THỨC ĂN & NUÔI DƯỠNG •THỨC ĂN XANH
•THỨC ĂN ỦXANH
•CỎKHÔ
•CỦQUẢ
•PHỤPHẨM CÂY TRỒNG
•PHỤPHẨM CHẾBIẾN
•THỨC ĂN BỔSUNG
contents
NGUỒN THỨC ĂN
thøc ¨n XANH
•
•C
Cỏ
ỏxanh l
xanh là
àth
thứ
ức ăn chi
c ăn chiế
ến lư
n lượ
ợc c
c củ
ủa trâu bò
a trâu bò Î
Îl
là
àkh
khẩ
ẩu ph
u phầ
ần
n
cơ s
cơ sở
ởÎ
Î cho ăn đư
cho ăn đượ
ợc c
c cà
àng nhi
ng nhiề
ều c
u cà
àng t
ng tố
ốt
t
•
•Bò
Bò ăn tựdo khoảng10% th
10% thể
ểtr
trọ
ọng
ng
Thức ăn xanh hoà thảo
Ngon và giàu năng lượng Îgiải phóng năng lượng dần
dần từ3 loại gluxít
-đường từthân cây
-tinh bột từhạt
- xenluloza từthân cây và các lõi (ít hoá gỗ)
Trichanthera gigantea
Thức ăn xanh hä ®Ëu
•Thường sửdụng như là thức ăn bổsung protein
•Có thểchứa chất kháng dinh dưỡng.
Leucaena leucocephala
TRỒNG CỎ
•Tính toán diện tích trồng cỏ=>
–Căn cứvào nhu cầu vềthức ăn thô xanh của bò: khoảng
10% thểtrọng theo VCT hay 2% thểtrọng theo VCK
–Căn cứvào năng suất của cỏ: phụthuộc giống cỏ, đất
trồng và trình độ thâm canh
–Khả năng của các nguồn thức ăn thay thế
•Chọn giống cỏtrồng =>
–Căn cứ đặc điểm thổ nhưỡng và khí hậu thời tiết
–Đặc điểm của các giống cỏcó thểtìm được
– Kinh nghiệm trồng cỏở địa phương
Ví dụvềtính toán diện tích trồng cỏ
Tính diện tích cỏcần trồng để nuôi 10 bò sữa HF
-Giảsửbò có khối lượng bình quân là 500 kg/con
-Cỏ định trồng là cỏ voi, ước tính năng suất 180
tấn/ha/năm
Cách tính:
-Nhu cầu: 500kg/con x 10% x10 con x365 ngày/năm
= 182 500 kg/năm
-Diện tích cỏvoi cần trồng = 182 500//180 000 = 1 ha
<
THỨC ĂN ỦXANH
Bảo quản dựtrữthức ăn
Khö ®éc (l¸ s¾n, cao lương…)
Mục đích ủxanh?
0
100
123456789101112
Sản lượng cỏ
Nhu cầuTA thừa
Ủchua
Phụphẩm xanh
Thức ăn có thểñchua
•Cá t−¬i:
–Cá voi
–Cá tù nhiªn…
•Th©n l¸ c©y ng«:
–Sau thu b¾p non
–Cây ng« gieo dµy
•Phụphẩm khác:
–Ngọn lá mía
–Thân lá l¹c
–Ngän l¸ s¾n…
Dụng cụdùng để ủ chua Chuẩn bịnguyên liệu ủ
•Nguyên liệu ủ
–Số lượng thức ăn dự định ủ
– Tình trạng thức ăn
• Xanh, non (nhiều nước) Æ Phơi
héo
• Già, khô: trộn thêm cỏnon…
–Chặt, thái nhỏ2-4cm
•Các chất bổsung:
–Cám (Bột ngô, sắn): 2-3%
–Rỉmật: 2-3%
–Muối: 0,5%
•Ủc©y ng« cã b¾p xanh kh«ng cÇn thªm rØ mËt vµ
c¸m
Kü thuËt
ñ chua b»ng tói nylon
Bước 1: Chuẩn bịtúi ủ
•Cắt túi ủ: 2,5-3,5m dài ???
•Kiểm tra túi ủ(có bịthủng
không…)
•Buộc chặt đầu dưới của túi
Bước 2:Chuẩn bịnguyên liệu và
dụng cụ
•Chặt, thái nhỏ(2-4 cm)
•Chuẩn bịcác chất bổsung
(theo số lượng thức ăn ủ)
Bước 3: Cho nguyên liệu đã
được thái vào túi nylon theo
từng lớp dày khoảng 20cm rồi
nén
Bước 4: Tưới rỉmật và rắc các
chất bổsung (cám, bột sắn…)
lên mỗi lớp rồi nén chặt cho đến
khi đầy
Bước 5: Rải một lớp rơm khô lên trên thức ăn ủ
chua rồi dùng dây cao su buộc chặt miệng túi
Bước 6: Để nơi râm mát, tránh
nước mưa và chuột cắn làm
hỏng túi và thức ăn ủchua
Kiểm tra chất lượng thức ăn ủ
Thức ăn ủcó chất lượng tốt:Mùi chua nhẹ, màu vàng sáng
Thức ăn kém chất lượng:Mùi lạ, màu đen hoặc bịmốc
Lấy thức ăn ủchua
Kiểm tra thức ăn ủchua xem
có bịmốc không
Lấy vừa đủ lượng cho bò ăn
Đậy và buộc kín sau mỗi lần
lấy
Sửdụng thức ăn ủchua
Lưu ý: Đối với bò sữa không cho ăn trước khi vắt sữa
Tập cho bò ăn dần
Có thể cho ăn 5-7kg/100 kg thểtrọng
CỎKHÔ Lợi ích của việc dựtrữcỏkhô
•Dựtrữthức ăn lâu dài
•Phương pháp đơn giản
• Không cần đầu tư nhiều trang thiết bị
• Trâu bò ăn được nhiều, không gây rối
loạn tiêu hoá
Nguyên liệu làm cỏkhô
•Loại cỏ: Cỏtựnhiên, cỏtrồng có thân cành nhỏ,
ít mọng nước
•Thời gian cắt cỏ:lúc cỏmới ra hoa (28 – 42
ngày tái sinh)
0
5
10
15
20
25
B¾t ®Çu
mïa m−a
Protein
Kho¸ng
Kỹthuật làm khô cỏ
•Cắt cỏở giai đoạn tối ưu
•Phơi khô cho đến lúc còn 85% chất khô:
–Rải đều và mỏng phơi dưới nắng 4-5 giờ
– Cào dồn cỏthành băng để phơi 2– 3 ngày
– Lúc có mưa nên gom cỏthành đống, che phủgiữ
cho cỏkhỏi mất phẩm chất.
– Tránh phơi quá nắng, cỏsẽmất nhiều chất dinh
dưỡng, nhất là vitamin
•Cỏkhô phẩm chất tốt giữ được màu xanh,
thân, cuống và lá đều mềm và có mùi thơm dễ
chịu.
Cất trữcỏkhô
•Đánh đống: nơi cao ráo, lót cành
cây, dá, xỉthan, hoặc dùng gạch và
cành cây, tre để kê giá đánh đống.
Cỏtốt xếp ởgiữa và nén chặt, phía
trên để dốc thành mái cho thoát
nước, có thểdùng rơm, rạ, cỏxấu
phủlên trên.
•Kho chứa: Cỏkhô chiếm thểtích
lớn (14-15 m3/tấn). Muốn tăng sức
chứa của nhà kho thì bó cỏthành
bó, tốt nhất là dùng máy đóng bánh
(chỉcòn 6 m3/tấn).
Sửdụng cỏkhô
•Trâu bßcã thÓ¨n tùdo ®−îc kho¶ng 2,5-3
kg cá kh«/100kg thÓ träng
•Không nên cho ăn quá 50% thức ăn thô
trong khẩu phần
• Nên phối hợp với cỏxanh, thức ăn ủchua,
thức ăn tinh, củquả, rỉmật và phụphẩm
chếbiến rau quả.
CỦQUẢ
•Củquả tươi chøa nhiềun−íc (70-90%).
• Protein, mì, kho¸ng vµ xenluloza thÊp
• Chøa nhiÒu gluxit dÔ tiªu ho¸, chñ yÕu
lµ ®−êng vµ tinh bét.
• Chøa nhiÒu vitamin C, c¸c lo¹i cñ qu¶
cã mµu vµng nh−cµ rèt, bÝ ®á chøa nhiÒu
caroten.
• Khi cho ¨n qu¸ nhiÒu Îlªn men nhanh
chãng Îgiảm pH dạcỏÎkh«ng nªn
cho ¨n nhiÒu cïng lóc
<
• Cã hµm l−îng x¬ cao (36-42%), protein
thÊp (3-5%), mì rÊt thÊp (1-2%), vitamin
vµ c¸c chÊt kho¸ng nghÌo nµn.
• Tû lÖ tiªu ho¸ vËt chÊt kh« cña r¬m thÊp
(30-40%) do v¸ch tÕ bµo r¬m bÞ lignin ho¸
cao.
• Khi cho ¨n r¬m nªn bæ sung rØ mËt, urª
(nÕu kh«ng xö lý), cá xanh hay c¸c phô
phÈm kh¸c dÔ lªn men nh»m tèi −u ho¸
ho¹t ®éng cña vi sinh vËt d¹ cá
• Nªn ñ kiÒm hoá(rơmkh« hoÆc t−¬i)
tr−íc kho cho ¨n
RƠM RẠ
Lignin hoá
KIỀM HOÁ
BỔSUNG
Mùa vụ
DỰTRỮ
CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO KHẢ NĂNG SỬDỤNG RƠM CHO TRÂU BÒ
Mất cân bằng
dinh dưỡng
Gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng sö dông
r¬m r¹ lµm thøc ¨n cho GSNL
•Bæ sung dinh d−ìng bÞ thiÕu (N, S, P, CHO dÔ tiªu)
KÝch thÝch t¨ng sinh VSV d¹ cá => t¨ng tû lÖ tiªu
ho¸ vµ thu nhËn thøc ¨n th«
T¨ng vµ c©n b»ng dinh d−ìng chung cho vËt chñ
•Xö lý ph¸ vì c¸c liªn kÕt phøc t¹p trong v¸ch tÕ bµo
T¨ng tû lÖ tiªu ho¸ do VSV vµ enzym cña chóng dÔ
tiÕp xóc h¬n víi c¬ chÊt (CHO)
T¨ng l−îng thu nhËn do t¨ng tèc ®é ph©n gi¶i ë d¹
cá vµ t¨ng ®é mÒm.
back
C¸c ph−¬ng ph¸p xö lý
Phô phÈm x¬
Xö lý
VËt lý
•Ng©m
•NghiÒn
•Viªn
•Luéc
•HÊp cao ¸p
•ChiÕu x¹
Ho¸ häc
•Xót
•V«i
•Hydroxit kali
•Hydroxit am«n
•Am«niac
•Ur ª
•Cacbonat natri
•Clorit natri
•KhÝ clorin
•§i«xit sunphua
Sinh häc
•ChÕ phÈm enzym
•NÊm
B¶n chÊt cña xö lý r¬m r¹
axit 4-0-metyl
glucoronic arabinoza axit p-cumaric
hay ferulic
CÇu nèi kh¸ng
kiÒm
ChÊt «xy ho¸, SO2, nÊm
LIGNIN LIGNIN
NaOH
NH3
HEMIXELULOZA
Xö lý thuû
nhiÖt
>150oC
CÇu nèi
kiÒm yÕu
t¸c dông hoµ tan