Con đ ng phía tr c – Bill Gatesườ ướ
Ch ng 4. ng d ng và thi t bươ Ứ ụ ế ị
Khi tôi còn là m t c u bé, ch ng trình truy n hình The Ed Sullivanộ ậ ươ ề
Show phát hình vào đúng 8 gi m i ngày ch nh t. H u h t nh ngờ ỗ ủ ậ ầ ế ữ
ng i M có máy thu hình đ u c g ng có m t nhà vào gi có thườ ỹ ề ố ắ ặ ở ờ ể
xem b i vì ch có vào gi đó m i có th xem đ c các ch ng trìnhở ỉ ờ ớ ể ượ ươ
c a the Beatles, Elvis Presley, the Temptations, hay ch ng trình xi củ ươ ế
c a m t ng i quay tròn m i cái đĩa đ ng th i m t lúc trên mũi c aủ ộ ườ ườ ồ ờ ộ ủ
m i con chó. Nh ng n u b n đang trên đ ng tr v nhà t nhà ôngườ ư ế ạ ườ ở ề ừ
bà n i hay t m t n i c m tr i nào đó thì th t là t h i.Không có m tộ ừ ộ ơ ắ ạ ậ ệ ạ ặ
nhà vào lúc 8 gi t i ngày ch nh t cũng có nghĩa là b n s l m tở ờ ố ủ ậ ạ ẽ ỡ ấ
d p đ c xem bu i đàm tho i phát vào phát vào sáng th hai vị ượ ổ ạ ứ ề
ch ng trình đã phát vào t i hôm tr c.ươ ố ướ
Máy thu hình thông th ng ch cho phép chúng ta xem nh ng gì chúngườ ỉ ữ
ta mu n xem ch không ph i lúc nào chúng ta mu n xem. Thu t ngố ứ ả ố ậ ữ
ch lo i phát hình này đ c g i là "s đ ng b ". Ng i xem ph iỉ ạ ượ ọ ự ồ ộ ườ ả
đ ng b hoá th i gian c a mình theo ch ng trình mà đài phát. Đó làồ ộ ờ ủ ươ
cách tôi đã xem ch ng trình The Ed Sullivan Show cách nay 30 năm,ươ
và đó cũng là cách mà chúng ta s xem ch ng trình truy n hình t iẽ ươ ề ố
nay.
Trong nh ng năm đ u c a th p niên 80, đ u máy video ra đ i t o choữ ầ ủ ậ ầ ờ ạ
chúng ta đi u ki n linh ho t h n. N u b n thích m t ch ng trình nàoề ệ ạ ơ ế ạ ộ ươ
đó, b n có th v n gi cho máy thu tr c đ b n có th xem l i lúcạ ể ặ ờ ướ ể ạ ể ạ
nào tuỳ thích. B n có th l p riêng m t ch ng trình mình mu n vàạ ể ậ ộ ươ ố
hàng tri u ng i đã làm nh v y. Các cu c nói chuy n trên đi n tho iệ ườ ư ậ ộ ệ ệ ạ
cũng ph i đ ng b , b i c a hai bên đ u ph i có m t cùng lúc t i haiả ồ ộ ở ủ ề ả ặ ạ
đ u dây. Khi b n thu m t ch ng trình truy n hình hay b n cài choầ ạ ộ ươ ề ạ
máy ghi âm ghi l i các cu c đi n tho i g i t i t c b n đang chuy nạ ộ ệ ạ ọ ớ ứ ạ ể
vi c liên l c đ ng b sang m t hình th c khác ti n l i h n: đó là liênệ ạ ồ ộ ộ ứ ệ ợ ơ
l c "không đ ng b ".ạ ồ ộ
B n ch t c a con ng i là tìm cách chuy n đ i các cu c liên l c đ ngả ấ ủ ườ ể ổ ộ ạ ồ
b thành các liên l c không đ ng b . Tr c khi ch vi t ra đ i, cáchộ ạ ồ ộ ướ ữ ế ờ
đây kho ng 5.000 năm, hình th c thông tin liên l c duy nh t lúc b yả ứ ạ ấ ấ
gi là l i nói và thính gi ph i đ n t n n i m i có th nghe đ c. Tờ ờ ả ả ế ậ ơ ớ ể ượ ừ
khi ch vi t ra đ i, ng i ta có th l u tr thông tin l i đ đ c khiữ ế ờ ườ ể ư ữ ạ ể ọ
nào thu n ti n. Tôi vi t nh ng dòng này t i nhà tôi vào đ u năm 1995,ậ ệ ế ữ ạ ầ
nh ng tôi không bi t khi nào b n s đ c nó và b n đ c nó đâu.ư ế ạ ẽ ọ ạ ọ ở
M t trong nh ng l i ích mà xa l thông tin ban t ng là chúng ta có thộ ữ ợ ộ ặ ể
kh ng ch nhi u h n đ i v i các ch ng trình. M t khi b n đã làmố ế ề ơ ố ớ ươ ộ ạ
thông tin liên l c tr lên không đ ng b thì b n cũng có th tăng khạ ở ồ ộ ạ ể ả
năng c a mình. Ng i xem hi m khi thu l i các ch ng trình c a đàiủ ườ ế ạ ươ ủ
truy n hình phát mà h th ng thích thuê phim v xem h n. Trong cácề ọ ườ ề ơ
c a hàng cho thuê băng video, chúng ta có hàng ngàn l a ch n ka nhauử ự ọ
v i giá ch vài đô la, nh v y ng i ta có th xem các ch ng trìnhớ ỉ ờ ậ ườ ể ươ
c a Elvis, the Beales hay Greta Garbo vào b t c lúc nào h mu n.ủ ấ ứ ọ ố
Truy n hình ra đ i cách đây kho ng không d i 60 năm nh ng nó đãề ờ ả ướ ư
nh h ng r t l n t i đ i s ng h u nh c a m i ng i. Nh ngả ưở ấ ớ ớ ờ ố ầ ư ủ ọ ườ ư
truy n hình, trong ch ng m c nào đó, ch là lo i thay th máy thuề ừ ự ỉ ạ ế
thanh, m t lo i hình trong hai m i năm đã đ a ph ng ti n gi i tríộ ạ ươ ư ươ ệ ả
b ng đi n t vào t n m i gia đình. Nh ng r i đây s không cóằ ệ ử ậ ọ ư ồ ẽ
ph ng ti n truy n thanh nào có th sánh đ c v i nh ng gì xa lươ ệ ề ể ượ ớ ữ ộ
thông tin s mang l i cho chúng ta nay mai.ẽ ạ
Xa l s t o ra nh ng kh năng nghe có v nh chuy n th n tho i.ộ ẽ ạ ữ ả ẻ ư ệ ầ ạ
Nh ng không, đó chính là k thu t s làm cho cu c s ng c a chúng taư ỹ ậ ẽ ộ ố ủ
d dàng và t t đ p h n. Vì khách hàng v n đã hi u rõ giá tr c a phimễ ố ẹ ơ ố ể ị ủ
nh và s n sàng tr ti n đ đ c xem nó thì vi c đ c xem phim theoả ẵ ả ề ể ượ ệ ượ
s thích s là m t ng d ng quan tr ng trên xa l thông tin. Tuy nhiên,ở ẽ ộ ứ ụ ọ ộ
đó không ph i là công c đ u tiên. Chúng ta đã bi t r ng máy đi nả ụ ầ ế ằ ệ
toán cá nhân s đ c n i m ng v i nhau, và ch t l ng hình nh c aẽ ượ ố ạ ớ ấ ượ ả ủ
phim chi u trên các h th ng cũ không t t l m. Tuy nhiên, các hế ệ ố ố ắ ệ
th ng đó s có kh năng t o ra nhi u ng d ng khác nh trò ch iố ẽ ả ạ ề ứ ụ ư ơ
đi n t , th đi n t , hay kh năng ng i nhà thanh toán v i ngânệ ử ư ệ ử ả ồ ớ
hàng.Khi hình nh video có ch t l ng cao đ c truy n đi thì các lo iả ấ ượ ượ ề ạ
đ u máy video trung gian nh hi n nayầ ư ệ không còn n a; b n ch vi cữ ạ ỉ ệ
ch n t trong m t danh m c dài các lo i ch ng trình b n thích. Hi nọ ừ ộ ụ ạ ươ ạ ệ
nay, h th ng chi u phim video theo yêu c u đã đ c n p t i m tệ ố ế ầ ượ ắ ạ ộ
khách s n lo i sang, thay th ho c b sung cho các ch ng trìnhạ ạ ế ặ ổ ươ
chi u phim trên truy n hình. Hi n nay các khách s n, sân bay, th mế ề ệ ạ ậ
chí trên các chuy n bay s là n i đ ng i ta thí đi m các lo i d ch vế ẽ ơ ể ườ ể ạ ị ụ
m i c a xa l thông tin đ sau này s đi vào t n t ng gia đình.ớ ủ ộ ể ẽ ậ ừ
Các ch ng trình gi i trí trên truy n hình s đ c ti p t c phát sóngươ ả ề ẽ ượ ế ụ
theo ch ng trình đ ng b nh hi n nay. Còn các ch ng trình xemươ ồ ộ ư ệ ươ
theo yêu c u, cũng nh hàng ngàn các ch ng trình phim khác,s s nầ ư ươ ẽ ẵ
sàng trên xa l đ b n có th xem vào lúc nào tuỳ thích. B n có thộ ể ạ ể ạ ể
xem m t ch ng trình b n yêu thích vào b t c lúc nào và vào b t kỳộ ươ ạ ấ ứ ấ
ngày nào thu n ti n cho b n. Yêu c u c a b n v m t ch ng trìnhậ ệ ạ ầ ủ ạ ề ộ ươ
c th nào đó s đ c ghi nh n và các bit, thông qua m ng l i, sụ ể ẽ ượ ậ ạ ướ ẽ
chuy n ch ng trình t i b n. Xa l thông tin s t o cho b n có c mể ươ ớ ạ ộ ẽ ạ ạ ả
giác r ng t t c các thi t b trung gian gi a b n và ch ng trình b nằ ấ ả ế ị ữ ạ ươ ạ
yêu thích không còn n a. B n ch c n nêu ra nh ng gì b n mu n, vàữ ạ ỉ ầ ữ ạ ố
l p t c b n đ c ph c vậ ứ ạ ượ ụ ụ
ngay.
Các ch ng trình chi u phim, ch ng trình truy n hình và m i lo iươ ế ươ ề ọ ạ
thông tin d ng s s đ c l u tr l i trên server "máy ph c v ", t cạ ố ẽ ượ ư ữ ạ ụ ụ ứ
m t d ng máy đi n toán v i các đĩa v i dung l ng b nh l n. Cácộ ạ ệ ớ ớ ượ ộ ớ ớ
máy ph c v này s cung c p thông tin cho b t c lúc nào trên m ngụ ụ ẽ ấ ấ ứ ạ
l i. N u b n mu n xem m t phim đ c bi t nào đó, mu n ki m traướ ế ạ ố ộ ặ ệ ố ể
v n đ gì, mu n tìm l i các th đi n t b n đã g i đi, yêu c u c aấ ề ố ạ ư ệ ử ạ ử ầ ủ
b n s đ c chuy n sang máy ph c v l u tr thông tin đó.ạ ẽ ượ ể ụ ụ ư ữ
Các d li u d ng s theo yêu c u đó s đ c l y ra t m t máyữ ệ ạ ố ầ ẽ ượ ấ ừ ộ
ph c v và chuy n t i máy thu hình, máy đi n toán cá nhân, ho cụ ụ ể ớ ệ ặ
đi n tho i c a b n, t c nh ng công c thông tin c a b n. Nh ng thi tệ ạ ủ ạ ứ ữ ụ ủ ạ ữ ế
b d ng s này cũng s hoàn thành nhi m v c a chúng nh các thi tị ạ ố ẽ ệ ụ ủ ư ế
b d ng t ng t đã làm tr c đây. Không gi ng các thi t b s lý tị ạ ươ ự ướ ố ế ị ử ừ
chuyên dùng đã đ a b vi s lý đ u tiên vào các văn phòng làm vi c,ư ộ ử ầ ệ
các thi t b thông tin này s là nh ng thi t b đa d ng, là nh ng máyế ị ẽ ữ ế ị ụ ữ
đi n toán có th l p trình và đ c n i v i xa l thông tin.ệ ể ậ ượ ố ớ ộ
Th m chí đ i v i m t ch ng trình truy n hình tr c ti p, b n cũngậ ố ớ ộ ươ ề ự ế ạ
có th dùng b đi u khi n t xa b ng h ng ngo i đ kh i đ ng,ể ộ ề ể ừ ằ ồ ạ ể ở ộ
ng ng,ho c quay tr l i b t c ph n tr c nào c a ch ng trình vàoừ ặ ở ạ ấ ứ ầ ướ ủ ươ
b t c lúc nào b n mu n. Tr ng h p b n đang xem ch ng trình nàyấ ứ ạ ố ườ ợ ạ ươ
nh ng có ai gõ c a,b n cũng có th cho ch ng trình ng ng l i trongư ử ạ ể ươ ư ạ
bao lâu tuỳ thích. Tóm l i, có th đi u khi n đ c ch ng trình. T tạ ể ề ể ượ ươ ấ
nhiên, tr tr ng h p ngo i l là b n không th cho quay nhanh đừ ườ ợ ạ ệ ạ ể ể
xem nh ng ph n s p t i c a ch ng trình truy n hình tr c ti p vì nóữ ầ ắ ớ ủ ươ ề ự ế
đang di n ra.ễ
Vi c phân phát các ch ng trình truy n hình và phim, v ph ngệ ươ ề ề ươ
ti n k thu t là vi c khá đ n gi n.H u h t ng i xem đã bi t v kệ ỹ ậ ệ ơ ả ầ ế ườ ế ề ỹ
thu t xem phim theo yêu c u và h n s hoan nghênh tính ch t t do nóậ ầ ẳ ẽ ấ ự
mang l i. Nó có kh năng ti m tàng mà trong thu t ng đi n toán g iạ ả ề ậ ữ ệ ọ
là " ng d ng ph " c a xa l . ng d ng ph có nghĩa là vi c ngứ ụ ụ ủ ộ Ư ụ ụ ệ ứ
d ng m t k thu t sao cho h p d n khách hàng t i m c nó khíchụ ộ ỹ ậ ấ ẫ ớ ứ
đ ng ti m l c th tr ng sôi đ ng lên và khuy n khích vi c phát minhộ ề ự ị ườ ộ ế ệ
sáng t o tr thành y u t không th thi u đ c, th m chí đi u đóạ ở ế ố ể ế ượ ậ ề
ch a h đ c nhà phát minh nghĩ t i. Skin-So-Soft là m t lo i n cư ọ ượ ớ ộ ạ ướ
hoa đang bán bình th ng trên thi tr ng, b ng có ai đó phát hi n raườ ườ ỗ ệ
r ng n c hoa đó còn có đ c tính là tr đ c côn trùng. Hi n nay,ằ ướ ặ ừ ượ ệ
lo i n c hoa này v n còn đ c bán theo ch c năng ban đ u c a nó làạ ướ ẫ ượ ứ ầ ủ
làm m m da, nh ng doanh s c a nó tăng cao h n nhi u l i nh ề ư ố ủ ơ ề ạ ờ ở
ng d ng phứ ụ ụ
Cái tên thì m i nh ý nghĩ v nó thì không m i. Thomas Edison là m tớ ư ề ớ ộ
th ng gia vĩ đ i đ ng th i ông cũng là m t nhà sáng t o l ng d ánươ ạ ồ ờ ộ ạ ừ ự
ngân hàng. Khi ông thành l p công ty Edison General Elictric vào nămậ
1878,ông hi u r ng mu n bán đ c đi n ông ph i ch ng minh choể ằ ố ượ ệ ả ứ
ng i mua hi u v giá tr c a nó-t c bán cái ý nghĩ đã nghĩ ra r ng chườ ể ề ị ủ ứ ằ ỉ
b ng m t đ ng tác b t công-t c, ánh sáng s tràn kh p ngôi nhà dù làằ ộ ộ ậ ắ ẽ ắ
gi a ban ngày hay ban đêm. Edison đã khêu g i ý t ng t ng c aữ ợ ưở ượ ủ
công chúng v i l i h a r ng giá c a đèn đi n r i s r t i m c ch cóớ ờ ứ ằ ủ ệ ồ ẽ ẻ ớ ứ ỉ
nh ng nhà giàu m i có th mua đèn c y. Ông đã tiên đoán m t cáchữ ớ ể ầ ộ
h t s c đúng là nhân dân s vui lòng tr ti n đ đ a đi n vào gia đìnhế ứ ẽ ả ề ể ư ệ
đ h có th t n h ng ng d ng vĩ đ i c a k thu t đi n.ể ọ ể ậ ưở ứ ụ ạ ủ ỹ ậ ệ
Đi n đã có ch đ ng trong h u h t các gia đình nh là ngu n cungệ ỗ ứ ầ ế ư ồ
c p ánh sáng, nh ng ngoài ra còn có m t s các ng d ng khác đ cấ ư ộ ố ứ ụ ượ
b sung m t cách vô cùng nhanh chóng. Công ty Hoover đã phát minhổ ộ
ra máy hút b i. R i n i c m đi n tr lên ph bi n, và theo sau nó là lòụ ồ ồ ơ ệ ở ổ ế
s i b ng đi n, lò n ng bánh mì,t l nh,máy gi t,bàn i,máy s yửơ ằ ệ ướ ủ ạ ặ ủ ấ
tóc, và vô s các ng d ng thay th s c ng i khác, và đi n đã trố ứ ụ ế ứ ườ ệ ở
thành nhu c u thi t y u. Các ng d ng ph giúp đ a các ti n b kầ ế ế ứ ụ ụ ư ế ộ ỹ
thu t t ch tò mò tìm hi u thành ra nh ng th c b n đ làm ra ti n.ậ ừ ỗ ể ữ ứ ơ ả ể ề
Trong ch ng ba, tôi đã đ c p t i vi c b x lý t (văn b n) đã đ aươ ề ậ ớ ệ ộ ử ừ ả ư
b vi x lý đi vào kh p các văn phòng làm vi c trong th p niên 70.ộ ử ắ ệ ậ
Đ u tiên, nó do các máy chuyên dùng cung c p, ch ng h n nh máyầ ấ ẳ ạ ư
c a Wang ch chuyên s d ng đ x lý văn b n. Thi tr ng c a bủ ỉ ử ụ ể ử ả ườ ủ ộ
x lý văn b n phát tri n h t s c nhanh chóng cho đ n khi có t t cử ả ể ế ứ ế ấ ả
kho ng 50 nhà s n xu t, v i t ng doanh s bán ra kho ng 1 t Mả ả ấ ớ ổ ố ả ỷ ỹ
kim m i năm.ỗ
Ch trong vòng vài năm, máy đi n toán cá nhân xu t hi n, kh năngỉ ệ ấ ệ ả
ch y đ c nhi u ng d ng khác nhau là m t đi u m i. Ng i sạ ượ ề ứ ụ ộ ề ớ ườ ử
d ng máy đi n toán có th thoát WordStar (m t trong nh ng ng d ngụ ệ ể ộ ữ ứ ụ
x lý văn b n ph bi n trong nh ng năm đó) đ kh i đ ng m t ngử ả ổ ế ữ ể ở ộ ộ ứ
d ng khác, ch ng h n nh ch ng trình b ng bi u VisiCalc, ho cụ ẳ ạ ư ươ ả ể ặ
dBASE đ qu n lý c s d li u. Nói chung, WordStar,VisiCalc vàể ả ơ ở ữ ệ
dBASE khá h p d n và đã khi n ng i ta mua nhi u máy đi n toán cáấ ẫ ế ườ ề ệ
nhân h n. Đó chính là nh ng ng d ng ph .ơ ữ ứ ụ ụ
ng d ng ph đ u tiên c a chi c máy IBM PC đ u tiên là Lotus1-2-3,Ứ ụ ụ ầ ủ ế ầ
m t lo i ch ng trình chuyên tính b ng bi u phù h p v i s c m nhộ ạ ươ ả ể ợ ớ ứ ạ
c a máy đó. ng d ng ph c a máy Apple Macintosh là Aldusủ Ư ụ ụ ủ