Tiểu luận
Hoàn thiện công tác kiểm toán nội bộ
hoạt động tín dụng tại ngân hàng
thương mại Việt Nam
Hoàn thiệ n công tác kiể m toán nộ i bộ hoạ t độ ng tín dụ ng tạ i Ngân hàng TM Việ t Nam
GVHD: PGS.TS.Trầm Thị Xuân Hư ơ ng Trang -1-
Thực hiện: Nhóm 16 –Lớp CH Ngân hàng đêm 4-K19
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
Trong nhữ ng năm qua, hệ thống ngân hàng Việ t Nam đãđố i mới mộ t cách căn bả n về
mô hình tổ chứ c, cơ chế điề u hành và nghiệp vụ … Có thể nói hoạ t độ ng của hệ thống ngân
hàng đã có nhữ ng đóng góp đáng kể trong sự nghiệ p đổ i mới và phát triển kinh tế đấ t nư ớ c.
Bên cạnh những kết quả đạ t đư ợ c, hệ thống ngân hàng Việt Nam bộc lộ những yếu kém
trong điề u hành và hoạ t độ ng nghiệp vụ, cụ thể là trong thờ i gian qua đã xảy ra nhiều sai
phạm trong hoạ t độ ng tín dụng gây tổn thất không nhỏ cho các Ngân hàng Việt Nam.
Hơ n nữ a, hoạ t độ ng kinh doanh ngân hàng là lo ại hình kinh doanh có rất nhiều rủi ro, dễ bị
tổ n thư ơ ng khi có gian lậ n và sai sót, việc bả o đả m an toàn trong hoạ t độ ng kinh doanh của
ngân hàng thư ơ ng mạ i không nhữ ng đư ợ c các nhà kinh doanh ngân hàng qu an tâm mà còn
là mối quan tâm củ a các cơ quan quả n lý Nhà nư ớ c, của toàn xã hội vì sự phá sản của một
ngân hàng có thể gây nên đổ vỡ dây chuyền trong hệ thống tài chính – ngân hàng, ảnh
hư ở ng rất lớ n đố i với toàn bộ nền kinh tế . Để ngăn ngừ a những tổn thất và các rủi ro có thể
xảy ra trong quá trình hoạ t đông kinh doanh ngân hàng, ngoài các bi ệ n pháp thanh tra,
kiểm tra, giám sát củ a các cơ quan quả n lý Nhà nư ớ c, trư ớ c hế t đòi hỏi ngân hàng thư ơ ng
mại phải có những biện pháp hữu hiệu. Chính vì vậy việc hình thành một hệ thống kiểm toán
nội bộ là một tất yế u đố i vớ i các ngân hàng Thư ơ ng m ạ i. Đồ ng thời việc hoàn thiện công tác
này trong hoạ t độ ngngân hàng nói chung và trong ho ạ t độ ng tín dụng nó riêng là mộ t điề u
rất cần thiết không chỉ cho bản thân các ngân hàng Thư ơ ng mạ i mà còn cho cả hệ thống nền
kinh tế. Ý thứ c đư ợ c tầm quan trọng đó nhóm đã quyế t đị nh chọ n đề tài : “Hoàn thiện công
tác kiểm toán nội bộ hoạ t độ ng tín dụng tại Ngân hàng TM Việt Nam:
Hoàn thiệ n công tác kiể m toán nộ i bộ hoạ t độ ng tín dụ ng tạ i Ngân hàng TM Việ t Nam
GVHD: PGS.TS.Trầm Thị Xuân Hư ơ ng Trang -2-
Thực hiện: Nhóm 16 –Lớp CH Ngân hàng đêm 4-K19
Phần I : TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN NỘI BỘ HOẠT
ĐỘ NG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TM VIỆT NAM
I. Tổng quan về kiểm toán nội bộ tại Ngân hàng
1.1 Khái niệm kiểm toán nội bộ tại Ngân hàng
“Kiể m toán nội bộ ” là hoạ t độ ng kiể m tra, rà soát, đánh giá mộ t cách độ c lập, khách
quan đố i với hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội bộ ; đánh giá độ c lập về tính thích hợp và sự
tuân thủ các chính sách, thủ tục quy trình đãđư ợ c thiết lập trong tổ chức tín dụng, thông
qua đó đơ n vị thực hiện kiểm toán nội bộ đư a ra các kiế n nghị , tư vấ n nhằm nâng cao
hiệu lực, hiệu quả hoạ t độ ng của các hệ thống, các quy trình, quy đị nh, góp phầ n đả m bảo
tổ chức tín dụng hoạ t độ ng an toàn, hiệu quả , đúng pháp luậ t. (Mụ c 1 Điề u 2 Quy chế
Kiểm toán nội bộ của TCTD, ban hành kèm theo Quy ế t đị nh số 37/2006/QĐ/-NHNN
ngày 01/08/2006 của Thố ng đố c NHNN)
Kiểm toán nội bộ Ngân hàng thư ơ ng mạ i (NHTM) là
quá trình hoạ t độ ng mộ t cách độ c lập của nhữ ng ngư ờ i có
thẩm quyền thuộc bộ phận kiểm toán nội bộ nhằm thu
thập các bằng chứ ng để kiể m tra, đánh giá các thông tin
kinh tế, tài chính và phi tài chính của NHTM, từ đó xác
nhận và báo cáo Hộ i đồ ng quản trị, Ban lãnh đạ o NHTM
về chấ t lư ợ ng và độ tin cậy củ a các thông tin đó, về chấp
hành pháp luật, chính sách, chế độ cũng như các nghị
quyết, quyế t đị nh của Hộ i đồ ng Quản trị và Ban lãnh đạ o
NHTM, đồ ng thờ i đư a ra nhữ ng khuyến nghị về biện pháp, giả i pháp để chỉnh sửa, khắc
phụ c và ngăn ngừ a tái diễn những sai sót, vi phạm, nâng cao hiệu quả hoạ t độ ng quản lý
rủi ro, kiểm soát nội bộ và quản trị điề u hành của NHTM.
1.2 Mục tiêu của kiểm toán nội bộ:
Mục tiêu và chứ c năng cơ bả n của kiểm toán nội (KTNB) bộ bao gồm:
-Đánh giá độ c lập về tính thích hợp và sự tuân thủ các chính sách, thủ tục quy trình đã
đư ợ c thiết lập trong tổ chức tín dụng.
- Kiể m tra, rà soát, đánh giá m ứ c độ đầ y đủ , tính hiệu lực và hiệu quả của hệ thống
kiểm tra, kiểm soát nội bộ, nhằm cải tiến và hoàn thiện hệ thống kiểm tra, kiểm soát
nội bộ. Nhằm thực hiện mụ c tiêu này, đơ n vị thực hiểm kiểm toán nội bộ đư ợ c
Hoàn thiệ n công tác kiể m toán nộ i bộ hoạ t độ ng tín dụ ng tạ i Ngân hàng TM Việ t Nam
GVHD: PGS.TS.Trầm Thị Xuân Hư ơ ng Trang -3-
Thực hiện: Nhóm 16 –Lớp CH Ngân hàng đêm 4-K19
khuyến khích thực hiện hoạ t độ ng tư vấ n, tham gia vào quá trình xây dựng, cải tiến và
hoàn thiện hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội bộ vớ i điề u kiệ n không đư ợ c vi phạm
nguyên tắ c độ c lập, khách quan.
1.3 Các nguyên tắ c cơ bả n của kiểm toán nội bộ:
-Tính độ c lập: bộ phận kiểm toán nội bộ độ c lập vớ i các đơ n vị , các bộ phậ n điề u hành,
tác nghiệp của tổ chức tín dụng; hoạ t độ ng kiểm toán nội bộ độ c lập với các hoạ t độ ng
điề u hành, tác nghiệp của tổ chức tín dụng.
-Tính khách quan: bộ phận kiểm toán nội bộ, kiểm toán viên nội bộ phả i đả m bảo tính
khách quan, trung thực, công bằ ng, không đị nh kiến khi thực hiện nhiệm vụ kiểm toán
nội bộ.
-Tính chuyên nghiệp: kiểm toán viên nội bộ phả i là ngư ờ i có kiến thức, trình độ và kỹ
năng kiể m toán nội bộ cần thiết, không kiêm nhiệ m các cư ơ ng vị , các công việc
chuyên môn khác của tổ chức tín dụng.
1.4 Phư ơ ng pháp thực hiện kiểm toán nội bộ:
-Phư ơ ng pháp thự c hiện kiểm toán nội bộ là phư ơ ng pháp kiể m toán “đị nh hư ớ ng theo
rủ i ro”, ư u tiên tậ p trung nguồn lự c để kiể m toán các đơ n vị , bộ phận, quy trình đư ợ c
đánh giá có mứ c độ rủi ro cao.
- Kiểm toán nội bộ phải xác đị nh, phân tích, đánh giá nh ữ ng rủi ro và xây dựng hồ sơ
rủi ro cho từng hoạ t độ ng của tổ chức tín dụng. Hồ sơ rủ i ro bao gồm toàn bộ các rủi
ro tiề m tàng, tác độ ng có thể có của các rủ i ro đó đố i với hoạ t độ ng của tổ chức tín
dụng và khả năng xả y ra những rủ i ro đó. Dự a trên đánh giá về tác độ ng, khả năng
xảy ra của các rủi ro; từng rủ i ro đư ợ c phân loại thành rủi ro cao, trung bình hoặc
thấp. Việ c đánh giá, phân loạ i rủi ro phả i đư ợ c thực hiện ít nhất mộ t năm mộ t lần.
- Kết quả đánh giá rủ i ro sẽ là căn cứ để Trư ở ng Kiểm toán nội bộ làm việc với Ban
Kiểm soát, Tổ ng giám đố c và Hộ i đồ ng quản trị trong quá trình lập kế hoạch kiểm
toán nội bộ hàng năm. Các rủ i ro sẽ đư ợ c xếp hạng theo thứ tự từ cao đế n thấp, trong
đó nhữ ng hoạ t độ ng đư ợ c coi là có rủi ro cao sẽ đư ợ c ư u tiên tậ p trung nhiều nguồn
lực, thờ i gian hơ n để kiể m toán, đư ợ c kiể m toán trư ớ c và đư ợ c kiể m toán thư ờ ng
xuyên hơ n các hoạ t độ ng có rủi ro thấ p hơ n.
- Kế hoạch kiểm toán nội bộ phả i đư ợ c xây dựng dựa trên kết quả đánh giá rủ i ro và
phả i đư ợ c cập nhậ t, thay đổ i, điề u chỉnh phù hợp với các diễn biế n, thay đổ i trong
hoạ t độ ng của tổ chức tín dụng và sự thay đổ i của các rủ i ro đi kèm theo.
Hoàn thiệ n công tác kiể m toán nộ i bộ hoạ t độ ng tín dụ ng tạ i Ngân hàng TM Việ t Nam
GVHD: PGS.TS.Trầm Thị Xuân Hư ơ ng Trang -4-
Thực hiện: Nhóm 16 –Lớp CH Ngân hàng đêm 4-K19
1.5 Nội dung hoạ t độ ng của kiểm toán nội bộ:
- Nội dung chính của hoạ t độ ng kiểm toán nội bộ là kiể m tra, đánh giá tính đầ y đủ , hiệu
lực và hiệu quả của hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội bộ. Tùy theo quy mô, mứ c độ rủi
ro cũng như yêu cầ u cụ thể của từng tổ chức tín dụng, kiểm toán nội bộ có thể rà soát,
đánh giá nhữ ng nội dung sau:
- Mứ c độ đầ y đủ , tính hiệu lực và hiệu quả của hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội bộ.
- Việc áp dụng, tính hiệu lực, hiệu quả của các quy trình nhận dạ ng, phư ơ ng pháp đo
lư ờ ng và quản lý rủ i ro, phư ơ ng pháp đánh giá v ố n.
- Hệ thống thông tin quản lý và hệ thống thông tin tài chính, bao gồm cả hệ thống thông
tin điệ n tử và dịch vụ ngân hàng điệ n tử.
-Tính đầ y đủ , kịp thời, trung thực và mứ c độ chính xác của hệ thống hạch toán kế toán
và các báo cáo tài chính.
-Cơ chế đả m bảo sự tuân thủ các quy đị nh của pháp luậ t, quy đị nh về các tỷ lệ bả o đả m
an toàn trong hoạ t độ ng của tổ chức tín dụ ng, các quy đị nh nội bộ, các quy trình, quy
tắc tác nghiệp, quy tắ c đạ o đứ c nghề nghiệp.
-Cơ chế , quy đị nh, quy trình quản trị , điề u hành, tác nghiệp của tổ chức tín dụng.
- Các biệ n pháp đả m bảo an toàn tài sản.
-Đánh giá tính kinh tế và hiệu quả các các hoạ t độ ng, tính kinh tế và hiệu quả của việc
sử dụng các nguồn lự c, qua đó xác đị nh mứ c độ phù hợp giữa kết quả hoạ t độ ng đạ t
đư ợ c và mục tiêu hoạ t độ ng đề ra.
- Thực hiện các nộ i dung khác có liên quan đ ế n chứ c năng, nhiệ m vụ của kiểm toán nội
bộ, theo yêu cầu của Ban Kiểm toán, của Hộ i đồ ng quản trị.
1.6 Quy trình kiểm toán nội bộ:
Quy trình kiểm toán nội bộ quy đị nh các quy trình và hư ớ ng dẫn chi tiết về phư ơ ng
thứ c đánh giá rủ i ro, lập kế hoạch kiểm toán nội bộ hàng năm, kế hoạch từng cuộc kiểm toán,
cách thực hiện công việc kiểm toán, lập và gửi báo cáo kiể m toán, lư u giữ hồ sơ , tài liệ u
kiểm toán nội bộ. Quy trình kiểm toán Các tổ chức tài chính - ngân hàng quy đị nh những nội
dung cụ thể theo bố n bư ớ c:
- Chuẩn bị kiểm toán;
- Thực hiện kiểm toán;
- Lập và gửi báo cáo kiểm toán;
- Kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán.
1.7 Sự khác nhau giữa kiểm soát nội bộ và kiểm toán nội bộ ngân hàng:
1.7.1 Kiểm soát nội bộ:
