o cáo chuyên đ
Chuyên đ 1:Môi tr ng văn hoá,môi tr ng chính tr ,pháp lu t trong kinh doanhườ ườ
qu c t . ế
Trong xu h ng toàn c u hoá,mướ t doanh nghi p mu n đ ng v ng trên th
tr ng qu c t ph i đ i m t v i vô s nh ng y u t n m ngoài t m ki m soátườ ế ế
c a mình. Trong nh ng y u t đó văn hoá, chính tr và lu t pháp là nh ế ng v n
đ đáng quan tâm . S thành công hay th t b i c a doanh nghi p trong kinh
doanh qu c t ph thu c ph n l n vào doanh nghi p có am hi u v ế văn hoá hay
các chính sách, các lu t l c a n c s t i hay không. Cho dù doanh nghi p đóng ướ
đâu cũng b nh h ng c a n ưở n văn hoá qu c gia và h th ng lu t pháp,các
chính sách c a chính ph n c đó ướ . Vì v y,ta ph i có nh ng hi u bi t rõ ràng v ế
môi tr ng văn hoá,chính tr ,pháp lu t trong kinh doanh qu c t tr c khi ti nườ ế ướ ế
hành các ho t đ ng kinh doanh nh m gi m b t nh ng r i ro g p ph i.
Kinh doanh qu c t luôn ti n n nhi u r i ro. ế
1,Môi tr ng văn hoá:ườ
Khi tham gia kinh doanh qu c t , các công ty th ng ph i đ i m t v i vi c đ a ra ế ườ ư
quy t đ nh có liên quan đ n tiêu chu n hóa hay thích nghi hóa. Vi c này s có liên quanế ế
đ n vi c đi u ch nh s n ph m và ho t đ ng c a h cho phù h p v i nh ng đi u ki nế
đ a ph ng . ươ
V y văn hoá là gì? Và vì sao ph i c n thi t nghiên c u văn hoá đ a ph ng? ế ươ
Tr c khi gi i quy t v n đ này ta hãy đ n v i câu chuy n c a Disney t i Pháp.ướ ế ế
Cho t i năm 1992 Walt Disney Company luôn thành công v i các công viên ch đ
Disneyland Anaheim, California (1955), Florida (1970) Tokyo (1983). Sau
thành công Tokyo, năm 1986 nh ng ng i đi u hành Disney nh m t i Paris, trung ườ
tâm văn hóa l i s ng châu Âu. Khi m i nghe phong phanh ý đ nh m m tng viên
ch đ khác c a Disney, h n 200 đ a ph ng trên toàn th gi i đã đ ngh Disney đ t ơ ươ ế
công viên t i thành ph quê h ng mình. Paris đã đ c ch n h n 17 tri u dân châu ươ ượ ơ
Âu s ng trong vòng bán kính hai gi xe h i t i Paris, 310 tri u ng i khác th bay ơ ườ
t i đó trong quãng th i gian đó tr xu ng. H n n a, chính ph Pháp đã lôi kéo Disney ơ
b ng đ m i bi n pháp khuy n khích v i t ng g tr h n 1 t USD hy v ng r ng ế ơ
d án s t o ra kho ng 30.000 ch làm cho ng i Pháp. ườ
Cu c đàm phán v i chính ph Pháp b t đ u t cu i năm 1986 đã ti n tri n v i t c đ ế
làm tr ng đoàn đàm phán c a Disney phát n i qu u. Ch a k gi i trí th c Pháp ph nưở ư
đ i cho r ng đó s t n công vào n n văn hóa Pháp, b n sao xã h i tiêu th c a
M . Không h nao núng, Disney v n khánh thànhng viên tr giá 5 t USD theo đúng
k ho ch vào mùa hè 1992.ế
Ngày th nh t th c s m t c n ác m ng. Ng i Pháp, nh ng ng i xu h ng ơ ườ ườ ướ
coi tr ng văn hóa dân t c đã la ó ph n đ i ch nghĩa th c dân M (Yankee) khi Disney
mua đ c 1950 héc ta đ t nông nghi p màu m v i g th p h n giá th tr ng r tượ ơ ườ
nhi u sau khi đ c chính ph s d ng quy n l y tài s n riêng cho m c đích công, đ n ượ
thích đáng cho nh ng ng i ch đ t, đ dành đ t cho “Mickey nh ng ng i ườ ườ
b n” m t đ a đi m t t. Nh ng nông dân gia đình đã lao đ ng trên m nh đ t này t
nhi u th k ph i r i b n i c a h . Các báo chí Pháp đã công khai t n công, lên án ế ơ
nh ng k xâm l c M v i thái đ t c gi n lăng nh c. Nh v y, tr c khi nh ng ượ ư ướ
n n móng đ u tiên cho công trình đ c kh i công, hay tr c khi đ t viên g ch xây ượ ướ
d ng đ u tiên, công ty đã t o ra mâu thu n v i c ng đ ng, m t ph n do công ty đã
đánh giá th p m i liên quan gi a m nh đ t này v i m t b ph n c a xã h i Pháp. Ch
ít lâu sau khi Euro Disneyland m c a, c ng công viên đã b nông dân Pháp cho máy
kéo t i húc đ .
Sau đó đ n nh ng tr c tr c trong q trình ho t đ ng, Disney chính sách khôngế
ph c v r u trong công viên đi u đó gây ng c nhiên cho ng i dân c a đ t n c ượ ườ ướ
m i b a ăn m t ly r u vang đ ng nhiên. Disney nghĩ r ng Th hai ngày ượ ươ
v ng khách, còn Th sáu ngày đông khách s p x p nhân viên theo suy nghĩ đó, ế
nh ng th c t hoàn toàn ng c l i. Disney nghe thông tin r ng ng i Pháp không ănư ế ượ ườ
sáng nên xây d ng nhà hàng nh trong khi th c t ai cũng ghé ăn sáng. V y r i vào ế ơ
tình c nh ph i ph c v 2.500 xu t ăn trong m t n hàng 350 ch . Ch a h t : ư ế
Disney chu n b b a ăn theo ki u truy n th ng c a Pháp v i bánh Croissant và cà phê,
trong khi ai cũng đòi ăn th t xông khói tr ng t ph c v theo ki u M . Kho ng th i
gian ăn tr a trong các đ a đi m c a EuroDisney cũng g n nh g p ph i th m h a.ư ư
Trong khi ng i M đ n thăm Disneyland thích nh m nháp, ăn vào nh ng kho ng th iườ ế
gian b t qui t c khi h thăm quan trong công viên, nh ng ng i châu Âu l i quen ăn ườ
tr a đúng b aư :m i ng i đ u đ đi ăn vào đúng 12:30 làm nhà hàng đông ngh t. ườ
Nhân viên c a Disney ph i c tr n tĩnh đám đông cáu k nh đ ngh h đi u ch nh
gi ăn vì nhà hàng ph c v t 1:00 đ n 14:00.ế
Ngay c đ i v i đ i ngũ nhân viên, vi c Disney ph t l văn hoá châu Âu nh ng
chu n m c làm vi c c a Pháp đã gây thêm nhi u v n đ n a. Công ty này, v n r t t
hào v ngo i hình s ch bong ki u M c a nhân viên, đã đ a ra m t quy đ nh ng t ư
nghèo v trang ph c cho nhân viên b n đ a, mày râu nh n nh i, áp đ t đ dài t i đa
c a móng tay, h n ch kích th c c a khuyên tai. Nhân viên và công đoàn đã ph n đ i ế ướ
quy đ nh này, coi đó là s can thi p trang ph c th ng ngày c a ng i Pháp. Tinh th n ườ ườ
m i ng i đ u b s t gi m. ườ Ch trong vòng chín tu n đ u tiên v i kho ng 1.000 nhân
viên ( chi m 10% t ng s ) đã b vi c. H nói r ng vi c hu n luy n c nh “t yế ư
não” m y ng i M ch ng hi u v ng i châu Âu c . tuy nhiên v n đ l n ườ ườ
nh t c a Euro Disneyland là ng i châu Âu d ng nh ch coi công viên là n i đi ch i ườ ườ ư ơ ơ
trong ngày ch không ph i ch n ngh ng i n h th ng ch 1 2 ngày. Trong khi ơ ườ
đó Disney d tính khách đ n ngh dài ngày nên đã đ u t hàng t USD xây nh ng ế ư
khách s n sang tr ng g n công viên h u nh lúc nào kho ng m t n a s phòng ư
khách s n tr ng. s khách tham quan ng i Pháp cũng không đông nh Disney d ườ ư
tính : năm 1994 ch chi m 40% trên t ng s . nhi u khách du l ch l ing i M s ng ế ườ
châu Âu ng i Nh t đi ngh châu Âu ! ườ
K t qu là tính đ n cu i năm 1994, Euro – Disneyland l t ng c ng 2 t USD.ế ế
V y nguyên nhân d n đ n nh ng th t b i c a Disney t i Pháp là gì? ế
M t nhà phân tích ch ng khoán M chuyên theo dõi công ty này nói r ng “bình th ng ườ
Disney không m c quá nhi u chi ti t sai l m nh th , có l r t cu c thì th gi i không ế ư ế ế
hoàn toàn nh nh ng i ta v n nói. S thi u nh y c m v m t văn hóa c a công ty ư ườ ế
đã khi n h ph i t n r t nhi u ti n m t đi thi n chí. Tôi nghĩ đây m t l i nh cế
nh t t cho b t kỳ công ty hay cá nhân nào làm ăn kinh doanh n c ngoài- hi m ho ướ
th ng n m trong nh ng chi ti t văn hóa. Chúng có th khi n b n thành công hay th tườ ế ế
b i”. Đ i v i Disney cu i ng thì r i m i vi c cũng k t thúc t t đ p. Sau khi th c ế
hi n m t s “đi u ch nh văn hóa” l n, EuroDisney không còn b thua l n a.
R t cu c Văn hóa là gì? Th nào là văn hóa và n n văn hóa?ế
* Văn hóa m t ph m trù dùng đ ch các g tr , tín ng ng, lu t l th ch do ưỡ ế
m t nhóm ng i xác l p nên. Văn hóa là b c chân dung r t ph c t p c a m t dân t c. ườ
bao hàm r t nhi u v n đ nh : ch nghĩa nhân M , cúi chào Nh t B n, ư
m c qu n áo Ar p- Xêút…Các n i dung chính c a b t kỳ n n văn hóa nào cũng bao
g m th m m , giá tr thái đ , phong t c và t p quán, c u trúc h i, tôn giáo, giao
ti p cá nhân, giáo d c, môi tr ng v t ch t và môi tr ng t nhiên.ế ườ ườ
M t n n văn hóa th d dàng ti p nh n các đ c tr ng c a các n n văn hóa ế ư
khác. Ng c l i cũng nh ng n n n hóa trong vi c th a nh n các đ c tr ng c aượ ư
m t n n văn hóa khác r t khó khăn. Nguyên nhân c a s ch ng đ i này do ch
nghĩa v ch ng. Nh ng ng i theo ch nghĩa này cho r ng dân t c h ho c văn hóa ườ
dân t c h siêu đ ng h n các dân t c khác ho c văn hóa dân t c khác. Chính v y ơ
h luôn xem xét n n văn hóa khác theo nh ng khía c nh nh trong n n văn hóa c a h . ư
K t qu h đã xem th ng s khác nhau v môi tr ng con ng i gi a các n nế ườ ườ ườ
văn hóa.
Các ho t đ ng kinh doanh qu c t th ng b c n tr b i ch nghĩa v ch ng, ế ườ
ch y u do nhân viên c a công ty đã c m nh n sai l m v văn hóa. Nhi u d án kinh ế
doanh qu c t đã không đ t đ c k t qu mong mu n do s ch ng đ i c a Chính ế ượ ế
ph , ng i lao đ ng ho c công lu n khi các công ty c thay đ i m t s y u t liên ườ ế
quan đ n văn hóa trong nhà máy ho c văn phòng.ế
Ngày nay quá trình toàn c u hóa yêu c u các nhà kinh doanh ph i ti p nh n v i ế
nh ng n n văn hóa xa l so v i nh ng gì h đã quen thu c. C th các công ngh m i
các ng d ng m i cho phép nhà cung c p ng i mua hàng coi th gi i th ườ ế
tr ng toàn c u liên k t thu n nh t. q trình toàn c u hóa đang đ y các công tyườ ế
vào tình tr ng m t đ i m t v i các công ty khách hàng toàn c u, nên h s ch thuê
nh ng nhân viên không ch u nh h ng c a ch nghĩa v ch ng. ưở
* S c n thi t ph i am hi u v văn hóa ế
Quá trình toàn c u hóa đòi h i m i ng i tham gia vào kinh doanh ph i m t ườ
m c đ am hi u nh t đ nh v n n văn hóa, đó là s hi u bi t v m t n n văn hóa cho ế
phép con ng i s ng và làm vi c trong đóườ . Am hi u văn hóa s giúp cho vi c nâng cao
kh năng qu n lý nhân công, ti p th s n ph m và đàm phán các n c khác. ế ướ
T nh ng khách hàng đ n l doanh nhân cho đ n các t p đoàn kinh doanh toàn c u, ơ ế
h t nhân c a ho t đ ng kinh doanh là con ng i. Khi ng i mua và ng i bán kh p ườ ườ ườ
n i trên th gi i g p g nhau, h mang theo các n n t ng giá tr , kỳ v ng các cáchơ ế
th c giao ti p khác nhau. S khác nhau này s d n đ n các xung đ t v văn hóa do ế ế
đó gây ra nh ng s c tr c khi th thích nghi đ c v i m t n n văn hóa m i. ướ ượ
Hi u n n văn hóa quan tr ng khi công ty kinh doanh trong n n văn hóa đó. Đi u đó
càng tr nên quan tr ng h n khi công ty ho t đ ng nhi u n n văn hóa khác nhau. ơ
Các thành t c a văn hóa
a. Th m m
Th m m nh ng m t n n văn hóa cho đ p khi xem xét đ n các khía ế
c nh nh ngh thu t (bao g m âm nh c, h i h a, nh y múa, k ch nói ki n trúc); ư ế
hình nh th hi n g i c m qua các bi u hi n và s t ng tr ng c a các màu s c. ượ ư
b. Giá tr và thái đ
* Giá tr
nh ng thu c v quan ni m, ni m tin t p quán g n v i tình c m c a
con ng i. Các g tr bao g m nh ng v n đ nh trung th c, chung th y, t do ườ ư
trách nhi m.
Các giá tr quan tr ng đ i v i kinh doanh nó nh h ng đ n c mu n ưở ế ướ
v t ch t và đ o đ c ngh nghi p c a con ng i ườ
* Thái đ
nh ng đánh giá, nh c m khuynh h ng tích c c hay tiêu c c c a con ướ
ng i đ i v i m t khái ni m hay m t đ i t ng nào đó.ườ ượ
d , m t ng i M th hi n thái đ n u h nói: Tôi không thích làm vi c ườ ế
cho công ty Nh t t i đó tôi không đ c ra quy t đ nh m t cách đ c l p”. Thái đ ượ ế
ph n ánh các giá tr ti m n. Trong tr ng h p này, thái đ c a ng i M xu t phát ườ ườ
t s coi tr ng t do cá nhân.
- Thái đ đ i v i th i gian
Ng i dân nhi u n c M - Latinh khu v c Đ a Trung H i th ng khôngườ ướ ườ
coi tr ng v n đ th i gian. Các k ho ch c a h đ u khá linh ho t, h thích h ng ế ư
th th i gian h n tiêu t n cho nh ng k ho ch c ng nh c. Ng c l i, đ i v i ơ ế ượ
ng i M , th i gian chính là ngu n c a c i quý giá gi ng nh n c và than đá, nh ngườ ư ướ
th con ng i th s d ng t t cũng th s d ng không t t: “Th i gian ườ
ti n b c”, “Cu c đ i b n ch t ng y th i gian b n nên s d ng m t cách
khôn ngoan”.
- Thái đ đ i v i công vi c và s thành công
Trong khi m t s n n văn hóa th hi n đ o làm vi c tích c c thì m t s
khác l i nh n m nh s cân b ng gi a công vi c ho t đ ng th giãn. Ng i dân ư ườ
phía Nam n c Pháp hay nói: “chúng ta làm vi c đ s ng”, trong khi ng i M l i nói:ướ ườ
“s ng đ làm vi c”. H cho r ng công vi c ph ng ti n đ đ t đ c m c đích. ươ ượ
Trong khi đó, ng i M l i nói r ng công vi c, b n thânđã là m c đích r i. Khôngườ
ng c nhiên khi l i s ng c a dân mi n Nam n c Pháp nh p đ ch m. M c đích ướ
c a h là ki m ti n đ h ng th . Trong th c t các doanh nghi p đây đã ph i đóng ế ưở ế
c a trong su t tháng 8 khi công nhân c a h đi ngh dài ngày trong kho ng th i gian
này (th ng đi ra n c ngoài).ườ ướ
Ng c l i, nh ng ng i mong mu n, hăm h làm vi c đ nh m đ t đ cượ ườ ượ
m t s thành công nào đó, c v ng t i s thành công kích thích làm vi c l n nh t ướ
đ i v i h . Nh ng ng i này th ng ít n l c n u nh h bi t r ng m t trong hai ườ ườ ế ư ế
kh năng thành công hay th t b i là ch c ch n. Đ kích thích h làm vi c thì kh năng
thành công c a công vi c ph i không ch c ch n. Ch ng ai d i ch y đua v i m t
con ng a, nh ng cũng không ai t n th i gian đ ch y đua v i m t con rùa. ư
c. T p quán và phong t c
Khi ti n hành kinh doanh m t n n văn hóa khác, đi u quan tr ng đ i v i m iế
doanh nhân ph i hi u phong t c, t p quán c a ng i dân n i đó. m c t i thi u, ườ ơ
hi u phong t c t p quán s giúp nhà qu n tránh đ c các sai l m ng ng n ho c ượ
gây nên s ch ng đ i t nh ng ng i khác. N u b n có ki n th c sâu h n thì s có c ườ ế ế ơ ơ
h i nâng cao kh năng giao ti p trong c n n văn hóa khác, bán s n ph m hi u qu ế
h n và qu n lý đ c các ho t đ ng qu c t .ơ ượ ế
Ví d :
* Tránh s d ng hình tam giác H ng Kông, Tri u Tiên và Đài Loan, hình tam giác
đ c cho là hình kh i kiêng k đây.ượ
* S 7 b coi là con s không may m n -ny-a nh ng l i đ c coi là may m n ư ượ
Sec-Slovakia và nó có ý nghĩa kỳ di u Bê-nanh. S 10 là con s không may m n
Tri u Tiên và s 4 có nghĩa là ch t chóc Nh t B n. ế
* Màu đ là màu có ý nghĩa tích c c Đan M ch nh ng nó l i là bi u t ng c a yêu ư ượ
thu t hay s ch t chóc các n c Châu Phi. ế ướ
=> V i nh ng qu c gia khác nhau thì phong t c, t p quán, thói quen, giá tr và giá tr kỳ
v ng v m t xã h i cũng s r t khác nhau. Đi u đó t o nên nh ng rào c n trong