LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các thông tin, số liệu nêu trong Luận án là trung thực. Các luận
điểm khoa học được kế thừa trong Luận án được trích dẫn nguồn
gốc rõ ràng. Kết quả nghiên cứu của Luận án chưa từng được công
bố trong công trình nào khác.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN
Đinh Văn Cường
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BLDS
:
Bộ luật Dân sự
BTTH
:
Bồi thường thiệt hại
LTM
:
Luật Thương mại
HĐXX
:
Hội đồng xét xử
HĐTM
:
Hợp đồng thương mại
TNBTTH
:
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại
TNHH
:
Trách nhiệm hữu hạn
TAND
:
Toà án nhân dân
UBND
:
Ủy ban nhân dân
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT
NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI LUẬN ÁN...................................................................... 7
1. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến đề tài luận
án ........................................................................................................................ 7
2. Đánh giá tình hình nghiên cứu và các vấn đề tiếp tục triển khai nghiên cứu trong
nội dung luận án ................................................................................................. 25
3. Cơ sở lý thuyết, câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu ............................... 31
KẾT LUẬN PHẦN TỔNG QUAN ....................................................................... 34
Chương 1:NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN TRÁCH
NHIỆM BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI DO VI PHẠM HỢP ĐỒNG THƯƠNG
MẠI VÀ PHÁP LUẬT VỀ TRÁCH NHIỆM BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI DO
VI PHẠM HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI ............................................................ 36
1.1. Những vấn đề lý luận liên quan đến trách nhiệm bồi thường thiệt hại do
vi phạm hợp đồng thương mại ........................................................................... 36
1.1.1. Khái niệm trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng thương
mại .................................................................................................................... 37
1.1.2. Bản chất của trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng thương
mại .................................................................................................................... 46
1.1.3. Xác định căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp
đồng thương mại ................................................................................................. 57
1.1.4 Mối quan hệ giữa chế tài bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng thương
mại với các loại chế tài khác ................................................................................ 68
1.2. Những vấn đề lý luận pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi
phạm hợp đồng thương mại ............................................................................... 70
1.2.1 Khái niệm và đặc điểm của pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do
vi phạm hợp đồng thương mại .............................................................................. 70
1.2.2 Cấu trúc nội dung pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm
hợp đồng thương mại .......................................................................................... 72
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................... 78
Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ TRÁCH NHIỆM BỒI
THƯỜNG THIỆT HẠI DO VI PHẠM HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
THỰC TIỄN THỰC HIỆN Ở VIỆT NAM ......................................................... 80
2.1. Thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện quy định về chủ thể tham gia
quan hệ bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng thương mại........................... 80
2.1.1. Các quy định về chủ thể và quyền, nghĩa vụ của chủ thể có trách nhiệm bồi
thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng thương mại .................................................. 80
2.1.2. Các quy định về chủ thể, quyền và nghĩa vụ của chủ thể có quyền yêu cầu
bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng thương mại ............................................. 90
2.2. Thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện quy định về căn cứ phát sinh
trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng thương mại .................... 94
2.2.1. Các quy định về căn cứ là “hành vi vi phạm hợp đồng” ................................. 95
2.2.2. Các quy định về căn cứ là “thiệt hại thực tế” ................................................ 98
2.2.3. Các quy định về căn cứ là “mối quan hệ nhân quả giữa hành vi vi vi phạm
hợp đồng và thiệt hại thực tế” .............................................................................104
2.2.4. Về yếu tố "lỗi" ..........................................................................................105
2.3. Thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện quy định về phương thức,
nguyên tắc xác định thiệt hại được bồi thường và việc xác định thiệt hại được
bồi thường trong các trường hợp đặc thù ..........................................................107
2.3.1. Phương thức xác định thiệt hại được bồi thường ...........................................107
2.3.2. Nguyên tắc xác định thiệt hại được bồi thường .............................................110
2.3.3. Việc xác định mức bồi thường thiệt hại trong trường hợp đặc thù .......................111
2.4. Thực trạng quy định về thực hiện trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi
phạm hợp đồng thương mại và vấn đề miễn trách nhiệm bồi thường thiệt hại
do vi phạm hợp đồng thương mại .....................................................................114
2.4.1. Thực trạng quy định về thực hiện trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi
phạm hợp đồng thương mại.................................................................................114
2.4.2. Thực trạng quy định về vấn đề miễn trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi
phạm hợp dồng thương mại.................................................................................116
2.5. Đánh giá về thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện pháp luật về
trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng thương mại ...................123
2.5.1. Những kết quả đạt được .............................................................................123
2.5.2. Những khó khăn, vướng mắc trong thực trạng pháp luật và thực hiện pháp
luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng thương mại ...............126
2.5.3. Nguyên nhân dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong thực thi pháp luật về
trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng thương mại ........................130
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ...................................................................................131
Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VÀ NÂNG CAO
HIỆU QUẢ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRÁCH NHIỆM BỒI
THƯỜNG THIỆT HẠI DO VI PHẠM HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI Ở VIỆT
NAM................................................................................................................133
3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do
vi phạm hợp đồng thương mại ..........................................................................133
3.1.1. Hoàn thiện pháp luật về bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng
thương mại đảm bảo phù hợp với đường lối phát triển kinh tế, yêu cầu hội
nhập kinh tế và xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh..........................133
3.1.2. Sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các quy phạm pháp luật về bồi thường thiệt
hại do vi phạm hợp đồng thương mại theo hướng bảo đảm sự thống nhất các khái
niệm pháp lý, quy định giữa Luật Thương mại và Bộ luật Dân sự . ..........................134
3.1.3. Hoàn thiện pháp luật trong về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm
hợp đồng thương mại theo hướng tổng quát, tránh quy định quá chi tiết cho từng
pháp lý; cần sát thực tế, có tính khả thi và dự liệu được các tình huống có thể diễn
ra trong thực tế đời sống thương mại....................................................................135
3.1.4. Ban hành nhiều hơn các án lệ về trường hợp trách nhiệm bồi thường thiệt
hại trong hoạt động thương mại ..........................................................................136
3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp
đồng thương mại và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật .................................137