Bài giảng Kế toán chi phí: Chương 2 - Nguyễn Hoàng Phi Nam (Cao đẳng Viễn Đông)

TRƯỜNG CAO ĐẲNG VIỄN ĐÔNG

Chương 2 Phân loại chi phí

Mục tiêu học tập

• Giải thích được định nghĩa chi phí và đối tượng tính

giá thành.

• Phân loại được chi phí theo các tiêu thức khác nhau: yếu tố chi phí, theo cách ứng xử của chi phí; theo đối tượng tính giá thành; và theo thời kỳ xác định kết quả kinh doanh.

• Trình bày định nghĩa giá thành, phân loại giá thành

theo các tiêu chuẩn khác nhau.

Nội dung

• Khái niệm chi phí, phân loại chi phí. • Khái niệm giá thành và phân loại giá

thành.

Chi phí

Chi phí là khoản tiêu hao của các nguồn lực sử dụng cho một mục đích và được biểu hiện bằng tiền

Các nguồn lực tiêu hao để xử lý chất thải?

Các nguồn lực tiêu hao để R&D?

Các nguồn lực tiêu hao để giao hàng cho khách?

Chi phí

• Đối tượng tính giá thành (cost object): là đối tượng mà doanh nghiệp mong muốn tính toán chi phí đơn vị.

Trung tâm CSKH

Hoạt động giao hàng

Các sản phẩm

Phân loại chi phí

• Phân loại theo yếu tố chi phí.

• Phân loại theo đối tượng tính giá thành: chi

phí trực tiếp và chi phí gián tiếp.

• Phân loại theo cách ứng xử của chi phí: biến

phí và định phí.

• Phân loại theo thời kỳ xác định kết quả kinh

doanh: chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ.

Phân loại theo yếu tố chi phí

• Phân loại theo cách này cho biết được tổng sinh phí phát sinh ban đầu theo yếu tố để làm căn cứ lập kế hoạch và kiểm soát chi phí phát sinh mà không chú ý đến địa điểm phát sinh chi phí.

• Chủ yếu cho mục đích báo cáo bên ngoài, và ít phục vụ

cho quyết định quản trị nội bộ.

Ví dụ:

ü Chi phí nguyên vật liệu ü Chi phí nhân công ü Chi phí khấu hao ü Chi phí dịch vụ mua ngoài ü Chi phí khác

Phân loại theo đối tượng tính giá thành • Đối tượng tính giá thành, đối tượng chịu chi phí (cost object): là đối tượng mà doanh nghiệp mong muốn tính toán chi phí đơn vị.

• Dùng để nhận diện và tập hợp những chi phí liên quan đến đối tượng tính giá thành gồm: biến phí và định phí.

Trung tâm CSKH

Hoạt động giao hàng

Các sản phẩm

Phân loại theo đối tượng tính giá thành

Chi phí trực tiếp

v Là chi phí dễ dàng tính trực tiếp cho đối tượng tính giá thành.

Chi phí gián tiếp v Là chi phí không thể dễ dàng tính trực tiếp cho cho đối tượng tính giá thành.

Phòng studio

Chi phí gì?

Bài giảng ONLINE của ĐH Mở

Giảng viên

Chi phí gì?

NV studio

Đậu nành

Chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp

Sữa

Chi phí gì?

Dây chuyền Sữa đậu nành Dây chuyền Sữa chua

Chi phí gì?

Bộ phận bảo trì

Phân loại theo cách ứng xử của chi phí

• Cách phân loại này giúp DN nhận diện và hiểu được sự thay đổi của chi phí theo mức độ hoạt động.

• Biến phí: là chi phí mà tổng số của nó sẽ thay đổi với sự thay đổi của mức độ hoạt động.

Phân loại theo cách ứng xử của chi phí

• Định phí: là chi phí mà tổng số của nó không thay đổi khi mức độ hoạt động thay đổi.

Ví dụ 3

Công ty sản xuất xe đạp Martin mua tay cầm với giá 5.200đ/cái để lắp cho mỗi chiếc xe

Tổng chi phí tay cầm của Martin là bao nhiêu khi sản xuất 1.000 xe đạp?

Ví dụ 4

Tổng chi phí tay cầm của Martin là bao nhiêu khi sản xuất 3.500 xe đạp?

Chi phí thuê nhà xưởng của Martin là 90 triệu/năm. Hãy tính chi phí cố định cho mỗi xe ở Mức sản xuất: 1.000 xe và 3.500 xe.

Ví dụ 5

Hãy tính tổng chi phí sản xuất và chi phí đơn vị ở mức sản xuất: 1.000 xe và 3.500 xe?

Biến phí và định phí

Phạm vi phù hợp

Phạm vi phù hợp là phạm vi mà tổng định phí không thay đổi. Khi vượt ra khỏi phạm vi này thì tổng định phí sẽ thay đổi.

Giả định rằng chi phí thuê nhà xưởng của Martin là 90 triệu một năm để sản xuất trong phạm vi từ 1.000 to 5.000 xe. Phạm vi phù hợp của Martin?

Phạm vi phù hợp của công ty Martin

Định phí

90.000

120000 100000 80000 60000 40000 20000 0

Sản lượng sản xuất

Biến phí và định phí

Chi phí hỗn hợp bao gồm các yếu tố định phí và

biến phí.

Phương pháp cực đại, cực tiểu

Đường tổng chi phí hỗn hợp có thể được mô tả dưới một phương trình: Y = a + bX

ở đó

Chênh lệch chi phí giữa mức hoạt động cao nhất và thấp nhất

Y = Tổng chi phí hỗn hợp a = Tổng định phí (giao điểm giữa đường thẳng và trục tung

Biến phí đơn vị

b = Biến phí đơn vị

(độ ghiêng của đường thẳng)

X = Mức độ hoạt động

Chênh lệch giữa mức độ hoạt động cao nhất và thấp nhất

Ví dụ 6

Công ty ABC đã ghi nhận mức sản xuất và chi phí bảo trì trong 2 tháng như sau:

Mức hoạt động cao nhất Mức hoạt động thấp nhất Chêch lệch

Số lượng 8,000 5,000 3,000

Chi phí $ 9,800 7,400 $ 2,400

Hãy xác định biến phí đơn vị, định phí và viết phương trình chi phí hỗn hợp.

Phân loại theo thời kỳ xác định kết quả kinh doanh

• Giúp DN xác định được kết quả kinh doanh của một kỳ trong mối tương quan giữa số lượng sản phẩm sản xuất và tiêu thụ.

• Theo cách phân loại này, chi phí bao gồm: chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ.

Phân loại theo thời kỳ xác định kết quả kinh doanh

• Chi phí sản phẩm: là chi phí liên quan đến sản xuất sản phẩm.

• Chúng được ghi nhận vào tài sản khi phát sinh và cấu trị thành nên giá hàng tồn kho.

Bảng CĐKT - Hàng tồn kho

Chi phí sản phẩm

=

+

Chi phí NVLTT

Chi phí SXC

Tổng chi phí sản xuất

Chi phí NCTT

Chi phí cơ bản

Chi phí chuyển đổi

Chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ

Báo cáo KQKD

• Chi phí thời kỳ: là chi phí được ghi nhận khác biệt với thời kỳ ghi nhận chi phí sản phẩm.

ngay

• Chúng được ghi nhận trên báo cáo kết quả kinh động hoạt khi doanh chúng phát sinh.

Chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ

Doanh nghiệp dịch vụ

Doanh nghiệp dịch vụ cung cấp các dịch vụ hay sản phẩm vô hình cho khách hàng.

Chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ

Báo cáo KQKD

Bảng CĐKT

Doanh thu Trừ

Dịch vu dỡ dang

CP NVLTT CPNCTT CPSXC

Hoàn thành

Giá vốn dịch vụ = LN gộp Trừ

Chi phí thời kỳ

LN thuần

Ví dụ 7

Tại một doanh nghiệp vận tải hành khách, có các khoản doanh thu và chi phí phát sinh sau: • Doanh thu từ bán vé: 50.000

•

Lương nhân viên tài xế xe khách 10.000, lương quản lý doanh nghiệp: 5.000

• Chi phí khấu hao xe khách: 20.000, văn phòng: 2.000 • Chi phí xăng dầu xe khách 4.000 • Chi phí sửa chữa xe khách: 2.000 • Dụng cụ văng phòng: 1.000 • Chi phí bằng tiền khác của quản lý: 1.000 Yều cầu: - Hãy tính chi phí dịch vụ phát sinh trong kỳ. - Giá vốn dịch vụ, lợi nhuận thuần là bao nhiêu nếu cuối kỳ: (a) không có dịch vụ dỡ dang; (b) có dịch vụ dỡ dang là 2.000.

Chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ

Doanh nghiệp thương mại

• Doanh nghiệp thương mại cung cấp các sản phẩm hữu hình mà trước đó họ đã mua lại từ nhà cung cấp khác.

• Hàng hoá mua về sẽ được tồn kho sau đó sẽ bán cho một nhà cung cấp khác hay người tiêu dùng cuối cùng.

Chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ

Báo cáo KQKD

Bảng CĐKT

Doanh thu Trừ

Chi phí mua hàng hoá

Hàng hoá tồn kho

Tiêu thụ

Giá vốn dịch vụ = LN gộp Trừ

Chi phí thời kỳ

LN thuần

Ví dụ 8

Tại một doanh nghiệp thương mại có các khoản doanh thu và chi phí phát sinh sau: - Doanh thu: 60.000 - Hàng hoá tồn đầu kỳ: 10.000 - Hàng hoá mua vào trong kỳ: 20.000 - Hàng hoá tồn cuối kỳ: 5.000 - Lương nhân viên bán hàng 5.000, lương quản lý doanh

nghiệp: 2.000

- Chi phí khấu hao văn phòng: 2.000 - Chi phí xăng dầu xe vận chuyển 4.000 - Dụng cụ văng phòng: 1.000 - Chi phí bằng tiền khác của quản lý: 1.000 Yều cầu: Hãy xác định lợi nhuận gộp và lợi nhuận thuần

Chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ Doanh nghiệp sản xuất

v Doanh nghiệp sản xuất cung cấp các sản phẩm hữu hình bằng cách chuyển đổi hình thái vật tư thông qua nhân công và máy móc thiết bị để tạo ra sản phẩm theo yêu cầu của thị trường, khách hàng.

v Cuối kỳ kế toán, DN sản xuất sẽ có nguyên vật liệu tồn kho cuối kỳ, thành phẩm tồn kho và sản phẩm dở dang.

Chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ

Báo cáo KQKD

Bảng CĐKT

Doanh thu Trừ

Thành phẩm

CP NVLTT CPNCTT CPSXC

Tiêu thụ

Giá vốn dịch vụ = LN gộp Trừ

Chi phí thời kỳ

Chi phí sản xuất dỡ dang

LN thuần

Ví dụ 9

Tại một doanh nghiệp sản xuất có các khoản doanh thu và chi phí phát sinh sau: - Doanh thu: 50.000 - NVL tồn đầu kỳ: 10.000 - NVL mua vào trong kỳ: 23.000 - NVL tồn cuối kỳ: 8.000 - Chi phí NCTT: 20.000 - Chi phí SXC: 10.000 - Chi phí SXDD cuối kỳ: 5.000 - Giá thành sản phẩm: 55.000 - Thành phẩm tồn cuối kỳ: 25.000 - Giá vốn hàng bán: 40.000 - Chi phí BH và QLDN: 8.000 Yều cầu: Hãy xác định chi phí NVLTT, chi phí SXDD đầu kỳ, tổng chi phí sản xuất, thành phẩm tồn đầu kỳ, lợi nhuận thuần, lợi nhuận gộp?

Bài tập thực hành

•

Công ty Medex có một phân xưởng sản xuất rang và xay cafe Bột

1. Chi phí mua cafe nhân đưa vào sản xuất trong tháng là 400trđ.

2. Thuê một người chuyên giám sát quá trình rang café: 4,5trđ/tháng.

3. Thợ rang và xay café trả công 5trđ/ tháng.

4. Chi phí mua máy vừa rang vừa xay càfé 500trđ, dự kiên sử dụng trong 10

Chi phí phát sinh trong kỳ:

5. Phân xường café dự kiến khấu hao mỗi tháng 30trđ.

6. Ngoài ra chi phí bao bì, đóng gói sản phẩm café giao cho khách kỳ này là

năm.

7. Chi phí bơ tảng, mùi hương , phụ gia cho rang xay café là 10trđ.

8. Chi phí quảng cáo trên web hằng tháng là 3trđ.

9. Chi phí điện nước, điện thọai phải trả hằng tháng là 1,5trđ.

35trđ.

Yêu cầu : Dựa vào thông tin để đánh dấu (X) vào các ô thích hợp. Tính tổng số

Bài tập thực hành

Biến đổi Cố định Chi phí sản phẩm

Tên chi phí Chi phí thời kỳ

NVLTT NCTT SXC

Giá thành

Khái niệm:

Giá thành sản phẩm là những chi phí sản xuất tính cho một khối lượng sản phẩm, dịch vụ hoàn thành nhất định.

Kỳ kế toán

6 6 9 15 15 4

Chi phí sản xuất phát sinh, tổng giá thành và giá thành đơn vị?

Sản phẩm hoàn thành Sản phẩm dở dang đầu kỳ Sản phẩm dở dang cuối kỳ

Sản phẩm dở dang cuối kỳ trước

Phân loại giá thành

v Phân loại theo thời điểm xác định giá thành

§ Giá thành định mức: là giá thành được tính trước khi bắt đầu sản xuất cho một đơn vị sản phẩm dựa trên các điều kiện nhất định.

§ Giá thành kế hoạch: là giá thành được tính trước khi bắt đầu sản xuất cho tổng sản phẩm kế hoạch dựa trên chi phí định mức.

§ Giá thành thực tế: là giá thành được xác định sau khi đã hoàn thành việc chế tạo sản phẩm trên cơ sở các chi phí thực tế phát sinh.

Ví dụ 10

Công ty Martin dựa vào mức sản xuất 1.000 xe để xác định chi phí định mức.

Tổng định phí sản xuất là 90 triệu Tổng biến phí sản xuất là 52.000

Hãy xác định giá thành định mức 1 chiếc xe đạp

Ví dụ 11

Công ty Martin lập dự toán chi phí sản xuất cho các mức độ hoạt động khác nhau.

Giá thành kế hoạch của Martin là bao nhiêu ở mức sản xuất là 600 và 3.500 xe?

Phân loại giá thành

v Phân loại theo nội dung giá thành

• Giá thành sản xuất (absorption costing): là toàn bộ chi phí sản xuất (biến phí sản xuất và định phí sản xuất) liên quan đến khối lượng công việc, sản phẩm hoàn thành.

• Giá thành khả biến (variable costing): là toàn bộ biến phí sản xuất liên quan đến khối lượng công việc, sản phẩm hoàn thành.

•

Giá thành toàn bộ (full costing): là toàn bộ chi phí sản xuất và ngoài sản xuất phát sinh liên quan đến một khối lượng sản phẩm hoàn thành từ khi sản xuất đến khi tiêu thụ xong sản phẩm. GT toàn bộ = GT sản xuất + CP ngoài sản xuất.