ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

BÀI BÁO CÁO MÔN HỌC
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG TIN HỌC
Đề tài:
NHỮNG NGUYÊN TẮC SÁNG TẠO ỨNG DỤNG
TRONG MÔ HÌNH XỬ LÝ CÚ PHÁP VÀ NGỮ
NGHĨA CHO CÂU HỎI TIẾNG VIỆT TRONG HỆ
THỐNG TÌM KIẾM THƯ VIỆN
Giảng viên hướng dẫn: GS.TSKH. HOÀNG KIẾM
Học viên thực hiện: NGUYỄN TRÍ PHÚC
Mã số: CH1101121
TP. Hồ Chí Minh, tháng 4 năm 2012
LỜI MỞ ĐẦU
“Nhân chi sơ tính sáng tạo”
Thật vậy, sáng tạo là tài nguyên cơ bản nhất của mỗi con người trong chúng ta. Sáng tạo
là phương châm và là động lực phát triển cho xã hội từ khi con người biết suy nghĩ. Nhờ
có tư duy sáng tạo,chúng ta có thể cải tiến công nghệ, làm cho những vấn đề gặp phải
trong cuộc sống sẽ được thực hiện theo những các đơn giản hơn và phù hợp hơn.
Sáng tạo là bản chất của con người tuy nhiên trong chúng ta hẳn có nhiều người tự hỏi
“Vì sao tôi có quá ít cải tiến sáng tạo?”, “Làm thế nào để có thể tạo ra nhiều cải tiến hơn
nữa trong công việc?”… Để tạo ra những ý tưởng, những cải tiến mới chúng ta cần phải
có phương pháp luận (các nguyên tắc, phương pháp, lý thuyết) về tư duy sáng tạo và đổi
mới. Điều này sẽ giúp chúng ta có những kỹ năng thực hành về suy nghĩ để giải quyết các
vấn đề và đưa ra những ý tưởng đổi mới sáng tạo.
Trong bài báo cáo này, tôi sẽ trình bày phương pháp luận về tư duy sáng tạo, đổi mới và
kèm theo đó là những phân tích về ứng dụng những nguyên tắc sáng tạo, đổi mới vào mô
hình xử lý cú pháp và ngữ nghĩa cho câu hỏi tiếng Việt trong hệ thống tìm kiếm thư viện.
TP. Hồ Chí Minh, tháng 4 năm 2012
Nguyễn Trí Phúc
MỤC LỤC
DANH MỤC HÌNH .......................................................................................................... 1
DANH MỤC BẢNG ........................................................................................................ 2
PHẦN 1: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VỀ TƯ DUY SÁNG TẠO VÀ ĐỔI MỚI .................. 3
1.1. Khái niệm ............................................................................................................ 3
1.2. Ý nghĩa ................................................................................................................ 3
1.3. Nội dung chính .................................................................................................... 4
1.3.1. Năm phương pháp giải quyết vấn đề khoa học về phát minh, sáng chế .......... 4
1.3.2. Bốn mươi nguyên tắc sáng tạo cơ bản ........................................................... 4
1.3.3. Các phương pháp giải quyết vấn đề tổng quát ............................................. 10
PHẦN 2: ỨNG DỤNG NGUYÊN TẮC SÁNG TẠO VÀO MÔ HÌNH XỬ LÝ CÚ PHÁP
VÀ NGỮ NGHĨA CHO CÂU HỎI TIẾNG VIỆT TRONG HỆ THỐNG TÌM KIẾM
THƯ VIỆN ..................................................................................................................... 12
2.1. Tổng quan về bài toán ........................................................................................ 12
2.1.1. Đặt vấn đề ................................................................................................... 12
2.1.2. Mục tiêu đề tài ............................................................................................ 12
2.1.3. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 12
2.2. Mô hình hệ thống tìm kiếm tài liệu bằng chuỗi truy vấn tiếng Việt .................... 13
2.2.1. Kiến trúc hệ thống ....................................................................................... 13
2.2.2. Ontology học liệu mở .................................................................................. 14
2.3. Mô hình cú pháp ................................................................................................ 20
2.4. Mô hình ngữ nghĩa ............................................................................................ 21
2.5. Phương pháp sinh mã truy vấn SPARQL ........................................................... 21
2.6. Cơ chế tạo sinh câu trả lời.................................................................................. 22
2.7. Những nguyên tắc sáng tạo cơ bản được ứng dụng ............................................ 22
2.7.1. Nguyên tắc phân nhỏ ................................................................................... 22
2.7.2. Nguyên tắc tách khỏi ................................................................................... 23
2.7.3. Nguyên tắc cục bộ ....................................................................................... 23
2.7.4. Nguyên tắc kết hợp ..................................................................................... 23
2.7.5. Nguyên tắc chứa trong ................................................................................ 23
2.7.6. Nguyên tắc dự phòng .................................................................................. 24
2.7.7. Nguyên tắc giải thiếu hoặc thừa .................................................................. 24
2.7.8. Nguyên tắc sao chép ................................................................................... 24
KẾT LUẬN .................................................................................................................... 25
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................... 26
1
DANH MỤC HÌNH
Hình 1:. Mô hình giải quyết vấn đề tổng quát ................................................................. 10
Hình 1: Kiến trúc hệ thống tìm kiếm tài liệu dựa trên cơ chế xử lý các câu hỏi tiếng Việt
....................................................................................................................................... 14