BAØI 18
SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT CUÛA CHAÁT RAÉN
Baøi taäp CÔ BAÛN (SGK)
C1 : Taïi sao sau khi bò hô noùng, quaû caàu
laïi khoâng loït qua voøng kim loaïi ?
C2 : Taïi sao sau khi ñöôïc nhuùng vaøo nöôùc
laïnh, quaû caàu laïi loït qua voøng kim
loaïi ?
C3 : Choïn töø thích hôïp trong khung ñeå
ñieàn vaøo choã troáng cuûa caùc caâu sau :
- noùng leân
- laïnh ñi
- taêng
- giaûm
a) Theå tích quaû caàu (1) ………… khi quaû caàu
noùng leân.
b) Theå tích quaû caàu giaûm khi quaû caàu (2)
……………… .
C4 : Baûng beân ghi ñoä taêng theo chieàu
daøi cuûa caùc thanh kim loaïi khaùc
nhau coù chieàu daøi ban ñaàu laø
100cm khi nhieät ñoä taêng theâm
500C. Töø baûng treân coù theå ruùt ra
Nhoâm 1,15cm
Ñoàng 0,85cm
Saét 0,60cm
64
nhaän xeùt gì veà söï nôû vì nhieät cuûa
caùc chaát raén khaùc nhau ?
C5 : ÔÛ ñaàu caùn (chuoâi) dao, lieàm baèng
goã, thöôøng coù moät ñai baèng saét,
goïi laø caùi khaâu (H.18.2) duøng ñeå
giöõ chaët löôõi dao hay löôõi lieàm.
Taïi sao khi laép khaâu, ngöôøi thôï
reøn phaûi nung noùng khaâu roài môùi
tra vaøo caùn ?
C6 : Haõy nghó caùch laøm cho quaû caàu trong thí nghieäm ôû hình 18.1, duø
ñang noùng vaãn coù theå loït qua voøng kim loaïi. Haõy laøm thí nghieäm
kieåm chöùng.
C7 : Haõy töï traû lôøi caâu hoûi ñaõ neâu ôû ñaàu baøi hoïc. Bieát raèng, ôû Phaùp thaùng
Gieâng ñang laø muøa ñoâng, coøn thaùng Baûy ñang laø muøa heø.
HÖÔÙNG DAÃN
C1 : (tr.58) Khi hô noùng, quaû caàu khoâng loït qua voøng kim loaïi vì theå tích
quaû caàu taêng leân.
C2 : (tr.58) Khi nhuùng vaøo nöôùc laïnh, quaû caàu laïi loït qua voøng kim loaïi, vì
theå tích cuûa quaû caàu ñaõ giaûm khi gaëp laïnh.
C3 : (tr.59) Choïn töø thích hôïp trong khung ñeå ñieàn vaøo choã troáng :
a) taêng
b) laïnh ñi
C4 : (tr.59) Döïa vaøo baûng tr.59 ruùt ra nhaän xeùt :
- Caùc chaát raén khaùc nhau thì daõn nôû khaùc nhau khi nhieät ñoä thay
ñoåi.
65
C5 : (tr.59) Khi laép khaâu dao, khaâu lieàm, phaûi nung noùng leân roài môùi tra vaøo
caùn. Vì khi nung noùng khaâu nôû ra roäng hôn, tra vaøo caùn deã daøng ; ñeå
nguoäi khaâu co laïi eùp vaøo caùn dao, caùn lieàm chaët hôn.
C6 : (tr.59) Caùch laøm cho quaû caàu duø noùng, vaãn loït qua ñöôïc voøng kim loaïi
ñoù laø nung noùng voøng kim loaïi cho voøng nôû ra ñeán nhieät ñoä ít nhaát
baèng nhieät ñoä cuûa quaû caàu.
C7 : (tr.59) Thaùp EÙpphen ñöôïc laøm baèng theùp. ÔÛ Phaùp, thaùng Gieâng laø
muøa ñoâng, thaùng Baûy laø muøa heø, nhieät ñoä khoâng khí thaùng Baûy cao
hôn thaùng Gieâng. Vì vaäy chieàu cao cuûa thaùp vaøo thaùng Baûy lôùn hôn
chieàu cao vaøo thaùng Gieâng 10cm.
Baøi taäp TÖÏ GIAÛI
1. Hieän töôïng naøo sau ñaây seõ xaûy ra khi nung noùng moät vaät raén ?
A. Khoái löôïng cuûa vaät taêng.
B. Khoái löôïng cuûa vaät giaûm.
66
C. Khoái löôïng rieâng cuûa vaät taêng.
D. Khoái löôïng rieâng cuûa vaät giaûm.
2. Moät loï thuûy tinh ñöôïc ñaäy baèng nuùt thuûy tinh. Nuùt bò keït. Hoûi phaûi môû
nuùt baèng caùch naøo trong caùc caùch sau ñaây ?
A. Hô noùng nuùt.
B. Hô noùng coå loï.
C. Hô noùng caû nuùt vaø coå loï.
D. Hô noùng ñaùy loï.
3. ÔÛ taâm cuûa moät ñóa baèng saét coù moät loã nhoû. Neáu nung noùng ñóa thì :
A-Ñöôøng kính cuûa loã taêng.
B-Ñöôøng kính cuûa loã giaûm vì saét nôû laøm loã heïp laïi.
C-Ñöôøng kính cuûa loã khoâng thay ñoåi, chæ coù ñöôøng kính ngoaøi cuûa
ñóa taêng.
67
BAØI 19
SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT CUÛA CHAÁT LOÛNG
Baøi taäp CÔ BAÛN (SGK)
C1 : Coù hieän töôïng gì xaûy ra vôùi
möïc nöôùc trong oáng thuûy tinh
khi ta ñaët bình vaøo chaäu nöôùc
noùng ? Giaûi thích.
C2 : Neáu sau ñoù ta ñaët bình caàu
vaøo nöôùc laïnh thì seõ coù hieän
töôïng gì xaûy ra vôùi möïc nöôùc
trong oáng thuûy tinh ?
Haõy döï ñoaùn vaø laøm thí nghieäm kieåm chöùng.
C3 : Haõy quan saùt hình 19.3 moâ taû thí nghieäm veà söï nôû vì nhieät cuûa caùc
chaát loûng khaùc nhau vaø ruùt ra nhaän xeùt
C4 : Choïn töø thích hôïp trong khung ñeå ñieàn vaøo choã troáng cuûa caùc caâu
sau :
a) Theå tích nöôùc trong bình (1)
……………… khi noùng leân (2)
………….. khi laïnh ñi.
b) Caùc chaát loûng khaùc nhau nôû vì
nhieät (3)
……………………………….
- taêng
- giaûm
- gioáng nhau
- khoâng gioáng nhau
C5 : Taïi sao khi ñun nöôùc, ta khoâng neân ñoå nöôùc thaät ñaày aám ?
68