ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH TỈNH NAM ĐỊNH
TÀI LIỆU TẬP HUẤN
BỒI DƯỠNG NGHIỆP VỤ KỸ NĂNG CÔNG TÁC ĐỘI VÀ
PHONG TRÀO THIẾU NHI NĂM 2019
Giảng viên:
Nguyễn Thị Lệ Thủy, cán bộ Báo Thiếu niên Tiền
phong.
Nam Định, tháng 4 năm 2019
Tài liệu tập huấn Công tác Đội và Phong trào TTN tỉnh Nam Định năm 2019
2
MỤC LỤC
---
STT NỘI DUNG TRANG
1 Trang bìa và mục lục 01 - 02
2 Kỹ năng tổ chức tập hợp và sinh hoạt thiếu nhi, kỹ năng
lều trại.
03 - 15
3 Kỹ năng dẫn chương trình, sinh hoạt thiếu nhi.
16 - 19
4 Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh. 20 - 24
5 Hướng dẫn Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh. 25 - 41
6 Nghi lễ của Đội TNTP Hồ Chí Minh. 42 - 61
7 Chương trình rèn luyện Đội viên. 62 - 103
8 Hướng dẫn tổ chức ngày hội công nhận chuyên hiệu Rèn
luyện đội viên. 104 - 106
9 Một số mô hình triển khai thực hiện chương trình Rèn
luyện đội viên có hiệu quả 107 - 121
10 Một số bài hát mới dành cho thiếu nhi 122 - 125
11 Kỹ năng làm việc nhóm thu hút sự tham gia của thanh
thiếu nhi 126 - 127
12 Kỹ năng tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho thanh
thiếu nhi 128 - 136
---------------------
Tài liệu tập huấn Công tác Đội và Phong trào TTN tỉnh Nam Định năm 2019
3
Chuyên đề:
KỸ NĂNG TỔ CHỨC TẬP HỢP VÀ SINH HOẠT THIẾU NHI,
KỸ NĂNG LỀU TRẠI
---
A. KĨ NĂNG TỔ CHỨC TẬP HỢP THIẾU NHI
Sinh hoạt tập thể là một trong những yếu tố chính để duy trì và phát triển
các phong trào của tổ chức Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, Phụ trách
Đội cần nắm bắt được cốt lõi các kỹ năng phải làm gì khi tổ chức sinh hoạt tập
thể. Các em đã quá mệt mỏi với những bài vở, lý thuyết ở trong nhà trường rồi,
nếu khi đến sinh hoạt mà gặp một anh chị Phụ trách cứ thao thao bất tuyệt hoặc
độc diễn suốt buổi sinh hoạt thì khó thu hút các em.
1. Mục đích
Sinh hoạt tập thể giúp cho học sinh được thư giản sau những giờ học căng
thẳng mệt mỏi. Đồng thời giúp cho các em rèn luyện các kĩ năng mềm như giao
tiếp trong tập thể, sự tự tin mạnh dạn trước đám đông, phát huy được tinh thần
đoàn kết, giúp đỡ nhau trong tập thể. Ngoài rèn luyện những kĩ năng mềm, sinh
hoạt tập thể còn giúp cho học sinh rèn luyện trí nhớ tốt, sự nhạy bén và giúp các
em tiếp thu được các bài học đạo đức, nhân văn, lí luận một cách tự nhiên thỏa
mái thông qua việc cải biến những bài học đó trong các bài ca, điệu múa, vở
kịch hay trò chơi.
2. Các hình thức
Trò chơi lớnTrò chơi nhỏ
Trò chơi vận động
Trò chơi tư duy
Cải biến trò chơi
Múa hát tập thể…
3. Nguyên tắc
Người điều khiển tập thể hay còn gọi là quản trò là người quan trọng nhất.
Nội dung trò chơi hay người chơi tham gia nhiệt tình nhưng quản trò không biết
cách tổ chức trò chơi thì cuộc vui chơi tập thể sẽ kém phần hấp dẫn và khó thành
công. Vì vậy rèn luyện kỹ năng quản trò là một vấn đề hết sức quan trọng đối
với phụ trách Đội ở cơ sở.
3.1. Biết cách sử dụng trò chơi đúng đối tượng và hợp với trò chơi:
- Khi chuẩn bị cuộc chơi, quản trò phải quan sát trạng thái tâm lý, niềm
say mê nhiệt tình của người chơi, từ đó lựa chon những trò chơi cho phù hợp.
Hãy chọn những trò chơi đơn giản mà mọi người đều có thể dễ dàng thực hiện.
Khi người chơi đã nhập cuộc thì tiếp tục đưa vào những trò chơi đòi hỏi cao
hơn, phức tạp hơn. Phần kết thúc để người chơi có cảm giác "tiếc nuối" muốn
chơi nữa.
3.2. Bắt đầu cuộc chơi một cách dí dỏm, hài hước, hấp dẫn:
Tài liệu tập huấn Công tác Đội và Phong trào TTN tỉnh Nam Định năm 2019
4
- Điều kiện để cuộc chơi thành công là người chơi muốn chơi, nắm vững
luật chơi, tự nguyện, nhiệt tình chủ động tham gia trò chơi. Vì vậy, trước hết cần
dùng những lời nói ngắn gọn, hài hước, dí dỏm giới thiệu tên trò chơi, mục đích
ý nghĩa của nó. Tiếp theo cần nêu rõ cách chơi và những "luật lệ” cần tuân thủ.
Sau cùng là nêu trước ý định sẽ thưởng phạt những ai chơi tốt hay phạm luật.
- Cần cho mọi người chơi thử một lần: "chơi nháp", sau đó tiến hành chơi
thật và cử trọng tài bắt lỗi những ai phạm luật.
3.3. Biết điều hành trò chơi một cách linh họat, thông minh:
- Dự kiến những tình huống bất trắc và xử lý tình huống một cách hợp lý.
- Quản trò phải di chuyển sao cho có thể quan sát được toàn bộ cuộc chơi,
nhanh chóng phát hiện ra những người lanh lợi, hoạt bát, dí dỏm làm nòng cốt
cho cuộc chơi.
- Nghiêm túc tuân thủ luật chơi đảm bảo thực sự công bằng, bình đẳng,
song vẫn vui vẻ, thoải mái và hào hứng.
- Cuộc chơi bắt đầu từ những trò chơi đơn giản nhất và phức tạp lên dần.
Biết dùng những trò chơi phụ làm "hình phạt" tạo điều kiện cho mọi người được
thư giãn và biết chấm dứt cuộc chơi đúng thời điểm (tốt nhất là vào lúc cao
điểm) hay đã phân định thắng thua rõ ràng. Cố gắng duy trì một bầu không khí
hoàn toàn thoải mái, thư giãn thật sự, không kể gì thắng hay thua.
3.4. Biết cách luyện tập tác phong phù hợp trong khi điều khiển trò chơi:
- Dáng điệu, cử chỉ của người quản trò phải gây được thiện cảm, tạo sự
chú ý ban đầu, tạo nên sự gần gũi thân quen trong suốt cuộc chơi.
- Tâm hồn trong sáng cởi mở toàn tâm toàn ý cho cuộc vui chung. Biết
hành động, biết nói sao cho đúng lúc, đúng đối tượng, biết khích lệ tán dương sự
cố gắng của mọi người nhằm bảo đảm hiệu quả giáo dục sâu sắc trong cuộc
chơi.
- Có bản lĩnh vững vàng, ứng xử nhanh nhẹn không cáu gắt, la mắng và
sẵn sàng nhường "diễn đàn" cho những quản trò khác mà không mặc cảm.
- Biết cách sẵn sàng thay đổi trò chơi theo yêu cầu của người chơi, nhanh
chóng phát hiện và chỉ định quản trò cho phù hợp với từng trò chơi.
3.5. Biết tích lũy kiến thức và kinh nghiệm, thực sự cầu thị:
- Qua quan sát những quản trò khác, người chơi trong cuộc rút ra những
kinh nghiệm bổ ích cho bản thân về vốn trò chơi, kỹ năng tổ chức chơi và phong
cách của người quản trò. Đồng thời chú ý lắng nghe ý kiến nhận xét quan sát
thái độ của người chơi để điều chỉnh những gì chưa hợp lí.
- Quản trò cần thuộc và hát đúng một số những bài hát cộng đồng (đơn
giản, dễ nhớ, dễ hát), để phục vụ cho trò chơi.
- Nên cần có cuốn sổ để sưu tầm, sáng tác trò chơi, những bài hát cộng
đồng và những băng reo trong sinh họat tập thể.
3.6. Mạnh dạn, tự tin, khiêm tốn:
- Khi có cơ hội phải mạnh dạn tham gia các cuộc chơi khác nhau, là người
chơi tích cực, hăng hái, nhiệt tình trong các cuộc chơi. Phải xuất hiện đúng lúc,
Tài liệu tập huấn Công tác Đội và Phong trào TTN tỉnh Nam Định năm 2019
5
mạnh dạn thực hiện vai trò của mình một cách tự tin, gây ấn tượng, tránh đứng
ngoài cuộc bình phẩm, chê bai người khác.
3.7.Những điều nên tránh:
- Đưa ra trò chơi không phù hợp với tâm trạng mọi người, người chơi
chưa nắm vững luật chơi, chưa có sự chuẩn bị chu đáo.
- Những trò chơi xúc phạm đến nhân cách của người chơi, những trò chơi
thiếu văn hóa, thiếu tính giáo dục.
- Dùng hình phạt thô bạo hay kéo dài thời gian phạt đối với người phạm
luật hay người thua, dễ gây nhàm chán.
- Dáng vẻ quá đạo mạo, nghiêm nghị khi điều hành như là trọng tài của
cuộc thi đấu thể thao.
- Thiên vị hoặc quá dễ dãi bỏ qua hình phạt đối với người phạm luật,
người thua.
- Kéo dài những động tác thừa làm cho người chơi cảm thấy mệt mỏi, khó
chịu.
- Tự ái nóng nảy bỏ dở cuộc chơi khi bị xúc phạm hay bị người chơi chê
trách.
4. Xử lý các tình huống trong sinh hoạt tập thể
Điều khiển trò chơi cần phải có nghệ thuật. Nghệ thuật đó đòi hỏi ở khả
năng xử lý tình huống thường diễn ra trong các cuộc chơi. Xin giới thiệu một vài
kinh nghiệm xử lý các tình huống thường gặp.
4.1. Bắt đầu cuộc chơi tập thể mất trật tự, thiếu tập trung chú ý: tình
huống này thường gặp ngay cả trong các buổi sinh họat, hội họp của Đoàn, hội.
Để tạo sự chú ý ban đầu, quản trò có thể:
- Thực hiện một số băng reo, "tràng pháo tay", "mưa rơi", "vỗ tay theo qui
ước",...
- Điếu khiển một trò chơi thông qua bài hát cộng đồng mà mọi người đều
thuộc.
- Dùng còi hay tiếng vỗ tay (tạo tiếng vỗ khác thường) để tập trung chú ý,
sau đó thực hiện một vài trò chơi đơn giản.
- Sử dụng một vài "hình phạt vui" để buộc những người khác phải cố gắng
để không phạm luật.
- Sử dụng nhóm "thành viên tích cực" (ngay từ đầu đã trật tự chăm chú
lắng nghe) làm nòng cốt cho một trò chơi đơn giản. Khi đó những người khác
buộc phải dừng các "việc riêng" khác, "tò mò" quan sát, sau đó sẽ tự nguyện
nhập cuộc.
- Hát ngay một bài hát (không cần giới thiệu) rất tự nhiên và tỏ vẻ say sưa,
từ đó tạo ra sự chú ý cho mọi người...
4.2. Không khí nặng nề trầm lắng, người chơi rụt rè, thiếu mạnh dạn: nếu
thực hiện ngay trò chơi sẽ dễ dàng thất bại.