Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
Dàn ý phân tích hình tượng nắm lá ngón
Dàn ý số 1
I. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm, chi tiết "lá ngón".
II. Thân bài:
* Ý nghĩa:
● Là một vị thuốc cực độc, một loài cây dân gian đặc trưng cho vùng miền núi
phía Bắc.
● Là hình tượng đặc biệt giúp bộc lộ những bước ngoặt cuộc đời của nhân vật
chính.
* Hình ảnh lá ngón xuất hiện lần thứ nhất:
● Khi Mị bị ép trở thành con dâu gán nợ, để trả mối nợ truyền kiếp của cha mẹ,
Mị muốn tự giải thoát khỏi những bi kịch mà bản thân đang phải gánh chịu. =>
Tự hái cho mình một nắm lá ngón, dự định quay về gặp cha mẹ lần cuối rồi
quyên sinh.
● Chi tiết này cho thấy sự phản kháng mạnh mẽ trong tâm hồn Mị:
● Bản thân Mị tìm đến lá ngón ở đây lại là một biểu hiện rất rõ ràng và mạnh mẽ
của lòng khao khát tự do, khao khát hạnh phúc và cuộc sống tươi đẹp.
● Sau cùng Mị vẫn từ bỏ việc tự giải thoát "Mị ném nắm lá ngón xuống đất" và
quay trở lại nhà thống lý Pá Tra, đó lại là một bản lĩnh của Mị, vì lòng hiếu
thảo, thương cha già, Mị lại không đành lòng chết.
● Mị chọn một cách "chết" khác, ấy là sống âm thầm lặng lẽ chịu đựng tất cả
những đắng cay tủi nhục.
* Lần thứ hai hình ảnh lá ngón xuất hiện:
● "ở lâu trong cái khổ, Mị cũng quen khổ rồi. Bây giờ Mỵ tưởng mình cũng là
con trâu, mình cũng là con ngựa. Con ngựa chỉ biết ăn cỏ, biết đi làm mà thôi",
bản thân cô cũng không còn tưởng đến việc ăn lá ngón để chết đi cho đỡ khổ
nữa.
● Mị đã quen với cái khổ, Mị không còn muốn phản kháng, hay có sức lực để
phản kháng.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
● Hình ảnh nắm lá ngón dường như đã phai mờ trong tâm trí Mị, bởi lẽ cô cũng
chẳng còn tha thiết gì nữa, đồng nghĩa với việc niềm khao khát tự do, khao khát
niềm vui sống đã dần tàn lạnh trong tâm hồn Mị, như một nắm tro lạnh lẽo.
* Lần thứ ba:
● Trong đêm tình mùa xuân ấy, tiếng sáo gọi bạn tha thiết, đã khơi dậy trong
lòng cô biết bao nhiêu những kỷ niệm tươi đẹp.
● Một nỗi đau khác trong lòng Mị bị cạy mở ra, cũng là nỗi đớn đau nhất cuộc
đời mà Mị phải gánh chịu, Mị bị ép gả cho A Sử hai người sống với nhau mà
không hề có một chút tình yêu. Ý định quyên sinh đã chết từ lâu nay lại bùng
lên trong lòng Mị .
● Tâm hồn ham sống, ham hạnh phúc của Mị đã dần thức tỉnh, Mị đã lại cảm
thấy đớn đau, lại muốn tự giải thoát cuộc đời mình bằng một cách nào đó.
→ Mị đã nghĩ đến lá ngón bằng một sự phẫn nộ, uất ức đến tận cùng, là sự phản
kháng mạnh mẽ, hòng tự cứu bản thân khỏi cái bể khổ mà mình đã phải gánh chịu biết
bao nhiêu lâu nay.
=> Đánh dấu sự sống lại của một tâm hồn vốn đã nguội lạnh, không quan tâm chuyện
sống chết, từ đó mở ra cho tác phẩm cũng như nhân vật những hướng đi mới, những
lối thoát và bước ngoặt mới mang tính quyết định.
III. Kết bài:
- Cảm nghĩ chung
Dàn ý số 2
- Hình ảnh “lá ngón” xuất hiện ba lần trong tác phẩm và chỉ gắn liền với nhân vật Mị -
người con gái miền cao xinh đẹp, tài hoa, hiếu thuận nhưng cuộc đời nhiều bất hạnh.
- “Lá ngón” xuất hiện lần đầu tiên như một lối thoát đen. Đây là lối thoát ngắn và hữu
hiệu nhất để thoát khỏi cuộc sống nô lệ trong nhà thống lí Pá Tra. Tiếc rằng đây là lối
thoát để chấm dứt hiện tại nghiệt ngã chứ không phải lối thoát để bước sang trang mới
của cuộc đời Mị. Bởi vậy, chi tiết “lá ngón” gián tiếp cho thấy sự độc ác của giai cấp
thống trị cũng như nỗi thống khổ của người dân lao động miền núi.
Quỳ lạy cha xong, nghe cha nói, Mị “bưng mặt khóc… ném nắm lá ngón xuống đất,
nắm lá ngón Mị đã tìm hái trong rừng”. Tự tìm đến lá ngón – độc dược của rừng xanh
– đã là sự can đảm của Mị. Nhưng ném đi độc dược để tiếp tục sống khổ lại càng can
đảm hơn. Đối với Mị, thà chết đi hơn sống nhục, nhưng rồi lại thà sống nhục còn hơn
bất hiếu. Chính chữ hiếu là bản lĩnh cao đẹp nơi người con gái trẻ.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
- Lá ngón xuất hiện lần 2 khi tác giả nhận xét về cuộc sống của Mị trong nhà thống lí
Pá Tra sau khi cô cam chịu làm con dâu gạt nợ nhà giàu:
“Lần lần mấy năm qua, mấy năm sau, bố Mị chết. Nhưng Mị cũng không còn tưởng
đến Mị có thể ăn lá ngón tự tử nữa. Ở lâu trong cái khổ Mị quen khổ rồi”
Lá ngón – cái chết giờ đây đã phai mờ trong tâm hồn Mị. Nếu như trước kia Mị tìm
đến lá ngón để phản kháng lại thực tại sống thì nay Mị buông xuôi, cam chịu, không
còn ý thức đấu tranh. Đây là điều đáng lo ngại cho đời sống tinh thần của Mị cũng
chính là tội ác của giai cấp thống trị. Chúng dùng cường quyền, thần quyền cột chặt
người lao động vào kiếp đời nô lệ, áp chế họ về tinh thần.
- Lần thứ 3: lá ngón xuất hiện trong ý thức của Mị vào đêm tình mùa xuân
Những đêm tình mùa xuân đã đến. Thiên nhiên rạo rực, tiếng sáo “thiết tha bổi hổi”
cộng thêm những bát rượu ấm, cay, nồng giúp Mị từ cõi quên trở về cõi nhớ, từ vô
thức dần lấy lại ý thức. Mị nhớ về quá khứ ngọt ngào, tự do, hạnh phúc “Mị uốn chiếc
lá trên môi thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm thổi
sáo đi theo Mị”. Mị đau đớn nhận ra thực tại: hôn nhân không có tình yêu “Chẳng
năm nào A Sử cho Mị đi chơi tết… A Sử với Mị không có lòng với nhau mà vẫn phải
ở với nhau” . Sự đối lập nghiệt ngã giữa quá khứ và hiện tại, giữa cuộc sống tự do và
nô lệ thôi thúc Mị hướng đến sự giải thoát. Làm thế nào để giải thoát?... Và lá ngón
xuất hiện một lần nữa.
“Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ
lại nữa. Nhớ lại chỉ thấy ứa nước mắt ra”.
Như vậy, lá ngón lần này xuất hiện với ý nghĩa về sự tự ý thức của Mị. Vượt qua tình
trạng sống phi thời gian trước đó, Mị đã ý thức được thời gian – không gian sống, nỗi
đau của kiếp đời nô lệ cả về thể xác và tâm hồn.
Dàn ý số 3
1. Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và chi tiết “nắm lá ngón”
● Tô Hoài là một trong những nhà văn ưu tú của văn đàn Việt Nam
● Tác phẩm của ông thường là truyện ngắn và bút kí viết về thiên nhiên và đời
sống thôn quê.
● Năm 1952, trong chuyến đi dài tám tháng lên Tây Bắc, Tô Hoài đã cho ra tập
truyện “Tây Bắc”, đặc sắc với tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” để rồi từ đó,
● Chi tiết “lá ngón”trở thành một trong những chi tiết nghệ thuật đặc trưng, mang
nhiều tầng ý nghĩa và để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm tưởng độc giả Việt
Nam.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
2. Thân bài
a) Khẳng định vai trò của chi tiết trong tác phẩm văn xuôi & khái quát nội dung chính
tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”
● Cũng như nhãn tự trong một bài thơ, chi tiết nghệ thuật có vị trí vô cùng quan
trọng đối với tác phẩm văn xuôi, nó có thể thâu tóm linh hồn của tác phẩm. Và
dù thời gian trôi qua, tác giả không còn nữa thì khi nhắc đến chi tiết nghệ thuật
liền nhớ lại nội dung tác phẩm. Điều đó kể như không bỏ công người nằm
xuống.
● Truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” được sáng tác khi Tô Hoài tham gia kháng
chiến, căn cứ hoạt động ở miền cao Tây Bắc. Câu chuyện là cuộc đời tủi nhục
của Mị và A Phủ – hai mảnh đời có số phận bất hạnh gần như nhau, đại diện
cho những kiếp đời lầm than dưới ách thống trị tàn ác của bọn thực dân phong
kiến. Họ gặp nhau, tự giải thoát và tìm đến Cách mạng như một lẽ hiển nhiên,
biểu trưng cho con đường tìm đến Cách mạng, tìm đến giải phóng và tự do của
đồng bào miền cao Tây Bắc.
b) Chi tiết “lá ngón” xuất hiện ba lần trong tác phẩm và chỉ gắn liền với nhân vật Mị
* Lần 1: “Mị ném nắm lá ngón xuống đất, nắm lá ngón Mị đã tìm hái trong rừng, Mị
vẫn giấu trong áo”- định ăn lá ngón để tự tử -> ý thức về cuộc sống tủi nhục của mình
-> không chấp nhận kiếp sống “người-vật”.
- Ý nghĩa:
● “Lá ngón” xuất hiện lần đầu tiên như một lối thoát. Đây là lối thoát ngắn và
hữu hiệu nhất, sự phản kháng quyết liệt nhưng vô vọng – một hình thức phản
kháng bị động.
● Sự xuất hiện của “lá ngón” lúc này mang tầm ý nghĩa tố cáo xã hội ép buộc con
người lương thiện đi tìm cái chết.
● Lá ngón cũng là hiện thân cho nỗi thống khổ của nhân dân, cho những tích tụ
đắng cay, đầy đau đớn và uất hận.
● Tự mình tìm đến lá ngón – độc dược của rừng xanh là sự can đảm của người
con gái. Nhưng ném đi độc dược để tiếp tục sống khổ lại càng can đảm hơn.
Đối với Mị, thà chết đi hơn sống nhục, nhưng rồi lại thà sống nhục còn hơn bất
hiếu. Chính chữ hiếu là bản lĩnh cao đẹp nơi người con gái trẻ.
● “Lá ngón” như vậy, đã mang một tầng ý nghĩa nhân sinh tuy bản thân tượng
trưng cho cái chết. Tìm đến cái chết như một phương tiện giải thoát chính là
hành động để khẳng định lòng ham sống, khát vọng tự do. Điều đó cho thấy,
phải tha thiết sống lắm thì khi mất nó người ta mới muốn chết ngay đi. Còn khi
niềm khao khát sống, khao khát hạnh phúc đã băng giá lại thì cũng chẳng còn
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
gì thúc đẩy người ta nghĩ về cái chết. Đó là lí do cắt nghĩa vì sao khi người cha
đã mất rồi mà ý nghĩ về nắm lá ngón không trở lại với Mị, chừng nào cô còn là
một cái bóng vật vờ trôi theo guồng công việc và không còn nhớ đến cả sự xót
thương mình.
*Lần 2 : “Lần lần, mấy năm sau, bố Mị chết. Nhưng Mị cũng không còn tưởng đến Mị
có thể ăn lá ngón tự tử nữa. Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi”
Người thân duy nhất qua đời nhưng cái thôi thúc giải thoát trong Mị nay đã tắt. Mị
không còn nghĩ đến đấu tranh bởi lẽ sống hay chết đối với cô lúc này không quan
trọng nữa và đương nhiên “lá ngón” cũng chẳng còn trong tâm trí đã ngủ quên. Đó
chính là sự xuất hiện lần thứ hai của “lá ngón” vì ở lần này, “lá ngón” xuất hiện bằng
cách ra đi. Lá ngón phai mờ tượng trưng cho sự ham sống đã nguội lạnh.
*Lần 3 : Trong đêm tình xuân: “Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho
chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa”.
● Tiếng sáo gọi bạn làm Mỵ nhớ lại những tháng ngày tươi đẹp trong quá khứ
● Mị lấy rượu ra uống “ực từng bát”- Mị đang uống khát khao, mơ ước, căm hận
vào lòng, nhưng càng uống càng tỉnh, nhớ lại mình ngày xưa, so với mình hiện
tại, giật mình cho những gì bấy lâu phải chịu đựng, ý thức cá nhân dâng lên
mạnh mẽ, không thể chấp nhận nhục nhã đớn đau trong cái cảnh “sống không
ra người”, không thể tự do thể xác, lá ngón một lần nữa xuất hiện. Khi muốn
giải thoát, Mị tìm tới lá ngón; khi Mị muốn chết, lá ngón lại hiện về “Nếu có
nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại
nữa”. Lá ngón lại lần nữa xuất hiện với tầng ý nghĩa giải thoát, nhưng được lên
một nấc của “sự tự ý thức”, đánh dấu sự trở lại của ý thức sống, đánh dấu sự
thức tỉnh của một tâm hồn tưởng chừng như đã “chết đi trong cõi sống”.
● Lần xuất hiện này của lá ngón là quan trọng nhất, mạnh mẽ nhất. Mị nghĩ đến
lá ngón với sự cương quyết tột cùng, trạng thái phẫn nộ và ý thức rõ nhất vì giờ
đây, cô không còn gì để hối tiếc. Tuổi xuân đầu đời – thời gian đẹp nhất – nay
đã hết, cha già – nguồn yêu thương vô tận cũng không còn. Lòng Mị nay là cõi
chết. Lá ngón đối với nàng không là liều thuốc độc, mà trở thành thứ phương
tiện, hình thức, con đường để đi đến một bến bờ khác không còn đớn đau, Mị
tìm đến lá ngón là tìm đến cái chết như một sự tự cứu và phản kháng.
*Tiểu kết: Mị là hình ảnh của đồng bào miền cao Tây Bắc sống kiếp nô cầm trong xã
hội của bọn thực dân phong kiến, cũng như đồng bào miền xuôi hay khắp mọi miền
đất nước khi ánh sáng cách mạng chưa kịp soi sáng. Mị cũng có sự tự tôn của mình,
nhưng để bảo vệ sự tự tôn ấy, cô đã chọn lá ngón. Và có lẽ, đó là lẽ đương nhiên đối
với một cô gái đơn độc có tâm hồn quá sáng trong nhưng vị thế lại quá nhỏ nhoi, nhất
là khi ánh sáng cách mạng chưa thể rọi đến Hồng Ngài xa xăm. Xuất sắc chấm màu