Ờ
Ầ
L I NÓI Đ U
ớ ấ ướ ổ ể ế ế Trong quá trình đ i m i đ t n c, theo Hi n pháp 1992 th ch hành
ủ ơ ướ ượ ề ổ ợ chính c a các c quan Nhà n c đã đ ớ c thay đ i khá nhi u phù h p v i
ứ ệ ả ộ ượ ấ ướ ự ộ vi c qu n lý xã h i, đáp ng đ c công cu c xây d ng đ t n c XHCN.
ơ ấ ả ượ ớ ự ồ ề ả ỉ C c u qu n lý hành chính đã đ ề c đi u ch nh, gi m b t s c ng k nh
ể ế ớ ự ộ ể ự ả ằ ộ gi m thi u s quan liêu đ ti n t i s m t xã h i công b ng văn minh và
ơ ấ ự ệ ể ơ ớ ủ phát tri n. Vi c xây d ng c c u c a các c quan hành chính m i không
ề ự ụ ủ ệ ặ ả ổ ơ ả làm thay đ i ho c suy gi m quy n l c và nhi m v c a các c quan qu n
ướ ủ ặ ơ ị ị ượ ề lý nhà n c. M t khác đ a v pháp lý c a c quan đ c đ cao và tăng
ố ớ ừ ể ể ậ ộ ượ ườ ố ườ c ng ki m tra giám sát đ i v i t ng b ph n, hi u đ c đ ng l i ch ỉ
ủ ợ ướ ự ủ ả ơ ạ đ o h p lý c a Nhà n c và vai trò tích c c c a các c quan qu n lý Nhà
ướ ề ậ ị ị n ụ c. Chính vì v y, quy n và nghĩa v đây chính là đ a v pháp lý c a c ủ ơ
ả ướ ủ ặ ơ ị ị ượ quan qu n lý Nhà n c. M t khác, đ a v pháp lý c a các c quan đ c đ ề
ườ ố ớ ừ ừ ự ể ậ ộ cao và tăng c ng ki m tra giám sát đ i v i t ng b ph n, t ng lĩnh v c xã
ể ể ế ượ ườ ố ỉ ạ ủ ộ h i phát tri n không th thi u đ c đ ng l ợ i ch đ o h p lý c a Nhà
ướ ủ ự ơ ộ n c và vai trò tích c c c a các c quan trong B máy hành chính Nhà
ướ ạ ị ượ ể ệ ệ ả ạ n c và đi v đó đ c th hi n trong vi c ban hành văn b n vi ph m pháp
lu t.ậ
ể ể ế ạ ậ ượ ủ ầ Mong thày cô, b n bè đóng góp ý ki n đ ti u lu n đ c đ y đ và
ơ ệ hoàn thi n h n.
Ị Ị Ủ Ặ Ể Ệ I. KHÁI NI M VÀ Đ C ĐI M Đ A V PHÁP LÝ C A CÁC C Ơ
Ộ ƯỚ QUAN TRONG B MÁY HÀNH CHÍNH NHÀ N C.
1. Khái ni mệ :
ộ ướ ư ế ế ả B máy qu n lý Nhà n c theo hi n pháp 1980 cũng nh hi n pháp
ệ ố ộ ố ơ ướ ư ậ ứ 1992 là m t trong b n h th ng c quan Nhà n ề ặ c. Nh v y, đ ng v m t
ơ ộ ướ ồ ệ ố h th ng, các c quan trong b máy nhà n c ta g m:
ơ ề ự C quan quy n l c
ả ơ C quan qu n lý
ể ơ C quan ki m sát
ơ ử C quan xét x
ả ơ ướ ơ Trong đó, các c quan qu n lý Nhà n ấ c là c quan ch p hành c a c ủ ơ
ề ự ượ ổ ứ ẽ ừ ặ quan quy n l c, đ ộ ệ ố ch c thành m t h th ng ch t ch t c t Trung ươ ng
ươ ơ ở ẻ ự ế ề ặ ị ế đ n đ a ph ạ ả ng và c s đ tr c ti p qu n lý, đi u hành các m t ho t
ờ ố ư ậ ủ ệ ộ ố ố ị ộ đ ng c a đ i s ng xã h i. Nh v y, trong m i quan h và m i phân đ nh
ủ ơ ề ự ạ ộ ử ể ơ ơ ớ v i ho t đ ng c a c quan quy n l c, c quan ki m sát, c quan xét x thì
ệ ả ướ ạ ộ ề ấ khái ni m qu n lý Nhà n ạ c (ho t đ ng ch p hành và đi u hành, ho t
ủ ể ơ ả ủ ậ ậ ộ đ ng hành pháp). Vì v y, chúng là ch th c b n c a lu t hành chính.
ủ ơ ể ặ ả ị ị ướ 2. Đ c đi m đ a v pháp lý c a c quan qu n lý nhà n c.
ơ ướ ủ ể ơ Các c quan hành chính Nhà n ủ ế c là các c quan ch th ch y u
ủ ộ ộ ộ ệ ậ ậ ợ ủ c a quan h pháp lu t hành chính. Là m t b ph n h p thành c a b máy
ướ ả ơ ướ ữ ể ặ Nhà n c, c quan qu n lý Nhà n c có nh ng đ c đi m chung c a c ủ ơ
ướ Nhà n c đó là:
ộ ổ ứ ậ ợ ữ ườ a. Là m t t ch c (t p h p nh ng con ng i)
ộ ậ ươ ố ề ổ ứ b. Có tính đ c l p t ng đ i v t ơ ấ : ch c c c u
ủ ơ ơ ấ ệ ộ Có c c u b máy và quan h công tác bên trong c a c quan đ ượ c
ướ ế ằ ể ệ ụ ứ ệ ị quy đ nh tr ộ ậ ủ c h t b ng nhi m v , ch c năng th hi n vai trò đ c l p c a
ề ổ ứ ữ ư ệ ạ ồ ờ nó, nh ng đ ng th i nó có nh ng quan h đa d ng v t ạ ộ ch c và ho t đ ng
ệ ố ả ộ ộ ướ ớ ơ v i c quan khác trong h th ng b máy qu n lý và b máy Nhà n c nói
ệ ượ ủ ừ ở ị ơ ị chung mà quan h đó đ c quy đ nh chính b i v trí c a t ng c quan trong
ệ ố h th ng chung đó.
ề ẩ ậ ị ể ổ ữ , đó là t ng th nh ng c. Có th m quy n do pháp lu t quy đ nh
ụ ể ữ ụ ệ ề ề ạ ề ự quy n, nhi m v chung và nh ng quy n h n c th mang tính quy n l c
ướ ụ ứ ể ự ệ ệ pháp lý mà Nhà n c trao cho đ th c hi n nhi m v ch c năng Nhà n ướ c.
ế ố ề ấ ủ ề ọ ạ Các quy n h n đó y u t ệ ự ẩ quan tr ng nh t c a th m quy n, có hi u l c
ố ớ ố ượ ắ ộ ệ ự "ra bên ngoài" nghĩa là có hi u l c b t bu c đ i v i các đ i t ng ngoài
ư ậ ạ ơ ở ơ ướ ph m vi c quan. S dĩ nh v y vì c quan nhà n c nhân dân Nhà n ướ c
ự ệ ợ ướ ể ề ự th c hi n quy n l c nhân dân vì l ủ i ích c a Nhà n ặ c. Đây là đ c đi m c ơ
ệ ơ ướ ớ ơ ổ ứ ể ả b n đ phân bi t c quan Nhà n c v i các c quan, t ả ch c không ph i
ướ ữ ơ ổ ứ ề ẩ ủ c a Nhà n c, vì nh ng c quan t ụ ch c đó không có th m quy n (ví d :
ổ ứ ộ ổ ứ ư ơ c quan t ch c xã h i, t ch c t nhân…)
ề ủ ẩ ơ ướ ớ ạ Th m quy n c a các c quan Nhà n ữ c có nh ng gi ề i h n v không
ổ ề ờ ề ố ượ ệ ự ị ự ộ gian (lãnh th ) v th i gian có hi u l c, v đ i t ủ ng ch u s tác đ ng c a
ữ ớ ạ ượ ậ ị nó. Đó là nh ng gi i h n phap lý vì đ c quy đ nh trong lu t pháp.
ế ố ủ ẩ ơ ướ Trong các y u t ề c a th m quy n c quan Nhà n ề c thì quy n quan
ỗ ơ ề ấ ậ ọ ế ị tr ng nh t là quy n ban hành quy t đ nh pháp lu t. M i c quan có hình
ứ ươ ể ả ệ ạ ộ ậ ị th c và ph ng pháp ho t đ ng riêng do pháp lu t quy đ nh, k c vi c áp
ể ả ệ ạ ộ ụ ệ ậ ị d ng các bi n pháp ho t đ ng riêng do pháp lu t quy đ nh, k c vi c áp
ệ ưỡ ướ ự ề ụ d ng các bi n pháp c ế ng ch Nhà n ứ ệ c. Quy n th c hi n các hình th c
ươ ạ ộ ế ố ẩ ọ và ph ng pháp ho t đ ng đó cũng là y u t ề ủ quan tr ng c a th m quy n
ươ ơ c quan Nhà n c.
ơ ướ ạ ộ ạ ẩ ỉ Các c quan Nhà n ề ủ c ch ho t đ ng trong ph m vi th m quy n c a
ạ ộ ộ ậ ủ ộ ạ ạ mình và trong ph m vi đó nó ho t đ ng đ c l p, ch đ ng và sáng t o,
ủ ề ẩ ơ ướ ụ ụ ộ th m quy n c a c quan Nhà n c là nghĩa v không ph thu c vào ý
ư ủ ấ ứ ủ ả ự ố ơ mu n, s xét đoán riêng c a b n thân c quan cũng nh c a b t c ng ườ i
ạ lãnh đ o nào.
ủ ơ ể ặ ướ ả ơ Ngoài các đ c đi m chung c a c quan Nhà n c, c quan qu n lý
ướ ấ ủ ế ị ể ặ ả Nhà n ạ ộ ở c có đ c đi m riêng, quy t đ nh b i chính b n ch t c a ho t đ ng
ể ề ấ ặ ch p hành và đi u hành. Thông qua các đ c đi m riêng này mà chúng ta
ệ ả ơ ướ ớ ướ phân bi t rõ c quan qu n lý Nhà n ơ c v i các c quan Nhà n c khác (c ơ
ề ự ể ệ quan quy n l c, vi n ki m sát, toà án).
ủ ơ ơ ả ủ ể ặ ả ị ị Các đ c đi m riêng c b n c a đ a v pháp lý c a c quan qu n lý
ướ Nhà n c là:
ể ộ ổ ướ ấ ộ 1. Nhìn t ng th , b máy hành chính Nhà n c là b máy ch p hành
ề ự ơ ướ ủ ơ ộ ủ c a các c quan quy n l c Nhà n ầ c. Các c quan đ u não c a b máy
ề ự ơ ướ ậ hành chính do các c quan quy n l c Nhà n c thành l p (Chính ph , B ủ ộ
ơ ơ ộ ơ ộ ủ và các c quan, c quan ngang B và các c quan khác thu c Chính ph ,
ị ự ự ấ ạ ộ ể UBND các c p). Do đó, chúng tr c thu c, ch u s lãnh đ o, giám sát, ki m
ề ự ủ ơ ứ tra c a các c quan quy n l c Nhà n ướ ươ c t ệ ị ng ng và ch u trách nhi m
ướ ữ ả ơ ơ báo cáo công tác tr c c quan đó. Có nh ng c quan qu n lý Nhà n ướ c
ề ự ơ ướ ế ậ ự không do các c quan quy n l c Nhà n c tr c ti p l p ra mà do các c ơ
ị ự ề ả ấ ậ ắ ư quan qu n lý c p trên thành l p, nh ng v nguyên t c cũng ch u s giám
ề ự ươ ứ ạ ủ ơ sát, lãnh đ o c a các c quan quy n l c t ng ng.
ả ơ ướ ạ ộ ự 2. Các c quan qu n lý Nhà n ấ ệ c chuyên th c hi n ho t đ ng ch p
ạ ộ ứ ề ướ ạ ộ ậ hành và đi u hành t c là ho t đ ng mang tính d ế i lu t ho t đ ng ti n
ể ư ủ ế ơ ở ứ ể ậ hành trên c s và đ thi hành lu t. Đó là hình th c ch y u đ đ a các
ề ự ủ ậ ả ậ ơ ạ đ o lu t và các văn b n pháp lu t khác … c a các c quan quy n l c Nhà
ướ ự ễ ộ ố n c vào th c ti n cu c s ng.
ề ủ ẩ ả ơ ướ ỉ ớ ạ 3. Th m quy n c a các c quan qu n lý Nhà n c ch gi i h n trong
ạ ộ ủ ế ề ấ ạ ượ ph m vi ho t đ ng ch p hành và đi u hành, ch y u đ ị c quy đ nh trong
ậ ề ổ ứ ộ ả ướ ề ệ ặ các văn b n pháp lu t v t ch c b máy Nhà n c ho c các đi u l , quy
ch ….ế
ụ ữ ề ừ ệ ơ Nh ng quy n và nghĩa v phát sinh t ự quan h dân s mà c quan
ả ướ ể ươ ự ư ấ ả ủ ể qu n lý Nhà n c có th tham gia t ng t nh t t c các ch th khác
ế ố ủ ậ ả ẩ ơ ự ủ c a pháp lu t dân s không ph i là y u t ề ủ c a th m quy n c a các c quan
ướ ề ủ ủ ả ạ ẩ ơ Nhà n c. Trong ph m vi th m quy n c a mình, c a các c quan qu n lý
ướ ạ ộ ườ ộ Nhà n ệ c có trách nhi m ho t đ ng th ng xuyên hàng ngày m t cách ch ủ
ứ ạ ứ ể ễ ế ạ ầ ộ đ ng và sáng t o đ đáp ng nhu c u di n bi n nhanh chóng, ph c t p và
ạ ộ ủ ạ ả đa d ng c a ho t đ ng qu n lý.
ấ ả ả ơ ướ ệ ặ ố 4. T t c các c quan qu n lý Nhà n ẽ ớ c có m i quan h ch t ch v i
ệ ự ộ ướ ự ệ ộ nhau (quan h tr c thu c trên d ạ i, tr c thu c ngang, quan h chéo) t o
ộ ệ ố ủ ả ỉ ạ ấ ố ả thành m t h th ng th ng nh t có trung tâm ch đ o là Chính ph đ m b o
ụ ấ ự ệ ệ ề ộ ẹ ấ th c hi n nhi m v ch p hành và đi u hành m t cách mau l , nh t quán và
ệ ả hi u qu .
ề ố ượ ệ ố ứ ạ ư ề ả ấ ộ Nh ng h th ng qu n lý b máy r t ph c t p, nhi u v s l ng c ơ
ở ấ ả ấ ừ ươ ơ ở ư ế ề quan t c các c p t t trung ng đ n c s cũng nh sô nhi u v s ề ố
ế ố ượ ế ằ ấ ơ biên ch . S l ng c quan và biên ch này b ng g p nhi u l n s l ề ầ ố ượ ng
ế ủ ấ ả ơ ướ ộ ạ ơ c quan và biên ch c a t t c các c quan Nhà n c khác c ng l ạ i. H t
ủ ả ơ ướ ứ nhân c a các c quan qu n lý Nhà n c là công ch c.
ủ ộ ạ ộ ề ấ ả 5. Ho t đ ng ch p hành và đi u hành c a b máy qu n lý hoàn toàn
ạ ộ ạ ộ ử ủ ể ớ khác v i ho t đ ng ki m sát và ho t đ ng xét x c a toà án. Tuy nhiên,
ẽ ớ ệ ặ chúng có quan h ch t ch v i nhau.
ệ ố ộ ậ ữ ệ ể ả ộ ớ B máy qu n lý, toà án vi n ki m sát là nh ng h th ng đ c l p v i
ạ ộ ệ ự ư ủ ộ ơ ả nhau, không có quan h tr c thu c. Nh ng ho t đ ng c a các c quan qu n
ạ ộ ị ự ừ ủ ủ ủ ệ ể lý ch u s giám sát c a vi n ki m sát (tr ho t đ ng c a Chính ph ) và toà
ả ơ ướ án. Các c quan qu n lý Nhà n ệ c có trách nhi m xem xét và tr ả ờ l i các
ị ủ ế ệ ể ầ ị ờ ạ yêu c u, ki n ngh , kháng ngh c a vi n ki m sát và toà án trong th i h n
ậ ị do lu t đ nh.
ả ơ ướ Ng ượ ạ c l ậ ủ i, các văn b n pháp lu t c a các c quan Nhà n ộ c là m t
ạ ộ ứ ể ự ữ ể ệ ệ ể trong nh ng căn c đ toà án và vi n ki m sát th c hi n ho t đ ng ki m
ộ ố ấ ề ổ ứ ộ ộ ủ ử ể ệ sát và xét x . M t s v n đ t ch c n i b c a Toá án và Vi n ki m sát
ậ ủ ề ả ả ọ ơ ỉ so văie t nam b n pháp lu t c a các c quan qu n lý đi u ch nh (ví d : v ụ ề
ộ ề ộ ủ ả chính sách cán b , v qu n lý cán b c a toà án)
ả ộ ượ ụ ệ ả B máy qu n lý đ ự c giao nhi m v qu n lý các ngành và lĩnh v c
ả ị ế ủ ế ộ qu n lý hành chính chính tr , kinh t ồ , văn hoá xã h i ch y u bao g m
ề ơ ổ ị ự ứ ự ệ ộ ấ r t nhi u các c quan, các t ch c, xí nghi p tr c thu c và ch u s lãnh
ố ượ ệ ể ạ ủ đ o c a nó. Toá án và vi n ki m sát nhân dân không có các đ i t ả ng qu n
lý này.
Ớ Ủ Ả Ệ Ị Ị Ơ II. Đ A V PHÁP LÝ C A CÁC C QUAN QU N LÝ V I VI C BAN
Ả Ạ Ậ HÀNH CÁC VĂN B N QUY PH M PHÁP LU T.
ế ố ủ ề ơ ư ầ ẩ Nh ph n trên đã trình bày trong các y u t c a th m quy n c quan
ướ ế ị ề ấ ậ ọ Nhà n ố c thì quan tr ng nh t là quy n ban hành quy t đ nh pháp lu t. Đ i
ả ơ ướ ệ ả ớ v i các c quan qu n lý Nhà n ạ c thì vi c ban hành văn b n quy ph m
ạ ộ ữ ự ề ệ ậ ằ ấ pháp lu t nh m th c hi n ho t đ ng ch p hành và đi u hành. Nh ng văn
ủ ữ ể ề ả ướ ặ ặ ả b n này đ u có nh ng đ c đi m c a văn b n Nhà n c nói chung, đ c bi ệ t
ữ ủ ấ ả là tính ch t pháp lý c a nó tuy nhiên là nh ng văn b n hành chính Nhà n ướ c
ờ ả ướ ậ ượ bao gi ữ cũng là nh ng văn b n d i lu t đ ơ ở ể ấ c ban hành trên c s đ ch p
ế ủ ế ệ ậ ơ ị ề hành Hi n pháp, Lu t, Pháp l nh và các Ngh quy t c a các c quan quy n
l c.ự
ự ễ ệ ậ ị ượ ị ả Th c ti n vi c ra các văn b n quy đ nh pháp lu t đã đ c quy đ nh
ủ ậ ả ạ ậ ử ầ đ y đ trong Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t năm 1996 (s a
ủ ấ ố ộ ị ạ ỳ ổ ổ đ i b sung 2002) c a Qu c h i. Tu vào v trí, tính ch t pháp lý và ho t
ủ ừ ả ơ ộ ướ ộ đ ng c a t ng c quan qu n lý trong b máy hành chính Nhà n ể c đ ra
ả ậ ị các văn b n pháp lu t có giá tr pháp lý khác nhau.
1. Chính phủ
ủ ế ề ơ ị ấ Theo hi n pháp 1992 Đi u 109 quy đ nh:"Chính ph là c quan ch p
ủ ố ộ ướ ấ ủ ơ hành c a Qu c h i, c quan hành chính Nhà n c cao nh t c a n ướ c
CHXHCNVN"
ạ ộ ư ậ ế ề ằ ị ẳ Nh v y Hi n pháp 1992 đã kh ng đ nh r ng v ho t đ ng chính
ạ ộ ấ ủ ủ ơ Nhà (ho t đ ng hành pháp) thì Chính ph là c quan cao nh t c a Nhà
ướ ứ ứ ầ ơ ị ị n ủ ệ ố c ta, t c là c quan đ ng đ u h th ng hành pháp. Đ a v pháp lý c a
ượ ể ệ ụ ệ ị ế ủ chính ph còn đ c th hi n các nhi m v chính tr , kinh t , văn hoá xã
ạ ủ ố ố ướ ả ả ộ h i, qu c phòng an ninh và đ i ngo i c a Nhà n ệ ự ủ c, b o đ m hi u l c c a
ươ ơ ở ả ế ệ ọ ộ b máy Nhà n ướ ừ c t Trung ả ng đ n c s , b o đ m vi c tôn tr ng và
ủ ủ ề ế ấ ậ ch p hành hi n pháp và pháp lu t, phát huy quy n làm ch c a nhân dân
ả ổ ệ ổ ự ự ệ ả ả ố ị trong s nghi p xây d ng và b o v T qu c, b o đ m n đ nh và nâng
ờ ố ủ ề ậ ấ ả cao đ i s ng v t ch t và văn hoá c a nhân dân. (Đi u 109 kho n 2)
ấ ừ ị ị ừ ủ ệ Xu t phát t đ a v pháp lý, t ụ ủ vai trò nhi m v c a Chính ph "căn
ệ ế ậ ố ộ ị ị ế ế ủ ứ c vào Hi n pháp, Lu t, Ngh quy t c a Qu c h i, Pháp l nh, Ngh quy t
ườ ế ị ủ ị ủ ụ ệ ố ộ ỷ ủ c a U ban th ng v Qu c h i, L nh, Quy t đ nh c a Ch t ch n ướ c,
ủ ế ề ậ ị ị ọ ị Chính ph ban hành Ngh quy t, Ngh đ nh"(Đi u 15. Lu t ban hành văie t
ả ạ ậ ị nam b n quy đ nh ph m pháp lu t).
ả ủ ủ ạ ố ệ ự Các văn b n c a Chính ph có hi u l c trong ph m vi toàn qu c và là
ủ ả ệ ố ạ ộ ả ọ ộ ơ ở c s pháp lý quan tr ng cho ho t đ ng c a c h th ng b máy qu n lý là
ươ ủ ế ụ ứ ệ ệ ệ ả ả ph ng ti n ch y u đ m b o vi c thi hành các nhi m v , ch c năng
ả ướ ạ ả qu n lý trên ph m vi c n c.
ế ộ ủ ướ ụ ể ể ệ ấ Ch đ Th t ề ng th hi n c th và rõ nét nh t trong các quy n
ủ ướ ề ế ị ạ ụ ể ủ h n c th c a Th t ng. Đi u 114 Hi n pháp 1992 đã quy đ nh c th ụ ể
ủ ướ ộ ố ề ạ ấ ọ ướ cho Th t ng m t s quy n h n r t quan tr ng mà tr ộ c đây thu c
ạ ủ ộ ồ ộ ưở ề ặ ủ ộ ồ ỉ quy n h n c a H i đ ng b tr ng ho c c a H i đ ng nhân dân dân t nh.
ệ ủ ướ ế ị ủ ề ẩ ặ Đ c bi t th t ng chính ph còn có th m quy n ban hành quy t đ nh và
ề ậ ả ạ ỉ ị ả ch th . (Đi u 15 Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lý). Các văn b n
ủ ướ ệ ự ơ ở ủ ố ủ c a Th t ả ng chính ph có hi u l c trong toàn qu c trên c s văn b n
ướ ấ ể ơ ủ c a các c quan Nhà n ả ệ c c p trên và ki m tra vi c thi hành các văn b n
ề ế đó (Đi u 115 Hi n pháp 1992).
ư ậ ậ ả ạ ậ Nh v y theo Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t năm 1996
ử ổ ổ ậ ủ ả ệ ố (s a đ i b sung năm 2002) thì h th ng văn b n pháp lu t c a Chính ph ủ
ọ ơ ả ơ ướ ớ ậ ế ể đã đ n gi n và khoa h c h n tr c. Theo hi n pháp m i t p th Chính ph ủ
ủ ướ ủ ạ ả ị ị ị và Th t ế ng chính ph ban hành 4 lo i văn b n (Ngh đ nh, Ngh quy t,
ế ị ỉ ệ ề ớ ọ ị Quy t đ nh, Ch th ) và chúng phân bi t rõ ràng v i nhau v tên g i, trình t ự
ứ ỏ ị ủ ủ ị ề ban hành. Đi u đó ch ng t đ a v pháp lý c a Chính ph cũng đã đ ượ c
ớ ướ ổ thay đ i so v i tr c kia.
ơ ả ươ 2. Các c quan qu n lý Nhà n ướ ở c trung ng.
ề ủ ủ ự ề ộ ộ ệ "B , chính quy n ngang b là chính quy n c a Chính ph , th c hi n
ứ ả ướ ố ớ ự ặ ch c năng qu n lý Nhà n c đ i v i ngành ho c lĩnh v c công tác trong
ả ướ ạ ậ ổ ề ứ ph m vi c n c" (Đi u 22 Lu t t ủ ch c Chính ph , thông qua ngày
ậ ệ ế ố ề ầ ổ ị ắ 30/9/1992, Đi u 1 Ngh quy t s 15 Công ty c ph n v t li u và xây l p
ủ ụ ư ủ ề ệ ề ạ Nghĩa H ng c a Chính ph ngày 2/3/1993 v nhi m v , quy n h n và
ệ ả ướ ủ ộ ơ ộ trách nhi m qu n lý Nhà n c c a b , c quan ngang b ).
ả ơ ươ ọ Các c quan qu n lý Nhà n ướ ở c Trung ng (sau đây g i chung là
ự ứ ệ ả ộ ướ ủ ộ ạ ộ ủ "B " th c hi n ch c năng "qu n lý Nhà n c c a b và ho t đ ng c a các
ự ệ ặ ố ị ị ệ ổ ứ t ề ch c kinh doanh s nghi p "Đi u 2 Ngh đ nh s 15/CP). Đ c bi ế t, Hi n
ộ ưở ủ ệ ị pháp 1992 quy đ nh rõ trách nhi m c a B tr ng và các thành viên khác
ề ự ủ ả ả ủ ả ả ủ c a Chính ph ph i "b o đ m quy n t ấ ạ ộ ch trong ho t đ ng s n xu t,
ơ ở ủ ủ ề ậ ị kinh doanh c a các c s theo quy đ nh c a pháp lu t" (Đi u 116)
ư ậ ộ ượ ủ ấ ị ị Nh v y v trí và tính ch t pháp lý c a B đ c quy đ nh khá rõ ràng
ậ ủ ướ ữ ể ề ả trong các văn b n lu t c a Nhà n c. Đ có nh ng quy n h n c th đ ạ ụ ể ể
ả ậ ả ậ ị qu n lý đ ượ ố c t ẩ t, Lu t ban hành văn b n quy đ nh pháp lu t đã trao th m
ộ ưở ề ủ ướ ủ ướ ề ộ quy n cho B tr ng, Th t ng chính quy n ngang B , Th t ng c ơ
ủ ướ ộ ộ ứ ủ ế ơ quan thu c B , Th t ậ ng c quan Chính ph "căn c vào Hi n pháp, Lu t,
ế ủ ủ ệ ế ố ộ ỷ ị ị ườ Ngh quy t c a Qu c h i, Pháp l nh, Ngh quy t c a U ban th ng v ụ
ố ộ ị ủ ủ ướ ệ ỉ ủ ộ ưở ế ị Qu c h i, L nh, Quy t đ nh, Ch th c a Th t ng Chính ph , B tr ng,
ủ ướ ủ ướ ơ ộ ủ ơ Th t ng c quan ngang B , Th t ộ ng c quan thu c Chính ph ban
ế ị ư ỉ ị hành Quy t đ nh, Ch th , Thông t ".
ể ự ủ ệ ề ệ ạ ả Đ th c hi n các quy n h n c a mình ngoài vi c ban hành văn b n
ờ ớ ộ ưở ệ ồ ủ ướ ả ơ thì vi c đ ng th i v i nó là B tr ng và Th t ng các c quan qu n lý
ủ ự ể ệ ộ ả ả ngành và lĩnh v c thu c Chính ph ph i ki m tra vi c thi hành các văn b n
ớ ấ ả ị ươ ế ị ơ ở ữ đó v i t t c các ngành, các đ a ph ng và c s . Nh ng Quy t đ nh, Ch ỉ
ị ư ậ ủ ộ ưở ủ ưở ơ th , Thông t trái pháp lu t c a B tr ng và Th tr ng các c quan
ủ ướ ủ ộ ị ặ ỉ thu c Chính ph thì b Th t ỏ ng đình ch ho c bãi b .
ơ ả ươ 3. Các c quan qu n lý Nhà n ướ ở ị c đ a ph ng.
ộ ồ ế ầ ị Hi n pháp 1992 quy đ nh "UBND do H i đ ng nhân dân b u là chính
ộ ồ ề ề ấ quy n ch p hành H i đ ng nhân dân, chính quy n hành chính Nhà n ướ ở c
ươ ệ ế ấ ậ ị ị đ a ph ả ủ ng ch u trách nhi m ch p hành Hi n pháp, Lu t, các văn b n c a
ơ ướ ấ ộ ồ ế ủ ị các c quan Nhà n ề c c p trên và ngh quy t c a H i đ ng nhân dân (Đi u
123)"
ứ ề ả ẩ ầ ơ ộ ả UBND là c quan qu n lý th m quy n chung đ ng đ u b máy qu n
ư ể ổ ủ ộ ơ ị lý thu c đ n v hành chính lãnh th c a mình. Nh ti u Chính ph ủ ở ị đ a
ươ ứ ự ể ệ ả ổ ổ ph ng, UBND th c hi n ch c năng qu n lý t ng th theo t ng lãnh th ổ
ự ự ọ ộ ị ươ ệ ả ả ố ớ đ i v i m i ngành, lĩnh v c tr c thu c đ a ph ng mình, b o đ m vi c thi
ả ủ ấ ộ ồ ủ ậ ấ hành pháp lu t, văn b n c a c p trên và c a H i đ ng nhân dân c p mình ở
ươ ậ ủ ệ ấ ơ ị đ a ph ng, giám sát vi c thi hành pháp lu t c a các c quan c p trên ở ạ đi
ươ ữ ề ề ạ ấ ả ộ ph ổ ng trong ph m vi nh ng v n đ thu c quy n qu n lý theo lãnh th ,
ệ ợ ế ả ố ướ ề ự ủ c ng c theo pháp ch XHCN, b o v l i ích Nhà n c, quy n t do và l ợ i
ủ ủ ợ ơ ổ ứ ích h p pháp c a công dân, c a các c quan t ch c.
ể ự ụ ứ ủ ệ ề ệ Đ th c hi n nhi m v , ch c năng, các quy n chung c a mình,
ượ ế ị ề ề ạ ẩ ỉ UBND đ ị c quy n ra Quy t đ nh, Ch th trong ph m vi th m quy n và
ữ ệ ể ả ki m tra vi c thi hành nh ng văn b n đó.
Ế Ệ Ữ Ạ Ế Ế Ị III. NH NG H N CH VÀ KI N NGH LIÊN QUAN Đ N VI C BAN
Ơ Ủ Ả Ả Ậ HÀNH CÁC VĂN B N PHÁP LU T C A CÁC C QUAN QU N LÝ
NHÀ N C.ƯỚ
ế ề ể ế ộ ổ Theo Hi n pháp năm 1992 đã có nhi u đi m thay đ i, ti n b phù
ả ả ớ ơ ướ ủ ợ h p v i công tác qu n lý c a các c quan qu n lý Nhà n c. Song riêng
ỗ ấ ậ ề ề ả ấ v n đ ban hành các văn b n pháp lý thì cong nhi u ch b t c p đó là:
ữ ế ạ ỏ ọ Hi n pháp 1992 đã b qua nh ng khía c nh quan tr ng trong quan h ệ
ả ủ ủ ị ủ ữ ướ ề gi a văn b n c a Chính ph và Ch t ch n ả ủ c. Theo đi u 115 văn b n c a
ủ ướ ủ ẫ ủ ị ủ ả ả ớ Th t ợ ng Chính ph v n ph i phù h p v i văn b n c a Ch t ch n ướ c,
ư ợ ạ ị nh ng khi nó không phù h p thì l ẩ ơ i không quy đ nh c quan nào có th m
ủ ị ề ỏ ỉ ướ ề ặ quy n đình ch ho c bãi b . Ch t ch n ề c không có quy n này (đi u 113).
ặ ươ ề ệ ự ữ ủ ả M t khác, t ng quan v hi u l c pháp lý gi a văn b n c a Chính
ủ ướ ủ ạ ể ắ ớ ọ ph và Th t ng l i không rõ. Đây cũng là đi m m c m quan tr ng trong
ướ ắ ế ợ ế ộ ậ ể ể ạ "b c chuy n" sang nguyên t c k t h p ch đ t p th lãnh đ o và ch đ ế ộ
ủ ưở ố ớ ế Th tr ủ ng đ i v i Chính ph trong hi n pháp 1992.
ố ớ ả ơ ươ Đ i v i các c quan qu n lý Nhà n ướ ở c Trung ộ ng thì B , các c ơ
ự ủ ộ ơ ộ quan chuyên môn c a B và các c quan khác tr c thu c B đ t t ộ ặ ạ ị i đ a
ươ ề ấ ề ả ấ ấ ị ph ộ ủ ng ph i ch p hành các quy đ nh c a UBND các c p v v n đ thu c
ậ ự ư ứ ả ổ ộ ch c năng qu n lý theo lãnh th nh : an ninh, tr t t an toàn công c ng,
ườ ư ễ ấ ả ẫ ệ ả b o v môi tr ề ự ng đ t đai… nh ng trong th c ti n qu n lý v n còn nhi u
ứ ạ ữ ẫ ấ ộ ả ế mâu thu n gi a B và UBND r t ph c t p, khó gi i quy t.
ả ơ ươ ệ Các c quan qu n lý Nhà n ướ ở ị c đ a ph ng thì vi c ban hành văn
ế ậ ả ậ ả ạ ả b n pháp lu t thì c Hi n pháp 1992 và lu t ban hành văn b n quy ph m
ổ ổ ư ử ậ ọ ị pháp lu t 1996 (s a đ i b sung 2002) ch a quy đ nh rõ ràng văie t nam
ủ ậ ủ ị ủ ể ả ả b n nào là c a t p th UBND và văn b n nào là c a Ch t ch UBND.
ự ữ ệ ể ạ ế ớ Trên đây là nh ng đi m h n ch v i vi c ban hành và th c thi các
ậ ủ ả ơ ướ văn b n pháp lu t c a các c quan Nhà n ữ c đây cũng chính là nh ng
ề ự ị ớ ế ơ ướ ầ ị ki n ngh v i các c quan quy n l c Nhà n c c n xem xét và quy đ nh sao
ụ ủ ừ ớ ừ ứ ệ ể ợ ơ cho phù h p v i t ng ch c năng, nhi m v c a t ng c quan đ các c ơ
ộ ượ ố ả ớ quan qu n lý xã h i đ c t ờ t trong th i gian t i.
Ậ Ế IV. K T LU N
ủ ơ ộ ị ị ướ Đ a v pháp lý c a các c quan B máy hành chính Nhà n c đó là
ủ ự ừ ụ ữ ề ả ợ ổ t ng h p nh ng quy n và nghĩa v trong t ng lĩnh v c qu n lý c a mình.
ể ệ ấ ọ ơ ị ị ố ớ ừ Đ a v pháp lý r t quan tr ng đ i v i t ng c quan vì nó đã th hi n ch ỗ
ố ớ ự ề ề ạ ị ỉ ữ ứ đ ng, v tró, quy n h n đ i v i lĩnh v c mà mình đi u ch nh. Có nh ng
ụ ụ ể ề ầ ả ớ ả ơ quy n và nghĩa v c th thì các c quan qu n lý m i góp ph n và đ m
ả b o cho xã h i đ ộ ượ ố ơ c t t h n.
Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O
HP 1992
ậ ổ ứ ủ Lu t t ch c Chính ph
ậ ổ ứ Lu t t ố ộ ch c Qu c h i
ổ ổ ử ậ ả ạ ậ Lu t ban hành văn b n vi ph m pháp lu t 1996 (s a đ i b sung
2002)
ậ ệ ắ ố ổ ị ị ư ầ Ngh đ nh s 15/Công ty c ph n v t li u và xây l p Nghĩa H ng
ụ ủ ề ệ ề ạ ệ ủ c a Chính ph ngày 2/3/1993 v nhi m v , quy n h n và trách nhi m
ả ướ ủ ộ ơ qu n lý Nhà n ộ c c a B , c quan ngang B .
ậ ổ ứ ộ ồ ấ Lu t t ch c H i đ ng nhân dân và UBND các c p.
ậ ạ ươ ườ ạ ế Giáo trình pháp lu t đ i c ủ ng c a tr ng Đ i hoc kinh t ố Qu c
dân.
