MỞ ĐẦU
Việc áp dụng hóa đơn điện tử đã trở thành thông lệ tại nhiều quốc gia phát
triển như Thụy Điển, Singapore, Hàn Quốc nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát
thuế, giảm gian lận tài chính và hiện đại hóa nền hành chính công. Trong bối cảnh
toàn cầu hóa thương mại và dịch vụ, sự chênh lệch giữa Việt Nam và các nước về
mức độ số hóa hóa đơn đang đặt ra yêu cầu phải tăng tốc chuyển đổi hệ thống quản
lý thuế, đặc biệt tại các đô thị lớn. Hệ thống truyền thông về chính sách hóa đơn
điện tử tại Việt Nam cần được củng cố để đáp ứng tiêu chuẩn tiếp cận của kinh tế
số quốc tế [1].
Dù Nghị định 123/2020/NĐ-CP và Thông tư 78/2021/TT-BTC đã quy định
rõ lộ trình và trách nhiệm thực hiện, thực tiễn cho thấy tỷ lệ tiếp cận và sử dụng
hóa đơn điện tử ở các nhóm đối tượng nhỏ lẻ còn thấp, đặc biệt trong lĩnh vực bán
lẻ, ăn uống, hộ cá thể. Việc thiếu thông tin, lo ngại về chi phí phần mềm, và tâm lý
ngại thay đổi dẫn đến tình trạng trì hoãn, thậm chí lách luật [5, 6]. Do đó, một
chiến dịch truyền thông chuyên sâu là cần thiết để tháo gỡ rào cản và tăng tỷ lệ
tuân thủ.
Hà Nội là địa bàn tập trung gần 15% tổng số doanh nghiệp cả nước, với
lượng phát hành hóa đơn điện tử thuộc nhóm cao nhất. Tuy nhiên, theo các báo cáo
nội bộ, nhiều hộ kinh doanh cá thể vẫn chưa hiểu rõ về hóa đơn điện tử từ máy tính
tiền, chưa được tiếp cận đầy đủ các công cụ hướng dẫn. Bên cạnh đó, sự phối hợp
giữa các đơn vị truyền thông, công nghệ và thuế còn thiếu hệ thống. Do đó, cần
xây dựng kế hoạch truyền thông bài bản, theo đúng chu trình chính sách, nhằm lan
tỏa thông tin chuẩn xác, nâng cao hiệu quả thực thi [3, 7].
Dù đã có nhiều tài liệu truyền thông được ban hành, tình trạng hiểu sai hoặc
thụ động trong tiếp nhận chính sách vẫn còn phổ biến ở nhiều nhóm đối tượng. Các
sản phẩm truyền thông chưa khai thác triệt để công cụ số, thiếu tính tương tác và
chưa được tùy biến theo từng phân khúc người nộp thuế. Việc chưa đạt hiệu quả về
mặt chuyển hóa nhận thức và hành vi cho thấy yêu cầu cần có một kế hoạch truyền
thông mới – hệ thống hơn, định hướng theo chu trình chính sách và ứng dụng
phương thức tiếp cận hiện đại [3, 4].
1