Đo lường chất lượng
11
Hiểu các phương pháp đo lường hiệu suất thực hiện
Mục tiêu
Sau bài học này, học viên sẽ hiểu:
• Đo lường chất lượng nhằm vào đâu
• Cách chọn và tính toán một chỉ số
• Cách thu thập số liệu
22
Đo lường chất lượng
• Khi chúng ta đã biết cách cần phải thực hiện chăm sóc, làm sao để biết được liệu có đang làm đúng như thế hay không?
Phải đo lường
33
Tầm quan trọng của đo lường
• Đo lường là quan trọng để:
– Nhận biết những chỗ tồn tại/điểm yếu – Ưu tiên những vấn đề cần làm cải thiện chất
lượng
– Định hướng thảo luận về những nguyên nhân có thể có của các vấn đề tồn tại và giải pháp
– Đo lường những thay đổi theo thời gian
44
Đo lường chất lượng như thế nào?
55
Nói cách khác, làm sao biết được có vấn đề tồn tại?
Làm sao biết được có vấn đề tồn tại?
• Anh/chị nhìn thấy hay nghe về nó
• Anh/chị sử dụng báo cáo số liệu thường
quy hoặc đo lường
66
6
• Anh/chị tiến hành đo lường có mục đích
Làm sao biết được có vấn đề tồn tại? (1)
– Anh/chị nghe về sự việc “không bao giờ xảy ra” – điều mà anh/chị KHÔNG BAO GIỜ muốn xảy ra. • Ai có thể cho ví dụ?
– Điều đó “dễ thấy” – Bệnh nhân than phiền – Các báo cáo về tỉ lệ mắc bệnh và tỉ lệ tử vong
77
7
• Anh/chị nhìn thấy hay nghe về nó
Làm sao biết được có vấn đề tồn tại? (2)
– Các báo cáo theo Bộ Y tế (báo cáo hàng
tháng/hàng quí)
– Rà soát bệnh án một cách hệ thống
• Đo lường thường qui
– Chuyển gửi lao đang diễn ra như thế nào
88
8
• Đo lường có mục đích
Các bước quan trọng trong đo lường
• Xác định lĩnh vực mà anh/chị quan tâm • Định nghĩa những gì anh/chị sẽ đo lường
chỉ số
• Thu thập số liệu • Phân tích số liệu* • Thảo luận và sử dụng kết quả các *
99
*sẽ được thảo luận ở các bài sau
Các bước quan trọng trong đo lường
• Xác định lĩnh vực mà anh/chị quan
tâm
• Định nghĩa những gì anh/chị sẽ đo
lường: chỉ số • Thu thập số liệu • Phân tích số liệu • Thảo luận và sử dụng kết quả
1010
Ba lĩnh vực để đo lường chất lượng chăm sóc
lực
• Các đặc điểm
Cơ cấu • Cơ sở vật chất • Nguồn nhân
tổ chức • Hệ thống
1111
Quá trình • Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe được cung cấp
Kết cục •Tình trạng sức khỏe •Kiến thức bệnh nhân và người nhà họ thu được •Hành vi của bệnh nhân và người nhà họ •Sự hài lòng của bệnh nhân và người nhà họ
Cơ cấu • Cơ sở hạ tầng và tài sản của
phòng khám
• Cơ sở hạ tầng phòng xét
nghiệm và khả năng sẵn có của các xét nghiệm
Cơ cấu • Cơ sở vật
• Khoa Dược – khả năng sẵn có
chất
• Nguồn nhân
lực
• Các đặc
điểm tổ chức
hay hết các thuốc chính • Chuyển tiếp thành công • Nhu cầu tập huấn nhân viên • Hệ thống: cách thức một quá trình được hoàn tất trong phòng khám
• Hệ thống
1212
Quá trình – Các dịch vụ khuyến cáo có được cung cấp không? • Sàng lọc lao (phát hiện các trường hợp lao hoạt động)
• Dự phòng Cotrimoxazole • Theo dõi: CD4 và xét nghiệm
TLVR
• Điều trị kháng virut (phù hợp,
kịp thời)
• Đánh giá tuân thủ • Xét nghiệm HBV/HCV
1313
Qui trình •Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe được cung cấp
Kết cục đạt được là gì?
• Gắn bó với các dịch vụ chăm sóc và điều trị
• Tuân thủ • TLVR dưới ngưỡng phát
hiện
• Ít số lần tái khám sai
hẹn hơn
• Tính sẵn có của xét nghiệm và thuốc
• Sự hài lòng của bệnh
1414
nhân
Kết cục •Tình trạng sức khỏe •Kiến thức bệnh nhân và người nhà họ thu được •Hành vi của bệnh nhân và người nhà họ •Sự hài lòng của bệnh nhân và người nhà họ
Xác định những gì chúng ta quan tâm
• Ví dụ: chẳng hạn chúng ta quan tâm để
1515
biết xem liệu bệnh nhân có nhận được dự phòng PCP như khuyến cáo không.
Các bước quan trọng trong đo lường
• Xác định lĩnh vực mà anh/chị quan
tâm
• Định nghĩa những gì anh/chị sẽ đo
lường: chỉ số • Thu thập số liệu • Phân tích số liệu • Thảo luận và sử dụng kết quả
1616
Thế nào là một chỉ số?
• Định nghĩa: Một biến số để đo lường một khía cạnh của một chương trình hay một dự án.
• Trong chăm sóc y tế một chỉ số chất lượng được dùng để đo lường mức độ thực hiện tốt dịch vụ chăm sóc
• Thường dựa vào các tiêu chuẩn (Hướng dẫn Bộ Y tế hay Tổ chức Y tế thế giới) xác định một dịch vụ được thực hiện như thế nào
1717
Ví dụ: Chuẩn và Chỉ số
• Chuẩn (Hướng dẫn của Bộ Y tế):
Cotrimoxazole cần được kê đơn cho tất cả các bệnh nhân có CD4 ≤ 350 hoặc giai đoạn lâm sàng III hoặc IV.
• Chỉ số: Việc kê đơn Cotrimoxazole cho
1818
bệnh nhân đủ tiêu chuẩn tại lần khám gần nhất.
Thế nào là một chỉ số “tốt”
• Có liên quan (lĩnh vực anh/chị quan tâm)
– Liên quan đến tình trạng hoặc dịch vụ diễn ra thường xuyên
hoặc có ảnh hưởng lớn.
• Đo lường được
– Có thể đo được trong thực tế dựa trên nguồn lực sẵn có – Đo lường có thể cho thấy sự thay đổi
• Chính xác
– Dựa vào các hướng dẫn được thông qua hoặc nhóm ra quyết
định
• Cải thiện được
– Có thể cải thiện được (bởi phòng khám hoặc chương trình)
1919
Theo hướng dẫn của HIVQUAL về CTCL trong chăm sóc HIV, 2006
Giơ tay nếu chỉ số sau là tốt
• Tỉ lệ phần trăm bệnh nhân có CD4 < 350 được nhận CTX tại lần khám gần nhất
• Tỉ lệ phòng có tường màu hồng • Tỉ lệ bệnh nhân được điều trị ARV trong vòng một tháng sau khi đủ tiêu chuẩn • Số bệnh nhân đang điều trị ARV sinh vào
2020
tháng 6
Một số ví dụ về chỉ số tốt trong HIV
• % bệnh nhân được sàng lọc Lao hoạt
động tại lần khám gần nhất
• % bệnh nhân đủ tiêu chuẩn nhận CTX • % bệnh nhân đủ tiêu chuẩn được điều
trị ARV
• % bệnh nhân được làm xét nghiệm
CD4 trong vòng 6 tháng qua.
• % trẻ được tiêm chủng đến thời điểm
2121
hiện tại
Các bước quan trọng trong đo lường
• Xác định lĩnh vực mà anh/chị quan
tâm
• Định nghĩa những gì anh/chị sẽ đo
lường: chỉ số • Thu thập số liệu • Phân tích số liệu • Thảo luận và sử dụng kết quả
2222
Đo lường hiệu suất thực hiện
2323
• Đo lường hiệu suất thực hiện xem liệu có tồn tại/điểm yếu trong lĩnh vực nào đó • Ví dụ: Anh/chị quyết định muốn biết xem phòng khám của mình có làm tốt công tác dự phòng PCP hay không và anh/chị sẽ chuyển thành chỉ số đo lường: – “Bao nhiêu phần trăm bệnh nhân có CD4 < 350 được nhận CTX hoặc Dapsone tại lần khám gần nhất.”
Các bước đo lường hiệu suất thực hiện theo một chỉ số đã chọn
ngày xem xét
1. Bắt đầu đo lường trên những người nào? – Tất cả bệnh nhân đang điều trị tại phòng khám vào
– Số bệnh nhân cần được nhận dịch vụ
2. Ai là phần mẫu số?
– Số bệnh nhân đã nhận dịch vụ
3. Ai là phần tử số?
⅞
2424
Các bước đo lường chỉ số
Quần thể đích để đo lường hiệu suất thực hiện Tất cả bệnh nhân đang điều trị trong ngày xem xét
Mẫu số Số bệnh nhân đủ tiêu chuẩn nhận dịch vụ
Tử số Số bệnh nhân thực tế nhận dịch vụ
2525
Anh/chị đo lường chỉ số sau như thế nào?
2626
Tỷ lệ bệnh nhân đủ tiêu chuẩn dự phòng Cotrimoxazole được nhận Cotrimoxazole tại lần khám gần nhất tại phòng khám có 300 bệnh nhân đang điều trị
Ai đủ tiêu chuẩn để được đo lường?
• Tất cả các bệnh nhân vào ngày xem
xét • Ít nhất một lần khám trong năm ngoái
• 300 bệnh nhân được nhắm đến để đo
lường hiệu suất thực hiện
• Nhưng…ai đủ tiêu chuẩn để đo lường
về cotrimoxazole?
2727
Mẫu số
• Bộ phận nào của quần thể này cần nhận dịch vụ chăm sóc đang được đo lường? • Tất cả bệnh nhân có CD4 <=350 và giai
2828
đoạn lâm sàng III/IV tại lần khám gần nhất • Sau khi xem xét 300 bệnh án anh/chị thấy rằng có 100 bệnh nhân đủ tiêu chuẩn dự phòng CTX tại lần khám gần nhất
Tử số
• Bao nhiêu người cần nhận dịch vụ (CTX)
thực tế đã được nhận?
• Tất cả bệnh nhân có CD4 <=350 và giai đoạn lâm sàng III/IV được kê đơn CTX tại lần khám gần nhất
• Trong số 100 bệnh nhân đủ tiểu chuẩn, 80
2929
bệnh nhân được kê đơn CTX
Các bước đo lường chỉ số
Quần thể đích để đo lường hiệu suất thực hiện Tất cả bệnh nhân đang điều trị trong ngày xem xét N=300
Mẫu số Số bệnh nhân đủ tiêu chuẩn nhận CTX N=100
Tử số Số bệnh nhân nhận CTX N=80
3030
80/100 = 80% bệnh nhân đủ tiêu chuẩn dự phòng được nhận thuốc
Các bước quan trọng trong đo lường
• Xác định lĩnh vực mà anh/chị quan
tâm
• Định nghĩa những gì anh/chị sẽ đo
lường: chỉ số • Thu thập số liệu • Phân tích số liệu • Thảo luận và sử dụng kết quả
3131
Anh/chị cần thu thập bao nhiêu số liệu?
• Anh/chị có cần phải rà soát từng bệnh án
sau 6 tháng không? Không.
• Việc sử dụng nguồn lực không tốt nếu thu thập số liệu từ từng bệnh nhân đang điều trị tại phòng khám của anh/chị
• Mục đích của đo lường trong cải thiện
3232
chất lượng là thu thập một cách thường qui “vừa đủ” số liệu.
“Vừa đủ”
• Anh/chị lấy mẫu vừa đủ để tin rằng số liệu của mình cho một ước lượng tốt về hiệu suất thực hiện của phòng khám đối với lĩnh vực đó • Giữ cho nó đủ đơn giản để có thể tiến hành
thường qui
• Chọn mẫu: thu thập số liệu từ một số lượng
bệnh án ít hơn, mang tính đại diện cho quần thể đo lường (bệnh nhân đang điều trị)
3333
Vậy cần phải xem xét bao nhiêu bệnh án?
• Chọn số bệnh án tối thiểu để đảm bảo đủ
cho hiệu suất thực hiện thực tế. • Cho phép sai lệch (sử dụng +/- 8%) • Cỡ mẫu phụ thuộc vào mức độ lớn của
3434
quần thể.
Cỡ mẫu khi đo lường các chỉ số
• Bảng này được xây dựng cho độ tin cậy 95% về những gì chúng ta đo lường là đúng, dao động +/- 8%.
• Ví dụ: Nếu chúng ta thấy tỉ lệ là 80% thì sẽ rất đáng tin cậy khi nói rằng tỉ lệ thực nằm giữa 72 và 88%. Đủ tốt cho cải thiện chất lượng.
3535
Số 1-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61-70 71-80 81-90 91-100 101-119 120-139 140-159 160-179 180-199 200-249 250-299 300-349 350-399 400-449 450-499 500-749 750-999 1000-4999 Trên 5000
Cỡ mẫu All 26 32 38 43 48 53 57 61 67 73 78 82 86 94 101 106 110 113 116 127 131 146 150
Chọn bệnh án – có sổ đăng kí
• Nếu có sổ/danh sách đăng kí của phòng khám. Chọn từ sổ/danh sách đăng kí đó.
– Ví dụ: chọn 94 (dựa theo bảng) trong 200 bệnh nhân ARV: cứ 2 bệnh nhân thì chọn bệnh nhân thứ 2 (2=200/94).
– Lấy bệnh án tương ứng với mã số bệnh nhân
đã chọn ở trên.
3636
• Mẫu ngẫu nhiên – bộ tạo số ngẫu nhiên • Hoặc mẫu hệ thống
Chọn bệnh án – không sổ đăng kí
• Chọn bệnh án từ trên giá/tủ. • Ví dụ: Phòng khám có 200 bệnh nhân. Cỡ
mẫu: 94 bệnh án.
• Cách một bệnh án thì chọn một (2= 200/94) và
kiểm tra bệnh nhân có đang điều trị không – Có – thu thập số liệu – Không – chọn bệnh án tiếp theo trên giá/tủ. Lưu ý: bệnh án trên giá/tủ sẽ ảnh hưởng đến mẫu của anh/chị. Cẩn thận nếu bệnh án đã được nhóm lại (ARV/chưa ARV/tử vong – hãy hỏi hỗ trợ kỹ thuật)
3737
Làm thế nào bảo đảm chất lượng số liệu? • Công cụ và phương pháp thu thập được
chuẩn hóa
• Nhân viên được tập huấn về thu thập số
liệu
• Rà soát trong quá trình thu thập số liệu để
bảo đảm được tiến hành đúng.
• Sẽ đề cập thêm trong tập huấn thu thập số
3838
liệu và phần mềm.
Tóm tắt (1)
• Đo lường hiệu suất thực hiện được xây dựng từ các chỉ số dựa trên cơ sở các chuẩn đã được thông qua
3939
• Các chỉ số có thể là định tính hoặc định lượng và nhìn chung là sự đan xen giữa quá trình, cơ cấu và kết cục
Tóm tắt (2)
•
“Vừa đủ”: Không cần phải xem xét tất cả bệnh án trong cải thiện chất lượng. Lượng số liệu cần phải khả thi để thu thập được thường qui. Số liệu nào không định dùng đến thì không thu thập.
• Các chỉ số cần phải được lựa chọn dựa trên sự liên quan; khả năng đo lường, can thiệp và theo dõi cải thiện theo thời gian.
4040
