Chương 8.
Độ không đảm bảođo
ME3072 – KỸ THUẬT ĐO
8.1 Một sốkhái niệm cơbản
a. Phép đo
Mục tiêu của phép đo là xác định giá trị của đại lượng đo,tức là giá trị của đại
lượng cụ thể được đo. Do đó, phép đo bắt đầu với thông số kỹ thuật thích hợp của
đại lượng đo, phương pháp đo và quy trình đo.
Kết quảcủaphép đochỉlà mộtước tính gầnđúng hoặcước tính giá trịcủađại
lượng đovà do đó chỉhoàn chỉnh khi kèm theo thông báo vềđộ không đảm bảo
của việcước lượng đó.
Thông số kỹ thuật hoặc định nghĩa yêu cầu của đại lượng đo được quyết định bởi
độ chính xác cần thiết của phép đo. Đại lượng đo phải được xác định đầy đủ theo độ
chính xác cần thiết để đối với tất cả các mục đích thực tiễn liên quan đến phép đo,
giá trị của nó là duy nhất.
VÍ DỤ: Nếu chiều dài của một thanh thép dài một mét trên danh nghĩa được xác định với độ
chính xác đến từng micromet, thì thông số kỹ thuật của nó phải bao gồm nhiệt độ và áp suất tại
đó chiều dài được xác định. Do đó, đại lượng đo phải được chỉ định, ví dụ, chiều dài của thanh
ở 25,00 ° C * và 101 325 Pa (cộng với bất kỳ thông số xác định nào khác được cho là cần thiết,
chẳng hạn như cách thanh được hỗ trợ). Tuy nhiên, nếu chiều dài được xác định với độ chính
xác chỉ milimet, thì đặc điểm kỹ thuật của nó sẽ không yêu cầu nhiệt độ hoặc áp suất xác định
hoặc giá trị cho bất kỳ thông số xác định nào khác
8.1 Một sốkhái niệm cơbản
a. Phép đo
Trong nhiều trường hợp, kết quả của phép đo được xác định trên cơ sở chuỗi các
quan sát thu được trong các điều kiện lặp lại.
Các biến thể trong các quan sát lặp lại được giả định là phát sinh vì các đại lượng
ảnh hưởng có thể ảnh hưởng đến kết quả đo không hoàn toàn giữnguyên
Mô hình toán học của phép đo (chuyểnđổi tập hợp các quan sát lặp lại thành kết
quả đo) có tầm quan trọng thiết yếu bởi vì, ngoài các quan sát, nó thường bao gồm
các đại lượng ảnh hưởng khác nhau chưa được biết chính xác. Sự thiếu thông tin
này góp phần vào độ không đảm bảo của kết quả đo, cũng như các biến thể của các
quan sát lặp lại và bất kỳ độ không đảm bảo nào liên quan đến chính mô hình toán
học.
8.1 Một sốkhái niệm cơbản
b. Sai số, ảnh hưởng, và hiệu chỉnh
Một phép đo có những điểm không hoàn hảo làm phát sinh sai số trong kết quả đo.
Sai số phép đo có hai thành phần, cụ thể là thành phần ngẫu nhiên và thành phần hệ
thống.
Sai số ngẫu nhiên có thểphát sinh từ các biến thể thời gian và không gian của các
đại lượng ảnh hưởng, không thể đoán trước hoặc ngẫu nhiên → ảnh hưởng ngẫu
nhiên
Mặc dù không thể bù cho sai số ngẫu nhiên của kết quả đo, nó thường có thể được
giảm bớt bằng cách tăng số lượng quan sát; với giá trị kỳ vọng của nó bằng 0
Sai số là một khái niệm lý tưởng hóa và Sai số không thể được biết chính xác
Sai sốhệthống, không thể được loại bỏnhưng có thể được giảm bớt. Nếu sai sốhệ
thống phát sinh do các đại lượng ảnh hưởng đãđược thừa nhận (ảnh hưởng hệ
thống) đến kết quả đo, thì ảnh hưởng đó có thể đượcđịnh lượng và nếu nó có kích
thướcđáng kểso vớiđộ chính xác cần thiết của phép đo, thì việc hiệu chỉnh hoặc
hệsốhiệu chỉnh có thể được áp dụng để bù đắp cho hiệuứng. Giảthiết rằng, sau
khi hiệu chỉnh, giá trịkỳvọng hoặc giá trịkỳvọng của sai sốphát sinh do ảnh
hưởng hệthống bằng không