TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA CÔNG NGHỆ
BÀI GIẢNG
LƯU HÀNH NỘI BỘ
Bản đồ học và
Hệ thống thông tin địa lý(GIS)
Biên soạn
MSc. NGUYỄN HIẾU TRUNG
Cần Thơ, tháng 7 năm 2000
MỤC LỤC
I. KHÁI NIỆM VỀ BẢN ĐỒ...
... 4
II. TRÁI ĐẤT-QUẢ CẦU ĐỊA LÝ ... .. 4
HÌNH DẠNG - KÍCH THƯỚC TRÁI ĐẤT: ... ..4
2. CÁC QUI ƯỚC VỀ ĐIỂM VÀ ĐƯỜNG CƠ BẢN ĐỂ XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ CÁC ĐỐI TƯỢNG ĐỊA LÝ TREN BỀ
MẶT TRÁI ĐẤT ... ..5
3. TỌA ĐỘ ĐỊA LÝ ... ...6
III. CƠ SỞ TOÁN HỌC CỦA BẢN ĐỒ ... ... 6
1. TỈ LỆ ... .6
2. PHÉP CHIẾU BẢN ĐỒ ... .7
3. HỆ THỐNG PHÂN MẢNH VÀ DANH PHÁP BẢN ĐỒ ... ..9
IV. PHƯƠNG PHÁP THỂ HIỆN BẢN ĐỒ ... .. 11
1. PHÂN LOẠI BẢN ĐỒ ... ...11
2. THÀNH PHẦN CỦA BẢN ĐỒ... .13
THÀNH PHẦN CHÍNH ... ...14
THÀNH PHẦN THỨ HAI ... ...14
THÀNH PHẦN PHỤ TRỢ ... ..14
3. ĐỘ CHÍNH XÁC ... .14
A. CHÍNH XÁC VỀ VỊ TRÍ ... ...14
CHÍNH XÁC VỀ CHỦ ĐỀ ... ..14
CHÍNH XÁC VỀ CACH THỂ HIỆN ... .14
4. CHÚ GIẢI TRÊN BẢN ĐỒ - NGÔN NGƯ' BẢN ĐỒ ... .14
5. PHƯƠNG PHÁP THỂ HIỆN THÔNG TIN TRÊN BẢN ĐỒ ... ..16
A. PHƯƠNG PHÁP KÝ HIỆU: ... .16
B. PHƯƠNG PHÁP BIEU ĐỒ ĐỊNH VỊ:... .17
C. PHƯƠNG PHÁP CHẤM ĐIEM: ... ..17
D. PHƯƠNG PHÁP KÝ HIỆU ĐƯỜNG CHUYEN ĐỘNG: ... ...18
E. PHƯƠNG PHAP ĐƯỜNG ĐANG TRỊ: ... ..18
F. PHƯƠNG PHAP NEN CHẤT LƯỢNG: ... ..19
G. PHƯƠNG PHÁP CARTOGRAM: ... ...19
6. SỰ KHÁI QUÁT HÓA (GENERALIZATION) VÀ SỰ PHÓNG ĐẠI (AXAGGERATION) ... .20
I. TỔNG QUÁT... . 21
1. GIS LÀ GÌ ? ... ..21
2. ỨNG DỤNG CỦA GIS ... ...21
3. THÀNH PHẦN CỦA GIS ... ..22
II. CẤU TRÚC DƯ' LIỆU TRONG GIS ... .. 23
2
1. DƯ' LIỆU KHÔNG GIAN ... ..24
2. DƯ' LIỆU PHI KHÔNG GIAN ... ..24
3. DƯ' LIỆU VÀ CƠ SỞ DƯ' LIEU ... ...25
4. LIÊN KẾT DƯ' LIỆU TRONG CSDL ... ...25
III. MÔ HÌNH DƯ' LIỆU KHÔNG GIAN ... .. 25
1. MÔ HÌNH DƯ' LIỆU RASTER ... .27
A. PHƯƠNG PHÁP RUN-LENGTH ENCODING:... ..27
B. PHƯƠNG PHAP VALUE POINT ENCODING:... ..28
C. PHƯƠNG PHÁP QUATREES:... .28
2. MÔ HÌNH DƯ' LIỆU VECTOR... .29
A. SPAGHETTI DATA MODEL (SDM): ... ...29
B. TOPOLOGICAL MODEL: ... ...30
C. TRIANGULAR IRREGULAR NETWORK (TIN): ... ...31
CƠ SỞ DƯ' LIỆU KHÔNG GIAN(CSDLKG)... . 33
1. ĐỐI VỚI MÔ HÌNH DƯ' LIỆU RASTER ... ...34
2. ĐỐI VỚI MÔ HÌNH DƯ' LIỆU VECTOR ... ..35
V. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH DƯ' LIỆU KHÔNG GIAN CƠ BẢN (BASIC SPACIAL
OPERATIONS) ... ... 36
1. THUẬT TOÁN TRÊN VECTOR... ..36
A. PHÂN LOAI (RECLASSIFY) ... ..36
B. VÙNG ĐỆM (BUFFER) ... .37
C. CHỒNG BẢN ĐỒ (OVERLAY) ... ..38
2. THUẬT TOÁN TRÊN RASTER... ...39
A. CÁC PHÉP TOÁN ĐẠI SỐ TREN BẢN ĐỒ (+ , - , *, /) ... ...39
B. CÁC PHÉP TOÁN LUẬN LÝ TRÊN BẢN ĐỒ (BOLEAN OPERATION) ... ...40
C. PHÂN TÍCH LAN CẬN (NEIGHBOURHOOD) ... .40
3