Viêm, rách chóp xoay
Chóp xoay gồm 4 cơ của khớp vai, theo thứ tự từ trước ra sau là cơ dưới vai, cơ
trên gai, cơ dưới gai và cơ tròn bé. Nhóm các cơ này có tác dụng giữ vững khớp
vai một phần và có nhiệm vụ cử động vai giúp cho khớp vai là khớp trong cơ thể
có tầm vận động lớn nhất.
Khớp vai cũng là khớp được sử dụng nhiều trong suốt đời người và đây cũng
chính là điểm làm cho chóp xoay dễ bị viêm hay đứt. Có nhiều nguyên nhân gây
ra tình trạng viêm hay đứt chóp xoay bao gồm lớn tuổi gây thoái hóa gân, tình
trạng thiếu máu nuôi gân và do sử dụng quá mức khớp vai.
Bệnh biểu hiện như thế nào?
Bệnh hay xảy ra trên những người tuổi trên 40 (ước tính có khoảng từ 15-40%
những người trên 40 bị bệnh này). Triệu chứng đầu tiên là đau ở vùng vai. Cơn
đau có đặc điểm đau vùng vai lan lên tới cổ (làm dễ chẩn đoán lầm với thoái hóa
cột sống cổ), lan xuống cánh tay nhưng dừng lại ở vùng khuỷu tay.
Đau vào đêm khuya đôi khi làm bệnh nhân mất ngủ, đau khi nằm nghiêng bên vai
bị đau. Cảm giác yếu, mỏi cánh tay khi nhấc tay và khi làm việc với cánh tay tư
thế dạng.
Bệnh lâu ngày dẫn tới rách lớn chóp xoay làm bệnh nhân cử động vai khó khăn,
đặc biệt khi dang tay lên tới đầu sẽ có một cung đau tức là ở một đoạn nào đấy gây
đau, các đoạn còn lại không bị đau, rách nặng hơn làm bệnh nhân không giơ tay
lên được hay khi giơ lên được thì khi hạ xuống tay sẽ bị rớt đột ngột mà không thể
giữ lại được.
Làm sao để chẩn đoán?
Khi bạn đi khám bệnh các bác sĩ sẽ làm một số nghiệm pháp khám đặc biệt để
phát hiện gân bị viêm hay rách. Chụp khớp vai 3 tư thế thẳng, nghiêng và Lamy và
chính xác nhất là chụp MRI có bơm thuốc tương phản từ vào trong khớp.
Làm gì khi bị viêm hay rách chóp xoay?
Tùy thuộc tình trạng viêm hay rách chóp xoay, rách lớn hay nhỏ, tuổi bệnh nhân
mà sẽ có những chiến lược điều trị khác nhau. Thông thường bắt đầu bằng sử dụng
thuốc kháng viêm giảm đau và thuốc giãn cơ, kèm thêm việc tập vật lý trị liệu làm
hạ vai xuống.
Tiêm corticoid vào khớp vai cũng là một phương pháp điều trị nhưng phải rất cẩn
thận vì nếu bị nhiễm trùng sẽ rất tai hại. Trong trường hợp uống thuốc không bớt
hoặc chóp xoay bị rách thì phương án tiếp theo sẽ là mổ khâu lại gân.
Có nhiều phương pháp mổ nhưng hiện tại đa số áp dụng phương pháp mổ nội soi.
Phương pháp nội soi cho kết quả tương đương mổ mở nhưng làm giảm thiểu tình
trạng tổn thương cơ xung quanh, thời gian hồi phục nhanh hơn. Vết mổ nhỏ hơn, ít
đau sau mổ.
Sau khi mổ xong bệnh nhân cần được hạn chế cử động tay trong khoảng thời gian
ít nhất là 3-6 tuần để gân lành và sau đó là chương trình tập vật lý trị liệu để phục
hồi tầm hoạt động cho khớp vai. Tỉ lệ gân lành nói chung là khoảng 75%, tuy
nhiên tỉ lệ bệnh nhân hài lòng, bớt đau sau mổ lên đến 90% hoặc hơn tùy theo tác
giả.
Làm gì để hạn chế chóp xoay rách?
Bạn đừng nên coi thường những cơn đau ở vai, dấu hiệu đau đầu tiên có thể là tình
trạng viêm, nếu cố gắng hoạt động để hy vọng vượt qua cơn đau mà không được
điều trị sẽ làm bệnh diễn tiến nặng hơn dẫn đến rách gân.
Điều trị thuốc sớm và nghỉ ngơi ở giai đoạn viêm có thể hạn chế tình trạng rách
gân. Một khi gân đã bị rách thì việc mổ khâu lại sớm sẽ có kết quả tốt hơn, giá
thành thấp hơn do dùng ít chỉ khâu hơn. Thời gian hồi phục nhanh hơn.
