ADN ti thể
Ti thể cũng sinh sản kiểu nhân đôi ( phân chia ) như
tế bào. Không có sự tổng
hợp ra ti thể mới. Chúng có ADN riêng, có ribosom
riêng tuy không đủ cho toàn bộ nhu
cầu về protein của chúng. Sự phân chia của ti thể
không theo cùng nhịp điệu của sự
61
phân bào của tế bào mang ti thể. ADN của ti thể
giống như ADN của vi khuẩn, hình
vòng, có một hoặc hai vòng trong một ti thể, tự do
trong lòng ti thể hoặc có khi bám vào
màng ti thể trong.
Ở người bộ gen của ti thể rất ổn định, có chút ít đa
hình mang tính chủng tộc. Và
điều độc đáo nhất là tuy cũng là một phân tử ADN
sợi kép hình vòng như vi khuẩn
nhưng điều khác là cả hai vòng đơn đều có gen mã
hóa độc lập với nhau. Nội dung mã
hóa của ADN coi như kín. Khi bên này là intron thì
bên kia là gen và tất nhiên gen của
hai bên phải làm việc trái chiều nhau. Các bộ ba mã
có vài chi tiết không giống như
bình thường. Ví dụ UAG thì mã hóa trytophan chứ
không phải là mã chấm câu, AGA và
AGG thì lại chấm câu chứ không mã hóa arginin.
Phần lớn protein của ti thể (khoảng 9/10) là do nhân
tế bào phụ trách. Khoảng
trên 10/100 protein của mình thì ti thể tự mã hóa.
ADN của ti thể người dài 16.569 đôi
bazơ, chứa các gen của rARN 12S và 16S, 22 loại
tARN, các phân đơn vị I, II, III của
cytochrom oxydase, phân đơn vị 6 ATPaza,
cytochhrom b và 8 gen protein khác. Khi có
đột biến gen trong ti thể cũng gây nên khuyết tật
protein đặc biệt là các enzyme liên
quan đến năng lượng sẽ gây nên các bệnh di truyền.
Một số bệnh đã được phát hiện có
liên quan đến thần kinh và cơ.
Cơ chế di truyền của ADN ti thể: ở người, noãn bào
có rất nhiều ti thể, tinh
trùng chỉ có 4 cái (do nhiều cái hợp lại) quấn quanh
cổ tinh trùng, khi thụ tinh thì ti thể
tinh trùng ở lại không vào noãn bào, có nghĩa là trong
hợp tử chỉ có toàn là ti thể của
noãn bào và mọi tế bào cơ thể về sau đều mang ti thể
nguồn gốc từ mẹ. Và nếu có bệnh
do đột biến gen ti thể thì bệnh đó chỉ do mẹ truyền
cho mà thôi. Tính trạng đó được di
truyền theo dòng mẹ và phân bố giống nhau ở con
trai cũng như con gái. ADN ti thể có
vai trò chính trong cơ chế di truyền dòng mẹ nhưng
cũng có ngoại lệ như người ta đã
thấy ở một loài biện mang, vai trò của ADN ti thể của
bố mẹ là ngang nhau ở thế hệ
con.
Do một tế bào chỉ có một bộ gen trong nhân mà lại có
đến hàng ngàn ti thể cho
nên xác suất để ADN ti thể tồn tại khi tế bào bị hủy
hoại (kể cả khi bị đốt cháy) cao hơn
nhiều so với ADN nhân. Người ta đã vận dụng chi
tiết này để xác định cá thể cụ thể các
nạn nhân bị đốt cháy tập thể.
ADN ti thể
Ti thể cũng sinh sản kiểu nhân đôi ( phân chia ) như
tế bào. Không có sự tổng
hợp ra ti thể mới. Chúng có ADN riêng, có ribosom
riêng tuy không đủ cho toàn bộ nhu
cầu về protein của chúng. Sự phân chia của ti thể
không theo cùng nhịp điệu của sự
61
phân bào của tế bào mang ti thể. ADN của ti thể
giống như ADN của vi khuẩn, hình
vòng, có một hoặc hai vòng trong một ti thể, tự do
trong lòng ti thể hoặc có khi bám vào
màng ti thể trong.
Ở người bộ gen của ti thể rất ổn định, có chút ít đa
hình mang tính chủng tộc. Và
điều độc đáo nhất là tuy cũng là một phân tử ADN
sợi kép hình vòng như vi khuẩn
nhưng điều khác là cả hai vòng đơn đều có gen mã
hóa độc lập với nhau. Nội dung mã
hóa của ADN coi như kín. Khi bên này là intron thì
bên kia là gen và tất nhiên gen của
hai bên phải làm việc trái chiều nhau. Các bộ ba mã
có vài chi tiết không giống như
bình thường. Ví dụ UAG thì mã hóa trytophan chứ
không phải là mã chấm câu, AGA và
AGG thì lại chấm câu chứ không mã hóa arginin.
Phần lớn protein của ti thể (khoảng 9/10) là do nhân
tế bào phụ trách. Khoảng
trên 10/100 protein của mình thì ti thể tự mã hóa.
ADN của ti thể người dài 16.569 đôi
bazơ, chứa các gen của rARN 12S và 16S, 22 loại
tARN, các phân đơn vị I, II, III của
cytochrom oxydase, phân đơn vị 6 ATPaza,
cytochhrom b và 8 gen protein khác. Khi có
đột biến gen trong ti thể cũng gây nên khuyết tật
protein đặc biệt là các enzyme liên
quan đến năng lượng sẽ gây nên các bệnh di truyền.
Một số bệnh đã được phát hiện có
liên quan đến thần kinh và cơ.
Cơ chế di truyền của ADN ti thể: ở người, noãn bào
có rất nhiều ti thể, tinh
trùng chỉ có 4 cái (do nhiều cái hợp lại) quấn quanh
cổ tinh trùng, khi thụ tinh thì ti thể
tinh trùng ở lại không vào noãn bào, có nghĩa là trong
hợp tử chỉ có toàn là ti thể của
noãn bào và mọi tế bào cơ thể về sau đều mang ti thể
nguồn gốc từ mẹ. Và nếu có bệnh
do đột biến gen ti thể thì bệnh đó chỉ do mẹ truyền
cho mà thôi. Tính trạng đó được di
truyền theo dòng mẹ và phân bố giống nhau ở con
trai cũng như con gái. ADN ti thể có
vai trò chính trong cơ chế di truyền dòng mẹ nhưng
cũng có ngoại lệ như người ta đã
thấy ở một loài biện mang, vai trò của ADN ti thể của
bố mẹ là ngang nhau ở thế hệ
con.
Do một tế bào chỉ có một bộ gen trong nhân mà lại có
đến hàng ngàn ti thể cho
nên xác suất để ADN ti thể tồn tại khi tế bào bị hủy
hoại (kể cả khi bị đốt cháy) cao hơn
nhiều so với ADN nhân. Người ta đã vận dụng chi
tiết này để xác định cá thể cụ thể các
nạn nhân bị đốt cháy tập thể.
