TIỂU LUẬN: Một số giải pháp chống lãng phí thất thoát vốn trong đầu tư XDCB

Chia sẻ: Nguyen Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:43

Thêm vào BST

Báo xấu

92
lượt xem 17
download

TIỂU LUẬN: Một số giải pháp chống lãng phí thất thoát vốn trong đầu tư XDCB

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'tiểu luận: một số giải pháp chống lãng phí thất thoát vốn trong đầu tư xdcb', luận văn - báo cáo, quản trị kinh doanh phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: TIỂU LUẬN: Một số giải pháp chống lãng phí thất thoát vốn trong đầu tư XDCB

TIỂU LUẬN: Một số giải pháp chống lãng phí thất thoát vốn trong đầu tư XDCB
Chương I: Những vấn đề chung về đầu tư XDCB. I. Những vấn đề chung về XDCB. 1.Khái niệm: XDCB đó là những hoạt động có chức năng tạo ra TSCĐ cho các ngành của nền kinh tế thông qua các hình thức xây dựng mới, mở rộng hoặc khôi phục các TSCĐ. TSCĐ có hai loại đó là TSCĐ có tính chất sản xuất và TSCĐ không có tính chất sản xuất. TSCĐ có tính chất sản xuất là những tài sản trực tiếp tạo ra lợi nhuận: Nhà xưởng, vật kiến trúc, phương tiện thiết bị dùng cho sản xuất xây lắp. - TSCĐ không có tính chất sản xuất: Văn phòng, quản lý hành chính, sinh hoạt y tế, những tài sản này không trực tiếp tạo ra lợi nhuận tăng thêm. Nguồn gốc của mọi TSCĐ của các ngành kinh tế do lĩnh vực XDCB tạo ra. 2. ý nghĩa của hoạt động XDCB đối với nền kinh tế. Hoạt động XDCB mang một ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc tạo ra những tiền đề cơ bản phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế đất nước. Cụ thể là: - XDCB là ngành duy nhất tạo ra những cơ sở vật chất kỹ thuật chủ yếu và cần thiết trong nền kinh tế, hình thành công trình xây dựng, dự án xây dựng góp phần tạo ra tài sản mới... - Hoạt động XDCB tạo ra hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ cho sự phát triển kinh tế đất nước, là tiền đề cơ bản để thực hiện CNH- HĐH đất nước. - Hoạt động XDCB góp phần tạo ra cơ cấu kinh hợp lý giữa các ngành, các vùng và địa phương trong cả nước, đồng thời tao ra tích luỹ cho nền kinh tế quốc dân khi các dự án hoàn thành và đưa vào sử dụng. 3. Nội dung và đặc điểm của xây dựng cơ bản. Hoạt động xây dựng cơ bản nói chung là một phạm trù rộng bao gồm cả hoạt động XDCB và hoạt động khác. Ví dụ như xây dựng nhà cửa phục cho sinh hoạt của người dân, xây dựng công trình dân dụng mà các hoạt động này không tạo ra những tiền đề cơ sở vật chất cho nền kinh tế. 3.1. Nội dung của hoạt động xây dựng cơ bản.
Lĩnh vực XDCB gồm có ba hoạt đông: hoạt động khảo sát thiết kế, xây dựng và lắp đặt, mua sắm máy móc, vật liệu thiết bị. 3.1.1Khảo sát thiết kế Khảo sát thiết kế là một hoạt động của lĩnh vực XDCB có chức năng mô tả hình dáng kiến trúc, nội dung kỹ thuật và tính kinh tế của công trình. - Khảo sát kih tế nhằm trả lời câu hỏi sự cần thiết phải xây dựng công trình và tính kinh tế của công trình. - Khảo sát kỹ thuật trả lời câu hỏi khả năng, điều kiện, phương tiện để tiến hành xây dựng công trình. Thông thường khảo sát về mặt kinh tế được tiến hành trước khảo sát kỹ thuật. Những tài liệu sử dụng trong khảo sát thiết kế: đại hình địa chất, thuỷ văn khí tượng các tài liệu này phải được tổ chức có chuyên môn thiết lập và lập nên đảm bảo tính chất kỹ thuật đề ra. 3.1.2. Xây dựng và lắp đặt: (hoạt động xây lắp) Xây dựng và lắp đặt tiến hành thi công trên hiện trường để tạo ra những sản phẩm xây dựng theo như trong thiết kế bảo đảm kế hoạch đề ra. Kết quả xây lắp bao gồm: những công trình xây dựng, công tác sữa chữa nhà xưởng, kiến trúc, thành quả của công tác lắp đặt máy móc thiết bị, kết quả của công tác thiết kế, thăm dò, khảo sát phát sinh trong quá trình xây lắp. - Trình tự đầu tư và xây dựng bao gồm 3 giai đoạn: Chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư, vận hành kết quả đầu tư. Thực hiện đầu tư: chuẩn bị xây dựng, tiến hành xây dựng và lắp đặt. ·Chuẩn bị xây dựng: Kể từ khi luận chứng hoặc dự án được phê duyệt và được ghi vào kế hoạch đầu tư cho đến khi thực hiện được những công việc chủ yếu đảm bảo tạo điều kiện thuận lợi cho việc khởi công xây dựng công trình:chuẩn bị mặt bằng xây dựng, lựa chọn tổ chức tư vấn. ·Tiến hành xây dựng và lắp đặt: Tạo kiến trúc, kết cấu công trình theo như trong thiết kế . Thực hiện việc lắp đặt máy móc thiết bị vào công trình, rút ngắn thời gian xây dựng những vẫn đẩm bảo tiến độ kỹ thuật, chất lượng công trình. 3.1.3. Mua sắm vật liệu, máy móc thiết bị nó chiếm tỷ trọng lớn trong tổng vốn đầu tư xây dựng. 3.2. Đặc điểm của XDCB .
- Đặc điểm của XDCB mang đặc điểm của đầu tư phát triển. · Tiền vốn, vật tư, lao động cần thiêt cho một công cuộc đầu tư thường rất lớn . · Thời gian xây dựng dài, thời gian vận hành kết quả XDCB thường kéo dài có khi là vĩnh viễn. · Các thành quả của hoạt động XDCB có thể được tạo dựng vật chất kỹ thuật, có thể nguồn lực ( công trình xây dựng, vật kiến trúc như nhà máy hầm mỏ, các công trình thuỷ lợi, đường xá...) thì sẽ vận hành ở ngay nơi mà nó được tạo dựng lên. Do tính cố định của nó nên xây lắp có tính lưu động: mỗi công trình, hạng mục công trình có một đặc thù riêng phụ thuộc vào chức năng, đặc điểm xây dựng công trình.  XDCB có tính chất liên ngành, nó liên quan đến nhiều đối tượng, nhiều lĩnh vực nên nó là sự kết hợp, phối hợp nhiều lực lượng tham gia.  XDCB là một quá trình sử dụng đất đai, tài nguyên thiên nhiên đất nước vì vậy có sự kết hợp các lực lượng để đảm điều kiện đầu tư: môi trường, KT-XH. Từ những đặc điểm đó nên sản phẩm của XDCB: Hoạt động của XDCB tạo ra sản phẩm có tính đơn chiếc, cá biệt: mỗi công trình xây dựng đều có nét đặc thù riêng khác với quá trình sản xuất liên tục hoặc gián đoạn thì kết quả của XDCB không phải là sản phẩm sản xuất hàng loạt mà có tính khác biệt cao, sản phẩm mà do XDCB đem lại là duy nhất. Các yếu tố đầu vào phục vụ cho sản xuất sản phẩm sản xuất sản phẩm không cố định và thường xuyên phải di chuyển vì vậy tính ổn định trong sản xuất rất khó bảo đảm điều này phụ thuộc nhiều vào khâu quản lý sản xuất của nhà thầu trong quá trình thi công công trình. Quá trình sản xuất thi công XDCB thường tiến hành ngoài trời nên phụ thuộc nhiều vào điều kiện khí hâụ, tự nhiên nơi thi công. Sản phẩm xây dựng thường có quy mô lớn vì vậy thời gian thi công kéo dài, trong thời gian thi công có hiện tượng ứ đọng vốn. 4. Sự cần thiết của việc nghiên cứu sự thất thoát lãng phí vốn trong đầu tư XDCB . Bất kỳ một nước nào muốn tăng trưởng và phát triển cần đến một điều kiện không thể thiếu là vốn. Việt Nam cũng nằm trong quy luật đó. Nhưng hiện nay
chúng ta đang đứng trước hai mâu thuẫn: Nhu cầu vốn đầu tư lớn, nhưng khả năng đáp ứng chưa tương xứng do tích luỹ từ nội bộ nền kinh tế còn thấp. Trong khi đó, việc quản lý và sử dụng vốn còn kém hiệu quả, nên làm cho nhu cầu vốn trở nên lớn hơn. Trong thời gian qua, tại các kỳ họp quốc hội, trên các phương tiện thông tin đại chúng và trong dư luận xã hội nói chung vấn đề thất thoát vốn trong XDCB được đề cập nhiều lần. Có nhiều ý kiến khác nhau về mức độ thất thoát: Những người thận trọng thì cho rằng tỷ lệ thất thoát 5%-7%, một số người mạnh dạn hơn thì cho rằng tỷ lệ đó lên tới 15%-20%. Đầu năm 1994 QĐ92/Ttg của thủ tướng chính phủ về việc tăng cường quản lý, chống thất thoát, lảng phí và tiêu cực trong đầu tư XDCB được ban hành ,nhưng xem ra tình hình thất thoát vốn trong lĩnh vực này vẫn chưa có chuyển biến đáng kể. Nhiều nơi, nhiều công trình tỷ lệ thất thoát lên đến 20%-30% thậm chí 50%- 60%. Thất thoát trong XDCB không chỉ có vốn đầu tư, mà nó cồn biểu hiện ở nhiều khâu dưới nhiều hình thức khác nhau. Nhưng khái quát có thể quy ở ba dạng chủ yếu sau: Thất thoát của cải vật chất như việc sử dụng máy móc, thiết bị, để mất mát và hư hỏng NVL; thất thoát dưới dạng lãng phí sức lao động của con người mà biểu hiện trực tiếp rõ nhất là lãng phí ngày công lao động của công nhân trong các đơn vị thi công xây lắp; thất thoát dưới dạng tiền vốn, tức là khoản vốn bằng tiền không được đầu tư cho công trình mà được chui vào “túi”một số cá nhân nào đấy. Suy cho cùng các khoản thất thoát trên đều tập trung vào vốn đầu tư. Bởi vì, vốn phải bỏ ra để mua sắm máy móc, thiết bị để mua NVL, để trả lương cho công nhân.... Nguyên nhân của hiện tượng thất thoát vốn trong XDCB có nhiều, có nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan , về tự nhiên, kinh tế và xã hội...nhưng có thể tập hợp thành các nhóm nguyên nhân sau đây: · Các nguyên nhân thuộc về cơ chính sách nhà nước, cơ chế quản lý XDCB, mà vấn đề hàng đầu là quản lý cấp phát vốn đầu tư. ·Hệ thống tiêu chuẩn kinh tế kỹ thuật, định mức tiêu hao vật chất, dơn giá xây dựng, đấu thầu chưa phù hợp với cơ chế thị trường ở nước ta hiện nay.
· Chủ trương đầu tư, thanh kiểm tra, tham nhũng, năng lực, trình độ tay nghề công nhân trong toàn bộ hệ thống từ cơ quan cấp phát vốn, quản lý vốn đến sử dụng vốn. Từ những vấn đề bức xúc gây lãng phí, thất thoát lớn trong XDCB như vậy nên em đã chọn đề tài để nghiên cứu. Tuy nhiên trong bài viết này thì em chỉ đi vào nghiên cứu một số giải pháp chống thất thoát, lãng phí vốn đầu tư XDCB . II. Vốn và cơ cấu vốn ĐTXDCB. 1. Phân loại vốn đầu tư XDCB. Vốn đầu tư XDCB là toàn bộ các chi phí để đạt được mục đích đầu tư, bao gồm chi phí cho việc khảo sát, quy hoạch xây dựng, chuẩn bị đầu tư, chi phí thiết kế xây dựng, chi phí mua sắm lắp đặt máy móc thiết bị và các chi phí khác được ghi trong tổng quyết toán. 1.1 . Theo yếu tố cấu thành. Theo yếu tố cấu thành ta chia vốn đầu tư XDCB thành: Vốn xây lắp, vốn mua sắm máy móc thiết bị, vốn kiến thiết cơ bản khác. - Vốn xây lắp: chi phí cho việc chuẩn bị mựt bằng xây dựng, chi phí cho xây dựng công trình, hạng mục công trình.Chi phí cho việc lắp đặt hoàn thiện công trình. - Vốn mua sắm máy móc thiết bị, dụng cụ được lắp vào công trìnhtheo dự toán. Cụ thể: Giá trị của bản thân máy móc thiết bị, chi phí của bảo quản, chi phí gia công tu sửa, kiểm tra máy móc thiết bị trước khi lắp đặt. Giá trị của những dụng cụ: công cụ dụng cụ có thể dùng cho sản xuất, quản lý. Vốn cho mua sắm máy móc thiết bị, dụng cụ chiếm tỷ lệ tương đối lớn 35%-40% trong tổng vốn đầu tư. Vốn kiến thiết cơ bản khác: Bao gồm: · Những chi phí kiến thiết cơ bản được tính vào giá trị công trình: Như chi phí cho tư vấn đầu tư, chi phí khảo sát thiết kế, chi phí cho ban quản lý, chi phí cho việc đền bù, giải phóng mặt bằng, di dời, di chuyển. .Chi phí kiến thiết cơ bản được tính vào giá trị tài sản lưu động bàn giao bàn giao: Bao gồm chi phí cho mua sắm súc vật, cây giống, đào tạo cán bộ công nhân viên.
· Những chi phí kiến thiết cơ bản khác được Nhà nước cho phép không tính vào giá trị công trình gồm: Chi phí công trình hư hỏng do thiên tai, thiệt hại do công trình bị dừng lại hoặc huỷ bỏ... 1.1 . Cơ cấu theo nguồn vốn hình thành. Nguồn vốn ngân sách nhà nước. 1.1.1 Thực hiện đường lối đổi mới kinh tế của Đảng đề ra, Nhà nước đã có nhiều chính sách đổi mới và dẫn đến những thay đổi cơ bản trong nền kinh tế đất nước trong đó có sự thay đổi về cơ cấu nguồn vốn đầu tư XDCB. Nếu như trước kia trong nền kinh tế tập trung thì nguồn vốn dầu tư XDCB chủ yếu từ ngân sácg nhà nước, vốn tự có của các doanh nghiệp nhà nước và vốn tín dụng nhà nước. Giá trị lượng vốn đầu tư XDCB này nhỏ trong khi đó việc đầu tư lại dàn đều cho tất cả các ngành, tất cả các lĩnh vực trong nền kinh tế khiến cho hiệu quả đồng vốn không cao. Tuy nhiên, trong những năm trở lại đây cơ cấu nguồn vốn đầu tư XDCB đã có sự thay đổi. Hiện nay vốn đầu tư XDCB thuộc khu vực nhà nước chỉ chiếm khoảng 40% tổng nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản của toàn xã hội. Xét về tỷ trọng thì vốn đầu tư XDCB từ ngân sách giảm khá lớn nhưng giá trị tuyệt đối của nó hàng năm đều tăng lên nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước. Vốn ngân sách nhà nước: ngân sách TW, ngân sách địa phương dùng để đầu tư XDCB, Dự án đầu tư phát triển xã hội. Những dự án đó không có khả năng trực tiếp thu hồi vốn. Vốn ngân sách được cấp theo kế hoạch nhà nước đặt ra hàng năm chi 24%- 26%. Trong số các nguồn vốn đầu tư XDCB của khu vực nhà nước thì vốn thuộc ngân sách chiếm tỷ trọng lớn nhất. Tuy nhiên, trong những năm qua tỷ trọng của nó giảm liên tục mặc dù nếu xét về quy mô thì vốn đầu tư vẫn tăng liên tục. Lượng vốn đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước năm 1995 là 8925 tỷ đồng và đến năm 1999 lượng này lên dến13546 tỷ đồng. Về tỷ trọng thì năm 1995 chiếm tỷ trọng là 55,8%, đến năm 1999 là 33.5%. Điều này cho thấy quyết tâm chuyển đổi cơ cấu vốn đầu tư xây dựng cơ bản trong những năm gần đây của nhà nước là rất được chú trọng, tổng vốn ngân sách giảm nhường chổ cho vốn tín dụng Nhà nước, vốn của các doanh nghiệp Nhà nước.
Trong ngồn vốn đầu tư XDCB từ ngân sách Nhà nước thì có sự đóng góp rất đáng kể của vốn ODA. Trong những năm qua vốn ODA cho đầu tư XDCB tăng lên rất nhanh từ 1720 tỷ đồng năm 1995 đến năm 1999 đã tăng lên 4620 tỷ đồng, năm 2001 là 6420 tỷ đồng và dự kiến năm 2002 tăng 10%. Tiến độ giải ngân vốn ODA diển ra nhanh hơn. Năm 2001, Việt Nam đã giải ngân được 1.711 tỷ USD vốn ODA, đưa tổng vốn ODA đã giải ngân cho đế nay đạt 9,72 tỷ USD. Mục tiêu 2002 nước ta phải tăng giải ngân vốn ODA lên khoảng 1,9 tỷ USD. Sự tăng vốn ODA trong XDCB chứng tỏ Nhà nước đã quan tâm hơn đén nguồn này và cũng chứng tỏ được rằng các dự án đầu tư XDCB sử dụng vốn ODA được thực hiện ngày càng có hiệu quả. Theo Bộ KH-ĐT, trong tháng 1/2002 vốn đầu tư XDCB tập trung thuộc ngồn vốn ngân sách Nhà nước được thực hiện tương đối khá, với khỏng 2250 tỷ đồng, bằng 10,4% kế hoạch năm 2002 và tăng 82,2% so với cùng kỳ năm 2001. Tính đến nay, chỉ tiêu kế hoạch và dự toán ngân sách Nhà nước năm 2002 đã giao xong tới các Bộ, ngành, tổng công ty 91 và các địa phương. Theo như dự báo của các nhà hoạch định chính sách vĩ mô thì để duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân hàng năm từ 7%-8% trong giai đoạn 2001-2010 thì nhu cầu vốn đầu tư XDCB cần thực hiện trong giai đoạn này là 2555 nghìn tỷ đồng. Trong đó dự kiến vốn ngân sách nhà nước chiếm 20%-25%, là một tỷ lệ thấp so với những năm trước đây. 1.1.2 Vốn tín dụng ưu đãi Nhà nước. Vốn tín dụng ưu đãi Nhà nước tuy có quy mô nhỏ nhất trong số các nguồn vốn đầu tư XDCB của khu vực Nhà nước, nhưng trong những năm gần đây do chủ trương Đảng và Nhà nước là giảm bao cấp trong đầu tư XDCB, nên nguồn này đã được Nhà nước chú trọng hơn, từ 2351 tỷ đồng năm 1995, năm 1998 là 7840 tỷ đồng. Sở dĩ có sự tăng đột biến năm 1998 là do cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ trong khu vực đã làm giảm FDI nên để đảm bảo giữ vững được tốc độ phát triển kinh tế thì nhà nước phải tăng lượng vốn này. Vì vậy, nguồn vốn tín dụng nhà nước từ năm 1995-1999 có sự tăng trưởng liên tục về tỷ trọng trong nguồn vốn thuộc khu vực Nhà nước. Nhưng đến 1999 thì tỷ trọng của nó là 25,9%. Năm 2000, 2001 tốc độ giải ngân vốn tín dụng đầu tư XDCB chậm, một
phần do lãi suất không còn tính ưu đãi. Và dự kiến năm 2002- 2010 tỷ trọng vốn tín dụng ưu đãi Nhà nước là 30%- 35%. 1.1.3. Vốn của các doanh nghiệp Nhà nước. Vốn này đầu tư phát triển để nâng cao chất lượng sản, thay đổi máy móc thiết bị, tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Phần vốn DNNN có được có thể do tích luỹ, khấu hao cơ bản, vốn vay. Trong những năm qua vốn đầu tư XDCB từ nguồn tự có của các DNNN tăng nhanh nhất trong số các nguồn vốn đầu tư. Từ năm 1995 nguồn vốn này ở mức 4720 tỷ đồng thì đến năm 1999 là 16418 tỷ đồng, với tốc độ tăng bình quân hàng năm khoảng 50%. Nguồn vốn đầu tư XDCB từ vốn tự có của DNNN từ chỗ, năm 1995 chỉ chiếm 29.5% trong tổng số các nguồn vốn thuộc khu vực Nhà nước thì đến năm 1999 tỷ lệ này là 40,8%, cao nhất trong số các nguồn vốn khu vực Nhà nước, điều này phản ánh chính xác chủ trương của Đảng và Nhà nước, đó là giảm bao cấp trong đầu tư XDCB từ ngân sách Nhà nước, khuyến khích các DNNN tự bỏ vốn đầu tư. 1.3.4. Nguồn vốn từ dân cư. Trong những năm trước đây khi mà đất nước còn duy trì nền kinh tế kế hoạch tập trung thì nguồn vốn đầu tư của tư nhân và dân cư bị lãng quên nhưng kể từ khi chuyển sang nền kinh tế thị trường thì Nhà nước đã quan tâm khai thác nguồn vốn có tiềm năng rất lớn từ trong dân, trong các nguồn vốn của toàn xã hội đầu tư XDCB thì vốn của dân cư, tư nhân chiếm khoảng 30%. Năm 1995 nguồn vốn của khu vực dân cư là 11700 tỷ đồng đến năm 1999 là 19483. Tuy vậy, tỷ trọng vốn đầu tư của dân cư trên toàn bộ các nguồn vốn đầu tư XDCB năm 1999 là 25,2%, giảm so với năm 1995. Điều này cho thấy lĩnh vực đầu tư XDCB chưa thực sự hấp dẫn để có thể thu hút được lượng vốn nhàn rỗi tiềm năng trong dân cư. Đây là một trong những vấn đề mà Nhà nước cần có biện pháp sớm giải quyết để tận dụng nguồn vốn về vốn đầu tư ở trong nước để thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước. 1.3.5.Vốn FDI . Vốn FDI đóng một vai trò quan trọng đối với tăng trưởng và phát triển kinh tế nước ta. Những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương chính
sách nhằm huy động tối đa nguồn vốn FDI vào lĩnh vực XDCB. Vốn FDI liên tục tăng từ 1995-1997. Năm 1995 lượng vốn FDI là 15820 tỷ đồng chiếm tỷ trọng 36,3% vốn đầu tư XDCB. Đến năm 1997 lượng vốn FDI là 20185 tỷ đòng chiếm tỷ trọng 30,7% vốn đầu tư XDCB. Tuy nhiên mức độ tăng không lớn, bình quân hàng năm khoảng 13%. Đến năm 1998 do khủng hỏng kinh tế tài chính trong khu vực đã khiến các nhà đầu tư nước ngoài giảm lượng đầu tư vào việt nam và trong 1998 thì lượng vốn FDI chỉ còn 16486 tỷ đồng giảm khoảng 19% so với năm 1997. Tuy nhiên đến năm 1999 thì do cuộc khủng hoảng trong khu vực đã qua, nhiều nền kinh tế trong đó có Việt Nam đã có đấu hiệu phục hồi, ngoài ra còn do hàng loạt chính sách mở rộng nhằm thu hút đầu tư nước ngoài thì lượng FDI đã tăng lên và đạt mức 17396 tỷ đồng. Tuy vậy, tỷ trọng vốn FDI trong toàn bộ các nguồn vốn đầu tư XDCB liên tục giảm dần từ 1995(36,3%) dến năm 1999( 22,5%) điều này chứng tỏ chính sách khuyến khích đầu tư nước ngoài của ta vẫn còn những hạn chế nên vẫn chưa thu hút được nhiều vốn đầu tư nước ngoài. Đến những năm 2000, 2001 do chủ trương, môi trường đầu tư thông thoáng hơn, cải tiến các thủ tục hành chính, có biện pháp kêu gọi vốn FDI nên trong 2000, 2001 FDI tăng đáng kể. Vốn FDI thực hiện năm 2001 ước 2,3 tỷ USD, tăng 200 triệu so với năm 2000, đưa tổng vốn FDI. Thực hiện đến nay đạt gần 21,5 tỷ USD. Tóm lại, với một quy mô vốn lớn cho đầu tư XDCB hàng năm, nhà nước cần có những chính sách cụ thể đối với mỗi nguồn vốn để tạo một cơ cấu nguồn vốn hợp lý. Một cơ cấu nguồn vốn hợp lý phải là một cơ cấu phản ánh khả năng huy động vốn tối đa mọi nguồn lực của xã hội cho đầu tư phát triển. Là cơ cấu thay đổi theo hướng giảm dần tỷ trọng nguồn vốn đầu tư từ ngân sách và tăng tỷ trọng nguồn vốn tín dụng ưu đãi và nguồn vốn của dân cư. 2. Cơ cấu vốn đầu tư XDCB theo các ngành kinh tế thời kỳ 1995-1999. Để thấy được tình hình đầu tư XDCB trong những năm qua thì bên cạnh việc xem xét về cơ cấu nguồn vốn ta tiếp tục xem xét việc phân bổ nguồn vốn này như thế nào trong nền kinh tế.
Ta thấy ở các ngành kinh tế đều có nhu cầu vốn đầu tư XDCB, tuy nhiên việc phân bố nguồn vốn như thế nào thì phụ thuộc vào chủ trương đường lối của đảng và Nhà nước ta trong từng giai đoạn, từng thời kỳ của nền kinh tế. Đảng và Nhà nước căn cứ vào đặc điểm, tình hình của nền kinh tế để phân bố vốn đầu tư cho các ngành. Việc xem xét cơ cấu vốn đầu tư XDCB là việc nghiên cứu, xem xét các quan hệ tỷ lệ của khối lượng vốn đầu tư XDCB vào các ngành kinh tế ta sẽ thấy được mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của đất nước trong từng giai đoạn nhất định. Mặt khác nghiên cứu vốn đầu tư cho ta thấy được những thay đổi trong cơ cấu kinh tế. Bởi vì, khi nhà nước tập trung phát triển ngành nào thì vốn đầu tư XDCB sẽ tập trung nhiều cho ngành đó phát triển nhanh hơn. Trước hết ta xem xét sự phân bổ chi đầu tư XDCB của ngân sách Nhà nước. Phân bổ chi đầu tư XDCB của ngân nhà nước( %). 1986 1991-1995 1996-2000 Khu vực SXvật chất. Trong đó: .Nông lâm và thuỷ sản. 13,4 8,7 8,5 Công nghiệp và xây dựng. 25,7 38,7 40,2 2. Khu vực dịch vụ cơ bản: . Giáo dục- đào tạo. . Khoa học công 2 1,7 1,8 nghệ. . Y tế cứu trợ xã hội. 0,5 0,2 1,2 . Văn hoá thể thao. . Phục vụ cá nhân 1,3 0,8 0,9 cộng đồng. 1 1,1 1,1
41,4 24,5 25 Qua biếu trên ta thấy, sự phân bổ vốn ngân sách nhà nước cho khu vực sản xuất chiếm tỷ trọng lớn. Đặc biệt là công nghiệp và xây dựng ngày càng được nhà nước quan tâm phát triển. Năm 1986 tỷ trọng này là 25,7% đến giai đoạn 1991-1995 tỷ trọng công nghiệp và xây dựng chiếm tỷ trọng 38,7% và giai đoạn 1996-2000 là 40,2%. Tỷ trọng vốn đầu tư cho nông nghiệp và thuỷ sản giảm dần từ 13,4% năm 1986 xuống 8,5% giai đoạn 1996-2000. Trong khu vực dịch vụ cơ bản thì dịch vụ phục vụ cá nhân, cộng đồng giảm mạnh: từ 41,4% năm 1986 xuống 25% giai đoạn 1996-2000. Y tế cứu trợ xã hội giảm từ 1,3% năm 1986 xuống 0,9% giai đoạn 1996-2000. Vốn cho khoa học công nghệ lại tăng từ 0,5% năm 1986 đến 1,2% giai đoạn 1996-2000. - Còn xét trên toàn tổng vốn đầu tư XDCB trong những năm qua ta thấy: Nước ta đang trong giai đoạn xây dựng cơ sở nền tảng cho sự nghiệp CNH-HĐH, vì vậy nhà nước cần giành lượng vốn lớn cho đầu tư XDCB cho ngành công nghiệp. Trong những năm 1996 đến nay vốn đầu tư XDCB của Nhà nước dành cho ngành công nghiệp liên tục tăng không những con số tuyệt đối mà còn cả về tỷ trọng ( số tương đối ) thể hiện, năm năm 1999 giá trị vốn đầu tư XDCB cho ngành công nghiệp đạt mức 42686 tỷ đồng chiếm tỷ trọng 55,21%. Điều này vẫn phản ánh sự ưu tiên của Nhà nước cho ngành này. Cùng với ngành công nghiệp thì giao thông vận tải cũng được Nhà nước quan tâm đầu tư nhằm hoàn thiện cơ sở hạ tầng về giao thông, tạo điều kiện giao lưu kinh tế giữa các vùng trong cả nước được thuận tiện, thúc đẩy kinh tế phát triển. Năm 1995 vốn đầu tư XDCB dành cho GTVT là 5930 tỷ đồng và đến năm 1999 là 10816 tỷ đồng, tuy nhiên về tỷ trọng vốn đầu tư cho ngành GTVT trong tổng vốn đầu
tư cho XDCB có lúc tăng lúc giảm (từ 1995-1999) nhưng xét về tổng thể thì năm 1999 cao hơn năm 1995. Bên cạnh việc tập trung cao độ cho các ngành có tính chất mũi nhọn Nhà nước cũng có sự quan tâm đến các ngành khác một cách thích đáng để đảm bảo sự cân đối của cơ cấu đầu tư tránh sai lầm mà ta có thời kỳ mắc phải trong việc tập trung vào công nghiệp nặng. Vì vậy, mà các ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản, GD-YT, VH-TT cũng được nhà nước quan tâm đầu tư. Trong những năm trở lại đây nhờ tiến bộ khoa học kỹ thuật được áp dụng vào nông nghiệp, gắn sản xuất nông nghiệp với chế biến. Nhà nước đã đầu tư các công trình thuỷ lợi, đê diều phục vụ sản xuất phòng chống thiên tai. Đối với ngành thuỷ sản từ 1997 nhà nước ta đã có chương cho vay tín dụng ưu đãi để đánh bắt thuỷ sản xa bờ với lượng vốn tín dụng mỗi năm là hàng nghìn tỉ đồng đầu tư cho đóng mới tàu có trọng tải lớn đủ sức vươn ra khơi xa. Mặt khác, những năm qua nhà nước cũng đã đầu tư cho nhiêu lĩnh vực chế biến thuộc ngành nông lâm thuỷ sản nhằm nâng cao giá trị sản phẩm của các ngành này. Và với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin trên thế giới, Nhà nước đã chú trọng đầu tư cho lĩnh vực công nghệ thông tin tránh sự tụt hậu quá xa so với các nước phát triển, từng bước đưa nước ta tiến kịp thời đại nền kinh tế trí thức. Từ năm 1995 lượng vốn đầu tư cho lĩnh vực này là 2100 tỷ đồng. Đến năm 1999 là 4569 tỷ đồng tăng bình quân hàng năm khoảng 23%. Cùng với sự phát triển kinh tế trong những năm gần đây thì nhà nước cũng bắt đầu có sự quan tâm đúng mức hơn đến đời sống tinh thần của nhân dân. Điều này thể hiện sự gia tăng về quy mô cũng như tốc độ của vốn đầu tư cho ngành GD-YT –TT. Cụ thể vốn dầu tư XDCB cho ngành này từ 1898 tỷ đồng năm 1995 lên 3540 tỷ đồng năm 1999. Tóm lại, việc nghiên cứu cơ cấu đầu tư XDCB của nhà nước ta trong những năm qua cho thấy nhà nước đã không ngừng tăng quy mô vốn đầu tư để đảm bảo nhu cầu phát triển kinh tế đất nước đồng thời qua đó ta thấy được sự chuyển đổi về cơ cấu đầu tư XDCB của nhà nước trong thời kỳ này nhằm đảm bảo mục tiêu công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Tuy nhiên, lượng vốn ngày một tăng nhưng liệu tất cả vốn có đến chân công trình hay không? Đây là một câu hỏi được bàn luận rất nhiều, số tài sản cố định mới tăng và năng lực sản xuất mới tăng trong những năm qua không phản ánh hết số vốn mà nhà nước đã chi cho đầu tư XDCB.
ChươngII. Thực trạng sử dụng vốn đầu tư XDCB và một số tồn tại. Trong những năm qua việc thực hiện đầu tư XDCB nhiều công trình lớn nhỏ đã hoàn thành và được đưa vào sử dụng. Trong đó có nhiều công trình có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế củ nền kinh tế quốc dân như thuỷ đIện Thác Mơ, đường dây đIện 500 KV bắc nam, đường quốc lộ 5 Hà Nội –HảI Phòng, đường cao tốcLáng Hoà Lạc... Những kết quả đó làm tăng thêm cho đất nước nhiều năng lực sản xuất mới trên nhiều lĩnh vực kinh tế xã hội. Bên cạnh đó còn rất nhiều tồn tại trong lĩnh vực này, vì vậy ta đi vào tìm hiểu thực trạng của nó. I.Chủ trương đầu tư và công tác kế hoạch hoá. Tình trạng thất thoát trong XDCB đã được công luận nhiều lần lên tiếng. Mức độ thất thoát đã có người trong ngành đánh giá tứi 30% tổng dự toán và con số tuyệt đối có thể lên tới 4000 ngàn tỷ đồng, bằng tổng chi cho cải tiến tiền lương năm 1993. Câu hỏi đặt ra là thất thoát ở đâu? Trước hết ta nghiên cứu về chủ trương dầu tư. 1. Chủ trương đầu tư. Trong mỗi giai đoạn khác nhau, tuỳ vào chiến lược phát triển KT-XH của đất nước thì Nhà nước có chủ trương ưu tiên phát triển ngành , vùng khác nhau. Tuy nhiên, chủ trương đầu tư là một khâu được đấnh giá là dễ gây ra thất thoát lớn trong đầu tư và xây dựng. Điều này được minh chứng bằng một loạt các ví dụ: - Chủ trương xây dựng thủ đô ở Xuân Hoà thời kỳ trước 1975, nhà máy điện Cầu Đô, nhà máy phân đạm Núi Đính-Ninh Bình; Nhà máy lọc hoá dầu Tuy Hạ (đã đầu tư trên 20 tỷ đồng theo giá hiện hành thời kỳ 1989-1992) đều bị huỷ bỏ vì việc lựa chọn địa điểm xây dựng và công nghệ chưa thích hợp. Đó cũng gây một thất thoát lớn, khi bỏ lỡ một cơ hội đầu tư đó cũng là lãng phí nhưng đầu tư vào dự án không khả thi càng gây lãng phí gấp bội lần. - Bên cạnh đó khi nhu cầu về xi măng lớn, Chính phủ có chủ trương đầu tư phát triển xi măng lò đứng. Vì thế, mọt loại xi măng lò đứng với công suất từ 3-10 vạn tấn /Năm, thiết bị Trung Quốc ở các địa phương ra đời ( xi măng Thanh Ba – vĩnh phú, xi măng Hà Bắc, xi măng Bắc Thái, xi măng Sơn La, Xi măng Hoành Mai...).
Năm 1998 ,cả nước sản xuất 10,121 triệu tấn xi măng. Tăng 12.6% so với 1997, nhập khẩu 70000 tấn trong khi tổng lượng tiêu thụ là 9.79 triệu tấn. Như vậy, cuối năm 1998, tổng số xi măng tồn kho( kể cả nhập lậu) là trên 500000 nghìn tấn. Và tình trạng này còn kéo dài sang năm 1999. Tồn kho của tổng công ty xi măng Việt Nam là 1325000 tấn. Trong tình trạng như vậy, giá xi măng của ta cao hơn các nước Đông Nam á 8-10 usd/ tấn. Điều này là do trình độ kỹ thuật của ta lạc hậu, trình độ quản lý kém( giá độc quyền do tổng công ty xi măng quyết định). Nhưng theo dự toán thì ta sẽ thiếu xi măng: Năm thiếu ít nhất 0.52 triệu tấn, nhiều nhất 1.47 triệu tấn. Do khả năng sản xuất hiện nay đạt 14,6 triệu tấn và dự kiến 2005: 23,33 triệu tấn trong khi nhu cầu là 23,85 triệu tấn (2005). Một lĩnh vực gây lãng phí lớn nữa thể hiện ở ngành công nghiệp mía đường. Để đảm bảo mục têu 1triệu tấn đường, một loạt các nhà máy đường thiêt bị Trung Quốc được đầu tư xây dựng. Theo ươc tính đã có tới hơn 4300 tỉ đồng đầu tư vào chương trình mía đường.Tuy nhiên hoạt đọng của các nhà máy này không hiệu quả.Theo đánh giá thì các nhà máy đường phải chay trên 70% công suất thì mới có lãi nhưng vụ ép 1997-1998 cả nước có 35 nhà máy thì chỉ có 16 nhà máy hoạt động trên 70% công suất, 19 nhà máy hoạt động dưới 50% công suất. Vụ ép 1998-1999 có 42 nhà máy cũng không khá gì hơn. Các nhà máy đường phía Bắc hoạt động dưới 50% công suất. Thậm chí nhà máy đường Linh Cảm có công suất 1000 tấn/ ngày thì cả vụ ép được 5100 tấn ,hoạt động một tuần thì hết nguyên liệu. Theo một quan chức ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn thì cuối năm 1997, đầu năm 1998 một số nhà máy đến hạn trả nợ nứơc ngoài. Để đảm bảo uy tín, ngân hàng phải thay mặt nhà máy để trả nợ. Tình trạng hoạt động tồi tệ của các nhà máy đường là vậy. Tuy nhiên, vấn đề khó khăn hơn nữa là khô cạn nguồn nguyên liệu. Giá đường hạ nhưng so với thế giới vẫn cao hơn từ 170- 180 USD/tấn.Kết quả là không tiêu thụ được, nguồn nguyên liệu không cung cấp đủ vì các hộ nông dân gặp khó khăn do giá thu mua quá thấp. Đồng bằng sông Cửu Long:145000 đòng/tấn, Đông nam bộ:160000 đòng /tấn; nhiều nơi phía nam chỉ có 100000 đến 120000 đồng /tấn tạo thành một vòng luẩn quẩn cho ngành mía đường. Nguyên nhân tình trạng trên là do:
Trước hết là cán bộ phụ trách, chuyên gia kinh tế thiếu kiến thức về công nghiệp hoá một ngành mới là mía đường, không lường hết những khó khăn mặc dù trước đó ta đã có bài học về các “ Phong trào xây dựng nhà máy xi măng”, trong một thời gian ngắn xây dựng nhiều nhà máy ở các địa phương. Vấn đề nguyên liệu là vấn đề lớn nhất trong một chương trình 1 triệu tấn đường. Trước khi duyệt dự án thì Bộ trưởng, UBND tỉnh thẩm định phê duyệt dự án đầu tư quy hoạch vùng, xây dựng vùng nguyên liệu nhưng trên thực tế triển khai không thực hiện. 2.Công tác kế hoạch hoá. Khâu kế hoạch đã góp phần không nhỏ làm lãng phí, thất thoát vốn đầu tư. Nhìn chung việc bố trí và điều hành kế hoạch đầu tư hàng năm còn bộc lộ khá nhiều nhược điểm: -Thiếu kế hoạch đầu tư XDCB tổng quát theo ngành và lãnh thổ 5 năm và hàng năm. Do việc báo cáo tài chính thường không tập trung, trong khi ngoài vốn XDCB còn có rất nhiều nguồn vốn khác nên dẫn đến việc nhiều khi cơ quan kho bạc Nhà nước không chủ động được kế hoạch vốn, tài chính thông báo hạn mức nhiều khi lại không sát với kế hoạch vốn dẫn đến những vướng mắc, bất cập không đáng có. Chẳng hạn như năm 2000, khi kho bạc nhà nước nhận được kế hoạch về chương trình văn hoá là 18tỷ đồng, chương trình nuôi trồng thuỷ sản là 500 triệu, trong khi đó hạn mức vố quy định 11/2001 lại không ghi cho các công trình này, việc náy đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến công tác tạm ứng, thanh toán vốn cho dự án. - Hàng năm việc phân phối vốn thường mang tính chất “chia phần” dẫn đến bố trí kế hoạch phân tán, không theo tiến độ thực hiện dự án được phê duyệt. Như Nhà nước thực hiện tín dụng ưu đãi Nhà nước đã đầu tư hơn 100 ngàn tỷ đồng vốn cho các lĩnh vực khác nhau, các ngành nghề khác nhau nhằm thực hiện công cuộc CNH-HĐH đất nước. Tuy nhiên, việc thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi của Nhà nước trong thời gian qua cũng bộc lộ những hạn chế, và những vấn đề đáng quan tâm nhất là chính sách hổ trự của Nhà nước qua tín dụng ưu đãi và các công trình mục tiêu khác còn trong tình trạng dàn trải. Việc điều hoà vốn không tổ chức nào lo chung, chất lượng tín dụng hạn chế. II Tình trạng đấu thầu trong XDCB .
Đấu thầu là một khâu trong hoạt động XDCB. Mục đích của đấu thầu là tạo một sân chơi có tính cạnh tranh cao, công bằng, minh bạch giúp chủ đầu tư lựa chọn nhà thầu có đủ khả năng để thực hện gói thầu với những yêu cầu chất lượng, giá cả và tiến độ . Xong hiện nay, tình trạng vi phạm quy chế đấu thầu đang là vấn đề bức xúc. Điều này tạo ra sự lãng phí vốn trong hoạt động đầu tư. Nhiều gói thầu “liên minh bóng tối” của công tác này tìm mọi cách thao túng và gây nên những thiệt hại đáng kể cho nguồn ngân sách còn eo hẹp của n ước ta. Bằng cách khi có thông báo mời thầu các nhà thầu tham dự thầu và có “máu mặt “ đã bắt đầu liên lạc liên kết với nhau để cam kết một mức giá tối thiểu và tối đa khi tham dự thâù của gói thầu đó rồi sau đó các nhà thầu mới nộp hồ sơ dự thầu theo “ba rem” đã ngầm cam kết kia. Điều này làm làm vô hiệu hoá tính cạnh tranh của đấu thầu và tạo ra mớc giá trúng thầu nằm ngoài mong muốn của bên mời thầu. Thậm chí có những gói thầu giá trúng thầu còn lớn hơn cả giá ước tính buộc bên nhà thầu phải chuyển sang hình thức chỉ định thàu. Hoặc có trường hợp chủ đầu tư thông đồng với một nhà thầu nào đó để tiết lộ giá chuẩn, đưa ra một vài tiêu chuẩn riêng biệt có lợi cho nhà thầu đó để tính vào điểm chọn thầu. Và đấu thầu mặc dù bề ngoài vẫn được tổ chức theo đúng quy định nhưng cuối cùng thì thì đơn vị trúng thầu do chủ đầu tư lựa chọn. Việc đấu thầu như vậy vừa không khách quan vừa gây lãng phí thất thoát lớn cho ngân sách Nhà nước; chất lượng công trình sẽ không được đảm bảo. Như vậy tiền Nhà nước bị các bên rút ra chia nhau để rồi cuối cùng dồn gáng nặng lên những dãy số thực ảo trong quả trình thanh quyết toán công trình. -Tình trạng phổ biến trong thời gian qua là các nhà thầu thi nhau hạ giá, bỏ thầu thấp cốt để trúng thầu dành được công trình. Một vài ví dụ điển hình: + Gói thầu 1A, dự án hầm đường bộ đèo Hải vân, giá gói thầu 72.5 triệu USD, giá trúng thầu là 46.1 triệu USD (63.5%). + Gói thầu 2A vẫn thuộc dự án hầm đương bộ đèo Hải Vân, giá gói thàu 42.1USD, giá trúng thầu 28.1 triệu USD (66.7%). Gói thầu 9 cầu đường sắt: giá gói thầu 2.4 tỷ Yên, giá trúng thầu là 1.15tỷ Yên(45%).
Một điều hiển nhiên là trong XDCB không thể có công trình nào thi công d ưới giá gói thầu20-30% thậm chí 50%-605 như thế, rỏ ràng nếu có dự án trúng thầu với giá thấp như trên thì chỉ có thể là dự tính sai hoặc nếu không nhà thau sẽ phá sản. Nguyên nhân của tình trạng trên có thể tập trung vào mấy nhóm sau: .Do cạnh tranh gay gắt, bức xúc về việc làm, trả lương cán bộ, chi phí khác. .Nợ đến hạn trả gây áp lực kể cả lỗ cũng phải làm để có thể vay tiền ngân hàng để trả nợ, tránh phá sản, phong toả tài sản ở ngân hàng tìm lối thoát hiểm tạm thời. . Do đầu tư mua quá nhiều thiết bị, không có việc, không có nguồn khấu hao để trả nợ vay ngân hàng. . Móc ngoặc, thông đồng với chủ đầu tư để thắng thầu sau đó bớt xén, sửa thiết kế. Tình hình trên làm cho chất lượng công trình không đảm bảo, thời hạn kéo dài gây nên tình trạng vốn vừa bị ứ đọng vừa gây lãng phí rất lớn. Xung quanh việc bỏ giá thầu thấp để trúng thầu cồn có một nguyên nhân nữa đó là công tác tư vấn. Chức năng của tư vấn là thay mặt chủ đầu tư thực hiện các bước: Tư vấn đầu tư (lập dự án nghiên cứu tài chính, kinh tế..) tư vấn xây dựng (thiết kế, dự toán công trình, xét thầu, nghiệm thu, bàn giao, lập hồ sơ mời thầu...) theo đúng quy định. Gia tư vấn thiết kế tính bằng % giá trị công trình. Công trình có giá trị càng cao thì thu nhập càng cao. Trên thực tế hàng loạt công trình giá rất cao: +Dự án đường Quy Nhơn – Sông cầu tư vấn vẽ ra 400 tỷ, làm hết 605. + Đê chắn sóng ở Dung Quất: Giá tư vấn 80 triệu USD, giá thắng thầu 45 triệu USD. Cảng Cái Lân: Giá trúng thầu bằng 55% giá dự kiến của chủ đầu tư. III Thực trạng việc cấp phát vốn đầu tư XDCB và những tồn tại. 1. Tình hình triển khai kế hoạch cấp phát vốn đầu tư XDCB . 1.1. Phân cấp quản lý vốn XDCB những năm gần đây Mặc dù khẳng định rỏ quyết tâm thực hiện phân cấp chi đầu tư XDCB nhằm nâng cao trách nhiệm và sự chủ động của chính quyền cấp quận huyện ,mh ưng trong việc này cần theo một lộ trình cụ thể, bởi “còn hàng loạt việc phải làm” ,
trong đó quan trọng nhất là nâng cao năng lực quản lý vốn đàu tư của chính quyền cơ sở. Theo sở KH-ĐT Hà Nội, nguồn vốn đầu tư phát triển thuộc ngân sách hiện bao gồm vốn XDCB và vốn sự nghiệp có tính chất XDCB .hiện nay ,thành phố đã cân đối nguồn vón sự nghiệp có tính chất XDCB trong dự toán chi ngân sách của các quận huyện.UBND các quận, huyện được toàn quyền phê duyệt các dự án , thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán, bố trí kế hoạch, quyết toán vốn đầu tư đối với nguồn vốn này. Tuy nhiên ,việc phân cấp quản lý vốn đầu tư XDCB mới là vấn đề khó . Năm 1998 nhà nước bố trí XDCB tập trung với tổng mức vốn đầu tư là 14028,3 tỷ đồng. Các công trình dự án địa phương qỷan lý là 4736,9 tỷ đồng, các công trình dư án do các Bộ, ngành TW quản lý là 9291,4 tỷ đồng . Và cũng trong năm 1998 việc phân cấp, cấp phát vốn còn nhiều vấn đề bất cập cần được nghiên cứu: - Tình trạng bố trí phân tán, dàn trải quá nhiều công trình đã tồn tại trong nhiều năm nay ,vẫn chưa được khắc phục .Năm 1998 với số vốn 768 tỷ đòng, các bộ, các ngành,địa phương đã bố trí đến 9566 công trình , dự án nhóm C. Để khắc phục tình trạng phân tán ,năm 1998 chính phủ đã chỉ đạo phải dành tối thiểu 70% vốn nhóm C để bố trí cho các dự án, công trình hoàn thành đưa vào sử dụng trong, nhưng bình quân các tỉnh, bộ, ngành mới bố trí được khoảng 50% đặc biệt một số bộ tỷ lệ này rất thấp ( LĐTBXH: 29%,bộ NN và PTNT 18%; bộ tư pháp 4,7%...). - Công tác chuẩn bị đầu tư làm chưa tốt; các thủ tục đầu tư và xây dựng thường châm trễ; nhiều dự án công trình chưa đủ điều kiện ghi kế hoạch nhưng vẫn bố trí triển khai gây nên sự chậm trể, ứ đọng vốn. Do vậy khá nhiều dự án có trong chỉ tiêu kế hoạch thì giá trị thưc hiện thấp ,giá trị thực hiện ngoài kế hoạch lại cao như trên đã nêu. - công tác giải pgóng mặt bằng gập nhiêu khó khăn cả về cơ chế chính sách đến toỏ chức thực hiện, đã làm ảnh hưởng đến khối lưowngj thực hiện dự án, điển hình là như dự án quốc lộ 1A(vinh-Đông Hà: kế hoạch năm 1998 là 172,2 tỷ đồng, giá trị khối lượng thực hiện là 85,27 tỷ đồng ) ,dự án uỷ ban chứng khoán quốc gia,dự án hộ trợ y tế quốc gia.
- Trong lúc nhiều công trình ,dự án không đạt kế hoạch nhà nước giao thì lại có nhiều công trình, dự án có khối lượng thực hiện kế hoạch lớn, gây sức ép ngân sách nhà nước, làm ảnh hưởng đến tiến độ cấp phát ,giải ngân vốn thanh toán. Thực tế này dẫn đến một loạt mâu thuẫn: khối lượng trong kế hoạch được bố trí vốn để thanh toán lại không đạt kế hoạch. Nhiều khối lượng sản phẩm đã làm ra lại không có vốn thanh toán,vì khối lượng đó không có trong kế hoạch, mawcj dù có trongg thiết kế, trong tổng dự toán, dự toán chi tết của dự an , công trình đã đượcc phê duyệt. - Những mâu thuẩn này dẫn đến việc thừa thiếu vốn giả tạo, nợ nần dây dưa giữa các DN với nhau, giữa doanh nghiệp với ngân hàng ngân sách... theo báo cáo của các bộ, ngành, địa phương, khối lượng vượt kế hoạch 2 năm 1996 và 1997 khoảng trên 3100 tỷ đồng. Tình trạng đó gây không ít khó khăn cho doanh nghiệp, làm ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế, nên năm 1999, chính phủ đã đưa chủ trương tìm mọi biện pháp để giải quyết số nợ vượt kế hoạch đó. Tuy nhiên, do cơ chế và cách điều hành kế hoạch dầu tư hiện nay khối lượng vượt kế hoạch không có vốn thanh toán vẫn chưa được cải thiện, năm 1998 vãn trên 3000 tỷ đồng. 1.2Tình hình triển khai kế hoạch vốn đầu tư XDCB 6 tháng đầu năm 2002. Kế hoạch đầu tư vốn đầu tư XDCB 2002 là 44,392 tỷ đồng, trong đó dự án do bộ ngành cơ quan TW quản lý là 20927 tỷ đồng( vốn đầu tư XDCB tập trung: 20,927, vốn cho chương trình mục tiêu 205 tỷ đồng) , dự án do địa phương quản lí là 23465 tỷ đồng. Đến hết tháng 6 năm 2002 già trị khối lượng thực hiện hoàn thành chỉ 8438 tỷ đồng, bằng 19% kế hoạch . Trong đó, giá trị khối lượng hoàn thành các dự án TW là 3247 tỷ đồng đạt 15,5 % kế hoạch Nhà nước giao, các dự án thuộc địa phương là 5191 tỷ đồng đạt 22,6 % kế hoạch năm Nhà nước giao.Nguyên nhân căn bản do các Bộ, nghành , TW và địa phương phân kAhai kế hoạch chi tiết để giao cho chủ đầu tư triển khai thự hiện. - Nhiều tỉnh, TP đến hết quý I năm 2002 mới phân khai kế hoạch năm 2002 để giao cho chủ đầu tư như Hà Nam, Nam Định, Sơn La,Lai Châu... có tỉnh đến tháng 6 năm 2002 mới giao kế hoạch cho các chủ đầu tư.