Bài giảng Chế biến thuốc cổ truyền

Chia sẻ: Tiểu Vũ | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

72
lượt xem 18
download

Bài giảng Chế biến thuốc cổ truyền

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Định nghĩa, cơ sở hình thành phương pháp chế biến thuốc, mục đích của việc chế biến thuốc cổ truyền là những nội dung chính trong bài giảng "Chế biến thuốc cổ truyền". Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chế biến thuốc cổ truyền

chÕ biÕn thuèc cæ truyÒn A- §¹i c¬ng I -§Þng nghÜa: - §Þnh nghi·: ChÕ biÕn thuèc cæ truyÒn lµ ph¬ng ph¸p tæng hîp dïng löa, níc hoÆc phèi hîp löa níc, c¸c phô liÖu vµ t¸c ®éng cña con ngêi ®Ó lµm thay ®æi tr¹ng th¸i thiªn nhiªn cña vÞ thuèc thµnh tr¹ng th¸i dïng trùc tiÕp hoÆc lµm nguyªn liÖu bµo chÕ c¸c d¹ng thu«c kh¸c ®Ó phßng vµ ch÷a bÖnh cho con ngêi. 2/08 1
• II- C¬së h×nh thµnh ph¬ng ph¸p chÕ biÕn thuèc • * B¾t nguån tõ thùc tÕ cué c s è ng: • §ßi hái cã thuèc, thuèc uèng ®îc vµ dÔ uèng, kh«ng ®éc, khái bÖnh dÉn ®Õn ®i t×m vµ nghÜ ra c¸ch chÕ vµ qua nhiÒu thÕ hÖ ®óc kÕt thµnh ph¬ng ph¸p chÕ ngµy nay • * Dùa vµo lÝ luËn cña Y HCT: • +ThuyÕt ©m d¬ng: • BÖnh tËt sÈy ra do mÊt c©n b»ng ©m d¬ng: mÊt c©n b»ng trong ho¹t ®éng t¹ng phñ, khÝ vµ huyÕt. • Ch÷a bÖnh lµ dïng thuèc lËp l¹i qu¸ tr×nh c©n b»ng ©m d¬ng, cã thÓ dïng d¬ng dîc hoÆc ©m dîc • Khi chÕ thuèc cã thÓ lµm t¨ng tÝnh ©m hoÆc t¨ng tÝnh d¬ng. • +ThuyÕt ngò hµnh: • Mçi mµu s¾c, mïi vÞ cña vÞ thuèc; t¬ng øng víi mét hµnh nhÊt ®Þnh. • Khi chÕ biÕn lµm2/08 thay ®æi mµu, mïi ®Ó t¨ng 2 quy kinh thuèc ®ã
• III Mô c ®Ýc h c ña viÖc c hÕ biÕn thuè c c æ truyÒn • 1§Ó lo ¹i t¹p ( Lµm thuèc s¹ch tinh khiÕt) • - Lo¹i bá bé phËn kh«ng dïng lµm thuèc; c¸c bé phËn cã t¸c dông ngîc l¹i (VD: cóc hoa, ma hoµng) • - Lo¹i bá c¸c bé phËn, phÇn kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lµm thuèc (VD Tr¹ch t¶, Hµ thñ « ®á ..v ) • - Lo¹i c¸c t¹p chÊt kh¸c: ®Êt c¸t, chÊt bÈn, s©u, mät, mèc..v.. (VD: Thá ty tö, Bach truËt, huyÒn s©m ..v.) • - Dîc liÖu lµ ®éng vËt cÇn sö lÝ tríc khi dïng ( §Þa long, r¾n t¾c kÌ v..v) • - Lµm cho tinh khiÕt h¬n: Lu huúnh chÕ s¬ng (nung) • 2 Lµm c ho v iÖc b ¶o q u¶n thuè c ®îc tè t h¬n, thuËn tiÖn c ho th¬ng m ¹i • - Thu nhá thÓ tÝch: ®Ó cÊt gi÷®îc thuËn tiÖn • - DiÖt nÊm mèc, vi sinh vËt: ®Ó b¶o qu¶n • - T¹o líp b¶o vÖ: Diªm phô, muèi b¸m ë ngoµi ®Ó b¶o vÖ • - Ph¸ huû m«i trêng thuËn tiÖn cho vi khuÈn ph¸t triÓn nh pectin, chÊt nhÇy, 2/08 tinh bét, ®êng chÊt3bÐo Vd Hµ thñ « ®á
• - Lµm æn ®Þnh t¸c dông cña vÞ thuèc, gi¶m ph©n huû ho¹t chÊt cã t¸c dông Vd flavonoid trong hoa hoÌ, hoµng cÇm, rutin bÞ thuû ph©n thµnh querctin, hoÌ hoa x¸m ®i gi¶m t¸c dông • 3Lµm thuËn tiÖn c ho v iÖc s ö d ô ng • Lµm gißn dÔ t¸n, nghiÒn, dÔ chiÕt xuÊt c¸c thµnh phÇn, hoµ tan dÔ hÊp thu • 4Lµm t¨ng tÝnh q uy kinh c ña v Þ thuè c . • - Sao vµng hoÆc tÈm hoµng thæ sao lµm t¨ng quy kinh tú (B¹ch truËt) • - §en quy kinh thËn: hµ thñ « chÕ ®Ëu ®en t¨ng quy kinh thËn • 5 Lµm thay ®æ i tÝnh v Þ, m ë ré ng t¸c d ô ng c ña v Þ thuè c • - Sinh ®ia: §¾ng, hµn; thanh nhiÖt l¬ng huyÕt. • - Thôc ®Þa: ngät, «n; bæ huyÕt bæ can thËn • - Sinh kh¬ng: cay,Êm; t¸n hµn gi¶i biÓu; níng ch¸y (th¸n kh¬ng): tiªu thùc ch÷a ®Çy bông ®au bông buån n«n • - Ng¶i diÖp: §¾ng, «n; can tú thËn; «n trung 2/08 4 t¸n hµn.
• Th¶o quyÕt minh: vi sao ®¨ng, m¸t tÈy m¹nh • Sao vµng: nhuËn; sao ch¸y (th¸n sao) t¸c dông an thÇn • - HiÖp ®ång víi phô liÖu lµm t¨ng t¸c dông • B¸n h¹ chÕ gõng: Gi¶m tÝnh kÝch thÝch, t¨ng chØ ho, trõ ®êm, chØ Êu • - ChÕ biÕn lµm t¨ng tÝnh ©m cña vÞ thuèc: • Tr¹ch t¶ trÝch muèi, nga truËt trÝch dÊm hoÆc ®ång tiÖn • - ChÕ lµm gi¶m tÝnh ©m cña vÞ thuèc: • Sinh ®Þa: ®¾ng, hµn thuéc ©m, thôc ®Þa ngät, «n • - ChÕ lµm t¨ng tÝnh d¬ng cña vÞ thuèc: • §¶ng s©m: «n trÝch gõng ®Ó t¨ng tÝnh «n cña vÞ thuèc • - ChÕ lµm gi¶m tÝnh d¬ng cña vÞ thuèc: • Phô tö ®¹i ®éc ®¹i nhiÖt tÝnh d¬ng rÊt m¹nh( chØ dïng ngoµi). • ChÕ dung dÞch muèi ¨n ®¶m ba( clorid Magie) tÝnh ®éc, nhiÖt gi¶m cã thÓ dïng trong ®îc. 5 2/08
• 7Lµm g i¶m ®é c tÝnh v µ g i¶m t¸c d ô ng p hô • +§«c tÝnh gåm hai lo¹i: • - T¸c dông m¹nh nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng (b¶ng A,B) phô tö, m· tiÒn, ba ®Ëu, hoµng nµn • -T¸c dông kÝch øng (ngøa, tª): nam tinh, b¸n h¹, d· vu (r¸y) • +Lµm gi¶m ®éc tÝnh b»ng ba c¸ch: • Lo¹i trõ chÊt ®éc ra khái vÞ thuèc: hoµ tan trong dÞch ng©m röa; th¨ng hoa qua sao, nÊu • Phô tö ng©m níc muèi alcaloid hoµ tan trong ®ã • - Thuû ph©n, ph©n huû chÊt ®éc. Dung dÞch phô liÖu, nhiÖt ®é chÊt ®éc sÏ bÞ ph©n huû mét phÇn hoÆc thuû ph©n thµnh chÊt Ýt ®éc h¬n hoÆc chÊt kh«ng ®éc • Aconitin phô tö bÞ thñy ph©n thµnh Benzoylacontin cã ®é ®éc gi¶m ®i râ rÖt • M· tiÒn: alcaloid cha chÕ 1,43%, sau chÕ r¸n dÇu võng alcaloid chØ cßn 2/08 0,55% cã thÓ dïng trong ® 6 îc
• *Mét sè phô liÖu cã tÝnh gi¶i ®éc lµm gi¶m ®éc tÝnh: cam th¶o, ®Ëu ®en, ®Ëu xanh, níc v«i, níc gõng, níc tro bÕp, n¬c phÌn chua.v.v.lµm gi¶m t¸c dông phô • *Mét vÞ thuèc cã nhiÒu t¸c dông • - Mçi t¸c dông thÝch øng víi mét bÖnh nhÊt ®Þnh • - T¸c dông nµy thÝch øng cho bÖnh nµy. • - Th×t¸c dông kh¸c trë thµnh bÊt lîi • - vµ ngîc l¹i t¸c dông bÊt lîi l¹i trë thµnh cã lîi cho bÖnh kh¸c • - Thôc ®Þa bæ ©m bæ huyÕt, sinh t©n dÞch • - Khi dïng cho bÖnh nh©n t©m tú h sÏ g©y ®Çy tríng bông rèi lo¹n tiªu ho¸, nÕu sao kh« thi h¹n chÕ t¸c dông nµy • - B¹ch truËt kiªn tú r¸o thÊp, khi dïng cho bªnh nh©n thÓ ©m h néi nhiÖt th×ph¶i chÕ víi níc vo g¹o ®Ó lµm gi¶m tÝnh kh« h¸o • - Hµ thñ « ®á t¸c dông chÝnh lµ bæ huyÕt, t¸c dông phô g©y t¸o bãn hoÆc ®au bông ®i ngoµi do tanin hoÆc do anthraglycozid hµm 2/08lîng cao 7
• - khi chÕ lµm gi¶m c¶ hai thµnh phÇn nµy dÉn ®Õn kh«ng g©y t¸o bãn hoÆc ®au bông ®i ngoµi • - ChÕ ®Ó h¹n chÕ gi¶i phãng ra chÊt ®éc • Vi dô: thuû phi chu sa(thÇn sa) • 8 Lµm thay ®æ i thµnh p hÇn ho ¸ häc • - Thay ®æi vÒ hµm lîng: • Dîc liÖu cã tinh dÇu khi chÕ hµm lîng gi¶m mc ®é gi¶m cã kh¸c nhau (40-80%). • Dîc liÖu chøa anthraglycozid, coumarin, khi chÕ hµm l îng gi¶m do th¨ng hoa, hµ thñ «, th¶o quyÕt minh • Thay ®æi vÒ thµnh phÇn: • Dîc liÖu chøa glycozid sau chÕ bÞ thuû ph©n, c¾t mét phÇn ®êng hay toµn bé t¹o thµnh aglycol ( rutin trong hoa hoÌ) • Mét sè chÊt ®éc ph©n huû lµm gi¶m tÝnh ®éc: aconitin trong phô tö, strychnin trong m· tiÒn. Trªn s¾c ký sè vÕt cã thÓ gi¶m cã thÓ t¨ng 2/08 8
• B- C¸c ph¬ng ph¸p chÕ biÕn • I - Ph¬ng ph¸p dïng löa:(ho ¶ c hÕ) • 1.1§Þnh ng hÜa: • Lµ t¸c ®éng cña nhiªt ®é trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp qua c¸c phô liÖu vµo vÞ thuèc. • Tuú theo thÓ chÊt cña dîc liÖu mµ sö dông nhiÖt ®é ë møc ®é kh¸c nhau cho thÝch hîp • 1.2 Mô c ®Ýc h: • - Lµm t¨ng tÝnh Êm gi¶m tÝnh hµn cho vÞ thuèc VÝ dô: sinh ®Þa • - Lµm gi¶m ®éc tÝnh, gi¶m t¸c dông qu¸ m¹nh cña vÞ thuèc VÝ dô: m· tiÒn cao c¸ch c¸t ë 200o ®Õn 250oC • - Lµm æn ®Þnh ho¹t chÊt trong vÞ thuèc: v×diÖt men ph©n huû c¸c chÊt, lµm mÊt m«i tr¬ng cho men ho¹t ®éng. NhÊt lµ c¸c vÞ thuèc cã chøa glycozid. VÝ dô: rutin trong hoÌ hoa • - Lµm gi¶m ®é bÒn c¬häc cña vÞ thuèc • - T¹o mïi th¬m ngon dÔ chÞu cho vÞ thuèc, lo¹i bá c¸c vÞ 2/08 tanh, lîm giäng ch¸t ng¸i, mïi khã chÞu, 9
• 1.3 C¸c ph¬ng ph¸p ho ¶ c hÕ • 1.3.1 Ph¬ng ph¸p s ao • 1.3.1.1S ao trùc tiÕp : • Lµ thuèc ®îc truyÒn nhiÖt trùc tiÕp qua dông cô sao. • Cã s¸u ph¬ng ph¸p sao • + S ao qua(vi sao): • Dïng cho dîc liÖu cã cÊu t¹o máng manh:hoa l¸, hoa hoÌ, trÇn b× • NhiÖt ®é sao kho¶ng 50o ®Õn 80o C • + S ao vµng: (hoµng sao) sao riªng ho¨c trÝch (tÈm)råi sao. • - Nhiªt ®é tõ 1000 ®Õn 1400 C • - T¨ng quy kinh tú, t¨ng mïi th¬m, vÞ thuèc kh« kü. • - VÞ thuèc tèi mµu chØ cÇn sao kh« vµ cã mïi th¬m • Hoµi s¬n, b¹ch truËt • + S ao vµng h¹ thæ : - Sao vµng ®æ xuèng ®Êt hoÆc hè ®· chuÈn bÞ tríc ®Ëy kÝn l¹i. 2/08 10 - §Ó c©n b»ng ©m d¬ng cho vÞ thuèc.
• + S ao vµng xÐm c¹nh: • Dïng cho c¸c vÞ thuèc chua ch¸t nhiÒu, tanh h«i, lîm giäng, t¨ng t¸c dông tiªu thùc • NhiÖt ®é sao kho¶ng 170o®Õn 200oC ®Ó. Kü thuËt sao: La to ch¶o nãng giµ, cho dîc liÖu vµo ®¶o ®Òu, khi m¨t ngoµi xÐm c¹nh, trong vÉn gi÷ nguyªn lµ ®îc ( chØ thùc, th¨ng ma, thÇn khóc ) • + S ao tån tÝ nh (h¾c sao, sao ®en): • - NhiÖt ®é: kho¶ng 2000 ®Õn 2200C lµm t¨ng t¸c dông an thÇn, tiªu thùc, gi¶m tÝnh m·nh liÖt cña vÞ thuèc. • - Kü thuËt sao: • - §Ó ch¶o nãng giµ, cho thuèc vµo ®¶o nhanh, ®Òu ®Õn khi bªn ngoµi ch¸y ®en, bÎ ra bªn trong mµu vµng ho¨c n©u nh¹t .H¾c t¸o nh©n • + S ao ch¸y (th¸n sao): • NhiÖt ®é sao kho¶ng 2200 ®Õn 2400C • §Ó lµm t¨ng t¸c dông 2/08 chØ huyÕt. 11
• +Chó ý: Khi sao ph¶i ®¶m b¶o ®ång ®Òu, muèn ®ång ®Òu cÇn chó ý: • - §iÒu chØnh löa: Lóc ®Çu thêng löa vò, sau löa v¨n • - §¶o ®Òu: Lóc ®Çu ®¶o chËm, sau ®¶o nhanh • - §é Èm dîc liÖu ph¶i ®ång ®Òu • - KÝch thíc dîc liÖu ph¶i ®Òu • -NÕu dîc liÖu qu¸ kh« ph¶i phun níc cho Èm míi sao. ý dÜ • - Kh«ng sao lîng qu¸ nhiÒu mét lÇn • - NÕu dîc liÖu kh«ng ®Òu nhau, khi sao miÕng nµo ®îc th×bá ra tríc • 1.3.1.2 S ao g i¸n tiÕp (qua chÊt trung gian) • * S ao c¸ch c¸t: • - §Ó truyÒn nhiÖt vµo vÞ thuèc vµ ®ång ®Òu kh«ng ch¸y. • - NhiÖt ®é sao kho¶ng 200 ®Õn 3000C - Kü thuËt sao: c¸t nhá mÞn, ®·i s¹ch, ®Ó kh« cho c¸t vµo ch¶o ®¶o ®Òu ®Õn nãng giµ, cho thuèc vµo ®¶o ®Òu vïi kÝn trong c¸t, sao ®Õn khi phång ®Òu hoÆc vµng ®Òu lÊy ra sµng bá c¸t ngay, nÕu ®Ó 2/08 l©u sÏ ch¸y thuèc 12 ( xuyªn s¬n gi¸p, qui b¶n, m¹ch m«n,
• * S ao c¸ch ho¹t th¹ch hoÆ c v¨n c¸p : -Ho¹t th¹ch (bét tal): thµnh phÇn gåm magiª silicat ho¨c MgO t¸n thµnh bét mÞn -V¨n c¸p lµ vá c¸c lo¹i sß, cöu khæng, mÉu lÖ, vá trai .v.v.. nung t¸n thµnh bét mÞn. • - NhiÖt ®é sao kho¶ng 200oC • - dïng cho nh÷ng vÞ thuèc dÎo, cã chÊt dÇu, nhùa ®Ó khái dÝnh vµo nhau, lµm bít mïi tanh khÐt vµ dÔ t¸n bét - A giao, minh giao, l«ng nhÝm, kª néi kim, cao ban long, cao khØ, cao gÊu - Kü thuËt sao: Sao cho bét nãng giµ, cao c¾t thµnh miÕng nhá 2cm x 2cm x1cm cho vµo ®¶o ®Òu ®Õn khi phång, xèp th¬m lµ ®îc • * S ao c¸ch c¸m (mÔ 2/08sao): 13 • - NhiÖt ®é sao kho¶ng 80 ®Õn 120oC.
• - §Ó lµm gi¶m mïi h¾c, tinh dÇu; t¨ng mïi th¬m, T¨ng kiÖn tú - Kü thuËt: §un ch¶o nãng giµ, cho c¸m vµo ®¶o ®Òu, khi cã khãi tr¾ng cho thuèc vµo ®¶o ®Òu tíi khi s¶n phÈm ®¹t yªu cÇu cã mïi th¬m • - Ngoµi ra cßn cã sao c¸ch g¹o(mÒ sao), sao víi muèi • 1.3.2 Nung : (cã ba c¸ch: trùc tiÕp, gi¸n tiÕp, th¨ng hoa) • - NhiÖt ®é 800 ®Õn 1000o C . • - Dïng cho dîc liÖu lµ kho¸ng vËt cøng ch¾c (cöu kh«ng, mÉu lÖ) nhiÖt ®é cao ph¸ vì cÊu tróc cña thuèc, thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh v« c¬ho¸ • - §Ó cung cÊp c¸c nguyªn tè vi ®a lîng cho c¬thÓ vµ trung hoµ toan • - Kü thuËt: cho dîc liÖu vµo lß nung ®Õn khi ch¸y hÕt thµnh than (®á hång ®Òu) t¾t lß nung ®Ó nguéi lÊy ra t¸n bét (x¬ng ®éng vËt) • 1.3.3.ChÕ s ¬ng ( ph¬ng ph¸p th¨ng hoa): • Lµ ph¬ng ph¸p nung kÝn ®Ó lÊy phÇn th¨ng hoa b¸m vµo nåi. VÝ dô: Lu 2/08huúnh, th¹ch tÝn 14
• 1.3.4. Lïi (vïi,æi): • -Dîc liÖu ®îc bäc vµo giÊy Èm hoÆc bét c¸m, vïi vµo trong tro nãng ®Õn khi kh« lÊy ra bãc vá bªn ngoµi. • - Lµm gi¶m bít chÊt dÇu trong vÞ thuèc, lµm gi¶m tÝnh kÝch øng. • ( Méc h¬ng, cam th¶o, sinh kh¬ng (æi kh¬ng) • - Níng: vïi trùc tiÕp vµo tro ®Õn khi chÝn • (cam th¶o, hoµng kú • 1.3.5.Ho ¶ p hi: • - Lµ sao trùc tiÕp ë nhiÖt ®é cao kho¶ng 200oC • - ¸p dông cho dîc liÖu lµ kho¸ng vËt: phÌn phi(kh« phµn) • - Lo¹i níc trong ph©n tö, lµm t¨ng kh¶ n¨ng hót níc lµm s¨n se PhÌn chua K2SO4 AL(SO4)3.24H2O. Sao ®Õn 2000 C mÊt 24 H2O • - Kü thuËt: t¸n bét nhá cho vµo sao ®Õn khi kh« bét tr¾ng ra mÞn lµ ®îc 2/08 15 • 1.3.6. S Êy : thêng dïng cho lu huúnh
II Ph¬ng ph¸p dïng níc (thuû c hÕ) 2.1Mô c ®Ýc h Lµm gi¶m ®éc tÝnh, gi¶m t¸c dông phô cña vÞ thuèc. - Do hµm lîng mét sè thµnh phÇn ho¸ häc bÞ gi¶m, ho¨c ph©n huû bëi: - Hoµ tan trong níc röa - BÞ thuû ph©n bëi níc, men trong tù nhiªn hoÆc men cã s½n trong dîc liÖu - Ng©m phô tö trong NaCl,MgCl2 .Aconitin gi¶m vµ ph©n huû thµnh aconin Ýt ®éc Ng©m hµ thñ « trong níc g¹o tanin, anthraglycozid gi¶m * Thay ®æi thµnh phÇn ho¸ häc theo híng cã lîi cho ®iÒu trÞ.Sinh ®Þa khi chÕ thµnh thôc ®Þa ®êng khö t¨ng lªn * Gi¶m tÝnh bÒn v÷ng c¬häc, t¨ng kh¶ n¨ng gi¶i phãng ho¹t chÊt do tÕ bµo hót níc tr¬ng në . * Lµm mÒm dîc liÖu gióp ph©n chia tèt *Lµm s¹ch dîc liÖu: Do tÈy(níc v«i) lµm bong bÈn ra ®Ó dÔ röa 2/08 16 * Lµm cøng dîc liÖu vµ gãp phÇn b¶o qu¶n
• 2.2 C¸c p h¬ng p h¸p thuû c hÕ • 2.2.1Ng©m : • - Cho dîc liÖu ngËp trong níc, dÞch phô liÖu vµ ng©m trong mét thêi gian thÝch hîp • - DÞch ng©m: Tuú theo yªu cÇu ®iÒu trÞ hoÆc môc ®Ých chÕ mµ chän dÞch ng©m thÝch hîp - C¸c dÞch ng©m: níc, níc v«i, dung dÞch phÌn chua, giÊm, níc muèi, ®ång tiÖn.v.v.. • - Thêi gian ng©m: tuú thuéc vµo thÓ chÊt cøng r¾n to nhá cña vÞ thuèc vµ tuú thuéc vµo môc ®Ých ®iÒu trÞ mµ chän thêi gian ng©m cho thÝch hîp • Ng©m cho phô liÖu ngÊm ®ªu toµn bé dîc liÖu (khi c¨t ra lâi ngÊm ®Òu). • Ng©m chõng 4 ®ªn 24h thay dÞch ng©m mét lÇn - phô tö chÕ ®Õn hÕt cay tª ph¶i thay níc nhiÒu 2/08 lÇn, ng©m l©u 17
• 2.2.2. ñ: • *KT: Dïng níc hoÆc dÞch phô liÖu rÈy ít vµo dîc liÖu sau ®ã dïng v¶i hoÆc t¶i gai thÊm ít phñ kÝn vµi giê hoÆc vµi ngµy, ®Õn khi níc hoÆc dÞch phô liÖu thÊm ®Òu vµo dîc liÖu. • - Trong khi ñ nÕu kh« ph¶i cho thªm níc hoÆc phô liÖu ®ñ ít dîc liÖu • * Môc ®Ých • - §Ó lµm t¨ng t¸c dông cña vÞ thuèc do hiÖp ®ång víi phô liÖu. Vd H¬ng phô tÈm dÊm • - Lµm mÒm vÞ thuèc thuËn tiÖn cho bµo th¸i • - §Ó lªn men lµm chuyÓn ho¸ c¸c chÊt VD chÕ thÇn khóc, chÕ thôc ®Þa • 2.2.3 TÈy röa: • - Röa: Dïng níc s¹ch ®Ó röa s¹ch c¸c t¹p chÊt c¬häc • - TÈy( §Ó tÈy mïi) Dïng rîu cao ®é tÈm vµo thuèc 5-10 phót môc ®Ých lµm s¹ch, lµm dËy mïi( ®¬ng quy, ngu tÊt) 2/08 18
• 2.2.4 Thuû phi: • - T¸n thuèc trong níc thµnh d¹ng bét mÞn, thêng lµ c¸c kho¸ng vËt nh thÇn sa, chu sa • - Chèng t¨ng nhiÖt ®é khi t¸n do ma s¸t lµm ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng thuèc. • ThÇn sa ë nhiÖt ®é cao gi¶i phãng Hg nguyªn tè rÊt ®éc • Thu ®îc thuèc ë d¹ng bét mÞn, tr¸nh bôi cho ngêi bµo chÕ • - Kü thuËt: Cho thuèc vµo cèi sµnh, sø cho Ýt níc vµo nghiÒn kÜ, thªm níc khuÊy ®Òu. • Vít bá t¹p bÈn næi trªn mÆt, g¹n lÊy phÇn níc ®ôc cã c¸c h¹t thuèc næi l¬löng. • Thªm Ýt níc n÷a nghiÒn tiÕp cÆn, råi l¹i g¹n lµm nhiÒu lÇn nh vËy • Gép dÞch g¹n l¹i ®Ó l¾ng, lo¹i bá níc trong ë trªn ®îc bét mÞn, phîi kh«2/08 19
III- Thuû ho¶ hîp chÕ:( Phèi hîp löa níc) 3.1 Chng : §un c¸ch thuû dîc liÖu víi dÞch phô liÖu - Lµm gi¶m t¸c dông trùc tiÕp cña nhiÖt vµo thuèc, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ( 800c) cho sù chuyÓn ho¸ c¸c thµnh phÇn trong vÞ thuèc, Chng sinh ®ia thµnh thôc ®Þa, ®êng 15,8- 30% - Lµm gi¶m t¸c dông phô. Hoµng tinh ngøa chÕ thµnh thôc hoµng tinh hÕt ngøa - KÜ thuËt: Cho thuèc vµ dÞch phô liÖu vµo nåi, ®Æt vµo trong mét nåi kh¸c cã chøa níc, ®Ëy kÝn nåi ngoµi ®un s«i. bæ sung níc nåi ngoµi khi c¹n, ®un ®Õn khi ®¹t yªu cÇu - Thêi gian chng tuú theo vÞ thuèc cã thÓ tõ 3-5 ngµy 3.2 §å (h«ng), hÊp - Dïng h¬i nø¬c lµm mÒm, chÝn dîc liÖu - DiÖt men, mèc mät, lo¹i mïi vÞ khã chÞu. - §å cã hoÆc kh«ng phô liÖu. Hoµi s¬n, Hµ thñ « ®á ®Ëu ®en - KÜ thuËt: Dîc liÖu ®îc thÊm ít ®Òu, cho vµo châ hay nåi h«ng ®un ®Õn khi dîc liÖu chÝn mÒm. 2/08 20 • NhiÒu dîc liÖu, ®å sÏ tèt h¬n( tr¹ch t¶ b¹ch linh)