Bài giảng Giải phẫu tạo hình – Ngành Truyền thông Đa phương tiện
1
Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG
BỘ MÔN TRUYỀN THÔNG ĐA PHƢƠNG TIỆN
BÀI GIẢNG
GIẢI PHẪU TẠO HÌNH
( Dùng cho sinh viên ngành Truyền thông Đa phương tiện )
Lƣu hành nội bộ
Tập thể biên soạn:
1. Dƣơng Thị Thúy Nga
Thái Nguyên, 2015
Bài giảng Giải phẫu tạo hình – Ngành Truyền thông Đa phương tiện
2
Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông
MỤC LỤC
CHƢƠNG 1. TÌM HIỂU CHUNG VỀ GIẢI PHÂU ...................................................... 5
1.1. Khái niệm về giải phẫu tạo hình ........................................................................... 5
1.1.1. Khái niệm về khoa giải phẫu ngƣời ................................................................ 5
1.1.2. Nguồn gốc của giải phẫu ngƣời ...................................................................... 5
1.2. Vai trò của giải phẫu tạo hình ............................................................................... 8
1.2.1. Đối với mỹ thuật nói chung ............................................................................ 8
1.2.2. Đối với sinh viên mỹ thuật ............................................................................. 9
1.3. Những vấn đề cần nghiên cứu của giải phẫu tạo hình .......................................... 9
1.3.1. Các vấn đề cần nghiên cứu của giải phẫu tạo hình ......................................... 9
1.3.2. Phƣơng pháp học tập nghiên cứu ................................................................. 10
CHƢƠNG 2: TỈ LỆ CƠ THỂ VÀ CẤU TRÚC TỈ LỆ MẶT NGƢỜI ......................... 11
2.1. Tỉ lệ cơ thể ngƣời ................................................................................................ 11
2.1.1. Tỉ lệ từng phần cơ thể nam trƣởng thành ..................................................... 12
2.1.2. Tỉ lệ từng phần cơ thể nữ trƣởng thành 6 ............................................... 13
2.1.3. Tỉ lệ thân thể trẻ em ...................................................................................... 15
2.2. Cấu trúc tỉ lệ mặt ngƣời ....................................................................................... 17
2.2.1. Tỉ lệ mặt ngƣời trƣởng thành ........................................................................ 17
CHƢƠNG 3: CẤU TRÚC ĐẦU NGƢỜI ..................................................................... 19
3.1. Xƣơng đầu ........................................................................................................... 19
3.1.2. Xƣơng mặt .................................................................................................... 21
3.2. Cơ đầu ................................................................................................................. 22
3.2.1. Cơ đầu ........................................................................................................... 22
3.2.2. Khối cơ sọ ..................................................................................................... 23
3.2.3. Khối cơ mặt .................................................................................................. 24
3.2.4. Khối cơ cử động hàm dƣới ........................................................................... 25
3.3. Hình thái cấu trúc các bộ phận trên mặt ngƣời ................................................... 26
3.3.1. Tóc ................................................................................................................ 26
3.3.2. Lông mày ...................................................................................................... 26
3.3.3. Mắt ................................................................................................................ 26
3.3.4. Tai ................................................................................................................. 27
3.3.5. Mũi ................................................................................................................ 27
3.3.6. Miệng ............................................................................................................ 27
CHƢƠNG 4: BỘ XƢƠNG NGƢỜI ............................................................................. 30
Bài giảng Giải phẫu tạo hình – Ngành Truyền thông Đa phương tiện
3
Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông
4.1. Khái quát chung về bộ xƣơng ............................................................................. 30
4.1.1. Khái quát chung ............................................................................................ 30
4.1.2. Khái quát về cấu tạo bộ xƣơng ngƣời ........................................................... 31
4.2. Xƣơng thân .......................................................................................................... 33
4.2.1. Cột sống ........................................................................................................ 33
4.2.2. Lồng ngực ..................................................................................................... 37
4.3. Xƣơng chi trên .................................................................................................... 39
4.3.1. Xƣơng đòn .................................................................................................... 40
4.3.2. Xƣơng bả vai ................................................................................................. 41
4.3.3. Xƣơng cánh tay ............................................................................................. 42
4.3.4. Xƣơng cẳng tay ............................................................................................. 44
4.3.5. Cấu trúc khuỷu tay ........................................................................................ 44
4.3.6. Khối xƣơng bàn tay ...................................................................................... 45
4.4. Xƣơng chi dƣới ................................................................................................... 47
4.4.1. Xƣơng đùi .................................................................................................... 47
4.4.2. Xƣơng cẳng chân .......................................................................................... 48
4.4.3. Cấu trúc đầu gối ............................................................................................ 49
4.4.4. Khối xƣơng bàn chân .................................................................................... 50
CHƢƠNG 5: HỆ CƠ ..................................................................................................... 54
5.1. Khái quát chung về hệ cơ .................................................................................... 54
5.1.1. Khái quát chung ............................................................................................ 54
5.1.2. Khái quát hình dạng cơ ................................................................................. 54
5.2. Các cơ cổ ............................................................................................................. 55
5.2.1. Cơ vùng cổ .................................................................................................... 55
5.2.2. Cơ vùng gáy .................................................................................................. 56
5.2.3. Cơ bên cổ ...................................................................................................... 57
5.3. Cơ thân trƣớc ....................................................................................................... 57
5.3.1. Các cơ vùng ngực ......................................................................................... 57
5.3.2. Các cơ vùng bụng ......................................................................................... 59
5.4. Cơ thành bên bụng .............................................................................................. 59
5.4.1. Cơ chéo to ..................................................................................................... 59
5.4.2. Cơ chéo bé .................................................................................................... 60
5.4.3. Cơ ngang bụng .............................................................................................. 60
5.5. Cơ thân sau .......................................................................................................... 60
5.5.1. Cơ thang ........................................................................................................ 60
5.5.2. Cơ lƣng lớn ................................................................................................... 61
5.6. Cơ chi trên ........................................................................................................... 61
Bài giảng Giải phẫu tạo hình – Ngành Truyền thông Đa phương tiện
4
Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông
5.6.1. Cơ vùng vai: có 6 cơ ..................................................................................... 61
5.6.2. Cơ cánh tay ................................................................................................... 63
5.6.3. Cơ cẳng tay ................................................................................................... 64
5.6.4. Cơ bàn tay ..................................................................................................... 66
5.7. Cơ chi dƣới .......................................................................................................... 68
5.7.1. Cơ đai hông .................................................................................................. 68
5.7.2. Các cơ đùi ..................................................................................................... 69
5.7.3. Các cơ cẳng chân .......................................................................................... 71
5.7.4. Cơ bàn chân .................................................................................................. 73
Bài giảng Giải phẫu tạo hình – Ngành Truyền thông Đa phương tiện
5
Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông
CHƢƠNG 1. TÌM HIỂU CHUNG VỀ GIẢI PHÂU
1.1. Khái niệm về giải phẫu tạo hình
1.1.1. Khái niệm về khoa giải phẫu ngƣời
Giải phẫu ngƣời là một bộ môn khoa học nghiên cứu về cơ thể ngƣời sống,
về hình thái, tỉ lệ cấu trúc đáp ứng yêu cầu của nhiều ngành khoa học trong xã hội
nhƣ Nhân chủng học, Y học, Nghệ thuật tạo hình...Tùy theo từng ngành cụ thể mà
ngƣời ta có những phƣơng phấp nghiên cứu riêng nhƣ Giai phẫu học hệ thống, giải
phẫu học định khu...
Giải phẫu học hệ thống: là khoa học nghiên cứu các bộ phận trên cơ thể
ngƣời nhƣ có cùng chức năng. VD nhƣ nghiên cứu hệ thống tiêu hóa, hệ thống hô
hấp...
Giải phẫu học định khu: nghiên cứu từng khu, từng bộ phận riêng biệt của cơ
thể
VD: tim, gan, phổi...
Ngoài ra, giải phẫu cũng là một trong những môn khoa học cơ bản của nghệ
thuật tạo hình nhƣng phƣơng pháp nghiên cứu cũng có những điểm khác với nhiều
ngành khoa học khác. Với yêu cầu và đặc thù của nghệ thuật, việc nghiên cứu giải
phẫu chủ yếu chú trọng vào hình thái, tỉ lệ cấu trúc các bộ phận để tạo hình, nên gọi
là “GIẢI PHẪU TẠO HÌNH”
1.1.2. Nguồn gốc của giải phẫu ngƣời
Đây là một trong các khoa học có từ rất sớm. Những hiểu biết đầu tiên về cơ
thể sống đã đƣợc hình thành do việc mổ xác các thú vật mà con ngƣời săn bắt
đƣợc, cũng nhƣ việc giao chiến để tồn tại với các loài thú dữ đã cho con ngƣời hiểu
biết đơn giản về chính cơ thể của mình
Sự tìm tòi nhằm thiết lập một định chuẩn giữa các kích thƣớc của cơ thể con
ngƣời đã có từ lâu đời. Trải qua thời gian, các hiểu biết về cơ thể hình thành có hệ
thống và trở thành khoa học vào khoảng thế kỉ thứ IV –III trƣớc Công nguyên và
thế kỉ II tại La Mã. Nhƣng phải tới thế kỉ XV, giải phẫu ngƣời mới trở thành khoa
học độc lập ở các nƣớc Châu Âu thời Phục hƣng
Có nhiều nhà khoa học quan tâm về lĩnh vực này nhƣng ngƣời đầu tiên có
công đóng góp vào nghiên cứu giải phẫu ngƣời đó là Lê-ô-na đờ Vanh-xi(1452-
1519) một họa sĩ thiên tài đồng thời là nhà điêu khắc, kiến trúc sƣ, nhạc sĩ, nhà toán
học và nhà triết học, bác học tài năng ngƣời Ý. Qua nhiều thế kỉ, khoa học giải
phẫu ngƣời ngày càng đƣợc phát triển và bổ xung để đáp ứng yêu cầu của nhiều
ngành khoa học và phục vụ lợi ích nhân loại