Ngh thu t và th c ti n c a phong cách qu n lý Nh t B nệ ậ ự ễ ủ ả ậ ả
S thành công th n kỳ c a công nghi p Nh t sau chi n tranh đã đ c ch rõ là nh "leanự ầ ủ ệ ậ ế ượ ỉ ờ
production" (m t ph ng th c s n xu t xu t phát t Nh t B n, s n xu t tu n t , theoộ ươ ứ ả ấ ấ ừ ậ ả ả ấ ầ ự
nhu c u, d thay đ i, ng c v i ki u s n xu t dây chuy n) tinh th n đoàn k t và s c iầ ễ ổ ượ ớ ể ả ấ ề ầ ế ự ả
ti n không ng ng. Nh ng g n đây, ng i ta nh n ra đó cũng chính là các đi m y u c aế ừ ư ầ ườ ậ ể ế ủ
đ t n c th n kỳ này, ch ng h n nh cách s d ng nhân viên đ n su t đ i, và các quyấ ướ ầ ẳ ạ ư ử ụ ế ố ờ
t c quá hà kh c, và chúng tr thành v n đ hàng đ u trong các tranh lu n v cách qu n lýắ ắ ở ấ ề ầ ậ ề ả
Nh t B n. Nh ng nh ng ý ki n m i m đang n i lên trong gi i tr , th h các nhà qu nậ ả ư ữ ế ớ ẻ ổ ớ ẻ ế ệ ả
lý Nh t n ng đ ng và tin t ng r ng còn có r t nhi u th mà th gi i ph i h c t p tậ ǎ ộ ưở ằ ấ ề ứ ế ớ ả ọ ậ ừ
ng i Nh t. ườ ậ
N n kinh t Nh t đã b kh n đ n t m vĩ mô trong su t nh ng n m đ u th p k 90 c aề ế ậ ị ố ố ở ầ ố ữ ǎ ầ ậ ỷ ủ
th k tr c, nh ng r t nhi u công ty, doanh nhân v n n m quy n l c r t l n trong n nế ỷ ướ ư ấ ề ẫ ắ ề ự ấ ớ ề
kinh t toàn c u. V y cách qu n lý Nh t B n đóng góp gì vào k t qu này?ế ầ ậ ả ậ ả ế ả
S là quá c ng đi u n u nói r ng cách qu n lý ki u Nh t đã t o ra b c phát tri n th nẽ ườ ệ ế ằ ả ể ậ ạ ướ ể ầ
kỳ cho n n kinh t Nh t sau chi n tranh.ề ế ậ ế
Nh ng ng i không ng h phong cách Nh t đã ch ra r ng Nh t B n ch có m t s ítữ ườ ủ ộ ậ ỉ ằ ở ậ ả ỉ ộ ố
các tru ng d y kinh doanh và ch ng h có ti ng t m gì. Và các nhà t v n ph ng Tâyờ ạ ẳ ề ế ǎ ư ấ ươ
sau 30 n m đ n đây v n r t v t v khi làm vi c, b i ngu i Nh t không mu n t n ti nǎ ế ẫ ấ ấ ả ệ ở ờ ậ ố ố ề
vào các chi phí t v n mà cho r ng nên đ dành ti n cho các kho n đ u t "th c s " . Hư ấ ằ ể ề ả ầ ư ự ự ọ
không thích ch y theo các ki u cách qu n lý m i nh t, h có th v ch ra đ c các chi nạ ể ả ớ ấ ọ ể ạ ượ ế
l c kinh doanh n đ nh lâu dài.ượ ổ ị
Tuy nhiên, nhìn vào tr ng tâm c a nh ng l i phê phán thì rõ ràng là nh ng k hoài nghiọ ủ ữ ờ ữ ẻ
này hoàn toàn sai. Ng i Nh t cũng đã h c đ c r t nhi u v ph ng pháp qu n lý ki nườ ậ ọ ượ ấ ề ề ươ ả ế
th c v qu n lý, đ c bi t t m t nhóm các nhà lý lu n ng i M , nh ng ng i đãứ ề ả ặ ệ ừ ộ ậ ườ ỹ ữ ườ
truy n bá ý t ng "lean production" vào Nh t B n. Trong m t đ tài nghiên c u v c iề ưở ậ ả ộ ề ứ ề ả
cách có tên "Cái máy bi n đ i th gi i" c a James Womack, Daniel Jones và Daniel Roosế ổ ế ớ ủ
đã kh ng đ nh quan đi m :"Lean production là ph ng th c t t nh t đ con ng i làm raẳ ị ể ươ ứ ố ấ ể ườ
m i th . Nó cung c p các s n ph m t t h n, nhi u h n và r h n. Quan tr ng h n là nóọ ứ ấ ả ẩ ố ơ ề ơ ẻ ơ ọ ơ
thúc đ y nhân viên m i v trí t nhà máy đ n ban lãnh đ o làm vi c h t mình h n"ẩ ở ọ ị ừ ế ạ ệ ế ơ
"Lean production" là con đ c a m t t p h p ý t ng v qu n lý ch t l ng mà cácẻ ủ ộ ậ ợ ưở ề ả ấ ượ
doanh nhân Nh t đã g p ph i trong su t th i kỳ chi m đóng c a ng i M sau chi nậ ặ ả ố ờ ế ủ ườ ỹ ế
tranh. Nói m t cách tóm g n, nh ng ý t ng này chú tr ng đ n vi c th c hi n nh ngộ ọ ữ ưở ọ ế ệ ự ệ ữ
vi c làm đúng ngay t đ u còn h n là t n r t nhi u th i gian đ ki m tra l i, đây là m tệ ừ ầ ơ ố ấ ề ờ ể ể ạ ộ
ý t ng hi n nhiên nh ng đã đi ng c l i mô hình qu n lý chu n m c th i b y gi .ưở ể ư ượ ạ ả ẩ ự ờ ấ ờ
Quan đi m khi đó coi ch t l ng là nh ng gì mà b n đã ki m tra sau khi b n hoàn thànhể ấ ượ ữ ạ ể ạ
s n ph m. ả ẩ
Ngày nay, các nhà qu n lý Nh t v n nói v Joseph Juran, A.V. Feigenbaum và đ c bi t làả ậ ẫ ề ặ ệ
W. Edwards Deming v i thái đ r t kính tr ng. T nh ng n m 50, m t gi i th ng hàngớ ộ ấ ọ ừ ữ ǎ ộ ả ưở
n m mang tên Deming Prize đã đ c trao cho nh ng ti n b xu t s c trong công nghi p.ǎ ượ ữ ế ộ ấ ắ ệ
Không m y tên tu i M c a mình, nh ng Deming và b n bè c a ông r t đ c chào đónấ ổ ở ỹ ủ ư ạ ủ ấ ượ
Nh t. Khi h thuy t gi ng, các h i tr ng ch t c ng các k s và các giám đ c s nở ậ ọ ế ả ộ ườ ậ ứ ỹ ư ố ả
su t. B t c m t n ph m nào c a h đ u ngay l p t c đ c d ch sang ti ng Nh t vàấ ấ ứ ộ ấ ẩ ủ ọ ề ậ ứ ượ ị ế ậ
đ c các nhà qu n lý trên c n c chào đón.ượ ả ả ướ
Ng i Nh t nh n ra r ng s n ph m c a h ph i đáp ng m t cách tuy t v ng các tiêuườ ậ ậ ằ ả ẩ ủ ọ ả ứ ộ ệ ọ
chu n qu c t . N n kinh t Nh t b tr n át b i kinh t M và hàng hoá M tràn ng p thẩ ố ế ề ế ậ ị ấ ở ế ỹ ỹ ậ ị
tr ng Nh t. Nh ng chuyên gia kinh t M s1/2n sàng đ n đ gi ng gi i cho ng iườ ậ ữ ế ỹ ế ể ả ả ườ
Nh t v qu n lý ch t l ng r t hi m hoi và quý giá. Đi u đó gi i thích t i sao mà ýậ ề ả ấ ượ ấ ế ề ả ạ
t ng c a Deming đ c chào đón nh v y Nh t. Đ t n c Nh t ch t ch i ch ng cóưở ủ ượ ư ậ ở ậ ấ ướ ậ ậ ộ ẳ
nhi u nhà kho đ l u nguyên li u cũng nh s n ph m hàng tháng tr i. Sau chi n tranh,ề ể ư ệ ư ả ẩ ờ ế
ng i Nh t ch ng th phí ph m nh ng nguyên li u quý giá đ t o ra các s n ph m hayườ ậ ẳ ể ạ ữ ệ ể ạ ả ẩ
máy móc kém ch t l ng. Đ t n c Nh t cũng thi u công nhân tay ngh cao và sấ ượ ấ ướ ậ ế ề ự
kh ng ho ng c a công nghi p Nh t khi n cho công nhân không s1/2n lòng làm vi c v iủ ả ủ ệ ậ ế ệ ớ
đ ng l ng ch t đói n a. Ch c là ch có đ t n c a thích món "sushi" m i th u hi uồ ươ ế ữ ắ ỉ ấ ướ ư ớ ấ ể
nhanh đ n th s c n thi t c a giao hàng "ngay l p t c "("just in time" delivery)ế ế ự ầ ế ủ ậ ứ
Th nào là " lean production" ?ế
Ngu n g c c a các ý t ng này là bên kia Thái Bình D ng, nh ng có 2 ng i Nh t làồ ố ủ ưở ở ươ ư ườ ậ
-- Kiichiro Toyoda, ng i đ ng đ u Toyota, và Taiichi Oh no, cánh tay ph i c a ông ta đãườ ứ ầ ơ ả ủ
chuy n các h c thuy t thành h th ng s n xu t m i. H đã sang M đ h c h i v s nể ọ ế ệ ố ả ấ ớ ọ ỹ ể ọ ỏ ề ả
xu t s l ng l n trong nhi u tháng vào nh ng n m 50, đ tìm hi u t i sao h th ng s nấ ố ượ ớ ề ữ ǎ ể ể ạ ệ ố ả
xu t m i l i thành công và cách đ làm cho nó t t h n. H nh n th y r ng cách th c s nấ ớ ạ ể ố ơ ọ ậ ấ ằ ứ ả
xu t th nh hành Nh t đã l i th i và lãng phí v công s c, nguyên li u và th i gian. Hấ ị ở ậ ỗ ờ ề ứ ệ ờ ọ
nh n th y r ng ng i công nhân l p ráp chính là ng i làm t ng thêm giá tr s n ph mậ ấ ằ ườ ắ ườ ǎ ị ả ẩ
và n u công nhân ph i làm vi c mi t mài trên dây chuy n ch y liên t c s khi n nh ngế ả ệ ệ ề ạ ụ ẽ ế ữ
l i s n ph m nhân lên không ng ng.ỗ ả ẩ ừ
Hai nhà đi u hành cu i cùng đã k t h p các ph n r i r c l i đ t o ra m t h th ng s nề ố ế ợ ầ ờ ạ ạ ể ạ ộ ệ ố ả
xu t m i. Hãng Toyota g i là đó là H th ng s n xu t Toyota còn nh ng ngu i khác thìấ ớ ọ ệ ố ả ấ ữ ờ
g i đó là "lean prroduction". T t ng chính c a nó là chuy n m c tiêu tr ng tâm c a s nọ ư ưở ủ ể ụ ọ ủ ả
xu t t quy mô sang th i gian.ấ ừ ờ
Đi u này đ c th c hi n b ng 3 cách. Đ u tiên là bi n m i nhân viên thành m t ng iề ượ ự ệ ằ ầ ế ỗ ộ ườ
ki m tra ch t l ng s n ph m, có trách nhi m phát hi n và ngay l p t c s a l i dù làể ấ ượ ả ẩ ệ ệ ậ ứ ử ỗ
nh nh t cho s n ph m khi nó v a x y ra t i quy trình c a anh ta. Thay vì l p m t phòngỏ ấ ả ẩ ừ ả ạ ủ ậ ộ
chuyên trách v qu n lý ch t l ng nh các đ i th c nh tranh ng i M đã làm, Toyotaề ả ấ ượ ư ố ủ ạ ườ ỹ
cho phép các công nhân có quy n d ng ngay dây chuy n s n xu t l i khi v a phát hi n raề ừ ề ả ấ ạ ừ ệ
l i.ỗ
Cách th 2 là th c hi n ki u s n xu t "đúng lúc". T i các n c khác, các nhà côngứ ự ệ ể ả ấ ạ ướ
nghi p s n xu t các b ph n s n ph m "ch đúng d p" cho đ n khi ng i ta c n đ n.ệ ả ấ ộ ậ ả ẩ ờ ị ế ườ ầ ế
Các nhà s n xu t ch t đ ng các chi ti t s n ph m t n kém c a h qua nhi u ngày hayả ấ ấ ố ế ả ẩ ố ủ ọ ề
th m chí nhi u tu n trong nhà kho, thùng ch a. Các b ph n n m ph b i cho đ n khiậ ề ầ ứ ộ ậ ằ ủ ụ ế
chúng đ c dùng t i. Ng i Nh t ch s n xu t các b ph n vào "đúng lúc", đó là khiượ ớ ườ ậ ỉ ả ấ ộ ậ
chúng đ c c n t i. Các b ph n s đ c chuy n t i đúng lúc chúng c n đ c s d ngượ ầ ớ ộ ậ ẽ ượ ể ớ ầ ượ ử ụ
trong dây chuy n s n xu t.ề ả ấ
Cách th 3 đ ti t ki m th i gian là s n xu t "h ng theo nhu c u". Các b ph n s nứ ể ế ệ ờ ả ấ ướ ầ ộ ậ ả
ph m các nhà máy ph ng Tây th ng đ c chuy n đ n d i s s p x p, thúc đ yẩ ở ươ ườ ượ ể ế ướ ự ắ ế ẩ
c a các nhà cung c p. Hàng hoá đ c ch t đ ng khi nó ch a đ c dùng t i. V i ph ngủ ấ ượ ấ ố ư ượ ớ ớ ươ
pháp "h ng theo nhu c u", các b ph n ch s n xu t khi đ c đ t hàng. Ví d Toyota,ướ ầ ộ ậ ỉ ả ấ ượ ặ ụ ở
ng i ta đ t 1 chi c th g n vào m i h p c a các nhà cung c p mô t các nguyên li uườ ặ ế ẻ ắ ỗ ộ ủ ấ ả ệ
đ ng trong đó. Khi chi c th đ c g i tr l i nhà cung c p thì coi nh có m t đ n đ tự ế ẻ ượ ử ở ạ ấ ư ộ ơ ặ
hàng ti p theo.ế
Ph ng th c s n xu t này đang thách th c nguyên lý c b n c a ph ng th c s n xu tươ ứ ả ấ ứ ơ ả ủ ươ ứ ả ấ
s l n đã và th m chí đang th ng tr h c thuy t s n xu t. S n xu t hàng lo t hay s l nố ớ ậ ố ị ọ ế ả ấ ả ấ ạ ố ớ
d a trên 2 y u t là quy mô s n xu t và chuyên môn hoá. Công nhân ph i ngày càng đ cự ế ố ả ấ ả ượ
chuyên môn hoá đ làm t t h n n a ph n vi c c a mình. Và các nhà máy ph i m r ngể ố ơ ữ ầ ệ ủ ả ở ộ
càng l n càng t t đ t ng quy mô s n xu t. Tuy nhiên, ng i Nh t đã nh n ra r ngớ ố ể ǎ ả ấ ườ ậ ậ ằ
ph ng pháp s n xu t này có 2 đi m y u. ươ ả ấ ể ế
Th nh t là ph ng pháp s n xu t hàng lo t truy n th ng không có kh n ng đáp ngứ ấ ươ ả ấ ạ ề ố ả ǎ ứ
đ c s bi n đ i nhanh chóng c a nhu c u. Trong ph ng pháp s n xu t hàng lo t,ượ ự ế ổ ủ ầ ươ ả ấ ạ
ng i ta thích gi các ki u m u đ c tiêu chu n hoá c a s n ph m h n là th nghi mườ ữ ể ẫ ượ ẩ ủ ả ẩ ơ ử ệ
các s n ph m m i. M t ph n do chi phí đ thay đ i dây chuy n s n xu t quá cao, m tả ẩ ớ ộ ầ ể ổ ề ả ấ ộ
m t khác là do công nhân đã quen làm ph n vi c đã đ c chuyên môn hoá cao c a mình.ặ ầ ệ ượ ủ
C i ti n s n ph m có nghĩa là nhà máy ph i đóng c a trong nhi u tháng đ máy mócả ế ả ẩ ả ử ề ể
đ c đi u ch nh l i và công nhân cũng ph i đào t o l i. Đ ng th i các nhà s n xu t ph iượ ề ỉ ạ ả ạ ạ ồ ờ ả ấ ả
ném đi hàng núi thành ph m đã b l i th i trong kho. Và khi cách s n xu t hàng lo t có đẩ ị ỗ ờ ả ấ ạ ủ
th i gian thay đ i đ đ a ra s n ph m m i thì nhu c u c a th tr ng có th l i thay đ i.ờ ổ ể ư ả ẩ ớ ầ ủ ị ườ ể ạ ổ
Nh c đi m th 2 là t l s n ph m l i cao khó có th đ c ch p nh n. Sau m t quáượ ể ứ ỷ ệ ả ẩ ỗ ể ượ ấ ậ ộ
trình s n xu t l n s r t khó phát hi n ra l i s n ph m. Đi u này có nghĩa là b ph n bả ấ ớ ẽ ấ ệ ỗ ả ẩ ề ộ ậ ị
l i s không b phát hi n cho đ n khi cái ô tô thành ph m b h ng hóc. S d dàng h nỗ ẽ ị ệ ế ẩ ị ỏ ẽ ễ ơ
khi công nhân đ ng trong 1 công đo n c a dây chuy n s n xu t phát hi n ra l i sau m iứ ạ ủ ề ả ấ ệ ỗ ỗ
công đo n nh . Và m t công nhân làm vi c trên m t công đo n nh s c m th y mìnhạ ỏ ộ ệ ộ ạ ỏ ẽ ả ấ
gi ng nh m t ng i th khéo léo h n là ph i làm vi c m t cách máy móc nh m t bánhố ư ộ ườ ợ ơ ả ệ ộ ư ộ
r ng trong m t c máy l n.ǎ ộ ỗ ớ
Th c t , s n xu t hàng lo t t ng quy mô s n xu t b ng cách bu c công nhân ph i làmự ế ả ấ ạ ǎ ả ấ ằ ộ ả
vi c v t v h n. Ng c l i, "lean production" làm cho công nhân ph n nào c m th yệ ấ ả ơ ượ ạ ầ ả ấ
gi ng nh lao đ ng b ng trí óc v i s thông minh khéo léo c a mình. Ng i công nhân cóố ư ộ ằ ớ ự ủ ườ
th th y đ c k t qu lao đ ng c a mình - t t hay x u- trong quá trình s n xu t c aể ấ ượ ế ả ộ ủ ố ấ ả ấ ủ
công ty. V vai vui v v i đ ng nghi p n u công vi c đ c th c hi n t t, và tr nên cauỗ ẻ ớ ồ ệ ế ệ ượ ự ệ ố ở
có n u ng c l i.ế ượ ạ
"Lean production" d n t i vi c xem xét l i các gi i h n c a công ty -- đ c bi t là m iẫ ớ ệ ạ ớ ạ ủ ặ ệ ố
liên h v i nhà cung c p. ph ng Tây, nhà s n xu t ô tô ph i tr i qua 2 b c. Đ u tiênệ ớ ấ ở ươ ả ấ ả ả ướ ầ
h ph i th t làm toàn b các chi ti t trong chi c ô tô c a h , sau đó phân chia các chiọ ả ử ự ộ ế ế ủ ọ
nhánh s n xu t t ng ph n. Sau đó, khi th tr ng ngày càng c nh tranh h n, các công tyả ấ ừ ầ ị ườ ạ ơ
này ph i ch n l a m t h th ng s n xu t th hai d a trên các nhà cung c p c nh tranh.ả ọ ự ộ ệ ố ả ấ ứ ự ấ ạ
H gi i thi u v i r t nhi u nhà cung c p các b n v chi ti t c a nh ng b ph n mà họ ớ ệ ớ ấ ề ấ ả ẽ ế ủ ữ ộ ậ ọ
c n sau đó ký h p đ ng 1 n m v i nhà cung c p nào chào giá h p lý nh t.ầ ợ ồ ǎ ớ ấ ợ ấ
Mô hình qu n lý dây chuy n cung c p c đi n c a ng i Nh t, mà d n đ u là Toyota,ả ề ấ ổ ể ủ ườ ậ ẫ ầ
l i khác hoàn toàn. Các nhà cung c p có th là các công ty riêng r hay là thành viên c a 1ạ ấ ể ẽ ủ
keiretsu (liên k t v i nhau do n m gi c ph n c a nhau). Ho c cách khác là công ty mế ớ ắ ữ ổ ầ ủ ặ ẹ
đ i x coi chúng nh các đ i tác h n là thúc đ y chúng c nh tranh l n nhau. Các nhà cungố ử ư ố ơ ẩ ạ ẫ
c p c g ng cung c p các nguyên li u k p th i đ đ i l i m i quan h lâu dài v i nhàấ ố ắ ấ ệ ị ờ ể ổ ạ ố ệ ớ
s n xu t chính. Các công ty cũng c ng c m i quan h này b ng cách ti n c các giámả ấ ủ ố ố ệ ằ ế ử
đ c nh c a mình vào các v trí cao trong các công ty cung c p ho c là thành viên trongố ỏ ủ ị ấ ặ
keiretsu. Có nghĩa là m i b ph n trong chu i cung c p có th cùng chia s tài nguyênọ ộ ậ ỗ ấ ể ẻ
cũng nh thông tin do v y s gi m đ c lãng phí th i gian s n xu t. Th m chí ngày nay,ư ậ ẽ ả ượ ờ ả ấ ậ
Toyota có th thi t k và s n xu t ô tô nhanh g p 2 l n hãng Detroit.ể ế ế ả ấ ấ ầ
Ngh thu t và th c ti n c a phong cách qu n lý Nh t B nệ ậ ự ễ ủ ả ậ ả
(VDC/vhy 10/4/2002)
(ti p theo)ế
N u "lean production" là h t nhân c a "s th n kỳ Nh t B n",ế ạ ủ ự ầ ậ ả
thì có 2 nhân t mà mãi cho đ n g n đây ng i ta cũng cho làố ế ầ ườ
thành ph n không th thi u đ c: h c thuy t c i ti n liên t cầ ể ế ượ ọ ế ả ế ụ
hay là kaizen (ti ng Nh t) và giá tr c a đoàn k t, đ c bi t làế ậ ị ủ ế ặ ệ
khi ng d ng trong k ho ch phát tri n lâu dài. Nh ng vi c màứ ụ ế ạ ể ữ ệ
ông Kenichi Ohmae đã làm là nh ng minh ch ng t t nh t đữ ứ ố ấ ể
hi u rõ h n 2 nhân t này.ể ơ ố
Ông Ohmae r t n i ti ng Nh t B n vì nh ng c g ng c aấ ổ ế ở ậ ả ữ ố ắ ủ
ông ta trong vi c t ch c m t đ ng chính tr m i. Nh ng ông ta đã n i ti ng trên th gi iệ ổ ứ ộ ả ị ớ ư ổ ế ế ớ
t lúc vi t nh ng cu n sách khi còn là c v n c a công ty McKinsey & Company.ừ ế ữ ố ố ấ ủ
Trong su t m t ph n t th k tr c, nh ng ng i n c ngoài và đ c bi t là các doanhố ộ ầ ư ế ỷ ướ ữ ườ ướ ặ ệ
nhân M , đã b Nh t B n làm cho b mê ho c và thán ph c. Ohmae đã lý gi i nguyên nhânỹ ị ậ ả ị ặ ụ ả
cho h - Trong nh ng cu n sách c a mình ông ta đã nêu lên các ví d v cách làm vi cọ ữ ố ủ ụ ề ệ
hi u qu c a ng i Nh t và luôn phê phán cách làm vi c c a ng i M .ệ ả ủ ườ ậ ệ ủ ườ ỹ
Ông Ohmae d ng nh mu n đ cao ph ng th c t o ra các s n ph m m i thông quaườ ư ố ề ươ ứ ạ ả ẩ ớ
vi c c i ti n không ng ng c a ng i Nh t. Theo nh ông ta nói, s cách tân s vô d ngệ ả ế ừ ủ ườ ậ ư ự ẽ ụ
n u không mang l i cho ng i tiêu dùng nh ng giá tr m i. Ông t ý coi th ng các d ánế ạ ườ ữ ị ớ ỏ ườ ự
R&D (nghiên c u và phát tri n) l n nh là TV đ phân gi i cao, và s ham mê đáp ngứ ể ớ ư ộ ả ự ứ
nh ng thách th c ngày m t t ng, đ c bi t là trong lĩnh v c gi i trí. B n có th s n xu tữ ứ ộ ǎ ặ ệ ự ả ạ ể ả ấ
máy pha cà phê t t h n không? Không ch b ng cách thêm vào đó nh ng b ph n đ p m tố ơ ỉ ằ ữ ộ ậ ẹ ắ
mà còn làm cho máy có th pha cà phê ngon h n? Có th đ c n u b n thêm vào máyể ơ ể ượ ế ạ
m t thi t b l c n c, vì h ng v c a cà phê ph thu c r t nhi u vào ch t l ng c aộ ế ị ọ ướ ươ ị ủ ụ ộ ấ ề ấ ượ ủ
n c cũng nh vào vi c l c cà phê. B n có th s n xu t m t chi c camera t t h n? T tướ ư ệ ọ ạ ể ả ấ ộ ế ố ơ ấ
nhiên n u b n thêm cho nó tính n ng tiêu c t đ ng (có nghĩa là lo i b l i c a ng iế ạ ǎ ự ự ộ ạ ỏ ỗ ủ ườ
dùng có th làm nh h ng đ n ch t l ng c a hình nh) và thêm vào đó tính n ng flashể ả ưở ế ấ ượ ủ ả ǎ
t đ ng.ự ộ
M t chi n l c tung ra các s n ph m v i hàng lo t các c i ti n nh r t phù h p v iộ ế ượ ả ẩ ớ ạ ả ế ỏ ấ ợ ớ
ph ng th c "lean production". Cu i cùng, m t u đi m c a dây chuy n s n xu t linhươ ứ ố ộ ư ể ủ ề ả ấ
ho t là nó có th thay đ i m t cách d dàng đ ti p thu các sáng ki n m i và th c hi nạ ể ổ ộ ễ ể ế ế ớ ự ệ
các c i ti n m i. Đi u đó có nghĩa là b n có th thu hút ng i mua b ng nh ng phiênả ế ớ ề ạ ể ườ ằ ữ
b n m i c a cùng m t s n ph m cũ. M t ví d kinh đi n c a cách s n xu t này là máyả ớ ủ ộ ả ẩ ộ ụ ể ủ ả ấ
nghe Sony Walkman. Nó đ c tung ra th tr ng v i hàng tr m hình dáng và kích c khácượ ị ườ ớ ǎ ỡ
nhau. Các công ty c a Nh t B n nh Sharp và Canon cũng th ng xuyên v t lên nhủ ậ ả ư ườ ượ ờ
cách pha tr n các công ngh khác nhau vào cùng m t s n ph m nh k thu t nhi p nhộ ệ ộ ả ẩ ư ỹ ậ ế ả
vào các máy v n phòng. Các nhà s n xu t ô tô c a Nh t th ng cáo già h n các đ i thǎ ả ấ ủ ậ ườ ơ ố ủ
c a mình b ng cách nhanh chóng hi n đ i hoá nhi u m u mã s n ph m và c p nh t cácủ ằ ệ ạ ề ẫ ả ẩ ậ ậ
tính n ng m i cho s n ph m nh là g ng và g t n c ki u m i nh t. Ng c l i, cácǎ ớ ả ẩ ư ươ ạ ướ ể ớ ấ ượ ạ
nhà công nghi p M và châu Âu v n b ám nh b i cách ti p c n "m t gi i pháp toànệ ỹ ẫ ị ả ở ế ậ ộ ả
di n" khi nghiên c u d án.ệ ứ ự
Đi u khôn khéo trong cách qu n lý Nh t B n đã k t h p s c i ti n không ng ng v iề ả ậ ả ế ợ ự ả ế ừ ớ
chi n l c phát tri n lâu dài d a trên s đoàn k t. Ông Ohmae ch ra r ng trong khi cácế ượ ể ự ự ế ỉ ằ
công ty c a ph ng Tây t gò mình theo k lu t nh trong quân đ i v i nh ng m nhủ ươ ự ỷ ậ ư ộ ớ ữ ệ
l nh kh t khe đ a t trên xu ng và s phân bi t đ i x c ng nh c gi a nh ng ngu iệ ắ ư ừ ố ự ệ ố ử ứ ắ ữ ữ ờ
qu n lý v i nhân viên. Ng c l i, các công ty Nh t B n ch u nh h ng sâu s c c aả ớ ượ ạ ậ ả ị ả ưở ắ ủ
truy n th ng làm vi c t p th . Ông Ohmae vi t : "C c kỳ đ n gi n, b t c ai cũng có thề ố ệ ậ ể ế ự ơ ả ấ ứ ể
th y r ng m i thành viên trong 1 t p th c a Nh t đ u bình đ ng và giúp đ l n nhau".ấ ằ ọ ậ ể ủ ậ ề ẳ ỡ ẫ
Không mu n ban ra các m nh l nh t c p trên xu ng, công ty c a Nh t thích chú tr ngố ệ ệ ừ ấ ố ủ ậ ọ
vào "nemawashi" (t o d ng s đoàn k t) và "ringi" (chia s quy n ra quy t đ nh). Hạ ự ự ế ẻ ề ế ị ọ
mong mu n m i quy t đ nh đ u đ c đ a ra t các cu c tranh lu n th ng th n, trong đóố ọ ế ị ề ượ ư ừ ộ ậ ẳ ắ
nhà qu n lý ph i đ t đ c s ng h nhi t tình t phía các công nhân.ả ả ạ ượ ự ủ ộ ệ ừ
S lãnh đ o ph i gi ng nh "không khí" ự ạ ả ố ư
Vi c chú tr ng đ n quy t đ nh t p th cho th y ng i Nh t có cách nghĩ đ c tr ng vệ ọ ế ế ị ậ ể ấ ườ ậ ặ ư ề
công tác lãnh đ o. Trong khi các ông ch M kênh ki u và đ c đoán thì các đ ng sạ ủ ỹ ệ ộ ồ ự
ng i Nh t c a h khiêm t n và nhã nh n , khi mà các ông ch M thích ra l nh thì cácườ ậ ủ ọ ố ặ ủ ỹ ệ
ông ch Nh t mu n các quy t đ nh đ n v i h . H thích so sánh vi c lãnh đ o v iủ ậ ố ế ị ế ớ ọ ọ ệ ạ ớ
"không khí" - r t c n thi t cho cu c s ng nh ng không nhìn th y đ c và d ng nhấ ầ ế ộ ố ư ấ ượ ườ ư
không t n t i. H nâng tinh th n t p th lên b ng cách hoà mình v i các đ ng nghi p,ồ ạ ọ ầ ậ ể ằ ớ ồ ệ
đ t t p th lên trên cá nhân, và qua đó đ t đ c v trí cao nh t, lãnh đ o b ng s doànặ ậ ể ạ ượ ị ấ ạ ằ ự
k t ch không b ng m nh l nh. Không có gì là l khi mà ng i lãnh đ o ng i im l ngế ứ ằ ệ ệ ạ ườ ạ ồ ặ
trong ph n l n cu c h p, trong khi các c p d i c a h sôi n i th o lu n, tán thành ho cầ ớ ộ ọ ấ ướ ủ ọ ổ ả ậ ặ
không tán thành các chính sách. Ngh thu t lãnh đ o là ph i hi u đ c tâm t c a m iệ ậ ạ ả ể ượ ư ủ ọ
ng i h n là đi u khi n h b ng uy l c c a mình.ườ ơ ề ể ọ ằ ự ủ
Đi u đó cũng có nghĩa là ng i Nh t có quan ni m riêng v đ nh h ng k ho ch lâuề ườ ậ ệ ề ị ướ ế ạ
dài. V i ph ng Tây, các chi n l c th ng thì rõ ràng và xác đ nh, đ c đ a ra b i cácớ ươ ế ượ ườ ị ượ ư ở
chuyên gia chi n l c và đ c vi t ra thành nh ng k ho ch theo khuôn m u. Trong khiế ượ ượ ế ữ ế ạ ẫ
đó Nh t, vi c đó có v tho i mái h n, chi n l c đ c đ a ra b i t p th và đ cở ậ ệ ẻ ả ơ ế ượ ượ ư ở ậ ể ượ
miêu t b ng s t ng t ng và các nhi m v h n là các k ho ch chính xác.ả ằ ự ưở ượ ệ ụ ơ ế ạ