Ảnh hưởng của độ mặn và chế độ cho ăn lên tốc độ tăng trưởng và tỉ lệ sống của tôm he Ấn Độ Penaeus indicus

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 1/2018<br /> <br /> THOÂNG BAÙO KHOA HOÏC<br /> ẢNH HƯỞNG CỦA ĐỘ MẶN VÀ CHẾ ĐỘ CHO ĂN LÊN TỐC ĐỘ<br /> TĂNG TRƯỞNG VÀ TỈ LỆ SỐNG CỦA TÔM HE ẤN ĐỘ Penaeus indicus<br /> EFFECTS OF SALINITY AND FEEDING REGIME ON GROWTH AND<br /> SURVIVAL OF INDIAN SHRIMP Penaeus indicus<br /> Hoàng Tùng1, Trương Ái Nguyên1, Hồ Hải Cơ1, Võ Thị Minh Thư1<br /> Ngày nhận bài: 7/12/2017; Ngày phản biện thông qua: 6/3/2018; Ngày duyệt đăng: 27/4/2018<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Nghiên cứu này kiểm chứng giả thuyết về tác dụng tích cực của việc cho tôm ăn 30% khẩu phần ăn vào<br /> ban đêm và ảnh hưởng của độ mặn lên tỉ lệ sống, tốc độ tăng trưởng và hệ số chuyển đổi thức ăn FCR của<br /> tôm he Ấn Độ Penaeus indicus. Thí nghiệm được thiết kế theo kiểu Split-plot với yếu tố chính là độ mặn (15<br /> hoặc 30 ppt) và yếu tố phụ là chế độ cho ăn (ban ngày hoặc cả ngày lẫn đêm). Kết quả cho thấy độ mặn ảnh<br /> hưởng đến tất cả các thông số quan sát. Tôm được nuôi ở độ mặn 30 ppt có tỉ lệ sống, FCR và tốc độ tăng<br /> trưởng cao hơn so với độ mặn 15 ppt (P < 0,05). Trong khi đó, cho tôm ăn 30% khẩu phần vào ban đêm cải<br /> thiện tốc độ tăng trưởng (P < 0,05) nhưng không ảnh hưởng đến tỉ lệ sống và FCR của tôm thí nghiệm (P ><br /> 0,05). Kiểm định thống kê không ghi nhận tương tác giữa 2 yếu tố nghiên cứu là độ mặn và chế độ cho ăn<br /> (P > 0,05). Chúng tôi đề xuất nên nuôi tôm he Ấn Độ ở độ mặn 30 ppt và cho tôm ăn cả ban ngày lẫn đêm<br /> để cải thiện tốc độ tăng trưởng, rút ngắn thời gian nuôi và tiết kiệm chi phí thức ăn.<br /> Từ khóa: Penaeus indicus, tăng trưởng, độ mặn, chế độ cho ăn<br /> ABSTRACT<br /> In this study we examined possible effects of night feeding (30% of daily ration) and salinity on survival,<br /> growth and feed conversion ratio (FCR) of the Indian shrimp Penaeus indicus via a split-plot experiment<br /> with salinity as the main-plot factor (15 and 30 ppt) and feeding regime as the sub-plot factor (DO: day only,<br /> and DAN: day and night). Results show that salinity srongly affect all the observed parameters. Shrimps<br /> grown at 30 ppt had significantly higher survival, FCR and growth than those grown at 15 ppt (P < 0.05).<br /> Feeding shrimp 30% of daily ration at night improved growth (P < 0.05), but had no effect on survival or<br /> FCR (P > 0.05). There was, however, no interaction between the two examined factors: salinity and feeding<br /> regime (P > 0.05). We therefore suggest that salinity of 30 ppt and night feeding should be applied in farming<br /> Penaeus indicus for growth improvement, reduction of crop length and feed cost.<br /> Key words: Penaeus indicus, growth, salinity, feeding regime<br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Tôm he Ấn độ Penaeus indicus là một trong<br /> những đối tượng nuôi quan trọng tại khu vực<br /> Nam và Đông Nam Á (FAO 2016). Tôm thường<br /> được nuôi ở hình thức quảng canh, trong các<br /> đầm nước lợ ven biển (Akiyama & Anggawa<br /> 1999). Kết quả nuôi tại Các Tiểu vương quốc<br /> Ả rập, Việt Nam, Iran, Cộng hòa Mozambique,<br /> Nam Phi và Ấn độ cho năng suất cao, hiệu quả<br /> <br /> kinh tế tốt. Quan trọng hơn, P. indicus có khả<br /> năng kháng một số tác nhân gây bệnh nguy<br /> hiểm như Whitetailed Nodavirus (MrNV), siêu<br /> vi khuẩn (XSV), virus gây bệnh đốm trắng hoặc<br /> có tần suất nhiễm bệnh đầu vàng thấp hơn tôm<br /> thẻ chân trắng P. vannamei hay tôm sú P. monodon trong điều kiện tự nhiên (Rajendran et<br /> al. 1999; Senapin et al. 2010). Các quan sát<br /> ban đầu ở Việt Nam và Các tiểu vương quốc<br /> <br /> 1 Khoa Công nghệ Sinh học, Trường Đại học Quốc tế - Đại học Quốc Gia Hồ Chí Minh<br /> <br /> 56 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> Ả rập cho thấy P. indicus chưa bị tác động bởi<br /> bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND) hay<br /> còn gọi là hội chứng chết sớm EMS. AHPND<br /> đang được coi là một trong các loại bệnh nguy<br /> hiểm nhất đối với ngành nuôi tôm của thế giới<br /> hiện nay.<br /> Độ mặn là một trong những yếu tố quan trọng<br /> trong nuôi tôm mặc dù đa phần các đối tượng<br /> nuôi thuộc loại rộng muối. Đã có nhiều nghiên<br /> cứu cho thấy độ mặn ảnh hưởng đến tỉ lệ sống<br /> (Ogle et al. 1992), tần suất lột xác (Pante 1990),<br /> tiêu hao oxy hòa tan (Villarreal et al. 1994)<br /> và tốc độ tăng trưởng của tôm (Huang 1983;<br /> Wyban et al. 1995). Theo Bray et al. (1994)<br /> độ mặn thấp hơn 5 ppt khiến P. vannamei suy<br /> giảm khả năng đồng hóa thức ăn, giảm tốc<br /> độ tăng trưởng và mẫn cảm hơn với tác nhân<br /> gây bệnh. Nước có độ mặn thấp thường thiếu<br /> các khoáng chất như Ca2+, Mg2+ và K+ gây<br /> ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất hoặc<br /> tạo vỏ mới khi tôm lột xác tăng trưởng (Hoàng<br /> Tùng 2016). Thông thường, nếu các yếu tố<br /> này được đảm bảo thì thời gian giữa 2 lần lột<br /> xác sẽ ngắn lại, tôm có tăng trưởng tốt hơn ở<br /> độ mặn thấp (Diwan & Laxminarayana 1989).<br /> Tương tự, Chen et al. (1992) cho biết độ mặn<br /> tối ưu cho tôm nương P. chinensis là 20 – 25<br /> ppt. Tỉ lệ sống và tốc độ tăng trưởng của<br /> P. chinensis sau 60 ngày nuôi thấp nhất ở các<br /> độ mặn 5 ppt và 35 – 40 ppt.<br /> Nghiên cứu về khả năng thích ứng với<br /> độ mặn của P. indicus chưa có nhiều. Kumlu<br /> (1998) thử nghiệm ương ấu trùng P. indicus<br /> trong giai đoạn sản xuất giống ở nhiều độ mặn<br /> khác nhau và kết luận 25 ppt là phù hợp nhất.<br /> Thông tin ban đầu từ các nghiên cứu của chúng<br /> tôi cho thấy tôm he Ấn Độ P. indicus đang được<br /> nuôi quảng canh trong đầm nước lợ tại các<br /> tỉnh Kiên Giang và Cà Mau, đồng thời chúng<br /> có khả năng thích ứng tốt với nhiệt độ cao tại<br /> khu vực miền Trung nơi độ mặn có thể dễ dàng<br /> đạt 30 ppt hoặc cao hơn trong mùa nắng nóng<br /> (Hoàng Tùng, số liệu chưa công bố). Vì vậy,<br /> qua nghiên cứu này, chúng tôi muốn đánh giá<br /> <br /> Số 1/2018<br /> tốc độ tăng trưởng của tôm he Ấn Độ ở 2 độ<br /> mặn đại diện cho 2 khu vực sinh thái là ven<br /> biển 30 ppt và vùng nước lợ 15 ppt. Một vấn đề<br /> quan trọng nữa trong nuôi tôm thương phẩm là<br /> chế độ cho ăn. Về cơ bản, cho tôm ăn vào ban<br /> đêm không được khuyến khích, ngoại trừ một<br /> đối tượng nuôi duy nhất là tôm he Nhật Bản<br /> P. japonicus do đối tượng này chỉ hoạt động<br /> khi trời tối (Cuzon et al. 1982). Lý do là các ao<br /> nuôi tôm thường bị thiếu oxy hoà tan về đêm.<br /> Tôm thẻ chân trắng P. vannamei sẽ không bắt<br /> mồi khi hàm lượng oxy hòa tan trong nước ở<br /> mức thấp hơn 4 mg/L (Hoàng Tùng 2016). Tuy<br /> nhiên, việc không cho tôm ăn vào ban đêm là<br /> thiếu logic khi xem xét tập tính tự nhiên của tôm<br /> he. Các đối tượng như tôm bạc thẻ Penaeus<br /> merguiensis, tôm rằn P. esculentus hay tôm thẻ<br /> chân trắng đều bắt mồi nhiều hơn vào ban đêm<br /> (Hill & Wassenberg 1987; Wassenberg & Hill<br /> 1993; Napaumpaiporn et al. 2013). Quan sát<br /> thực tế của chúng tôi tại cơ sở nuôi thâm canh<br /> tôm thẻ chân trắng qua nhiều vụ cho thấy tốc<br /> độ tăng trưởng của tôm được cải thiện khoảng<br /> 20 - 30% cho tôm ăn từ 20:00 đến 04:00 ngày<br /> hôm sau với điều kiện đảm bảo hàm lượng oxy<br /> hòa tan trên 4 mg/L.<br /> Trong nghiên cứu này, chúng tôi muốn<br /> kiểm chứng các giả thuyết (i) tôm he Ấn Độ<br /> tăng trưởng tốt hơn nếu được cho ăn đêm<br /> 30% khẩu phần ăn hàng ngày so với chỉ cho<br /> ăn vào ban ngày như khuyến cáo kỹ thuật<br /> thông thường, và (ii) độ mặn 30 ppt tốt hơn so<br /> với 15 ppt xét về cả tốc độ tăng trưởng lẫn tỉ<br /> lệ sống do tôm he Ấn Độ có phân bố tự nhiên<br /> ở các khu vực có độ mặn cao. Thông tin thu<br /> được sẽ góp phần hoàn thiện chế độ cho ăn<br /> của tôm he nuôi thương phẩm nói chung và hỗ<br /> trợ quá trình xây dựng qui trình kỹ thuật nuôi<br /> tôm he Ấn Độ tại Việt Nam.<br /> II. ĐỐI TƯỢNG, VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG<br /> PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Tôm he Ấn Độ (Penaeus indicus) được sản<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 57<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> xuất tại Cà Mau bằng nguồn tôm bố mẹ thu<br /> thập tại khu vực Cà Mau – Kiên Giang. Tôm<br /> giống PL10 được chuyển về nuôi ở độ mặn 20<br /> ppt tại Khu thực nghiệm Công nghệ Sinh học<br /> của Trường Đại học Quốc tế thêm 60 ngày.<br /> Trước khi tiến hành thí nghiệm 10 ngày, tôm<br /> được chia làm 2 nhóm và thuần ở 2 độ mặn<br /> 30 ppt và 15 ppt. Các cá thể có kích thước<br /> đồng đều, bơi lội khỏe mạnh, không bị tổn<br /> thương được chọn ngẫu nhiên để tiến hành<br /> thí nghiệm. Xét nghiệm bằng phương pháp<br /> PCR khẳng định đàn tôm thí nghiệm âm tính<br /> với bệnh hoại tử gan tụy cấp tính. Chiều dài<br /> và khối lượng thân trung bình của tôm tại thời<br /> điểm bắt đầu thí nghiệm lần lượt là 20,3 ±1,5<br /> mm và 50,0 ± 4,0 mg.<br /> 2. Thiết kế thí nghiệm<br /> Thí nghiệm hai yếu tố được thiết kế theo kiểu<br /> Split-plot với yếu tố chính - main plot factor là<br /> độ mặn (15 và 30 ppt) với 2 lần lặp sử dụng 4 hệ<br /> thống tuần hoàn và yếu tố phụ là chế độ cho ăn<br /> (ban ngày - DO và cả ngày lẫn đêm - DAN) với<br /> 8 lần lặp (2 bể trong mỗi hệ thống tuần hoàn).<br /> Đơn vị thí nghiệm là bể composite thể tích 250<br /> lít chứa 100 lít nước với mật độ nuôi 40 con/bể.<br /> Nước biển sử dụng cho thí nghiệm có độ mặn<br /> 30 ppt được cung cấp bởi Trung tâm Giống<br /> Hải sản Quốc gia Khu vực Nam Trung Bộ tại<br /> <br /> Số 1/2018<br /> Vũng Tàu. Nước được lọc qua bộ lọc cát, xử<br /> lý bằng Chlorine 20 ppm, sục khí mạnh liên tục<br /> trong 72 giờ cho hết dư lượng chlor. Nước có<br /> độ mặn 15 ppt được tạo bằng cách pha trộn<br /> nước biển đã xử lý với nước máy phục vụ sinh<br /> hoạt, kiểm tra lại bằng khúc xạ kế Atago. Trong<br /> thời gian thí nghiệm, nước của các hệ thống<br /> tuần hoàn được thay mới 10 – 20% mỗi tuần<br /> để đảm bảo chất lượng. Các chế phẩm vi sinh<br /> gồm Chính Floc và EMG (của Công ty Green<br /> Guard) được sử dụng định kỳ giúp xử lý chất<br /> thải trong hệ thống, kiểm soát hàm lượng NH3<br /> và NO2-. Các yếu tố môi trường quan trọng<br /> như độ mặn, nhiệt độ, độ kiềm, độ pH, oxy hòa<br /> tan, NO2- và NH3, độ kiềm được đo đạc hang<br /> ngày và duy trì trong khoảng tối ưu suốt thời<br /> gian thí nghiệm (Bảng 1).<br /> Chế độ cho ăn ban ngày (DO) có 2 đợt<br /> cho ăn: 08:00 – 12:00 và 14:00 – 18:00, mỗi<br /> đợt 50% khẩu phần ăn hàng ngày. Chế độ cho<br /> ăn cả ngày lẫn đêm (DAN) có 3 đợt cho ăn<br /> vào lúc 08:00 – 12:00, 14:00 – 18:00 và 20:00<br /> – 24:00, mỗi lần sử dụng 1/3 khẩu phần ăn<br /> hàng ngày. Thức ăn sử dụng cho thí nghiệm là<br /> MEGA (40% protein của Nutreco International<br /> Vietnam), được rải đều trong khoảng thời gian<br /> đã định bằng máy cho ăn tự động với khẩu<br /> phần ăn là 5% khối lượng thân/ngày.<br /> <br /> Bảng 1: Các yếu tố môi trường trong quá trình thí nghiệm<br /> <br /> 3. Thu thập và xử lý số liệu<br /> Số lượng tôm chết ở các bể nuôi được ghi<br /> nhận mỗi ngày, làm cơ sở tính tỉ lệ sống. Tại<br /> thời điểm giữa thí nghiệm (ngày 21) và kết thúc<br /> thí nghiệm (ngày 42), khối lượng thân và chiều<br /> <br /> 58 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> dài thân của tôm được xác định cho từng bể<br /> thí nghiệm. Số liệu này được sử dụng để tính<br /> tốc độ tăng trưởng. Để ước tính lượng thức ăn<br /> tôm không sử dụng, chúng tôi đã thực nghiệm<br /> ngâm thức ăn trong nước nuôi tôm ở 2 độ mặn<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> 15 và 30 ppt và thấy rằng hệ số qui đổi 1,0 g<br /> thức ăn khô sau thời gian cho ăn tương ứng sẽ<br /> là 1,93 g ở độ mặn 15 ppt và 1,96 g ở độ mặn<br /> 30 ppt. Tỉ lệ chuyển đổi thức ăn (FCR) được<br /> tính dựa trên lượng thức ăn tôm đã sử dụng<br /> chia cho sinh khối gia tăng của tôm trong thời<br /> gian thí nghiệm. Toàn bộ số liệu được phân<br /> tích bằng kiểm định ANOVA 2 yếu tố cho thiết<br /> kế dạng split-plot ở mức ý nghĩa 0,05 sử dụng<br /> phần mềm SPSS ver 22.0 for Windows<br /> (Sokal & Rohlf 2009). Số liệu về tỉ lệ sống<br /> được chuyển dạng arcsin trước khi phân tích<br /> để thoả mãn giả định của ANOVA về độ đồng<br /> nhất của phương sai.<br /> III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN<br /> Độ mặn ảnh hưởng mạnh đến tỉ lệ sống,<br /> hệ số chuyển đổi thức ăn - FCR và tốc độ tăng<br /> trưởng của tôm he Ấn Độ trong thí nghiệm này<br /> (P < 0,05) (Bảng 2, Hình 1). Trong khi đó, cho<br /> ăn vào ban đêm cải thiện tốc độ tăng trưởng<br /> của tôm (P < 0,05) nhưng không ảnh hưởng<br /> đến tỉ lệ sống và FCR (P < 0,05). Kiểm định<br /> ANOVA 2 yếu tố không ghi nhận tương tác<br /> giữa 2 yếu tố nghiên cứu là độ mặn và chế<br /> độ cho ăn (P < 0,05). Tỉ lệ sống đạt 75% ở độ<br /> mặn 30 ppt; cao gấp 2,8 lần so với ở độ mặn<br /> 15 ppt (P < 0,05) (Hình 1). Quan sát của chúng<br /> tôi cho thấy tôm hao hụt trong thí nghiệm là do<br /> hiện tượng ăn thịt lẫn nhau khi vào kỳ lột xác.<br /> Tôm sử dụng thức ăn tốt ở 30 ppt và bắt mồi<br /> kém ở 15 ppt. Vì thế mà FCR ở độ mặn 30 ppt<br /> tốt hơn nhiều, chỉ bằng 44% ở độ mặn 15% (P<br /> < 0,05). Về tốc độ tăng trưởng, tôm ở độ mặn<br /> 30 ppt có chiều dài và khối lượng thân cao hơn<br /> tôm ở độ mặn 15 ppt lần lượt là 13 và 25% khi<br /> kết thúc thí nghiệm (Hình 1). Mặc dù không cải<br /> thiện được đáng kể FCR nhưng tôm được cho<br /> ăn cả ban ngày lẫn ban đêm có tốc độ tăng<br /> trưởng cao hơn so với tôm chỉ được cho ăn<br /> vào ban ngày, khoảng 7% về chiều dài và 25%<br /> về khối lượng thân (P < 0,05).<br /> Nghiên cứu của chúng tôi đã thành công<br /> trong việc kiểm chứng các giả thuyết đề ra về<br /> <br /> Số 1/2018<br /> ảnh hưởng của độ mặn và chế độ cho ăn đến<br /> tỉ lệ sống, FCR và tốc độ tăng trưởng của tôm<br /> he Ấn Độ Penaeus indicus. Kết quả tốt hơn<br /> được ghi nhận cho các nghiệm thức với độ<br /> mặn 30 ppt hoặc sử dụng chế độ cho ăn vào<br /> ban đêm. Kết quả này phù hợp với phân bố<br /> sinh thái của tôm he Ấn Độ cũng như tập tính<br /> bắt mồi của tôm he (Dall 1992). Tôm he Ấn<br /> Độ được coi là loài rộng muối, có khả năng<br /> thích ứng với độ mặn từ 3 – 40 ppt (ParadeEstepa at al. 1987, Diwan & Laximinarayana<br /> 1989) nhưng khả năng này tốt hơn ở ngưỡng<br /> độ mặn cao (Kumlu & Jones 1995). Khả năng<br /> thích ứng này khác nhau giữa các quần đàn<br /> tôm trong tự nhiên tự nhiên. Tôm có nguồn<br /> gốc từ Red Sea nơi độ mặn dao động trọng<br /> khoảng 36 – 41 ppt có tỉ lệ sống và tốc độ tăng<br /> trưởng tốt hơn khi được nuôi ở độ mặn 50 ppt<br /> so với các độ mặn từ 10 – 40 ppt (Bukhari et<br /> al. 1994). Trong khi đó, tôm có nguồn gốc từ<br /> khu vực đầm phá ven biển ở Ấn Độ lại phát<br /> triển tốt ở độ mặn 5 – 25 ppt (Raj & Raj 1982).<br /> Quần đàn tôm sử dụng trong thí nghiệm này<br /> của chúng tôi có nguồn gốc từ vùng biển Kiên<br /> Giang – Cà Mau. Tôm phát triển ở 30 ppt tốt<br /> hơn nhiều so với ở 15 ppt. Sự khác biệt này có<br /> thể phản ánh khả năng đáp ứng các khoáng<br /> chất cần thiết như Ca2+, Mg2+ và K+ cho quá<br /> trình tăng trưởng của tôm của nước ở các độ<br /> mặn khác nhau. Nước có độ mặn thấp hơn,<br /> thường thiếu khoáng chất để tôm sử dụng khi<br /> lột xác nhưng lại kích thích tôm lột nhiều hơn.<br /> Tôm thiếu khoáng chất sẽ ăn thịt những con<br /> nhỏ hơn hoặc yếu hơn, đặc biệt tại thời điểm<br /> lột xác để tích lũy thêm các chất cần thiết.<br /> Chính vì thế mà hiện tượng ăn thịt nhau diễn<br /> ra mạnh hơn ở độ mặn 15 ppt trong thí nghiệm<br /> này, khiến cho tỉ lệ sống chỉ đạt 26,9%. Chen<br /> et al. (1992) cũng có quan sát giống chúng tôi<br /> khi nghiên cứu ảnh hưởng của độ mặn từ 0 –<br /> 30 ppt lên tỉ lệ sống và tốc độ tăng trưởng của<br /> tôm nương P. chinensis. Các tác giả này cho<br /> biết tôm lột xác nhiều hơn ở độ mặn thấp và<br /> chết đa phần tại thời điểm lột xác.<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 59<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 1/2018<br /> <br /> Bảng 2: Tỉ lệ sống, hệ số chuyển đổi thức ăn và kích thước của tôm khi kết thúc thí nghiệm<br /> <br /> Số liệu trình bày là giá trị trung bình ± độ lệch chuẩn. DAN: cho ăn cả ngày lẫn đêm; DO: chỉ cho ăn vào ban ngày.<br /> <br /> Độ mặn 15 ppt có thể gây stress cho<br /> tôm khiến chúng bắt mồi kém, thức ăn thừa<br /> nhiều và khả năng chuyển hóa thức ăn thành<br /> mô thịt không tốt. FCR trung bình của các<br /> nghiệm thức sử dụng nước có độ mặn 15<br /> ppt lên tới 3,53; cao hơn nhiều so với mức<br /> 1,55 ở các nghiệm thức sử dụng nước có độ<br /> mặn 30 ppt. Kết quả này của chúng tôi không<br /> giống với kết luận của Vijayan & Diwan<br /> (1995) nhưng phù hợp với nghiên cứu của<br /> Kumlu & Jones (1995). Theo các tác giả này,<br /> tôm he Ấn Độ giai đoạn ấu niên phát triển tốt<br /> nhất ở độ mặn 20 – 30 ppt. Tỉ lệ chết rất cao<br /> khi tôm được nuôi ở độ mặn 10 ppt. Jiang et<br /> al. (2000) cũng cho biết, tôm thẻ chân trắng<br /> P. vannamei giai đoạn ấu niên nuôi ở 10 ppt<br /> thải NH4+ nhiều hơn so với ở 25 ppt và có tốc<br /> độ tăng trưởng kém. Độ mặn 25 ppt được<br /> cho là tối ưu đối để P. vannamei tăng trưởng<br /> mặc dù chúng có thể thích ứng được từ 1 –<br /> 50 ppt (Pante 1990, Stern et al. 1990). Như<br /> vậy, tôm he Ấn Độ có khả năng thích ứng với<br /> độ mặn thấp kém hơn so với các đối tượng<br /> nuôi phổ biến khác như tôm thẻ chân trắng<br /> P. vannamei và tôm sú P. monodon. Zhang<br /> et al. (1989) cho biết tôm sú có thể sống và<br /> tăng trưởng tốt ở độ mặn 3 ppt. Trong khi đó<br /> đến 50% sản lượng tôm thẻ chân trắng được<br /> nuôi ở các vùng nước ngọt tại Trung Quốc<br /> (Hoàng Tùng et al. 2016).<br /> Về mặt kỹ thuật, điểm thú vị nhất của<br /> <br /> 60 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> nghiên cứu này chính là sự cải thiện về tốc<br /> độ tăng trưởng của tôm he Ấn Độ khi tiến<br /> hành cho ăn vào ban đêm, thay vì chỉ cho<br /> ăn vào ban ngày như khuyến cáo trong nuôi<br /> tôm thẻ chân trắng hoặc tôm sú ở qui mô<br /> bán thâm canh, thâm canh (Hoàng Tùng et<br /> al. 2016). Trong thực tế, khuyến cáo này là<br /> có cơ sở vì đa phần người nuôi tôm hiện<br /> vẫn cho tôm ăn bằng tay và có đến hơn 50%<br /> các ao nuôi tôm ở Việt Nam có hiện tượng<br /> thiếu oxy hòa tan vào ban đêm hoặc ở những<br /> tháng nuôi cuối khi sinh khối đạt mức cao.<br /> Cho ăn vào ban đêm chỉ phát huy hiệu quả<br /> nếu đảm bảo oxy hòa tan ở mức cao hơn 4<br /> mg/L và sử dụng máy cho ăn tự động để rải<br /> đều thức ăn trong khoảng thời gian đã định,<br /> tránh dư thừa làm ảnh hưởng xấu đến chất<br /> lượng nước và giảm hàm lượng oxy hòa tan.<br /> Tại các cơ sở nuôi tôm thẻ chân trắng thâm<br /> canh được đầu tư tốt về hệ thống cung cấp<br /> oxy hòa tan và sử dụng máy cho ăn, tốc độ<br /> tăng trưởng của tôm được cải thiện đáng kể<br /> khi cho tôm ăn khoảng 30% khẩu phần ăn<br /> ngày từ 20:00 đến 04:00 sáng hôm sau từ<br /> ngày nuôi thứ 45 trở đi. Nhờ đó rút ngắn thời<br /> gian nuôi, khoảng 15 - 20 ngày so với bình<br /> thường. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong<br /> những thời điểm giá tôm trên thị trường đang<br /> ở mức cao hoặc vùng nuôi tôm đang có dịch<br /> bệnh bùng phát vì rút ngắn thời gian đồng<br /> nghĩa với giảm thiểu rủi ro.<br /> <br />