Thế giới đầu tư vàng bằng cách nào?
Nhiều nhà phân tích cho rằng, việc Trung Quốc mới đây quyết định nới lỏng
các quy định đối với thị trường vàng của nước này sẽ khiến giá vàng có cơ hội
cất cánh trong thời gian tới.
Với sự xuống dốc của thị trường chứng khoán Trung Quốc và các biện pháp mà
Bắc Kinh đã và đang áp dụng để kiểm soát đà tăng của giá địa ốc, vàng có thể sẽ
trở thành kênh đầu tư hấp dẫn ở nước này.
Hiện Trung Quốc đang là nước sản xuất vàng lớn nhất thế giới và tiêu thụ nhiều
vàng thứ hai sau Ấn Độ. Giới quan sát nhận định, một lượng tài sản lớn ở Trung
Quốc thời gian này đang được chuyển đổi sang vàng. Yếu tố nhu cầu từ Trung
Quốc gần đây đã góp phần nâng đỡ giá vàng thế giới khỏi giảm sâu dưới ngưỡng
1.200 USD/oz sau khi đã giảm liên tục từ mức kỷ lục trên 1.265 USD/oz thiết lập
hồi cuối tháng 6.
Nhân việc Trung Quốc tăng tính tự do cho thị trường vàng, mở ra cơ hội tăng giá
mới cho kim loại quý này, hãng tin Reuters đã điểm lại những hình thức đầu tư
vàng trên thế giới và các yếu tố chính tác động tới giá vàng.
Các hình thức đầu tư vàng
1. Đầu tư trên thị trường giao ngay (spot market)
Các nhà đầu tư lớn và nhà đầu tư tổ chức thường mua vàng từ các nhà băng lớn.
London là trung tâm của thị trường vàng giao ngay toàn cầu, với giá trị giao dịch
vào khoảng 30 tỷ USD được thực hiện thông qua hệ thống thanh toán của London
mỗi ngày. Để tiết giảm chi phí và những rủi ro về an ninh, vàng thỏi thường không
được di chuyển từ nơi này tới nơi khác. Thay vào đó, các vụ giao dịch đều được
thực hiện thông qua giấy tờ.
Các thị trường vàng vật chất giao ngay quan trọng khác của thế giới bao gồm Ấn
Độ, Trung Quốc, Trung Đông, Singapore, Thổ Nhĩ Kỳ, Italy và Mỹ.
2. Thị trường giao sau (futures market)
Các nhà đầu tư cũng có thể gia nhập thị trường vàng thông qua các giao dịch giao
sau. Tại các sàn theo mô hình này, giới đầu tư giao dịch các hợp đồng để mua
hoặc bán một loại hàng hóa cụ thể, chẳng hạn như vàng ở một mức giá cố định
vào một ngày nhất định trong tương lai.
Bộ phận COMEX trên Sở Giao dịch hàng hóa New York (NYMEX) là thị trường
vàng giao sau lớn nhất thế giới xét về khối lượng giao dịch. Sở Giao dịch hàng hóa
Tokyo (TOCOM) là thị trường giao sau lớn nhất ở châu Á.
Tháng 1/2008, Trung Quốc đã mở sàn giao dịch vàng giao sau đầu tiên. Nhiều
quốc gia khác như Ấn Độ, Dubai và Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã mở sàn vàng giao sau.
3. Các quỹ tín thác (ETF)
Các ETF phát hành chứng chỉ quỹ được đảm bảo bởi vàng vật chất. Các nhà đầu
đầu tư sở hữu các chứng chỉ này sẽ được hưởng lợi/chịu thiệt từ sự tăng/giảm của
giá vàng mà không cần phải trực tiếp nắm giữ vàng.
Quỹ tín thác đầu tư vàng lớn nhất thế giới hiện nay là SPDR Gold Trust ở New
York. Lượng vàng do quỹ này nắm giữ đã đạt mức kỷ lục hơn 1.320 tấn vào tháng
6 vừa qua. Hiện tại, khối lượng vàng trong SPDR Gold tương đương với hơn một
nửa sản lượng khai khoáng vàng toàn cầu hàng năm và có giá trị vào khoảng 52,6
tỷ USD.
Ngoài SPDR Gold, còn có các ETF vàng lớn khác như iShares COMEX Gold
Trust, ETF Securities' Gold Bullion Securities, ETFS Physical Gold, và Zurich
Cantonal Bank's Physical Gold.
4. Vàng miếng và đồng xu vàng
Các nhà đầu tư nhỏ lẻ có thể mua vàng miếng hoặc đồng xu vàng tại các cửa hiệu
bán lẻ hoặc thậm chí là mua tại các cửa hàng trên mạng. Giá của vàng miếng hoặc
đồng xu vàng có thể cao hơn từ 5-20% so với giá vàng giao ngay, tùy theo kích
thước của sản phẩm hoặc nhu cầu đối với sản phẩm.
Các yếu tố tác động chính tới giá vàng
1. Các nhà đầu tư
Mức độ quan tâm gia tăng đối với các loại hàng hóa cơ bản - bao gồm vàng - từ
các quỹ đầu tư trong những năm gần đây đã trở thành một nhân tố chính đẩy giá
vàng lên những mức cao lịch sử. Đà lên giá của vàng trong những năm qua đã thu
hút một số lượng lớn hơn các nhà đầu tư, cùng với dòng tiền lớn hơn, vào thị
trường vàng.
2. Đồng USD
Mặc dù gần đây, mối liên hệ tỷ lệ nghịch giữa giá vàng và tỷ giá USD/Euro đã có
lúc bị đứt đoạn, thị trường tiền tệ xét trong dài hạn vẫn đóng một vai trò quan
trọng trong việc thiết lập xu hướng của giá vàng. Vàng vốn được xem là một kênh
đầu tư hiệu quả chống lại sự mất giá của đồng tiền. Đồng USD yếu cùng khiến giá
vàng tính bằng đồng tiền này rẻ hơn đối với những ai nắm giữa các đồng tiền
không phải là USD, và ngược lại.
Mối liên hệ giữa vàng và USD đôi khi ngắt quãng trong trường hợp thị trường tài
chính trên diện rộng chịu mức độ căng thẳng lớn. Khi đó, cả giá vàng và USD
cùng tăng vì hai kênh đầu tư này cùng được xem là an toàn. Chẳng hạn, sau khi
ngân hàng Lehman Brothers sụp đổ hồi cuối năm 2008 và trong thời gian khủng
hoảng nợ leo thang ở châu Âu mới đây, cả vàng và USD cùng lên giá.
3. Giá dầu
Giá vàng và giá dầu thô từ lâu đã có mối quan hệ tỷ lệ thuận, vì vàng có thể được
sử dụng như một công cụ chống lạm phát do giá dầu tăng gây ra. Mặt khác, giá
dầu tăng cũng có thể làm gia tăng sức hấp dẫn của các loại hàng hóa cơ bản nói
chung, bao gồm vàng.
4. Những căng thẳng về tài chính và chính trị
Vàng thường được xem là một “vịnh tránh bão” và được mua vào ồ ạt để đảm bảo
giá trị tài sản một khi xảy ra những biến cố về kinh tế, chính trị.
Những cú sốc trên thị trường tài chính, chẳng hạn sau vụ phá sản của Lehman
Brothers và gần đây hơn là khủng hoảng nợ châu Âu, thường có xu hướng làm
dòng vốn chảy vào vàng tăng mạnh. Những sự kiện về địa chính trị như ném bom,
tấn công khủng bố hay ám sát cũng có khả năng làm giá vàng tăng.
5. Dự trữ vàng của các ngân hàng trung ương
Vàng là một phần trong dự trữ ngoại hối của các ngân hàng trung ương. Việc các
ngân hàng này mua hay bán vàng có thể tác động tới giá vàng trên thị trường.
Hồi tháng 8/2009, một nhóm gồm 19 ngân hàng trung ương ở châu Âu đã nhất trí
gia hạn thêm 5 năm một thỏa thuận hạn chế bán vàng ra mà họ đã ký lần đầu vào
năm 1999. Lượng vàng bán ra hàng năm theo lần gia hạn này này được hạn chế ở
mức 400 tấn, giảm từ mức 500 tấn ở lần gia hạn thứ hai của thỏa thuận. Tuy nhiên,
từ đó tới nay, các ngân hàng tham gia thỏa thuận trên bán ra rất ít vàng.
6. Hoạt động mua bán của các nhà sản xuất vàng
Vào đầu thế kỷ 21, khi giá vàng còn ở quanh ngưỡng 300 USD/oz, nhiều nhà sản
xuất vàng đã bán một phần sản lượng kỳ vọng của họ với cam kết sẽ giao hàng
vào một ngày xác định trong tương lai, một dạng tương tự như đầu cơ giá xuống.
Nhưng khi giá vàng tăng lên, các công ty đã bán vàng bị lỗ theo.
Khi đó, các công ty này tìm cách mua lại các hợp đồng bán vàng trước đó của họ
với kỳ vọng giá tăng thêm thì mới bán ra. Hoạt động này, gọi là de-hedging, của
các nhà sản xuất vàng lớn có thể làm gia tăng mức độ lạc quan của thị trường và
hỗ trợ cho giá vàng. Tuy nhiên, tốc độ de-hedging đã chậm lại đáng kể trong
những năm gần đây vì số hợp đồng bán vàng trước của các nhà sản xuất vàng co
lại.
7. Tương quan cung-cầu
Yếu tố cung cầu thường không đóng vai trò lớn trong việc quyết định giá vàng
như đối với các loại hàng hóa cơ bản khác, vì lượng vàng trên thế giới là rất lớn.
Ước tính, lượng vàng được nắm giữ trên toàn cầu hiện lên tới 160.000 tấn, nhiều
gấp trên 60 lần sản lượng vàng hàng năm của thế giới. Trong khi đó, vàng không
phải là một hàng hóa mất đi theo quá trình tiêu thụ như đồng hay dầu thô.
Mùa cao điểm mua sắm nữ trang vàng ở các quốc gia như Ấn Độ và Trung Quốc ít
nhiều có tác động tới giá vàng, nhưng các yếu tố khác như tỷ giá USD và rủi ro tài
chính vẫn có ảnh hưởng mạnh hơn tới giá kim loại này.
