8.2 Các thông số hình học
8. 1 Khái niệm chung
1
Chương 8. Vít truyền động
8.5 Truyền động vít bi
8.3 Động học và lực tác dụng
8.4 Truyền động vít - đai ốc
Chương 8. Vít truyền động
8. 1 Khái niệm chung
1. Ñònh nghóa:
Boä truyeàn vít me - ñai oác laøm vieäc theo nguyeân lyù aên khôùp cuûa caëp ren (giöõa ren trong treân ñai
oác vôùi ren ngoaøi treân vít me) ñeå bieán ñoåi chuyeån ñoäng quay thaønh tònh tieán.
2. Phaân loaïi:
a) Tuøy theo tính chaát tieáp xuùc cuûa caëp ren ta coù theå chia boä truyeàn laøm hai loaïi: ma saùt tröôït
vaø ma saùt laên.
b) Theo coâng duïng boä truyeàn vít me ñöôïc phaân loaïi:
-Vít taûi: Söû duïng taïo löïc doïc truïc lôùn. Khi taûi troïng thay ñoåi söû duïng ren hình thang, khi taûi
troïng taùc duïng theo moät chieàu coù giaù trò lôùn söû duïng ren hình raêng cöa. Ñai oác vít taûi lieàn khoái,
ñeå ñaûm baûo tính töï haõm ta söû duïng ren moät moái vôùi goùc naâng ren vít γnhoû.
-Vít daãn: Söû duïng ñeå truyeàn chuyeån ñoäng trong cô caáu chaïy dao. Ñeå giaûm ma saùt söû duïng ren
nhieàu moái. Ñeå khöû khe hôû do moøn ren ñai oác vít daãn ta söû duïng ñai oác rôøi coù mieáng kim loaïi
moûng ñeå ñieàu chænh.
-Vít ñieàu chænh: Söû duïng ñeå truyeàn chuyeån ñoäng chính xaùc vaø ñieàu chænh. Söû duïng ren heä meùt.
Ñeå ñaûm baûo boä truyeàn khoâng coù ñoä rô ngöôøi ta söû duïng ñai oác hai nöûa
c) Theo soá moái ren ta phaân ra: ren moät moái, hai moái, ba moái..., soá moái ren caøng lôùn thì hieäu
suaát caøng cao.
3. Ưu, nhượcđiểm và phạm vi sửdụng
Ưu ñieåm:
Keát caáu ñôn giaûn, nhoû goïn vaø deã cheá taïo; Khaû naêng taûi lôùn; Ñoä tin caäy
cao; Laøm vieäc eâm vaø khoâng oàn; Lôïi nhieàu veà löïc; Coù theå chuyeån ñoäng
chaäm vôùi ñoä chính xaùc cao.
Nhöôïc ñieåm:
Do ma saùt lôùn neân ren moøn nhanh; Hieäu suaát thaáp.
Phạm vi sửdụng:
Boä truyeàn coù tyû soá truyeàn cao vaø coù theå töï haõm, do ñoù boä truyeàn söû duïng
ñeå truyeàn taûi troïng. Trong moät vaøi tröôøng hôïp, ngöôøi ta söû duïng boä
truyeàn ñeå bieán ñoåi chuyeån ñoäng tònh tieán thaønh chuyeån ñoäng quay
(khoan tay, vít...) neáu nhö goùc naâng ren vít lôùn hôn goùc ma saùt. hieän
töôïng töï haõm trong tröôøng hôïp naøy khoâng xaûy ra.
Chương 8. Vít truyền động
8.1 Khái niệm chung
8.2 Các thông số hình học
Caùc thoâng soá hình hoïc chuû yeáu: ñöôøng kính ngoaøi d, ñöôøng kính trong d1, ñöôøng kính trung
bình d1, chieàu cao bieân daïng hvaø böôùc ren ps.
Ñoái vôùi ren vuoâng: h = 0,1.d2; d = d2+ h; d1= d2– h; ps= 2h
Goùc naâng ren vít γxaùc ñònh theo coâng thöùc:
tgγ = Z1.ps/(πd2)
vôùi pZ1 = Z1.pslaø böôùc xoaén oác vít, Z1laø soá moái ren vít. Neáu theo yeâu caàu choïn boä truyeàn töï
haõm thì ta choïn ren moät moái.
8.3 Động học và lực tác dụng
Vaän toác goùc ω(rad/s) vaø soá voøng quay n(vg/ph) cuûa khaâu quay lieân quan ñeán vaän toác v
(mm/s) cuûa khaâu chuyeån ñoäng tònh tieán nhö sau:
ω= 2π.v / (ps.Z1) ; n = 60.v / (ps.Z1)
trong ñoù: ps- böôùc ren, mm;Z1- soá moái ren vít.
Tyû soá truyeàn quy öôùc uboä truyeàn vít me - ñai oác baèng tyû soá giöõa vaän toác daøi moät voøng voâlaêng
(hoaëc baùnh raêng) SVtruyeàn chuyeån ñoäng cho vít vôùi khoaûng dòch chuyeån cuûa ñai oác Sd:
u = SV/ Sd=π.dV/ (ps.Z1)
trong ñoù dV- ñöôøng kính voâlaêng.
Chương 8. Vít truyền động
Trong tröôøng hôïp bieán ñoåi chuyeån ñoäng quay thaønh tònh tieán thì moâmen xoaén T(N.mm) treân
khaâu daãn xaùc ñònh theo coâng thöùc: T = Fa.d2.tg(γ+ρ’) / 2
trong ñoù: Fa- löïc doïc truïc; d2- ñöôøng kính trung bình cuûa ren
γ-goùc naâng ren vít, xaùc ñònh theo coâng thöùc tgγ = Z1.ps/(πd2)
ρ’ -goùc ma saùt töông ñöông caëp ren vít xaùc ñònh theo coâng thöùc ρ’ = arctg(f’):Ñoái vôùi ren
vuoâng: f = f’;Ñoái vôùi ren tam giaùc hoaëc thang: f’ = f / cos(α/2) = f / cosβvôùi αlaø goùc ôû ñænh.
Ñoái vôùi ren heä meùt α = 60o, do ñoù f ’ = 1,15.fvôùi ftra theo baûng.
Trong tröôøng hôïp bieán ñoåi chuyeån ñoäng tònh tieán thaønh chuyeån ñoäng quay thì löïc doïc truïc Fa
coù theå xaùc ñònh theo moâmen xoaén Tnhö sau:
Fa= 2.T / (d2.tg(γ-ρ’)
Hieäu suaát boä truyeàn vít - ñai oác xaùc ñònh theo coâng thöùc sau:
-Tröôøng hôïp bieán ñoåi chuyeån ñoäng quay thaønh chuyeån ñoäng tònh tieán:ηqt = K.tgγ/ tg(γ+ρ’)
trong ñoù Klaø heä soá tính ñeán söï maát maùt coâng suaát do ma saùt trong oå vaø do boä truyeàn do caét
ren khoâng chính xaùc (K = 0,8÷0,95).
-Tröôøng hôïp bieán ñoåi chuyeån ñoäng tònh tieán thaønh chuyeån ñoäng quay: ηtq = K.tg(γ–ρ’) / tg γ
Do ñoù, ñeå bieán ñoåi chuyeån ñoäng tònh tieán thaønh chuyeån ñoäng quay thì γ > ρ’,thoâng thöôøng
ngöôøi ta choïn γ ≥ 2ρ’.
Boä truyeàn vít ñai oác vôùi ma saùt laên thì hieäu suaát η = 0,8÷0,95.
Chương 8. Vít truyền động
8.3 Động học và lực tác dụng