BÀI 3: ĐO CÁC ĐẠI LƯỢNG ĐIỆN CƠ BẢN
Mục tiêu bài học:
- Trình bày được các phương pháp đo các đại lượng U, I, R, công suất, điện năng.
- Đo, đọc chính xác trị số các đại lượng điện U, I, R, công suất, điện năng...
- Sử dụng và bảo quản các loại thiết bị đo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật.
- Đảm bảo an toàn và vệ sinh công nghiệp
1. Đo các đại lượng U,I,R
1.1. Đo điện áp (Vôn mét điện từ)
a. Tác dụng của vôn mét: Dùng để đo điện áp trong mạch điện một chiều và xoay chiều
b. Cấu tạo
Vôn mét điện từ được chế tạo từ cơ cấu đo điện từ, trong đó cuộn dây của cơ cấu
được mắc nối tiếp với điện trở phụ để có thể mở rộng thang đo
Giá trị điện trở phụ được tính như sau
Trong đó :
RP: Điện trở phụ
RC: Điện trở trong của cơ cấu
U: Điện áp cần đo
UCT: Điện áp lớn nhất của cơ cấu
m: Hệ số mở rộng thang đo
U: Hệ số mở rộng thang đo điện áp Hình 3-1: Mở rộng giới hạn thang đo
;
c. Cách sử dụng đồng hồ vôn mét
- Khi đo Vônmét được mắc song song
với đoạn mạch cần đo.
Hình 3-2 Sơ đồ mắc vôn mét
V
rV
IV
I
Phụ tải
Chú ý: Nếu là mạch một chiều thì phải
đấu đúng cực tính
d. Phương pháp lựa chọn vôn mét
Ugh ≥ Ulv
Trong đó
Ugh: Giới hạn đo của vôn mét (V)
Ulv: Điện áp đặt vào phụ tải (V)
e. Cách bảo quản đồng hồ vôn mét
- Để nơi khô ráo, kiểm tra thường xuyên
- Lắp đặt hợp lý( phù hợp với kí hiệu ghi trên thang số đồng hồ)
1.2. Đo dòng điện (Am pe mét)
a. Công dụng: Dùng để đo dòng điện trong mạch một chiều và xoay chiều một pha
b. Cấu tạo
Chế tạo dựa trên cơ cấu chỉ thị điện từ. Mỗi cơ cấu điện từ được chế tạo với số
Ampe và số vòng nhất định.
Ví dụ:
Cuộn dây tròn có IW = 200A vòng, cuộn dẹt có IW = 100 vòng, do đó khi mở rộng
thang đo chỉ cần thay đổi sao cho I.W là hằng số, bằng cách chia đoạn dây thành nhiều
đoạn bằng nhau và thay đổi cách nối ghép các đoạn đó như hình 3-3a để đo dòng điện
nhỏ, hình 3-3b. để đo dòng điện trung bình, hình 3-3c. để đo dòng điện lớn
b. Đo dòng điện trung bình
Hình 3-3: Mở rộng thang đo của Ampemét điện từ
I1
I2
IIII
c. Đo dòng điện lớn
a. Đo dòng điện nhỏ
c. Cách sử dụng ampe mét I
phụ
tải
A
Rt
rA
U
-
+
Hình 3-4: Sơ đồ mắc ampe
d. Phương pháp lựa chọn ampe mét
Igh ≥ Ilv
Trong đó
Igh: Giới hạn đo của ampe mét (A)
Ilv: Dòng điện tính toán của phụ tải (A)
e. Cách bảo quản đồng hồ ampe mét
- Để nơi khô ráo, kiểm tra thường xuyên
- Lắp đặt hợp lý( phù hợp với kí hiệu ghi trên thang số đồng hồ)