Về một cuốn giáo trình Lí luận văn học của Trung Quốc thời kì đổi mới

Chia sẻ: Thiên Lăng Sở | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuốn sách Lí luận văn học do Lưu An Hải và Tôn Văn Hiền làm chủ biên thể hiện sâu sắc việc họ đã cố gắng đổi mới nội dung và phương pháp dạy học văn trong thời kỳ đổi mới ở Trung Quốc. Ưu điểm của sách giáo khoa là trình bày logic, rõ ràng, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành; hệ thống kiến thức toàn diện, tiếp cận những thành tựu của khuynh hướng nghiên cứu văn học hiện đại của thế giới. Có thể coi tác phẩm là tài liệu tham khảo của các tác giả chịu trách nhiệm biên soạn sách giáo khoa và chuyên ngành văn học của học sinh ở nước ta. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Về một cuốn giáo trình Lí luận văn học của Trung Quốc thời kì đổi mới

V MËT CUÈN GIO TRNH L LUN VN HÅC CÕA TRUNG QUÈC THÍI K ÊI MÎI é V«n Hiºu Tr÷íng ¤i håc S÷ ph¤m H Nëi 1 Mð ¦u V§n · êi mîi ph÷ìng ph¡p gi£ng d¤y v êi mîi t i li»u håc tªp hi»n nay ÷ñc °t ra kh¡ bùc thi¸t. Trong xu h÷îng â, gi¡o tr¼nh V«n håc nâi chung v gi¡o tr¼nh L½ luªn v«n håc nâi ri¶ng công ÷ñc chó trång êi mîi. Trung Quèc b÷îc v o thíi k¼ êi mîi sîm hìn Vi»t Nam v ¢ thu ÷ñc nhúng th nh qu£ ¡ng ghi nhªn, ¡ng håc tªp. Tø nhúng th nh tüu â, chóng tæi muèn giîi thi»u cuèn gi¡o tr¼nh L½ luªn v«n håc do L÷u An H£i v Tæn V«n Hi¸n chõ bi¶n, Nxb ¤i håc S÷ ph¤m Hoa Trung §n h nh v o n«m 2002 t¤i Vô H¡n. ¥y l mët trong nhúng cuèn gi¡o tr¼nh n¬m trong k¸ ho¤ch c£i c¡ch håc tªp h÷îng tîi th¸ k¿ XXI cõa Trung Quèc. Cæng cuëc êi mîi nëi dung, ph÷ìng ph¡p gi£ng d¤y v h» thèng gi¡o tr¼nh ¢ ÷ñc khoa V«n tr÷íng ¤i håc S÷ ph¤m Hoa Trung khði x÷îng tø nhúng n«m 80, ki¶n tr¼ thüc hi»n v ¸n n«m 1993 ¢ ¤t gi£i nh§t c§p quèc gia d nh cho t i li»u håc tªp. Tø â ¸n nay, h» thèng gi¡o tr¼nh v¨n li¶n töc ÷ñc êi mîi v o s¥u th¶m, trð th nh t i li»u tèt cho sinh vi¶n c¡c tr÷íng ¤i håc v Cao ¯ng trong to n quèc. 2 Nëi dung Cæng tr¼nh L½ luªn v«n håc n y thº hi»n quan ni»m bi¶n so¤n gi¡o tr¼nh óng n, khoa håc, thº hi»n nhúng tri thùc mîi m´ v· v«n håc. 2.1 ×u iºm trong c¡ch thùc bi¶n so¤n gi¡o tr¼nh Nh¼n mët c¡ch têng thº, câ thº th§y cuèn gi¡o tr¼nh n y ¢ · cªp ¸n nhúng v§n · cèt lãi, cì b£n v kh¡ to n di»n v· v«n håc. Gi¡o tr¼nh câ dung l÷ñng 359 trang (ti¸ng Trung Quèc), tr¼nh b y 8 v§n · lîn: V«n håc l ngh» thuªt ngæn tø; H¼nh t÷ñng v«n håc; V«n b£n v«n håc; Lo¤i h¼nh v«n håc v thº t i; S¡ng t¡c v«n håc; Tr o l÷u, tr÷íng ph¡i v lo¤i h¼nh v«n håc; Ti¸p nhªn v«n håc; V«n håc l mët ho¤t ëng x¢ hëi. Nhúng ch÷ìng n y cho th§y t÷ t÷ðng ch¿ ¤o bi¶n so¤n gi¡o tr¼nh. Gi¡o tr¼nh kh¡c r§t nhi·u so vîi chuy¶n luªn håc thuªt. Gi¡ trà chõ y¸u nh§t cõa chuy¶n luªn l t½nh ëc ¡o cõa quan ni»m, ch¿ tr¼nh b y mët sè v§n ·, trong khi â, gi¡ trà chõ y¸u cõa gi¡o tr¼nh ph£i l t½nh bao qu¡t, chu©n x¡c, ph£n ¡nh ÷ñc th nh qu£ cõa nh¥n lo¤i tø cê ch½ kim trong l¾nh vüc khoa håc n y, bao qu¡t nhi·u v§n ·. Gi¡o tr¼nh ¤i håc khæng ch¿ l ph¡t ngæn cõa mët håc gi£ m l sü têng hñp th nh qu£ nghi¶n cùu trong n÷îc v th¸ giîi. Vîi mët bë gi¡o tr¼nh, khæng ch¿ chó þ ¸n t½nh a d¤ng, phong phó cõa nëi dung m cán ph£i chó þ ¸n y¶u c¦u c§u tróc, gióp cho sinh vi¶n câ ÷ñc mët c¡i khung tri thùc chuy¶n mæn rã r ng, ch½nh x¡c. Cuèn gi¡o tr¼nh L½ luªn v«n håc n y ¢ chia c¡c 1
luªn iºm mët c¡ch rã r ng, d¹ theo dãi, d¹ nm bt. Sau khi gióp sinh vi¶n t¼m hiºu b£n ch§t, °c tr÷ng cõa v«n håc, cõa h¼nh t÷ñng v«n håc, t¡c gi£ ¢ tr¼nh b y v§n · V«n b£n v«n håc, ti¸p â tr¼nh b y v§n · Lo¤i h¼nh v«n håc v thº t i. Sau khi tr¼nh b y v«n håc d÷îi tr¤ng th¡i t¾nh (b£n ch§t, °c tr÷ng, h¼nh t÷ñng, v«n b£n, thº t i, s¡ng t¡c), ng÷íi vi¸t ¢ tr¼nh b y v«n håc ð tr¤ng th¡i ëng, ph¡t triºn trong c¡c thíi k¼ làch sû kh¡c nhau thæng qua nhi·u t÷ tr o, tr÷íng ph¡i, lo¤i h¼nh. . . Ð tøng ph¦n nhä, c¡c luªn iºm ÷ñc V«n håc l ngh» thuªt ngæn tø, ng÷íi vi¸t ¢ triºn khai vi¸t r§t khóc chi¸t. V½ dö: ph¦n 3 möc nhä: Quan h» v«n håc v cuëc sèng; T½nh h¼nh th¡i þ thùc th©m m¾ cõa v«n håc; Ngh» thuªt ngæn tø. Ch¿ c¦n nh¼n v o c¡c · möc, sinh vi¶n công câ thº h¼nh dung ÷ñc nhúng v§n · cì b£n. Gi¡o tr¼nh ¢ k¸t hñp t½nh khoa håc v t½nh câ thº ti¸p nhªn, chó trång nguy¶n tc truy·n thö ki¸n thùc, bçi d÷ïng n«ng lüc cho sinh vi¶n, håc sinh. T¡c gi£ gi¡o tr¼nh muèn c£i thi»n h¤n ch¸ cõa ph÷ìng ph¡p gi¡o döc cô, h÷îng tîi x¡c lªp cho sinh vi¶n mët quan ni»m óng n v· v«n håc v h¼nh th nh n«ng lüc tèt, · cao y¶u c¦u chõ ëng, bçi d÷ïng t÷ duy trøu t÷ñng, thâi quen v ph÷ìng ph¡p t÷ duy ch½nh x¡c. Cho n¶n, khi tr¼nh b y c¡c v§n · l½ thuy¸t, gi¡o tr¼nh luæn luæn x¡c lªp kh¡i ni»m t÷ìng èi rã r ng, cö thº, c¡c m»nh · l½ thuy¸t ÷ñc tr¼nh b y th nh c¡c · möc, thªm ch½ câ thº tâm gån l¤i trong mët c¥u, k¸t hñp vîi ph¥n t½ch v½ dö cö thº nh÷ l mët ành h÷îng vªn döng l½ thuy¸t. Khæng nhúng th¸, cuèi méi b i ·u câ c¥u häi æn tªp, b¼nh luªn, thüc h nh. Trong thíi ¤i mîi, câ nhi·u y¶u c¦u mîi, gi¡o tr¼nh ph£i l m th¸ n o º tªp d÷ñt t÷ duy cho sinh vi¶n, cê vô sinh vi¶n nh¼n th§y thüc t¸ mîi, tøng b÷îc l½ gi£i nhúng hi»n t÷ñng mîi, bçi d÷ïng kh£ n«ng l½ gi£i ëc lªp, câ tinh th¦n ph¶ ph¡n, câ c¡i nh¼n cði mð, câ kh£ n«ng tham dü v o vi»c ki¸n t¤o nhúng t÷ t÷ðng v«n ngh» mîi. H÷îng tîi i·u â, tr÷îc khi i ¸n nhúng óc k¸t l½ luªn t÷ìng èi r nh m¤ch, gi¡o tr¼nh luæn câ mët ph¦n tr¼nh b y làch sû kh¡i ni»m, giîi thi»u nhúng c¡ch nh¼n kh¡c nhau cõa c¡c tr o l÷u, tr÷íng ph¡i v· còng mët v§n ·. 2.2 ×u iºm v· nëi dung ki¸n thùc Gi¡o tr¼nh h÷îng tîi th¸ k¿ XXI ph£i câ t½nh mð, h§p thö th nh qu£ håc thuªt mîi nh§t d÷îi ¡nh s¡ng cõa chõ ngh¾a M¡c. i·u ¡ng chó þ nh§t trong gi¡o tr¼nh n y l nhúng êi mîi v· nëi dung ki¸n thùc. Trong v§n · Quan h» giúa v«n håc v cuëc sèng, t¡c gi£ ¢ câ nhúng ki¸n gi£i thó và v· t½nh ch¥n thüc cõa ngh» thuªt. Theo ng÷íi vi¸t gi¡o tr¼nh, t½nh ch¥n thüc cõa ngh» thuªt ph£i ÷ñc x²t tr¶n 3 c§p ë: c§p ë ph£n ¡nh, c§p ë t¥m l½ v c§p ë ti¸p nhªn: Ch¥n thüc ngh» thuªt thüc t¸ bao gçm ba c§p ë, çng thíi thäa m¢n ba y¶u c¦u kh¡c nhau: thæng qua c§p ë ph£n ¡nh m thäa m¢n y¶u c¦u l½ gi£i íi sèng, thæng qua c§p ë biºu hi»n m thäa m¢n nhu c¦u c£m nhªn c¡i ch¥n t¼nh, thæng qua c§p ë t¥m l½ º thäa m¢n y¶u c¦u ti¸p nhªn cõa ëc gi£ [1;29]. º câ t½nh ch¥n thüc, ngh» thuªt ph£i ph£n ¡nh ÷ñc quy luªt, b£n ch§t cõa hi»n thüc, ph£i thº hi»n ch¥n thüc c£m nhªn cõa nh v«n, phò hñp vîi t¥m l½, quan ni»m cõa thíi ¤i v giúa nh v«n, thº lo¤i v ng÷íi åc câ mët quy ÷îc nh§t ành v· mùc ë cõa sü h÷ c§u. Gi¡o tr¼nh ¢ ti¸p thu th nh qu£ nghi¶n cùu cõa c¡c tr÷íng ph¡i nghi¶n cùu hi»n ¤i tr¶n th¸ giîi, °c bi»t l th nh tüu cõa ngæn ngú håc, chõ ngh¾a c§u tróc, k½ hi»u håc,. . . tø â câ nhúng ki¸n gi£i s¥u sc v· v§n · Và tr½ cõa ngæn ngú trong ho¤t ëng v«n håc. T¡c gi£ cho r¬ng trong ho¤t ëng v«n håc, ngæn ngú th÷íng khæng thº n o chuyºn t£i h¸t ÷ñc þ ngh¾a, ngæn ngú l ph÷ìng ti»n, t¤o thuªn lñi º nh v«n câ thº chuyºn t£i t÷ t÷ðng, nh÷ng ch½nh ngæn ngú l¤i g¥y ra nhúng r o c£n nh§t ành. Gi¡o tr¼nh kh¯ng ành: Ngæn ngú khæng ph£i xu§t hi»n trong giai o¤n truy·n ¤t t÷ t÷ðng cõa con ng÷íi m 2
ngay tø ¦u ¢ chi phèi c¡ch c£m nhªn, l½ gi£i cõa nh v«n v· cuëc sèng, chi phèi vi»c nuæi d÷ïng, §p õ v s¡ng t¤o h¼nh t÷ñng ngh» thuªt cõa nh v«n. [1;47]. Ngæn ngú £nh h÷ðng s¥u sc ¸n ho¤t ëng v«n håc, v tø lªp luªn tr¶n cho th§y, ho¤t ëng v«n håc khæng thº khæng chàu sü ch¸ ành cõa truy·n thèng, d¥n tëc, thíi ¤i. Ho¤t ëng ngæn ngú v«n håc g°p r§t nhi·u khâ kh«n, trong â, chõ y¸u xu§t ph¡t tø hi»n t÷ñng m¥u thu¨n giúa þ v líi. Gi¡o tr¼nh ¢ h» thèng ÷ñc 3 h¼nh th¡i biºu hi»n m¥u thu¨n n y: nâ câ thº xu§t hi»n do sü phong phó cõa c£m nhªn v sü thi¸u thèn cõa ngæn tø, công câ thº xu§t hi»n do c£m thö th©m m¾ cõa nh v«n, v b£n th¥n nâ ¢ khâ di¹n ¤t th nh líi, ho°c do ngæn ngú câ tr÷îc sü tçn t¤i c¡ nh¥n, n¶n nâ công £nh h÷ðng ¸n t÷ duy v c£m gi¡c cõa con ng÷íi. Tr¶n cì sð °c iºm cõa ngæn ngú, t¡c gi£ ¢ ch¿ ra °c tr÷ng v nhúng kh£ n«ng cõa v«n håc trong vi»c ph£n ¡nh hi»n thüc, thº hi»n t÷ t÷ðng. Khi b n v· v§n · h¼nh t÷ñng v«n håc, t¡c gi£ ¢ ph¥n bi»t h¼nh t÷ñng v«n håc vîi h¼nh t÷ñng trong líi nâi h¬ng ng y, h¼nh t÷ñng trong c¡c lo¤i h¼nh ngh» thuªt kh¡c, ch¿ ra h¼nh t÷ñng v«n håc câ t½nh gi¡n ti¸p, t½nh t¥m t÷ñng v t½nh kh¡i qu¡t, v· b£n ch§t, nâ l mët lo¤i k½ hi»u th©m m¾ °c thò. T¡c gi£ ¢ ch¿ ra sü kh¡c bi»t giúa h¼nh t÷ñng v líi nâi ð ph÷ìng di»n truy·n ¤t thæng tin: H¼nh t÷ñng, thæng qua vi»c t¡c ëng l¶n t÷ t÷ðng t¼nh c£m con ng÷íi m truy·n ¤t thæng tin, nâ câ thº k½ch th½ch t¼nh c£m con ng÷íi, thªm ch½ câ thº khìi dªy ÷ñc c£ nhúng ph£n ùng væ thùc ð t¦ng s¥u, lay ëng t§t c£ nhúng kinh nghi»m trong li¶n t÷ðng, t÷ðng t÷ñng, t¼nh c£m, c£m gi¡c cõa con ng÷íi [1;65]. Giao l÷u vîi t¡c ph©m v«n håc, thüc ch§t l giao l÷u vîi h¼nh t÷ñng. H¼nh t÷ñng trong t¡c ph©m tü sü v h¼nh t÷ñng trong t¡c ph©m trú t¼nh công câ iºm kh¡c nhau: h¼nh t÷ñng tü sü nghi¶ng v· thüc t÷ñng, vªt t÷ñng (mæ phäng sü thüc, sü vªt), thuëc v· h¼nh t÷ñng v«n håc mang t½nh mi¶u t£, h¼nh t÷ñng cõa v«n håc trú t¼nh luæn l nhúng h¼nh t÷ñng so s¡nh, k½ th¡c câ °c iºm þ t÷ñng, t¥m t÷ñng, h÷ t÷ñng [1;79]. Ð ¥y, t¡c gi£ ¢ k¸ thøa th nh tüu l½ luªn truy·n thèng cõa Trung Quèc v ph÷ìng T¥y hi»n ¤i º b n v· v§n · V«n håc tü sü v iºn h¼nh [1;80], V«n håc trú t¼nh v þ t÷ñng, þ c£nh [1;87]. Khi b n v· t¡c ph©m v«n håc, gi¡o tr¼nh ¢ khæng døng l¤i ð quan ni»m khæ cùng v· t¡c ph©m v«n håc nh÷ tr÷îc ¥y, m ¢ chó þ ¸n t½nh qu¡ tr¼nh cõa nâ. T¡c ph©m v«n håc tr÷îc h¸t ÷ñc h¼nh th nh trong chõ quan cõa nh v«n, sau â, nh v«n hi»n thüc hâa þ t÷ðng â th nh v«n b£n ngæn tø, v«n b£n ngæn tø trð th nh mët h» thèng k½ hi»u th©m m¾, m¢ hâa nhúng þ t÷ðng â v trð th nh c§u tróc t¤o ngh¾a, th nh · ¡n ti¸p nhªn. V¼ th¸, gi¡o tr¼nh n y ¢ chó trång nghi¶n cùu v«n b£n v«n håc, ti¸p cªn xu th¸ nghi¶n cùu v«n håc tr¶n th¸ giîi: khi nghi¶n cùu t¡c ph©m v«n håc, ¢ chuyºn tø nghi¶n cùu c°p ph¤m trò h¼nh thùc nëi dung sang ph¤m trò v«n b£n - þ ngh¾a. Gi¡o tr¼nh vi¸t: L mët ch¿nh thº ngh» thuªt húu cì, k¸t c§u v«n b£n t÷ìng èi ên ành, c§u th nh th¸ giîi ngh» thuªt tü th¥n ho n ch¿nh; nh÷ng tø °c iºm h¼nh t÷ñng hâa vi»c truy·n ¤t thæng tin th©m m¾ cõa v«n håc m nâi, trong k¸t c§u v«n b£n l÷u giú kh¡ nhi·u khæng gian ngh» thuªt, trong cì ch¸ cõa nâ h m chùa r§t nhi·u kh£ n«ng l½ gi£i, gi£i th½ch, v¼ th¸ nâ khæng ph£i l thº kh²p k½n m l mët h» mð, mët k½ hi»u chí ñi sü bê sung, t¡i s¡ng t¤o cõa ëc gi£ [1;96,97]. Gi¡o tr¼nh ¢ bâc t¡ch c§u tróc cõa v«n b£n th nh 3 t¦ng: t¦ng ngæn ngú, t¦ng hi»n t÷ñng v t¦ng ©n þ. Chùc n«ng th©m m¾ cõa t¦ng ngæn ngú chõ y¸u l truy·n ¤t thæng tin th©m m¾, t¤o h¼nh v hiºn thà phong c¡ch ngæn ngú ri¶ng [1;108]. T¦ng hi»n t÷ñng ch½nh l nëi dung cõa v«n b£n v«n håc, â l h» thèng h¼nh t÷ñng cõa ch¿nh thº t¡c ph©m, do nh¥n vªt, sü ki»n, t¼nh ti¸t, ho n c£nh, c£nh vªt t¤o th nh [1;111]. T¦ng ©n þ r§t phong phó, câ thº câ ngh¾a ph£n phong (ngh¾a thüc t¸ v v ngh¾a m°t chú ng÷ñc nhau), ngh¾a ©n dö, ngh¾a t÷ñng tr÷ng, ngh¾a ngo i líi. Sü s£n sinh ra nhi·u lo¤i þ ngh¾a 3
t¦ng s¥u n y câ li¶n quan mªt thi¸t vîi ngú c£nh °c thò. T¦ng hi»n t÷ñng cõa v«n b£n mang t½nh tü sü v v«n b£n mang t½nh trú t¼nh công khæng gièng nhau: T¦ng hi»n t÷ñng cõa v«n b£n mang t½nh tü sü bao gçm cèt truy»n, t¼nh ti¸t, nh¥n vªt, ho n c£nh. [1;111]. T¦ng h¼nh t÷ñng cõa t¡c ph©m mang t½nh trú t¼nh l ng÷íi, sü vi»c, c£nh, vªt câ kh£ n«ng c£m nhªn cö thº. H¼nh tr¤ng biºu hi»n cõa t¦ng h¼nh t÷ñng th÷íng khæng bâ buëc trong mët h¼nh thùc n o, khæng c¦u to n [1;121]. Trong ph¦n Lo¤i h¼nh v«n håc v thº t i, b¶n c¤nh thì ca, tiºu thuy¸t, t£n v«n, kàch, gi¡o tr¼nh kh¯ng ành qui luªt vªn ëng ph¡t triºn cõa thº t i: b§t k¼ thº t i ho°c chõng lo¤i v«n håc cö thº n o công ·u câ thíi k¼ tü nâ manh nha, h¼nh th nh rçi d¦n d¦n ên ành [1;134], sau â chõ ëng dung n¤p mët sè °c iºm n o â, mët sè nh¥n tè n o â cõa thº t i ho°c chõng lo¤i v«n håc kh¡c, º bê sung v tü l m phong phó th¶m [1;135]; kh¯ng ành þ ngh¾a quan trång cõa vi»c nghi¶n cùu qui luªt, °c iºm cõa thº t i, chõng lo¤i èi vîi ti¸p nhªn, ph¶ b¼nh, s¡ng t¤o v«n håc. Khi ph¥n lo¤i thº t i v chõng lo¤i v«n håc, gi¡o tr¼nh ÷a ra kh¡i ni»m Thº t i v«n håc trung gian, l½ gi£i t¤i sao phâng sü, tiºu thuy¸t k½ thüc, t¤p v«n, tòy bót l¤i ÷ñc x¸p v o lo¤i v«n håc trung gian: Lo¤i thº t i v«n håc trung gian n y vøa câ nh¥n tè v«n håc, vøa câ nh¥n tè phi v«n håc. Ch¿ c¦n l§y nh¥n tè v«n håc m nâi, ¢ câ nh¥n tè cõa thº t i v«n håc n y, l¤i câ nh¥n tè cõa thº t i v«n håc kh¡c, khi¸n cho thº t i v«n håc trung gian th÷íng vøa câ thº x¸p v o lo¤i v«n håc n y, vøa câ thº x¸p v o lo¤i v«n håc kh¡c [1;172]. Gi¡o tr¼nh ¢ l½ gi£i h¸t sùc hñp l½ v· sü tçn t¤i t§t y¸u cõa thº t i n y. Theo gi¡o tr¼nh, mët thíi v«n håc tçn t¤i trong d¤ng nguy¶n hñp, b£n th¥n v«n håc công luæn chùa nhúng y¸u tè phi v«n håc, hìn núa, khi thº t i ¢ h¼nh th nh t÷ìng èi ên ành th¼ nâ công luæn luæn câ xu h÷îng dung n¤p °c iºm cõa c¡c thº t i kh¡c. Vîi kh¡i ni»m n y, gi¡o tr¼nh ¢ câ sü ph¥n chia lo¤i t¡c ph©m v«n håc mët c¡ch hñp l½, bao qu¡t, gi£i quy¸t ÷ñc h¤n ch¸ cõa nhúng c¡ch ph¥n chia tçn t¤i tr÷îc ¥y. R§t ¡ng chó þ l ph¦n vi¸t v· thº t i tiºu thuy¸t. Coi tiºu thuy¸t l thº t i ti¶u biºu nh§t cõa lo¤i t¡c ph©m tü sü, gi¡o tr¼nh ¢ t½ch hñp tr¼nh b y tri thùc v· tr¦n thuªt håc, mët xu h÷îng nghi¶n cùu t÷ìng èi mîi m´. Ng÷íi vi¸t ¢ tr¼nh b y °c iºm cõa tiºu thuy¸t; ch¿ ra xu h÷îng vªn ëng mí d¦n cõa ba nh¥n tè nh¥n vªt, t¼nh ti¸t, ho n c£nh; nghi¶ng sang thº hi»n th¸ giîi nëi t¥m nh¥n vªt; tr¼nh b y v§n · quan iºm tr¦n thuªt; h» thèng mët sè lo¤i h¼nh chõ y¸u cõa k¸t c§u tiºu thuy¸t: k¸t c§u sü ki»n; k¸t c§u t½nh c¡ch; k¸t c§u t¥m l½; k¸t c§u an xen; k¸t c§u d¤ng t£n v«n vîi ph÷ìng thùc tü thuªt ho°c gi£ng thuªt. ¥y l ph¦n kh¡ l½ thó, gióp cho sinh vi¶n câ mët c¡i nh¼n h» thèng v· mët thº t i phong phó, phùc t¤p, câ sü ph¡t triºn n«ng ëng trong làch sû Ð Vi»t Nam, t£n v«n xu§t hi»n kh¡ sîm, nh÷ng °c tr÷ng cõa nâ cán ch÷a ÷ñc h» thèng mët c¡ch rã r ng. V¼ th¸, ph¦n vi¸t v· t£n v«n cõa gi¡o tr¼nh công h¸t sùc ¡ng l÷u þ. Theo gi¡o tr¼nh, °c tr÷ng th©m m¾ nêi bªt nh§t cõa t£n v«n thº hi»n trong t½nh c£m ph¡t cõa nâ. T£n v«n ái häi ph£i câ c£m mîi câ ph¡t cho n¶n nâ t§t y¸u vi¸t v· nhúng g¼ tü m¼nh tr£i qua, tü m¼nh c£m th§y, vi¸t c¡i tü trong nëi t¥m m¼nh [1;156]; t£n v«n l thº t i tü do bªc nh§t, b§t luªn l chån · t i, lªp þ hay bè cöc k¸t c§u ho°c sû döng thõ ph¡p biºu hi»n, nâ ·u ½t câ t½nh qui ph¤m, c¡ch thùc v h¤n ch¸, t§t c£ ·u l§y c£m ph¡t cõa nh v«n l m trung t¥m [1;157]; t£n v«n câ t½nh a d¤ng v· d¤ng thùc v thº t i; k¸t c§u cõa t£n v«n r§t tü do, t£n v«n l hi»n t÷ñng b¶n ngo i, th¦n tö l b£n ch§t b¶n trong. â mîi l c«n b£n trong k¸t c§u tü do cõa t£n v«n [1;158]; ngæn ngú cõa t£n v«n sóc t½ch, t÷ìi mîi, tü nhi¶n. Mët thíi k¼ kh¡ d i, do £nh h÷ðng cõa gi¡o tr¼nh Xæ Vi¸t n¶n gi¡o tr¼nh L½ luªn v«n håc Vi»t Nam v Trung Quèc ½t chó trång ¸n Ti¸p nhªn v«n håc. H§p thu th nh tüu cõa M¾ håc ti¸p nhªn, c¡c t¡c gi£ gi¡o tr¼nh n y ¢ d nh h¯n mët ph¦n b n v· Ti¸p nhªn 4
v«n håc, kh¯ng ành mèi quan h» qua l¤i giúa ti¸p nhªn v s¡ng t¡c, xem x²t mèi quan h» giúa ti¸p nhªn v vai trá x¢ hëi cõa v«n håc. S£n ph©m lao ëng tinh th¦n cõa nh v«n ch¿ câ thº trð th nh t¡c ph©m v«n håc thüc thö khi n¬m trong sü ti¸p nhªn v«n håc [1;277], mët v«n b£n v«n håc khi ch÷a câ sü ti¸p nhªn cõa ng÷íi åc th¼ ch¿ l t¡c ph©m v«n håc trong kh£ n«ng m khæng ph£i l t¡c ph©m v«n håc trong hi»n thüc [1;278]. Gi¡o tr¼nh ¢ k¸t hñp v§n · ti¸p nhªn vîi v§n · chùc n«ng, tr¼nh b y th nh mët ph¦n vîi l½ do: T¡c ph©m v«n håc khæng thº tü m¼nh t¡c ëng ¸n íi sèng x¢ hëi, chùc n«ng x¢ hëi m nâ câ ch¿ l d¤ng ti·m n«ng. Ch¿ câ d÷îi sü tham dü t½ch cüc cõa ng÷íi åc, çng thíi thæng qua ng÷íi åc m £nh h÷ðng ¸n x¢ hëi, mîi câ thº coi l t¡c döng x¢ hëi ½ch thüc [1;280]. Trong khi b n v· chùc n«ng cõa v«n håc, gi¡o tr¼nh luæn luæn ch¿ ra sü kh¡c bi»t cõa nâ so vîi c¡c ho¤t ëng kh¡c, c¡c h¼nh th¡i þ thùc x¢ hëi kh¡c. Gi¡o tr¼nh công quan t¥m ¸n v§n · Th÷ðng thùc v«n håc, kh¡i qu¡t t½nh ch§t, ch¿ ra i·u ki»n công nh÷ qu¡ tr¼nh ho¤t ëng t¥m l½ cõa th÷ðng thùc v«n håc. Ph¥n bi»t sü kh¡c nhau giúa th÷ðng thùc v«n håc v ti¸p nhªn v«n håc, t¡c gi£ kh¯ng ành: th÷ðng thùc v«n håc thi¶n v· ch¿ sü nm bt th©m m¾ mang t½nh c¡ thº èi vîi mët t¡c ph©m v«n håc [1;286]; th÷ðng thùc v«n håc thüc ch§t l mët ho¤t ëng th©m m¾, l mët lo¤i hi»u ùng t¥m l½ têng hñp do nhi·u y¸u tè t¥m l½ còng t¡c ëng l¨n nhau t¤o ra, trong â, nh¥n tè n«ng ëng nh§t l t¼nh c£m; l sü t¡i s¡ng t¤o chõ ëng, t½ch cüc [1;287]. i·u ki»n th÷ðng thùc gçm: kh¡ch thº th÷ðng thùc, chõ thº th÷ðng thùc v quan h» giúa hai y¸u tè â. B§t cù ho¤t ëng th÷ðng thùc n o công ÷ñc triºn khai tr¶n cì sð t¦m ân ñi (sü am hiºu ngh» thuªt, kinh nghi»m íi sèng, cì sð v«n hâa, tr¼nh ë t÷ t÷ðng. . . ). Qu¡ tr¼nh ti¸p nhªn tr£i qua nhúng giai o¤n: c£m thö, t¡i hi»n; thº nghi»m çng c£m; l½ gi£i ngë nhªn; ph¡n o¡n, hçi và. Câ thº th§y, ph¦n ti¸p nhªn v th÷ðng thùc v«n håc ÷ñc vi¸t vîi nhúng ki¸n thùc h¸t sùc hi»n ¤i, cªp nhªt tr o l÷u nghi¶n cùu mîi tr¶n th¸ giîi. Sü kh¡i qu¡t v· tr o l÷u tr÷íng ph¡i v«n håc tr¶n th¸ giîi nh÷ chõ ngh¾a hi»n thüc, chõ ngh¾a l¢ng m¤n, chõ ngh¾a hi»n ¤i ÷ñc vi¸t mët c¡ch khóc chi¸t, rã r ng. Sau khi ÷a ra kh¡i ni»m T÷ tr o v«n håc, L÷u ph¡i v«n håc, Lo¤i h¼nh v«n håc, t¡c gi£ tr¼nh b y v· v«n håc hi»n thüc chõ ngh¾a, v«n håc tü nhi¶n chõ ngh¾a, v«n håc l¢ng m¤n chõ ngh¾a, v«n håc hi»n ¤i chõ ngh¾a. Chõ ngh¾a hi»n thüc câ thº quy v o mët sè °c iºm: tinh th¦n chó trång hi»n thüc; sü phong phó c£m nhªn ch¥n thüc, t½nh ch¥n thüc; chó trång thõ ph¡p t£ thüc. °c tr÷ng nêi bªt nh§t cõa v«n håc l¢ng m¤n chõ ngh¾a l tinh th¦n h÷îng v· l½ t÷ðng, t¤o ra nhúng nh¥n vªt l½ t÷ðng, cuëc sèng v nh¥n vªt l½ t÷ðng â ·u xu§t ph¡t tø t¥m linh chõ quan cõa nh v«n, coi trång tü nhi¶n, th÷íng xuy¶n sû döng thõ ph¡p khoa tr÷ìng, huy¹n t÷ðng. V«n håc hi»n ¤i chõ ngh¾a, theo gi¡o tr¼nh khæng ph£i l mët lo¤i h¼nh v«n håc,(. . . ) m l tr o l÷u t÷ t÷ðng £nh h÷ðng ¸n th¸ thíi do têng hñp c¡c tr o l÷u v«n håc m th nh, l mët bë phªn hñp th nh v«n håc ph÷ìng T¥y hi»n ¤i, bao gçm v«n håc t÷ñng tr÷ng chõ ngh¾a, tiºu thuy¸t dáng þ thùc, chõ ngh¾a si¶u hi»n thüc, chõ ngh¾a biºu hi»n, chõ ngh¾a hi»n sinh, tiºu thuy¸t mîi. . . [1;248-249]. 3 K¸t luªn Nâi chung, ¥y l mët cuèn gi¡o tr¼nh câ nhi·u ÷u iºm. Nâ mang l¤i nhi·u gñi þ cho ng÷íi bi¶n so¤n gi¡o tr¼nh l½ luªn v«n håc nâi ri¶ng, gi¡o tr¼nh ng nh x¢ hëi nâi chung. Khi t¼m hiºu gi¡o tr¼nh n y, chóng tæi nhªn th§y gi¡o tr¼nh L½ luªn v«n håc ð Vi»t Nam do tªp thº c¡c gi¡o s÷ khoa Ngú V«n tr÷íng ¤i håc S÷ ph¤m H Nëi bi¶n so¤n ¢ çng h nh vîi n÷îc b¤n trong sü nghi»p êi mîi nëi dung v ph÷ìng ph¡p gi£ng d¤y ¤i håc. Cuèn gi¡o tr¼nh L½ luªn v«n håc cõa L÷u An H£i, Tæn V«n Hi¸n câ thº trð th nh t i li»u tham kh£o tèt cho sinh vi¶n ng nh V«n håc ð n÷îc ta. 5
TI LIU THAM KHO [1] L÷u An H£i, Tæn V«n Hi¸n (Chõ bi¶n), 2002. L½ luªn v«n håc, Nxb HSP Hoa Trung, Vô H¡n. ABSTRACT About a literature textbook of Chinese in the renovation period The textbook Literary Theory by Luu An Hai and Ton Van Hien, both of which are the chief authors, show deeply now they tried to renovate the content and method of teaching literature in the renovation period in China. The advantages of textbooks includes the logical and clearl presentment, combination of theory and practice; the comprehensive knowledge of system, approach the achievements of tendencies towards researching modern literature of the world. The work can be-come a reference of authors responsible for compiling textbooks and the student`s literary speciality in our country. 6