Bài giảng Biến số và phân tích thống kê trong nghiên cứu khoa học - PGS.TS Thái Thanh Trúc

Tài liệu này giới thiệu về vai trò của biến số và phân tích thống kê trong nghiên cứu khoa học, bao gồm cách phân loại, định nghĩa biến số, quản lý dữ liệu hiệu quả và các chỉ số thống kê mô tả cơ bản.

Tài liệu dành cho các nhà nghiên cứu, sinh viên và những người làm công tác khoa học muốn tìm hiểu sâu về phương pháp luận nghiên cứu, đặc biệt là trong lĩnh vực y học, nhằm áp dụng đúng đắn các nguyên tắc về biến số và phân tích thống kê.

Tài liệu "Biến số và phân tích thống kê trong nghiên cứu khoa học" của PGS.TS Thái Thanh Trúc cung cấp cái nhìn toàn diện về việc ứng dụng thống kê trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, đặc biệt là trong y học. Nội dung được cấu trúc rõ ràng, bắt đầu bằng việc giải thích vai trò thiết yếu của thống kê y học trong quá trình nghiên cứu, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thu thập, phân tích và lý giải dữ liệu một cách có hệ thống để tổng quát hóa kiến thức mới. Phần tiếp theo đi sâu vào khái niệm biến số, phân loại chúng thành biến định lượng (liên tục, rời rạc) và biến định tính (danh định, thứ tự, nhị giá), cùng với vai trò của biến số độc lập và phụ thuộc trong nghiên cứu. Tài liệu hướng dẫn chi tiết cách định nghĩa biến số, bao gồm tên, loại, phương pháp đánh giá và tiêu chí kết luận, đồng thời cảnh báo về các sai lệch thông tin nếu không có định nghĩa rõ ràng. Một phần quan trọng là quản lý và giám sát dữ liệu. Tài liệu trình bày các bước mã hóa dữ liệu, làm sạch dữ liệu để đảm bảo chất lượng, cũng như giám sát tiến độ và kết quả nghiên cứu thông qua các biểu đồ kiểm soát chất lượng dữ liệu như Shewhart, CUSUM, EWMA. Việc chuyển đổi dữ liệu và tầm quan trọng của từ điển dữ liệu cũng được đề cập để đảm bảo tính minh bạch và dễ hiểu. Cuối cùng, tài liệu giới thiệu các chỉ số thống kê mô tả cho cả biến định lượng (trung bình, độ lệch chuẩn, phương sai, trung vị, khoảng tứ vị, yếu vị, phạm vi, phân phối) và biến định tính (tần số, tỷ lệ, tỷ lệ cộng dồn), cùng với cách tính khoảng tin cậy. Phần kiểm định thống kê trình bày các bước xây dựng giả thuyết, chọn kiểm định phù hợp (Chi bình phương, Fisher, hồi quy logistic), tính toán chỉ số và giá trị p, từ đó đưa ra kết luận về ý nghĩa thống kê của các mối quan hệ.