ÑAÏI-HOÏC BAÙCH KHOA – PHOØNG THÍ NGHIEÄM MAÙY ÑIEÄN & THÖÏC TAÄP ÑIEÄN- Trang 13
2.1. YEÂU CAÀU THÖÏC HIEÄN :
Sinh vieân döïa treân soá lieäu tính toaùn ñöôïc trong baøi 1; thöïc hieän thi coâng boä
daây quaán theo ñuùng caùc soá lieäu naøy.
Sau khi quaán xong boä daây, hoaøn taát caùc coâng ñoaïn haøn caùc ñoaïn daây ra
cho boä daây sô vaø thöù caáp; giöõ caùc ñaàu daây noái an toaøn vaø chaén chaén.
Laép gheùp hoaøn chænh caùc laù theùp vaøo boä daây; gheùp chaët caùc laù theùp vaø
ñieàu chænh nhoû nhaát khe hôû khoâng khí trong loûi theùp (giöõa caùc laù theùp E vaø I).
Ño doøng ñieän khoâng taûi cuûa maùy bieán aùp vaø xaùc ñònh giaù trò phaàn traêm
doøng khoâng taûi ( Io %).
2.2.MUÏC ÑÍCH : Baøi thöïc taäp 2 giuùp sinh vieân naém vöõng caùc vaán ñeà sau:
Phöông phaùp laép gheùp khuoân quaán daây vaø loõi goå vaøo baøn quaán daây.
Thöïc hieän caùc thao taùc ra daây vaø giöõ caùc ñaàu ra daây ñöôïc chaén chaén.
Döïa theo soá lieäu soá voøng moät lôùp vaø soá lôùp ñeå boá trí caùc ñaàu daây ra; thöïc
hieän chuaån bò giaáy caùch ñieän lôùp.
Naém vöõng caùc kyõ thuaät haøn noái daây ra, duøng gen boïc caùch ñieän baûo veä
moái haøn; kyõ thuaät laép gheùp caùc laù theùp E, I vaø cuoän daây.
Ño ñaïc kieåm tra bieán aùp sau khi thi coâng.
2.3.NOÄI DUNG THÖÏC TAÄP :
Q
uaù trình thöïc taäp tieán haønh theo caùc böôùc nhö sau:
BÖÔÙC 1 : Laép raùp loõi goã vaø khuoân quaán daây vaøo baøn quaán .
V
ôùi caùc bieán aùp coù coâng suaát nhoû, ñöôøng kính daây quaán nhoû hôn
0,5mm chuùng ta coù theå söû duïng caùc baøn quaán (hay tay quaán daây) coù tæ soá truyeàn
ñoäng 1/10 hay 1/5. Tæ soá truyeàn ñoäng 1/10 töông öùng vôùi moät voøng quay tay baèng
10 voøng quay cuûa truïc quaán. Tæ soá bieán toác cuûa truïc quay tay so vôùi truïc quaán daây
caøng cheânh leäch xa, löïc caêng daây caøng taêng , daây quaán caøng saùt; tuy nhieân vôùi
ñöôøng kính daây quaù nhoû coù khaû naêng laøm ñöùt daây taïi caùc thôøi ñieåm baét ñaàu
quay, hay taïi caùc thôøi ñieåm ngöøng quay ñoät ngoät.
Vôùi caùc bieán aùp coù ñöôøng kính daây quaán lôùn hôn 0,5 mm, chuùng ta neân
duøng baøn quaán daây coù tæ leä 1/1. Toác ñoä quay caøng thaáp caøng deã daøng ñieàu chænh
ñònh höôùc trong quaù trình xeáp daây quaán.
H
ình daïng cuûa moät boä khuoân vaø loõi goå sau khi ñöôïc laép treân tay quaán
trình baøy trong hình 2.1.
BAØI 02
ÑAÏI-HOÏC BAÙCH KHOA – PHOØNG THÍ NGHIEÄM MAÙY ÑIEÄN & THÖÏC TAÄP ÑIEÄN- Trang 14
TAY QUAÁN DAÂY
BOULON VAØ
RONDELLE
GIÖÕ PHÍA TRONG
BOULON VAØ
RONDELLE
GIÖÕ PHÍA NGOAØI
MAÙ CHAÄN GIÖÕ THAÚNG
HAI MAËT KHUOÂN
QUAÁN DAÂY
KHUOÂN QUAÁN
DAÂY
HÌNH 2.1 : Khuoân quaán daây sau khi ñöôïc laép gheùp hoaøn chænh treân truïc cuûa tay
quaán daây, saün saøng ñeå thi coâng.
V
ò trí baét ñaàu quaán daây ñöôïc ñònh vò sao cho:
Caàn cuûa tay quay baøn quaán naèm ôû vò trí thaáp nhaát .
Caùc meùp cuûa khuoân quaán daây taïi phía ra daây phaûi ñöôïc ñònh vò naèm phía
treân cuøng (xem hình 2.2).
Caàn tay quay
ôû vò trí thaáp
nhaát
Meùp ra daây cuûa khuoân
ôû vò trí treân cuøng
HÌNH 2.2: Vò trí baét ñaàu quaán daây sau khi laép khuoân quaán daây leân baøn quaán.
ÑAÏI-HOÏC BAÙCH KHOA – PHOØNG THÍ NGHIEÄM MAÙY ÑIEÄN & THÖÏC TAÄP ÑIEÄN- Trang 15
BÖÔÙC 2 : Giöõ caùc ñaàu daây ra tröôùc khi baét ñaàu quaán daây quaán sô caáp .
T
hoâng thöôøng ñeå thuaän lôïi cho vieäc xeáp daây quaán, chuùng ta thöôøng choïn
boä daây coù ñöôøng kính nhoû boá trí beân trong, boä daây coù ñöôøng kính lôùn hôn ñöôïc
boá trí beân ngoaøi. Thöïc hieän theo phöông phaùp naøy chuùng ta traùnh gaëp hieän töôïng
laøm caêng maët ngoaøi lôùp men caùch ñieän khi daây quaán ñi qua caùc giao tuyeán cuûa
caùc maët phaúng xeáp daây; traùnh ñöôïc söï coá laøm bong vôõ lôùp men caùch ñieän taïi
caùc vò trí chuyeån höôùng trong quaù trình chuyeån maët xeáp daây quaán.
N
goaøi ra chuùng ta caàn chuù yù ñeán vò trí caùc ñaàu ra daây cuûa moãi boä daây
quaán; taïo tính myõ thuaät cho cuoän daây bieán aùp sau quaù trình thi coâng. Hai ñaàu ra
cuûa cuøng moät boä daây neân boá trí ra moät maët vaø xeáp cuøng phía . Chuùng ta caàn
quan taâm giaù trò chaún leû cuûa soá lôùp daây quaán cuûa moãi cuoän daây. Neáu soá lôùp coù
giaù trò leû, hai ñaàu daây ra thöôøng coù khuynh höôùng naèm ôû hai phía ñoái nhau, xem
hình 2.3, 2.4 .
Gen boïc
caùch ñieän
ñaàu ra daây
Baêng vaûi giöõ
ñaàu ra daây
Caùc voøng daây
quaán ñeø leân
lôùp baêng vaûi
giöõ ñaàu daây
Taám baêng keo gaáp ñoâi
giöõ ñaàu ra daây
Taám baêng keo thöù hai daùn
ñònh vò taám baêng keo thöù
nhöùt giöõ ñaàu daây
HÌNH 2.3: Phöông phaùp giöõ caùc ñaàu ra, luùc baét ñaàu quaán cuoän daây bieán aùp.
ÑAÏI-HOÏC BAÙCH KHOA – PHOØNG THÍ NGHIEÄM MAÙY ÑIEÄN & THÖÏC TAÄP ÑIEÄN- Trang 16
Höôùng raõi
daây quaán
(khi quaán
lôùp thöù 1 )
Vò trí baét ñaàu quaán
voøng daây ñaàu tieân Vò trí baét ñaàu quaán
voøng daây ñaàu tieân
Höôùng raõi
daây quaán
(khi quaán
lôùp thöù 2)
Vò trí baét ñaàu quaán
voøng daây ñaàu tieân
Höôùng raõi
daây quaán
(khi quaán
lôùp thöù 3)
Vò trí ra ñaàu daây
treân voøng daây cuoái cuøng
HÌNH 2.4 : Vò trí caùc ñaàu ra daây khi soá lôùp cuûa cuoän daây coù giaù trò leû. (Hai ñaàu daây
cuûa cuoän daây naèm khaùc phía).
V
ôùi soá lôùp daây quaán coù giaù trò leû, muoán xeáp caùc ñaàu daây ra cuûa boä daây
naèmg treân cuøng moät maët vaø xeáp cuøng phía, ta coù theå choïn vaø thi coâng theo moät
trong hai phöông aùn sau:
Choïn tröôùc vò trí ra daây töông öùng cho ñaàu daây baét ñaàu quaán ñeå caû hai
ñaày ra xeáp cuøng moät phía (xem hình 2.5 vaø 2.6).
Thöïc hieän caùch ra vaø quaán daây nhö vöøa trình baøy trong hình 2.3 vaø 2.4.
Sau khi hoaøn taát quaù trình quaán caùc boä daây; khi haøn daây ra chuùng ta hieäu chænh vò
trí cho caùc ñaàu ra cuûa daây quaán.
Höôùng raõi
daây quaán
(khi quaán
lôùp thöù 1 )
Vò trí baét ñaàu quaán
voøng daây ñaàu tieân
Höôùng raõi
daây quaán
(khi quaán
lôùp thöù 2)
Höôùng raõi
daây quaán
(khi quaán
lôùp thöù 3)
Vò trí ra ñaàu daây
treân voøng daây cuoái cuøng
Gen boïc cho
ñaàu ra daây
HÌNH 2.5 : Vò trí caùc ñaàu ra daây khi soá lôùp cuûa cuoän daây coù giaù trò leû; sau khi hieäu
chænh voøng daây ñaàu tieân ñeå caùc ñaàu ra daây xeáp cuøng phía.
ÑAÏI-HOÏC BAÙCH KHOA – PHOØNG THÍ NGHIEÄM MAÙY ÑIEÄN & THÖÏC TAÄP ÑIEÄN- Trang 17
Baêng keo giöõ
voøng daây ñaàu tieân
Gen boïc
caùch ñieän
ñaàu ra daây
Caùc taám baêng
keo giöõ daây khaùc
Caùc taám baêng
keo giöõ daây khaùc Caùc voøng daây
quaán keá tieáp
ñeø giöõ voøng
daây ñaàu tieân
Vò trí laøm coäm lôùp
daây quaán
HÌNH 2.6: Phöông phaùp quaán vaø giöõ caùc ñaàu ra (luùc baét ñaàu quaán cuoän daây bieán
aùp) theo phöông phaùp trình baøy trong hình 2.5.
Vôùi phöông phaùp ra ñaàu daây theo hình 2.5 vaø 2.6, duøng hieäu chænh hai ñaàu
ra cuûa cuoän daây xeáp cuøng maët vaø cuøng phía (khi soá lôùp daây quaán leû); chuùng ta
nhaän thaáy daây quaán seõ bò coäm ôû vò trí caïnh daây ra ñaàu tieân. Nhö vaäy trong quaù
trình quaán, chuùng ta phaûi söû duïng theâm buùa nhöïa ñeå goø eùp saùt daây quaán trong
tröôøng hôïp ñöôøng kính daây quaán lôùn hôn 0,7 mm.
Trong quaù trình söû duïng buùa nhöïa , chuùng ta phaûi taïi löïc goø theo phöông
thaúng goùc vôùi maët phaúng raõi daây quaán, vôùi löïc vöøa ñuû; khi goø phaûi duøng tay daèn
ñeå giöõ löïc taïi ñieåm taùc ñoäng.