................................................6
1.4.1 Soá löôïng ................................................................................................................................6
1.4.2 Thaønh phaàn............................................................................................................................8
1.5 Hieän traïng quaûn lyù raùc ñoâ thò taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh..........................................10
1.5.1 Thu gom ..............................................................................................................................10
1.5.2 Trung chuyeån vaø vaän chuyeån ..............................................................................................10
1.5.3 Xöû lyù....................................................................................................................................11
1.5.4 Thu gom, taùi sinh raùc...........................................................................................................11
1.6 Taùc ñoäng do raùc ñoâ thò...............................................................................................11
2 CHÖÔNG 6. QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ ....................................................12
2.1 Ñònh nghóa ................................................................................................................12
2.2 Thu gom, phaân loaïi raùc taïi nguoàn...............................................................................12
2.3 Trung chuyeån, vaän chuyeån.........................................................................................12
2.4 Giaûm thieåu chaát thaûi vaø taän duïng..............................................................................13
2.5 Toång quan caùc phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén.........................................................17
2.6 Cheá bieán raùc thaønh phaân boùn - composting ...............................................................18
2.7 Choân laáp chaát thaûi – sanitary landfill.........................................................................18
2.8 Ñoát chaát thaûi - incineration .......................................................................................19
http://environment-safety.com 3
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG
Baûng 1. Nguoàn goác chaát thaûi raén.................................................................................................5
Baûng 2. Löôïng raùc cuaû caùc ñoâ thò ôû Vieät Nam ............................................................................6
Baûng 3. Soá löôïng raùc thaûi ôû Thaønh Phoá Hoà Chí Minh.................................................................7
Baûng 4. Thaønh phaàn cô lyù cuûa raùc sinh hoaït ôû caùc nöôùc vaø cuûa TP HCM. .................................8
Baûng 5. Thaønh phaàn trung bình raùc töø caùc cô sôû y teá Thaønh Phoá Hoà Chí Minh ..........................9
DANH MUÏC CAÙC HÌNH
Hình 1. Caùc moái quan heä trong heä thoáng quaûn lyù raùc.................................................................5
Hình 2. Keát caáu baõi choân laáp raùc..............................................................................................19
Hình 3. Heä thoáng ñoát tieâu huûy chaát thaûi ...................................................................................20
http://environment-safety.com 4
1 CHÖÔNG 5. CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ
1.1 KHAÙI NIEÄM CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ
Chaát thaûi raén, coøn goïi laø raùc, laø caùc chaát raén bò loaïi ra trong quaù trình soáng, sinh hoaït,
hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa con ngöôøi vaø ñoäng vaät. Chaát thaûi daïng raén phaùt sinh töø khu vöïc ñoâ
thò goïi laø chaát thaûi raén ñoâ thò, trong ñoù, raùc sinh hoaït chieám tyû leä cao nhaát.
Chaát thaûi raén ñoâ thò bao goàm caùc loaïi chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc hoä gia ñình, khu
coâng coäng, khu thöông maïi, caùc coâng trình xaây döïng, khu xöû lyù chaát thaûi… Trong ñoù, chaát
thaûi raén sinh hoaït sinh ra töø caùc hoä gia ñình thöôøng ñöôïc goïi laø raùc sinh hoaït chieám tyû leä
cao nhaát.
1.2 LÒCH SÖÛ QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN
Chaát thaûi raén xuaát hieän töø nhöõng ngaøy ñaàu khi ñoäng vaät vaø con ngöôøi coù maët treân maët
ñaát, trong quaù trình khai thaùc vaø söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân ñeå phuïc vuï cho ñôøi soáng
vaø thaûi ra caùc chaát thaûi daïng raén. Tuy nhieân, khi soá daân cö chöa quaù ñoâng, moâi tröôøng coøn
coù khaû naêng ñoàng hoùa caùc loaïi chaát thaûi, oâ nhieãm chaát thaûi raén chöa phaûi laø vaán ñeà quan
troïng. Chæ ñeán khi daân soá toaøn caàu taêng, saûn xuaát ngaøy caøng phaùt trieån, löôïng chaát thaûi taïo
ra ngaøy caøng lôùn, thaønh phaàn phöùc taïp, khaû naêng phaân huûy chaäm vaø tích tuï ngaøy caøng cao.
Ñaëc bieät trong giai ñoaïn kyõ thuaät vaø coâng ngheä phaùt trieån, nhieàu loaïi chaát thaûi khoâng coù
khaû naêng phaân huûy hoaëc toàn taïi raát laâu daøi trong thieân nhieân thì raùc thaûi aûnh höôûng ñeán
moâi tröôøng soáng cuûa con ngöôøi. Tröôùc ñaây, con ngöôøi khai thaùc goã coøn naèm trong khaû
naêng phuïc hoài cuûa röøng thì moái quan heä giöõa con ngöôøi vaø thieân nhieân ñeàu toát ñeïp, haøi
hoaø. Khi con ngöôøi khai thaùc oà aït baèng caùc phöông tieân hieän ñaïi, khoâng coù quy hoaïch, phaù
vôõ caân baèng sinh thaùi, con ngöôøi trôû thaønh naïn nhaân cuûa chính hoaït ñoäng do mình gaây ra.
Naïn luõ luït, nhieàu vuøng ñaát bò ngaäp nöôùc, khí haäu traùi ñaát ngaøy caøng xaáu ñi. Caùc loaïi vaät
lieäu môùi chæ ngaøy hoâm qua ñang phuïc vuï ñaéc löïc hco con ngöôøi thì ngaøy hoâm nay chuùng ta
môùi phaùt hieän ñöôïc nhöõng tính chaát ñoäc haïi cuû chuùng. Thaäm chí quaù trình xöû lyù tröôùc ñaây
ñaõ bieán ñoåi chaát thaûi raén thaønh nhöõng chaát mang tính ñoäc haïi lôùn hôn nhieàu laàn. Nhöïa
PVC sau hôn 40 naêm ra ñôøi ñaõ ñöôïc öùng duïng vôùi nhieàu tính chaát öu vieät nhö beàn, khoâng
thaám nöôùc, meàm deûo… Ñeán nay, con ngöôøi ñaõ phaùt hieän ra chuùng laø moät trong nöõng
nguyeân nhaân gaây ugn thö ôû suùc vaät vaø gaây ñau cô cho con ngöôøi. Khi xöû lyù chaát thaûi PVC
baèng phöông phaùp ñoát, chuùng ñaõ ñöôïc chuyeån thaønh dioxin – taùc nhaân gaây quaùi thai ôû
ngöôøi.
Söï quaûn lyù chaát thaûi raén khoâng coù keá hoaïch vaø khoâng an toaøn ñaõ gaây ra nhieàu beänh
dòch khuûng khieáp treân theà giôùi nhö dòch haïch, dòch taû ôû Chaâu Aâu nhöõng naêm 30 – 40 theá
kyû thöù 19. do taùc haïi ñeán söùc khoeû coäng ñoàng, vaán ñeà quaûn lyù raùc ñöôïc ñaët ra töø nhöõng
naêm ñaàu cuûa theá kyû 19. Caùc hình thöùc quaûn lyù raùc ñôn giaûn nhaát laø thu gom vaø ñoå boû ôû baõi
raùc: ñoå vaøo ñaát, nöôùc, choân döôùi ñaát, duøng laøm thöùc aên gia suùc, ñoát… Naêm 1906, cuoán saùch
veà lyù thuyeát veà quaûn lyù raùc cuûa taùc giaû H. de B. Parsons ra ñôøi. Cho ñeán nay, heä thoáng
quaûn lyù raùc vaø kyõ thuaät xöû lyù raùc khoâng ngöøng phaùt trieån.
http://environment-safety.com 5
Hình 1. Caùc moái quan heä trong heä thoáng quaûn lyù raùc
1.3 NGUOÀN GOÁC CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ
Raùc ñoâ thò sinh ra töø caùc nguoàn sau
Baûng 1. Nguoàn goác chaát thaûi raén
Nguoàn
phaùt sinh
Nôi phaùt sinh Caùc daïng chaát thaûi raén
Khu daân
cö
Hoä gia ñình, bieät thöï, chung
cö
Thöïc phaåm dö thöøa, bao bì haøng hoaù (baèng giaáy,
goã, vaûi, da, cao su, PE, PP, thieác, nhoâm, thuûy
tinh...), tro, ñoà ñieän töû, vaät duïng hö hoûng (ñoà goã
gia duïng, boùng ñeøn, ñoà nhöïa, thuyû tinh…), chaát
thaûi ñoäc haïi nhö chaát taåy röûa (boät giaët, chaát taåy
traéng…), thuoác dieät coân truøng, nöôùc xòt phoøng…
baùm treân raùc thaûi…
Khu
thöông
maïi
Nhaø kho, nhaø haøng, chôï,
khaùch saïn, nhaø troï, caùc
traïm söõa chöõa, baûo haønh vaø
dòch vuï.
Giaáy, nhöïa, thöïc phaåm thöøa, thuûy tinh, kim loaïi,
chaát thaûi nguy haïi.
Cô quan,
coâng sôû
Tröôøng hoïc, beänh vieän, vaên
phoøng cô quan chính phuû.
Giaáy, nhöïa, thöïc phaåm thöøa, thuûy tinh, kim loaïi,
chaát thaûi nguy haïi.
Coâng
trình xaây
döïng
Khu nhaø xaây döïng môùi, söûa
chöõa naâng caáp môû roäng
ñöôøng phoá, cao oác, san neàn
xaây döïng.
Xaø baàn, saét theùp vuïn, voâi vöõa, gaïch vôõ, beâ toâng,
goã, oáng daãn…
Dòch vuï
coâng
coäng ñoâ
thò
Hoaït ñoäng doïn raùc veä sinh
ñöôøng phoá, coâng vieân, khu
vui chôi giaûi trí, baõi taém.
Raùc, caønh caây caét tæa, chaát thaûi chung taïi caùc khu
vui chôi, giaûi trí, buøn coáng raõnh…
Khu coâng
nghieäp
Coâng nghieäp xaây döïng, cheá
taïo, coâng nghieäp naëng, nheï,
loïc daàu, hoaù chaát, nhieät
ñieän.
Chaát thaûi do quùa trình cheá bieán coâng nghieäp, pheá
lieäu, vaø caùc raùc thaûi sinh hoaït.
Noâng
nghieäp
Ñoàng coû, ñoàng ruoäng, vöôøn
caây aên quûa, noâng traïi
Thöïc phaåm bò thoái röûa, chaát thaûi noâng nhieäp nhö
laù caây, caønh caây, xaùc gia suùc, thöùc aên gia suùc thöøa
Chaát thaûi raén
Löu tröõ
Thu gom
Ñoå boû
Trung chuyeån vaø vaän chuyeån Xöû lyù, taùi sinh