Bài giảng Kế toán chi phí: Phần 2 - ThS. Phan Thị Thu Hà

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiếp nội dung phần 1, bài giảng "Kế toán chi phí" Phần 2 gồm các nội dung chính như sau: kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo chi phí thực tế kết hợp chi phí ước tính; kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo chi phí định mức. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Kế toán chi phí: Phần 2 - ThS. Phan Thị Thu Hà

CH NG 3 K TOÁN CHI PHÍ S N XU T VÀ TÍNH GIÁ THÀNH S N PH M THEO CHI PHÍ TH C T K T H P CHI PHÍ C TÍNH 3.1. NH NG V N Đ CHUNG 3.1.1. M c tiêu k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m theo chi phí th c t k t h p v i chi phí c tính Trong ch ng 2 chúng ta đư nghiên c u mô hình k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m theo chi phí th c t . V i mô hình trên, thông tin v chi phí s n xu t và giá thành s n ph m ch có đ c sau quá trình s n xu t, vào cu i kǶ k toán. Vì v y, thông tin v chi phí s n xu t và giá thành th ng ch m tr và đôi khi không còn tác d ng cho các quy t đ nh kinh doanh trong kǶ. Đ khắc ph c m t ph n nh c đi m trên, mô hình k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m theo chi phí th c t k t h p v i chi phí c tính ra đ i v i các m c tiêu c b n sau: - Cung c p thông tin v chi phí s n xu t và giá thành c tính c a s n ph m trong quá trình s n xu t đ c l ng giá phí c a s n ph m d dang, thành ph m, giá v n, trên c s đó cung c p thông tin v k t qu c a t ng quá trình s n xu t trong kǶ k toán m t cách k p th i. - Cung c p thông tin v chi phí s n xu t và giá thành c tính c a s n ph m đ ki m tra, đánh giá tình hình th c hi n d toán, đánh giá k t qu , hi u qu quá trình s n xu t ph c v cho vi c ra quy t đ nh. 3.1.2. Đ c đi m k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m theo chi phí th c t k t h p v i chi phí c tính Mô hình k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m theo chi phí th c t k t h p v i chi phí c tính có nh ng đ c đi m khác bi t v i mô hình k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m theo chi phí th c t nh sau: KǶ tính giá thành KǶ tính giá thành có th đ c chọn theo th i kǶ có nhu c u thông tin chi phí s n xu t và giá thành s n ph m trong kǶ nh tu n, tháng,ăầăăVì v y, kǶ tính giá thành có th không phù h p v i kǶ báo cáo. T p h p chi phí s n xu t Chi phí s n xu t đ c tổng h p đ tính giá thành bao g m c chi phí th c t và chi phí c tính theo m c đ ho t đ ng th c t . - V i nh ng chi phí mà t i th i đi m phát sinh chi phí có th thu nh n đ c ch ng t thì tổng h p theo chi phí th c t . Thí d nh chi phí nguyên v t li u tr c ti p và chi phí nhân công tr c ti p th ng cĕn c vào các ch ng t trong n i b doanh nghi p nh Phi u xu t kho v t li u, B ng phân bổ v t li u, B ng thanh toán ti n l ng, B ng phân bổ ti n l ng,ăầăđ t p h p chi phí th c t tr c ti p cho t ng đ i t ng tính giá thành. 52
- V i nh ng chi phí mà th i kǶ phát sinh không th thu th p đ c k p th i ch ng t thì tổng h p theo m c c tính. Thí d nh chi phí s n xu t chung th ng ph i cĕn c vào các ch ng t trong n i b doanh nghi p và c ch ng t bên ng i doanh nghi p nh h đ n ti n đi n, ti n n c,ăầăămà nh ng ch ng t này th ng đ c g i đ n doanh nghi p vào cu i tháng ho c đ u tháng sau. Vì v y, thông th ng k toán chi phí th ng c tính chi phí s n xu t chung ngay t đ u kǶ và phân bổ cho các đ i t ng ch u chi phí theo m c c tính. Tính giá thành s n ph m Tính giá thành s n ph m theo chi phí th c t k t h p v i chi phí c tính đ báo cáo nhanh thông tin chi phí s n xu t và giá thành s n ph m trong kǶ. Đ i chi u, x lý chênh l ch gi a chi phí s n xu t th c t v i chi phí c tính Đ i chi u, x lý chênh l ch gi a chi phí s n xu t th c t v i chi phí c tính đ đi u ch nh giá thành theo chi phí th c t nhằm cung c p thông tin cho k toán tài chính. Trong mô hình này, x lý chênh l ch chi phí ch y u là chênh l ch gi a chi phí s n xu t chung c tính và chi phí s n xu t chung th c t . Cũng chính s đi u ch nh, x lý chênh l ch này giúp nhà qu n tr nắm đ c tình hình bi n đ ng chi phí s n xu t chung so v i d toán, qua đó tĕng c ng kh nĕng ki m s t và th c hi n đ nh m c chi phí s n xu t chung. L a ch n ph ng pháp k toán chi phí s n xu t và tính giá thành Gi ng nh mô hình k toán chi phí s n xu t và tính giá thành nào thì vi c l a chọn các ph ng pháp k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m s ph thu c ch y u vào tính ch t quy trình công ngh s n xu t s n ph m cũng nh vi c tổ ch c s n xu t c a doanh nghi p. Các doanh nghi p d a vào tính ch t ho t đ ng s n xu t và yêu c u qu n lý đ l a chọn m t trong hai ph ng pháp xác đ nh chi phí nh sau: - K toán chi phí s n xu t và tính giá thành theo công vi c - K toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m theo quá trình s n xu t. 3.2. K TOÁN CHI PHÍ S N XU T VÀ TÍNH GIÁ THÀNH THEO CÔNG VI C 3.2.1. Đi u ki n v n d ng Ph ng pháp này th ng đ c s d ng trong các doanh nghi p s n xu t theo đ n đ t hàng, ho c s n xu t các s n ph m đ n chi c mà các s n ph mho c công vi c này có tính khác bi t cao. Nh ng s n ph m này th ng có đ c đi m riêng bi t v kỹ thu t, kích th c, giá tr l n, ít đ c l p l i trong quá trình s n xu t c a doanh nghi p, đòi h i m t s qu n lý riêng bi t trong quá trình s n xu t. Thí d k toán giá thành theo công vi c th ng đ c áp d ng trong các công ty đóng tàu, xây d ng, s n xu t theo đ n đ t hàng, ầ K toán ghi chép các chi phí s n xu t phát sinh cho t ng s n ph m, công vi c trên phi u tính giá thành theo công vi c. Khi s n ph m, công vi c ho c đ n đ t hàng hoàn thành, k toán tổng c ng chi phí s n xu t đư t p h p đ c cho s n ph m, công vi c, đ n đ t hàng, đó chính là giá thành c a s n ph m, công vi c, đ n đ t hàng. Vi c tính giá thành ch đ c ti n hành khi s n ph m, công vi c, đ n đ t hàng hoàn thành nên kǶ tính giá thành 53
th ng không phù h p v i kǶ báo cáo. Trình t k toán chi phí s n xu t và tính giá thành theo công vi c có th đ c ti n hành nh sau : Đ n đ t hàng L nh s n xu t Ch ng t nguyên Ch ng t lao đ n Chi phí s n xu t v t li u chung c tính PHI U TÍNH GIÁ THÀNH CÔNG VI C 3.2.2. Đ i t ng t p h p chi phí s n xu t và đ i t ng tính giá thành Theo ph ng pháp này đ i t ng k toán t p h p chi phí s n xu t là t ng s n ph m, công vi c, t ng đ n đ t hàng riêng bi t. Đ it ng tính giá thành phù h p v i đ i t ng t p h p chi phí s n xu t. 3.2.3. Ph ng pháp t p h p chi phí s n xu t 54
Chi phí s n xu t liên quan đ n đ n đ t hàng nào thì cĕn c vào ch ng t k toán đ t p h p tr c ti p cho đ n đ t hàng đó. Ví d nh đ t p h p chi phí nguyên v t li u tr c ti p cĕn c vào phi u xu t kho; đ t p h p chi phí nhân công tr c ti p ph i cĕn c vào b ng thanh toán ti n l ng, b ng phân bổ ti n l ng,ăầ Tr ng h p chi phí phát sinh liên quan đ n nhi u đ n đ t hàng thì cĕn c vào ch ng t t p h p chung sau đó phân bổ cho t ng đ i t ng thích h p. Tiêu th c phân bổ có th là chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí nhân công tr c ti p, s gi máy,ăầ - T p h p chi phí nguyên v t li u tr c ti p theo chi phí th c t : Chi phí nguyên S l ng L ng v t li u th c Đ n giá nguyên v t li u tr c = s n x t đ s n xu t m t X v t li u xu t kho ti p ph m s n s n ph m th c t xu t th c t - T p h p chi phí nhân công tr c ti p theo chi phí th c t : Chi phí nhân S l ng L ng nhân công Đ n giá nhân công tr c ti p = s n x th c t đ s n xu t X công th c t ph m s n m t s n ph m xu t th c t - Đ i v i chi phí s n xu t chung k toán th ng c tính chi phí s n xu t chung ngay t đ u kǶ và phân bổ cho các đ i t ng ch u chi phí theo m c c tính. Chi phí s n xu t chung là lo i chi phí h n h p bao g m c đ nh phí và bi n phí nên có th c tính tổng chi phí s n xu t chung theo công th c sau : Tổng CPSX chung = Đ nh phí s n xu t + Bi n phí đ n x M c ho t c tính chung c tính v ho t đ ng đ ng cĕn c Trong đó : - Đ nh phí s n xu t chung c tính đ c c l ng theo chi phí s d ng tài s n dài h n trong kǶ s n xu t, c c u tổ ch c qu n lý s n xu t và ngân sách chi phí gián ti p hàng nĕm cho s n xu t. - Bi n phí đ n v ho t đ ng đ c c l ng cĕn c vào đ nh m c đư s d ng hàng nĕm ho c đ nh m c đ c xây d ng m i cho nh ng s n ph m m i s n xu t. - M c ho t đ ng cĕn c th ng đ c c l ng cĕn c vào s l ng s n ph m s n xu t trung bình c a các kǶ k ho ch cĕn c vào s l ng s n ph m s n xu t trung bình c a các kǶ tr c ho c c tính theo s thay đổi tình hình s n xu t so v i kǶ tr c. Sau đó xác đ nh đ n giá phân bổ chi phí s n xu t chung c tính và CPSX chung c tính cho t ng lo i s n ph m, công vi c theo công th c : 55
Đ n giá phân bổ CPSX chung c tính = Tổng chi phí s n xu t chung c tính Tổng m c ho t đ ng cĕn c CPSX chung c tính Đ n giá phân bổ M c ho t đ ng cĕn cho t ng lo i s n CPSX chung c c ph m, công vi c. = tính x c a t ng s n ph m, công vi c. L u ý : M c ho t đ ng cĕn c đ làm tiêu chu n phân bổ chi phí s n xu t chung có th là s l ng s n ph ms n xu t ra, s gi máy ch y, s gi làm vi c c a công nhân tr c ti p,ăầ M i m t cĕn c phân bổ có th d n đ n m t đ n giá phân bổ chi phí s n xu t chung khác nhau nên c n xác đ nh m c đ ho t đ ng làm cĕn c phân bổ m t cách khoa học và h p lý. 3.2.4. Tính giá thành Tính giá thành s n ph m theo chi phí th c t k t h p v i chi phí c tính đ báo cáo nhanh thông tin chi phí s n xu t và giá thành s n ph m trong kǶ. - N u t i th i đi m c tính giá thành đ n đ t hàng đư hoàn thành bàn giao thì tổng giá thành và giá thành đ n v c tính c a đ n đ t hàng đ c tính nh sau: Tổng giá thành Chi phí s n Chi phí s n Kho n c tính c a s n ph m, = xu t d dang + xu t c tính - đi u đ u kǶ trong kǶ ch nh công vi c gi m giá thành Giá thành c tính đ n v s n Tổng giá thành c tính c a đ n đ t hàng ph m hoàn thành t ng đ ng = S l ng s n ph m hoàn thành t ng đ ng - N u t i th i đi m c tính giá thành s n ph m đang ch bi n d dang thì tổng giá thành và giá thành đ n v c tính cu s n ph m đ c tính nh sau: Giá thành c tính đ n v Tổng chi phí s n xu t c tính c a s n ph m s n ph m hoàn thành t ng = đ ng S l ng s n ph m hoàn thành t ng đ ng Tổng giá thành c S l ng s n Giá thành c tính s n ph m d ph m tính d dang cu i kǶ đ n v s n ph m quy hoàn 56
dang cu i kǶ = đổi t ng đ ng X thành t ng đ ng Tổng giá thành S l ng s n Giá thành c tính c tính s n ph m = ph m hoàn X đ n v s n ph m hoàn hoàn thành thành thành t ng đ ng 3.2.5. X lý chênh l ch gi a chi phí c tính và chi phí th c t Trong kǶ, đ có thông tin giá thành k p th i, k toán đư c tính và phân bổ chi phí s n xu t chung c tính cho các s n ph m, công vi c. Vì v y, cu i nĕm th ng xu t hi n kho n chênh l ch gi a chi phí s n xu t chung th c t phát sinh và tổng s chi phí s n xu t chung đư phân bổ trong nĕm theo s c tính. Vi c x lý kho n chênh l ch chi phí s n xu t chung phân bổ th a ho c thi u này tùy thu c vào tính ch t trọng y u c a chi phí s n xu t chung. - N u chênh l ch chi phí s n xu t chung nh và không nh h ng trọng y u đ n thông tin giá thành thì phân bổ toàn b chênh l ch cho giá v n hàng bán trong kǶ không phân bi t s n ph m, công vi c đư hoàn thành bàn giao hay còn d dang. - N u chênh l ch chi phí s n xu t chung l n và nh h ng trọng y u đ n thông tin giá thành thì kho n chênh l ch này s đ c phân bổ cho các đ i t ng có liên quan, c th là phân bổ vào chi phí s n xu t d dang, thành ph m và giá v n hàng bán ra trong kǶ. Tiêu th c phân bổ chênh l ch chi phí s n xu t chung thông th ng đ c chọn là giá v n c tính c a s n ph m. H s phân bổ Tổng chênh l ch chi phí s n xu t chung trong kǶ chênh l ch chi phí = Giá v n Giá v n c s n xu t chung Giá v n c tính c a s n + tính c a thành + c tính c a ph m d dang ph m t n kho thành ph m đư bán M c phân bổ chênh l ch chi Giá v n c H s phân bổ chênh phí s n xu t chung cho t ng = tính c a t ng X l ch chi phí s n xu t đ i t ng đ i t ng chung Sau khi đi u ch nh chênh l ch chi phí s n xu t chung, k toán ph i đi u ch nh giá v n và l i nhu n c tính trong kǶ. 3.2.4. K toán t ng h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m Tài kho n s d ng Đ theo dõi và k t chuy n chi phí s n xu t th c t phát sinh, k toán s d ng các tài kho n: Tài kho n 621 ậ “Chiăphí nguyên v t li u tr c ti p”, 57
Tài kho n 622 ậ “Chiăphí nhân công tr c ti p”,ăTKă627ăậ “Chiăphí s n xu tăchung” TK 154 ậ “Chiăphí s n xu t kinh doanh d dang”ăTKă155ăậ “Thành ph m” TK 632 ậ “Giá v n hàng bán” Nói chung n i dung k t c u c a các tài kho n trên đư đ c trình bày ch ng 2. Tuy nhiên đ đáp ng yêu c u c a mô hình k toán chi phí s n xu t và tính giá thành theo chi phí th c t k t h p v i chi phí c tính, n i dung các tài kho n 627, 154, 632, 155 có m t s khác bi t nh sau: Tài kho n 627 ậ“chiăphí s n xu tăchung”ăđ c chi ti t thành 3 tài kho n: - Tài khoản 627 – “chi phí sản xuất chung thực tế” dùng đ theo dõi chi phí s n xu t chung th c t phát sinh trong kǶ Tài kho n 627 ậ “Chiăphí s n xu t chung th c t ” T p h p chi phí s n xu t chung th c - K t chuy n bù tr chi phí s n xu t t trong kǶ. chung th c t v i chi phí s n xu t chung c tính - K t chuy n chi phí s n xu t chung th a cu i kǶ. Tài kho n 627 ậ “Chiăphí s n xu t chung th c t ”ăcu i kǶ không có s d . - Tài khoản 627 –“chi phí sản xuất chung ước tính” dùng đ theo dõi chi phí s n xu t chi phí s n xu t chung c tính trong kǶ. K t c u tài kho n này nh sau: Tài kho n 627 ậ “Chiăphí s n xu t chung c tính” K t chuy n bù tr chi phí s n xu t Phân bổ chi phí s n xu t chung theo chung theo d toán v i chi phí s n xu t d toán trong kǶ chung th c t trong kǶ. Tài kho n 627 ậ “Chiăphí s n xu t chung c tính”ăăcu i kǶ không có s d . - Tài khoản 627 – “Chênh lệch chi phí sản xuất chung”:ăDùng ph n ánh chênh l ch chi phí s n xu t chung phát sinh trong kǶ và x lý chênh l ch chi phí s n xu t chung. 58
Tài kho n 627 ậ “Chênh l ch chi phí s n xu tăchung” K t chuy n chênh l ch chi phí s n K t chuy n chênh l ch chi phí s n xu t xu t chung th c t l n h n chi phí s n xu t chung th c t nh h n chi phí s n xu t chung c tính . chung c tính . X lý chênh l ch chi phí s n xu t chung X lý chênh l ch chi phí s n xu t chung - Tài kho n 154 ậ “Chiăphí s n xu t kinh doanh d dang”ădùng đ tổng h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m theo chi phí c tính, có n i dung k t c u nh sau: Tài kho n 154 ậ “Chiăphí s n xu t kinh doanh d dang” - K t chuy n chi phí nguyên v t li u K t chuy n các kho n đi u ch nh tr c ti p gi m giá thành - K t chuy n chi phí nhân công tr c ti p Giá thành c tính s n ph m hoàn - K t chuy n chi phí s n xu t chung c tính thành nh p kho ho c xu t bán thẳng SD: Chi phí s n xu t kinh doanh d dang cu i kǶ c tính Tài kho n 154 cu i niên đ ph i đi u ch nh chi phí s n xu t d dang c tính v chi phí th c t . TK 155 ậ “Thành ph m”ădùng đ ph n ánh tình hình nh p xu t kho thành ph m theo chi phí c tính. TK 155 ậ “Thành ph m” Giá thành c tính thành ph m nh p Giá thành c tính thành ph m kho trong kǶ xu t kho trong kǶ SD: Giá thành c tính thành ph m t n kho cu i kǶ Tài kho n 632 ậ “Giá v n hàng bán”ădùng ph n ánh tình hình giá v n hàng bán trong kǶ. 59
Tài kho n 632 ậ “Giá v n hàng bán” - Giá thành c tính thành ph m tiêu - Phân bổ chênh l ch thi u chi th trong kǶ phí s n xu t chung - Phân bổ chênh l ch th a chi phí s n - K t chuy n giá thành th c t xu t chung thành ph m tiêu th trong kǶ TK 632 cu i kǶ không có s d H ng d n h ch toán: K toán chi phí s n xu t theo công vi c theo chi phí th c t k t h p v i chi phí c tính đ c khái quát theo s đ sau: TK152,153 334,338,ầ TK621 TK154 111,138 (1) T p h p CPNVLTT (2) K t chuy n (3) Giá v n CPNVLTT th c t c tính c a ph TK622 (1) T p h p li u, ph ph m CPNCTT (2) K t chuy n CPNCTT th c t TK627 TK627( c tính) TK155 (1) T p h p CPSX chung (7) K/C bù tr (2)Phân bổ CPSXC (6)Giá thành c CPSXC c tính tính th c t & c tính TK627CL (8) Phân bổ chênh l ch CPSXC cho SPDD (7) Chênh l ch CPSXC th c t & c tính (9)Phân bổ chênh l ch CPSXC cho thành ph m t n kho TK63 2 60
(10)Phân bổ chênh l ch th a CPSXC cho giá v n hàng bán Báo cáo chi phí s n xu t và giá thành s n ph m Báo cáo chi phí s n xu t và giá thành công vi c đ c th hi n trên phi u tính giá thành công vi c. Công ty: PHI U TÍNH GIÁ THÀNH CÔNG VI C Khách hàng : Ngày đ t hàng: Mã s đ n đ t hàng : Ngày k t thúc: S n ph m : Ngày giao hàng: S l ng s n ph m Ngày bắt đ u : Chi phí nguyên v t li u tr c Chi phí nhân công tr c ti p Chi phí s n xu t chung ti p c tính Ch ng t S ti n Ch ng t S ti n Ngày S ti n S Ngày S Ngày hi u tháng hi u tháng Tổng c ng Tổng c ng Tổng c ng Chi phí s n xu t chung th c t Doanh thu : : Chi phí s n xu t chung c Chi phí s n xu t : tính : Chênh l ch : Chi phí bán hàng : X lý chênh l ch : Chi phí qu n lý doanh nghi p : L i nhu n d ki n : 3.3. K TOÁN CHI PHÍ S N XU T VÀ TÍNH GIÁ THÀNH S N PH M THEO QUÁ TRÌNH S N XU T Ph ng pháp xác đ nh chi phí theo quá trình s n xu t là ph ng pháp t p h p chi phí s n xu t theo t ng công đo n ho c theo b ph n s n xu t khác nhau c a doanh nghi p. 3.3.1. Đi u ki n v n d ng Ph ng pháp này th ng đ c áp d ng trong doanh nghi p s n xu t đ i trà m t lo i s n ph m mà ch a xác đ nh c th đ c ng i mua. Thông th ng đơy là nh ng s n ph m có giá tr nh , đ c s n xu t l p đi l p l i trong quá trình kinh doanh c a doanh nghi p. Quá trình s n xu t nh ng s n ph m trên có th ch g m m t công đo n ch bi n ho c s n ph m l n l t tr i qua nhi u giai đo n s n xu t khác nhau, s n ph m hoàn ch nh b c này s là đ i t ng ch bi n b c sau. Ví d nh trong công nghi p d t, s n xu t xi mĕng, s n xu t ô tô,ầ. 61
Trình t k toán chi phí s n xu t và tính giá thành trong tr ng h p s n ph m có quy trình s n xu t ph c t p g m nhi u giai đo n ch bi n liên t c theo m t trình t nh t đ nh nh sau : K toán chi phí s n xu t và tính giá thành theo quá trình s n xu t Quy t đ nh s n xu t L nh s nxu t Phi u xu t kho Phi u theo dõi lao B ng phân bổ chi phí v tt đ ng tr c ti p s n xu t chung Báo cáo s n xu t PX1(Giai đo n 1) Báo cáo s n xu t PX2 (Giai đo n 2 ) ... Báo cáo s n xu t PXn (Giai đo n n) 3.3.2. Đ i t ng t p h p chi phí s n xu t và đ i t ng tính giá thành Đ i t ng t p h p chi phí s n xu t theo ph ng pháp này là t ng giai đo n công ngh c a quy trình công ngh s n xu t s n ph m. Nh vây, vi c xác đ nh đ i t ng t p h p chi phí ch chú ý đ n các giai đo n c a quy trình s n xu t, không ph thu c vào s l ng phân x ng. Đ i t ng tính giá thành là n a thành ph m hoàn thành t ng công đo n và thành ph m hoàn thành công đo n cu i. 3.3.3. Ph ng pháp t p h p chi phí s n xu t Chi phí s n xu t th c t phát sinh đ c t p h p cho t ng giai đo n công ngh theo t ng kho n m c chi phí (chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí nhân công tr c ti p, chi phí s n xu t chung). 62
Chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí nhân công tr c ti p đ c tổng h p theo chi phí th c t , còn chi phí s n xu t chung đ c c tính theo m c đ ho t đ ng th c t . Ph ng pháp tính giá thành theo quy trình s n xu t khác v i ph ng pháp tính giá thành theo công vi c là giai đo n th hai tr đi vi c tổng h p chi phí còn bao g m c chi phí bán thành ph m t giai đo n tr c chuy n sang. 3.3.4. Tính giá thành Vi c c tính giá thành s n ph m d a trên chi phí c a đ n v s n ph m hoàn thành t ng đ ng. Vì v y quá trình tính giá thành bao g m tính s n ph m hoàn thành t ng đ ng và c l ng chi phí cho m i đ n v s n ph m hoàn thành thành t ng đ ng sau đó s phân bổ cho s n ph m hoàn thành và s n ph m d dang cu i kǶ. 3.3.4.1. Tính s n ph m hoàn thành t ng đ ng - Tính sản phẩm hoàn thành t ơng đ ơng theo ph ơng pháp bình quân Theo ph ng pháp này d a trên kh i l ng s n ph m hoàn thành trong kǶ và kh i l ng s n ph m d dang cu i kǶ đ xác đ nh kh i l ng s n ph m hoàn thành t ng đ ng. S l ng s n S l ng s n S l ng Tỷ l hoàn ph m hoàn thành t ng = ph m hoàn s n ph m d thành (%) + x đ ng thành trong dang cu i kǶ kǶ - Đ i v i chi phí b vào s n xu t m t l n ngay t đ u (nh chi phí nguyên v t li u tr c ti p), thì tỷ l hoàn thành c a s n ph m d dang cu i kǶ là 100%. - Đ i v i chi phí b d n trong quá trình s n xu t (nh chi phí nhân công tr c ti p, chi phí s n xu t chung), thì tỷ l hoàn thành c a s n ph m d dang cu i kǶ đ c xác đ nh theo m c đ ch bi n. - Tính sản phẩm hoàn thành t ơng đ ơng theo ph ơng pháp nhập tr ớc – xuất tr ớc Ph ng pháp này tính kh i l ng s n ph m hoàn thành t ng đ ng d a trên c s m c đ th c hi n c a s n ph m trong kǶ đ c quy v s n ph m hoàn thành t ng đ ng, không phân bi t s n ph m đó đ c đ a vào s n xu t kǶ nào. Theo đó kh i l ng s n ph m hoàn thành t ng đ ng trong kǶ bao g m : 1/Khối lượng sản phẩm hoàn thành tương đương của sản phẩm dở dang đầu kỳ 63
V i s n ph m d dang đ u kǶ đ c xem nh ti p t c ch bi n và hoàn thành cu i kǶ. Vì v y, s n ph m hoàn thành t ng đ ng c a s n ph m d dang đ u kǶ chính là ph n ti p t c ch bi n trong kǶ : S l ng s n ph m hoàn S l ng s n M c đ còn thành t ng đ ng c a s n ph m = ph m d X ph i th c d dang đ u kǶ dang đ u kǶ hi n trong kǶ Đ i v i nh ng chi phí b vào s n xu t m t l n t đ u thì có trong s n ph m hoàn thành và s n ph m d dang nh nhau nên m c đ còn ph i th c hi n trong kǶ là 0%. Đ i v i nh ng chi phí b d n trong quá trình s n xu t thì m c đ còn ph i th c hi n trong kǶ bằng (=) 100% tr (-) m c đ đư th c hi n kǶ tr c. 2/ Khối lượng đưa vào sản xuất và hoàn thành trong kỳ. S l ng s n ph m hoàn thành S l ng s n ph m đ a t ng đ ng c a s n ph m đ a s n xu t và = vào s n xu t và hoàn hoàn thành trong kǶ thành trong kǶ 3/ Khối lượng sản phẩm hoàn thành tương đương của sản phẩm đưa vào sản xuất trong kỳ và còn dở dang cuối kỳ S l ng s n ph m hoàn S l ng s n M c đ đư thành t ng đ ng c a s n = ph m X th c hi n ph m đ a vào s n xu t đ a vào s n xu t trong kǶ trong kǶ và còn d dang đ n cu i kǶ trong kǶ và còn d dang đ n cu i kǶ - Đ i v i nh ng chi phí b vào s n xu t m t l n t đ u thì m c đ đư th c hi n trong kǶ c a s n ph m d dang là 100%. - Đ i v i nh ng chi phí b d n trong quá trình s n xu t thì m c đ đư th c hi n trong kǶ là tỷ l đư hoàn thành c a s n ph m d dang th i đi m cu i kǶ. Nh v y, s l ng s n ph m hoàn thành t ng đ ng cu i kǶ đ c tính theo công th c : S l ng s n S l ng s n S l ng s n ph m S l ng s n ph m ph m hoàn = ph m hoàn + hoàn thành t ng + hoàn thành t ng thành t ng thành t ng đ ng c a s n ph m đ ng c a s n ph m đ ng cu i kǶ đ ng c a s n đ a vào s n xu t và đ a vào s n xu t trong ph m d dang hoàn thành trong kǶ kǶ và d dang 64
đ u kǶ cu i kǶ 3.3.4.2. c tính giá thành s n ph m Vi c c tính giá thành đ c th c hi n tu n t theo t ng giai đo n, qua các b c tính toán nh sau : - Tính giá thành bán thành phẩm giai đoạn 1 : Chi phí c tính Chi phí s n xu t + Chi phí s n xu t phát cho m i s n ph m = d sinh trong kǶ hoàn thành t ng dang đ u kǶ đ ng S l ng s n ph m hoàn thành t ng đ ng Giá thành s n ph m = S l ng s n ph m x Chi phí c tính cho m i s n hoàn thành giai đo n 1 hoàn thành ph m hoàn thành t ng đ ng Chi phí s n = S l ng s n ph m hoàn thành x Chi phí c tính cho xu t t ng đ ng c a s n ph m đ a vào m i s n ph m hoàn d dang cu i kǶ giai s n xu t trong kǶ và d dang cu i kǶ thành t ng đ ng đo n 1 - Tính giá thành bán thành phẩm từ giai đoạn 2 đến các giai đoạn kế tiếp Xác định chi phí ước tính cho mỗi sản phẩm tương đương : + Đ i v i chi phí bán thành ph m trong s n ph m d dang đ u kǶ và đ a vào ch bi n trong kǶ : Chi phí c tính Chi phí bán thành + Chi phí bán thành cho m i s n ph m = ph m d dang đ u ph m phát sinh trong hoàn thành t ng kǶ kǶ đ ng S l ng s n ph m hoàn thành t ng đ ng + Đ i v i các chi phí phát sinh trong giai đo n s n xu t : Chi phí c tính cho Chi phí s n xu t + Chi phí s n xu t m i s n ph m hoàn = d phát sinh trong kǶ thành t ng đ ng dang đ u kǶ S l ng s n ph m hoàn thành t ng đ ng Giá thành sản phẩm hoàn thành Giá thành = S l ng x Chi phí c tính cho m i s n ph m 65
s n ph m hoàn thành s n ph m hoàn thành t ng đ ng (g m chi hoàn thành phí bán thành ph m và chi phí s n xu t trong giai đo n) Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ Chi phí s n = S l ng s n ph m hoàn x Chi phí c tính cho m i s n xu t thành t ng đ ng c a s n ph m hoàn thành t ng đ ng d dang cu i kǶ ph m đ a vào s n xu t (g m chi phí bán thành ph m và trong kǶ và d dang cu i kǶ chi phí s n xu t trong giai đo n) Vi c tính s n ph m hoàn thành t ng đ ng và c tính giá thành s n ph m đ c th c hi n trên b ng báo cáo chi phí s n xu t. 3.3.5. X LÝ CHÊNH L CH GI A CHI PHÍ C TÍNH VÀ CHI PHÍ TH C T Vi c x lý kho n chênh l ch chi phí s n xu t chung phân bổ th a ho c thi u này tùy thu c vào tính ch t trọng y u c a chi phí s n xu t chung. - N u chênh l ch chi phí s n xu t chung nh và không nh h ng trọng y u đ n thông tin giá thành thì phân bổ toàn b chênh l ch cho giá v n hàng bán trong kǶ không phân bi t s n ph m, công vi c đư hoàn thành bàn giao hay còn d dang. - N u chênh l ch chi phí s n xu t chung l n và nh h ng trọng y u đ n thông tin giá thành thì kho n chênh l ch này s đ c phân bổ vào chi phí s n xu t d dang, thành ph m và giá v n hàng bán ra trong kǶ theo tiêu th c giá v n c tính. 66
CH NGă4:ăK ăTOÁN CHIăPHệăS NăXU TăăVẨăTệNHă GIÁăTHẨNHăăS NăPH MăăTHEOăCHIăPHệăĐ NHăM C 4.1.ăNH NGăăăV NăăĐ ăCHUNGăV ăK ăTOÁN CHIăPHệăS NăXU Tă VẨăTệNHăGIÁăTHẨNHăăS NăPH MăTHEOăCHIăPHệăĐ NHăM C 4.1.1ăM căđích Ch ngă2ăvƠăch ngă3ăđưătrìnhăbƠyămôăhìnhăk ătoán chiăphíăs năxu tăvƠătínhăgiáă thƠnhăăs năph mătheoăchiăphíăth căt ăvƠăk ătoán chiăphíăs năxu tăăvƠătínhăgiáăăthƠnhăă s năăph mătheoăchiăphíăth căt ăăk tăh păv iăăchiăphíă căătính.ăV iănh ngăămôăhìnhă trênăvi cătínhăgiáăthƠnhăch ăy uăv năph iăcĕnăc ăvƠoăchiăphíăth căt ănênăthôngăătină chiăphíăs năxu tăvƠăgiáăthƠnhăs năph măăv năcònăch mătr .ăĐ ăkhắcăph cănh ngă nh că đi mă trên,ă môă hìnhă k ă toán chiă phíă s nă xu tă vƠă tínhă giáă thƠnhă s nă ph mă theoăchiăphíăđ nhăm căđ căhìnhăthƠnh.ăM căđíchăc aămôăhìnhănƠyălƠ: - Cungăc păthôngătinăchiăphíăs năxu tăvƠăgiáăthƠnhăăs năph mătheoăđ nhăm căđ ă că tính tr că giáă phíă s nă ph mă d ă ă dang,ă thƠnhă ph m,ă giáă v nă ă hƠngă bán.ă Trênăc ăs ăăđóăăcungăc păthôngăătinănhanhăv ătìnhăhình,ăk tăqu ăc aăt ngăquáă trìnhăs năxu tătrongăkǶăchoăcácăquy tăđ nhăkinhădoanh. - Cungăc păthôngătinăv ăchênhăl chăchiăphíătrongăquáătrình s năxu tănhằmănắmă bắtătìnhăhìnhăbi năđ ngăchiăphíătrongăkǶănhằmătĕngăc ngăkh ănĕngăki măsoát chiă phí.ă Ng iă raă thôngă tină chênhă l chă chiă phíă cònă giúpă ă đánhă giá,ă xácă đ nhă nh ngănhơnăt ătácăăđ ngăvƠătráchănhi măcáăănhơn,ăb ăph năliênăquanăđ nătìnhă hìnhăs năxu tăgiúpăh năthi năh năh ăth ngăăđ nhăm căchiăphíăvƠăh ăth ngătráchă nhi măqu nălỦăs năxu t. 4.1.2.ăĐ căđi m Đ căđi măăc aămôăhìnhănƠyălƠădoanhănghi păđưăxơyăd ngăđ căcácăđ nhăm căhaoă phíăv ăv tăt ,ălaoăđ ngăvƠăcácăhaoăphíăkhácăđ ăs năxu tăraăm tăs năph m.ăD aătrênă c ăs ăcácăchiăphíăđ nhăm cănƠyăs ăătínhătr căđ căgiáăthƠnhăđ nhăm căc aăs nă ph m. N iădungăch ăy uăc aăph ngăphápănƠyătheoătrìnhăt ăsau: +ăChọnăđ iăt ngăt păh păchiăphíăs năxu tăvƠăđ iăt ngătínhăgiáăthƠnh. +ăCĕnăc ăvƠoă đ nhă m căkinhăt ă kỹăthu tăhi năhƠnhăvƠăd ă toán chiăphíăđ că duy tăđ ătínhăraăgiáăthƠnhăđ nhăm căc aăs năph m. +ă Trongă kǶ,ă chiă phíă s nă xu tă phátă sinhă đ că t pă h pă chiă ti tă choă t ngă đ iă t ngăt păh păchiăphíăs năxu tăvƠăđ căphơnătíchăthƠnhăbaăthƠnhăph nălƠ:ăchiăphíă theoăđ nhăm c,ăchiăphíăchênhăl chădoăth căhi năđ nhăm căvƠăchiăphíăchênhăl chădoă thayăđổiăđ nhăm c. +ăTrênăc ăs ătínhăđ căgiáăthƠnhăđ nhăm c,ăăs ăchênhăl chădoăthayăđổiăđ nhă m căăvƠăs ăchiăphíăchênhăl chădoăth căhi năđ nhăm c,ăgiáăthƠnhăth căt ăc aăs n
ph măs năxu tătrongăkǶăđ cătínhănh ăsau: Giá thành Giá thành Chênhăăl ch Chênhăăl chă th căt ăc aă = doăth căhi nă s năph m đ nhă m că + doăthayăđổi + s năph m đ nhăm c đ nhăm c Trongăđó: - Chênhăl chădoăthayăđổiăđ nhăm c:ăLƠăs ătĕng,ăgi măsoăv iăchiăphí đ nhăm că banăđ uădoăvi căthayăđổiăđ nhăm căs năxu tăraăm tăđ năv ăs năph măăvìăđưăápăd ngă ti nă b ă khoaă họcă kỹă thu tă đ ă xơyă d ngă cácă đ nhă m că tiênă ti nă vƠă ti tă ki mă h n.ă Kho năchênhăăl chănƠyăchínhălƠăăth căđoăhi uăăqu ăkinhăt ăăđưăăđ tăđ căc aăvi că th c hi năcácăbi năphápăc iăti nătổăch c,ăkỹăthu tănhằmăgi măchiăphíăs năxu t,ăh ă giáă thƠnh.ă Chênhă l chă doă thayă đổiă đ nhă m că th ngă đ că x ă lỦă vƠoă đ uă ă kǶă k ă toán,ădoăđóăs ăkhácăbi tăgi aăgiáăthƠnhăă th căt ăsoăv iăgiáăthƠnhăđ nhă m călƠădoă vi căth căhi năđ nhăm cătrongăkǶăk ătoán. - Chênhăl chădoăth căhi năđ nhăm c:ăLƠănh ngăăchiăphíăphátăsinhăthoát lyăđ nhă m că doă tácă đ ngă c aă nhi uă ă nhơnă t ă kháchă ă quană vƠă ch ă quană đ nă quáă trìnhă s nă xu tănh :ătrìnhăđ ătổăch căs năxu t,ătrìnhăđ ăkỹăthu t,ăầăăKho năchênhăl chănƠy có th ăălƠăm tăăkho năăăchiăphíăti tăki măho căăălƠăkho nălưngăphíăchiăphíăs năxu t. GiáăthƠnhăăs năph măănh păkhoălƠăgiáăthƠnhăđ nhăm c,ăph năchiăphíăchênhăl chăsoă v iăđ nhăm căcóăth ăđ căx ălỦăphơnăăăbổăchoăs năph măăd ădang,ăthƠnhăph măt nă khoăho căgiáăv năhƠngăbán. 4.2.ăXỂYăD NGăCHIăPHệăS NăXU TăăĐ NHăăăM CăVẨăGIÁăTHẨNHăĐ NHă M C 4.2.1.ăKháiăni măăv ăchiăphíăđ nhăm căăvƠătácăd ngăc aăh ăth ngăăchiăphíăđ nhă m c Kháiăni m
Đ nhăm căchiăphíăs năxu tălƠăbi uăhi năbằngăti nănh ngăhaoăphíăv ălaoăđ ngăs ng vƠălaoăđ ngăv tăhóaătheoătiêuăchu năăđ ăs năxu tăraăm tăđ năv ăs năph măă ăđi uă ki năho tăđ ngănh tăđ nh. Nh ă v yă đ nhă m că chiă phíă s nă xu tă chínhă lƠă chiă phíă s nă xu tă tiêuă chu nă ă đ ă s nă xu tăraăm tăđ năv ăs năph mă ăđi uăki nănh tăđ nh. Đ nhăm căchiăphíăs năxu tăđ căxơyăd ngăt ăhaiăy uăt ă: -Đ nhăm căl ngă:ăPh năăánhăl ngăv tăt ,ăs ăăgi ăcôngălaoăđ ng,ăs ăgi ăămáyămócă thi tăăb ăầăăđ ăs năxu tăm tăđ năv ăs năph m.ăVíăd ăđ ăs năxu tăm tăăáoăs ămiănamă c nă1,4ămétăv iăkaătêăthìăă1,4ămétăv iăkaătêălƠăđ nhăm căl ngănguyênăv tăli uăđ ă s năxu tăm tăs năph măă(áoăs ămi). - Đ nhăm căgiáă:ăPh năánhăm căgiáăđ ăđ măb oăchoăm tăđ năv ăl ngădùngăvƠoăs nă xu tăs năph m.ăVíăd ănh ăđ năgiáăg căc aă1ămétăv iăkaătêălƠă30.000đ/métăchínhălƠă đ nhăm căgiáănguyênăăv tăli u. Đ nhăm căchiăphíăs năxu tăđ căth ăhi nătổngăquátănh ăsauă: Đ nhăm căCPSXă = ∑ăĐ nhăm căl ngăs năxu t X Đ nhăm căgiá Cácălo iăđ nhăm căchiăphíăs năxu t Cĕnăă c ăvƠoăkh ănĕngă ngăd ng,ăđ nhă m că chiăphíăs năxu tăchiaăthƠnhăhaiălo iă:ă Đ nhăm căălỦăt ngăăăvƠăđ nhăm căth căt . - Đ nhăm căălỦăt ngăăă:ăăLƠăđ nhăm căđ căxơyăd ngăv iăđi uăki năs năxu tăh nă h oăăvƠăt iă uănh t.ăăNóăkhôngăăchoăphépăăb tăkǶăm tăs ăh ăh ngăănƠoăc aămáyămócă thi tăb ăho căs ăgiánăđo nănƠoătrongăs năxu t,ăcácăđi uăki năv ăch tăl ngăv tăt ,ă th iăgianăho tăđ ngăăc aămáyămóc,ăăth iăgianălƠmăăvi căăc aăăcôngănhơnăluônăluônă đ mă b oă ch tă l ng,ă liênă t că trongă su tă quáă trìnhă s nă xu t.ă Víă d ă nh ă máyă mócă khôngă đ că h ă h ng,ă côngă nhơnă s nă xu tă cóă trìnhă đ ă cao,ă kh eă m nh,ă luônă lƠmă vi c đúngăgi ,ăầ. Đ nhăm căălỦăt ngăăăcònăgọiăălƠăđ nhăm călỦăăthuy t.ăNóăth ngăđ căxơyăd ngă quaăthíănghi m,ăth cănghi mănhằmăcungăc păm tăm cătiêuăchu năth pănh tăv ăchiă phíăs năxu tă đ ălƠmăn năt ngăchoăvi căxơyă d ngăđ nhă m căchiăphíă th căt ăvƠăch ă đ căxemă nh ă m tă h ngăă ă ph nă đ uă đ ă gi mă ă chiă phíă s nă xu tă trongă th că hi n.ă N uăl yăchiăphíăth căt ăphátăăsinhăsoăv iăđ nhăm călỦăt ngăăălƠmăăc ăs ăđ ăđánhăă giáăs ăkhôngăcóăỦăănghĩaăgì,ăvìăđ nhăm călỦăt ngălƠănh ngăđ nhăm cămƠătrênăth că t ăkhôngăăbaoăgi ăcóăth ăđ tăđ c. - Đ nhăm căth căt ă:ăăLƠănh ngăăđ nhăm căđ căxơyăd ngăm tăcáchăch tăch ăvƠăcóă th ăăđ tăđu căn uăăc ăgắng.ăNóăchoăphépăcóăth iăgianăng ngăngh ăh pălỦăc aămáyă mócăthi tăăb ăvƠăăcôngăănhơnăăs năxu tă;ănóăđòiăh iăcôngăănhơnăăăcóătrìnhăđ ătrungă bìnhănh ngăcóăs ăc ăgắngăăcao.ăDoăv y,ăn uăđ căxơyăd ngăđúngăăđắnăvƠăh pălỦ,ăă đ nhăăm căth căt ăăs ăăcóăătácăăd ngăđ ngăviên,ăkhuy năkhíchăng iălaoăđ ng.
L yă đ nhă m că th că t ă đ ă soă sánh,ă đánhă ă giáă gi aă th că hi nă ă v iă đ nhă m că s ă cóă nhi uăỦăănghĩaăv iănhƠ qu nătr ă.ăN uăk tăqu ătìmăđ căph năánhănh ngăhi năt ngă khôngă bìnhă th ng,ă kémă hi uă qu ă thìă nhƠă qu nă tr ă c nă ph iă tìmă nguyênă nhơnă vƠă bi năphápăkhắcăph c,ăho căcũngăăcóăth ăătìmăraănh ngăti mănĕngăc năkh iăd yăăđ ă cóăbi năphápăphátăhuy. Đ nhă m că th că t ă cònă cóă th ă giúpă ă cătínhă đ căs ă diă chuy nă c aă dòngă ti nă vƠă giúpă cătínhăv ăv ăhƠngăt năkhoălƠmăc ăs ăchoăvi căl păk ăho ch. Tácăd ngăăc aăh ăth ngăchiăphíăđ nhăm c Trongă ho tă đ ngă s nă ă xu t,ă ă xơyă d ngă đ nhă m că chiă phíă s nă ă xu tă ă s ă giúpă ă choă doanh nghi pă: - Xơyă d ngă h ă th ngă d ă toán chiă phíă s nă xu tă lƠmă c ăs ătri nă khai,ă ph iă h pă ho tăđ ngăs năxu tăt tăh n. - Đ ngăăviênăăcácăcáănhơn,ăb ăph năc ăgắngăăth căhi năcôngăvi căđ căgiaoăcaoă h năsoăv iăđ nhăm c,ăph năđ uăti tăki măchiăphíăs năxu t. - H ă th ngă ă chiă phíă đ nhă ă m că choă phépă ki mă soát chiă phíă ăă t ngă ă b ă ph nă cũngă nh ă t nă doanhă nghi p.ă Mọiă s ă chênhă l chă gi aă th că t ă th că hi nă ă vƠă đ nhăm căchiăphíăchoăphépăđ uăph iăđ căki mătraăđ ăk păth iăđi uăch nh. 4.2.2.ăPh ngăphápăxơyăd ngăcácăđ nhăm c chiăphíăs năxu t 4.2.2.1.ăĐ nhăm căchiăphíănguyênăăv tăli uătr căti p Đ nhă m că ă chiă phíă nguyênă v tă ă li uă ă tr că ti pă ă đ că xơyă ă d ngă theoă ă t ngă ă lo iă nguyênăăv tăli uătr căti păchoăt ngălo iăs năph m,ăcóăth ăkháiăquátănh ăsauă: Đ nhăăm căăăchi Đ nh m c l ng Đ nhăm căăgiáăchi phí nguyênăv t = chiăphíănguyênăv t X phí nguyên v tă li uătr căti p li uătr căti p li uătr căti p Đ nhăm căl ngăchiăphíănguyênăăv tăli uătr căti păbaoăg mă: - L ngăv tăli uătr căti păchoănhuăc uăc ăb năs năxu tăm tăs n ph m. - L ngăv tăli uătr căti păhaoăh tăchoăphépă ăăkhơuăăs năxu tăchoăm tăs nă ph m. - L ngăv tăli uătr căti păh ăh ngăchoăphépă ăăkhơuăs năxu tăchoăm tăs nă ph m. L ngătiêuăăchu năv ăv tăăli uăătr căti păth ngăăđ căxácăđ nhăăb iăphòngăăăkỹă thu t,ăcĕnăc ătrênăcácăyêuăc uăkỹăthu tăđ ăs năxu tăs năph m. Đ nhăm căgiáăchiăphíănguyênăv tăli uătr căti păbaoăg mă: - Đ năgiáăhóaăđ nănguyênăăv tăli uătr căti p. - Chiăphíăv năchuy n,ăb căăd ăchoăm iăđ năv ăl ngănguyênăv tăli uăătr căti p.
- Haoăh tăkhơuăthuămuaăchoăm iăđ năv ăl ngănguyênăv tăli uătr căti p Giáăc aănguyênăv tăli uăth ngăđ căxácăđ nhăc aănhơnăviênăphòngăcungă ngăv tă t ăv iăphòngăăk ătoán.ăăPhòngăăk ătoán th ngăl păăcácăb ngăăd ătoán ngân sách c aă doanhă nghi pă vƠă g iă ă choă phòngă cungă ngă v tă t ă đ ă xácă đ nhă chiă phíă choă nguyênăăv tăli u. 4.2.2.2.ăĐ nhăm căchiăphíănhơnăcôngătr căti p Đ nhăm căchiăphíălaoăđ ngătr căti păbaoăg măđ nhăm căv ăgiáăc aăm tăđ năv ăth iă gianălaoăđ ngătr căti păăv iăđ nhăm căăl ngăth iăgianăc năthi tăăđ ăh năthƠnhăm tă s năph m. Đ nhăm căchiăphíălao = Đ nhăm căl ngăth i Đ nhăm căgiá đ ngătr căti păm tăs nă gianălaoăđ ngătr c X laoăđ ngătr că ph m ti p ti p Đ nhăm căgiáăc aăm tăgi ălaoăđ ngătr căti păkhôngăăăch ălƠăm căăl ngăcĕnăb n mƠăcònăg măăc ăcácăkho năph ăc păl ngăvƠăcácăkho năph ăc păkhácăc aălaoăđ ngă tr căti pă(n uăcó). Đ nhăm căl ngăth iăgianăchoăphépăăđ ăh năăt tăm tăđ năv ăs năph măcóăth ăđ că xácăđ nhăbằngăcáchăđemăchiaăcôngăvi căh năthƠnhătheoăt ngăthaoătácăkỹăthu tăr iă k tăh păv iăb ngăth iăgianătiêuăchu năc aănh ngăthaoătácăkỹăthu tănƠyăđ ăđ nhăth iă gianătiêuăchu năchoăphépăt ngăcôngăviêc,ăho căxácăđ nhăbằngăcáchătheoădõi,ăb mă gi .ăTuyănhiên,ădùătheoăcáchănƠo,ăđ nhăm căl ngăth iăgianăchoăphépăchoăt ngăđ nă v ăs năph măcũngăph iătínhăđ n th iăăgianăngh ăng i,ăth iăgianăgi iăquy tăcácănhuă c uăăcáănhơn,ăth iăgianăng ngăăngh ădoăv năhƠnh,ăăs aăch aămáyămóc. 4.2.2.3.ăĐ nhăm căchiăphíăs năxu tăchung Chiă phíă s nă xu tă chungă g mă nhi uă kho nă m că chiă phí,ă vìă v yă đ ă xơyă d ngă đ nhă m căchiăphíăs n xu tăchungăthìăph iătáchăchiăphíăs năxu tăchungăthƠnhăhaiăb ăph n:ă Chiăphíăs năxu tăchungăbi năđổiăvƠăchiăphíăs năxu tăchungăc ăđ nh. Đ nhăm căbi năphíăs năxu tăchung: Đ nhăm căbi năphíăs năxu tăchungăcóăth ăxơyăd ngătheoăt ngătr ngăh păsau: - N uăbi năphíăs năxu tăchungăl n,ăch ăg măăm tăs ăm căđ năgi nănh ănguyênăv tă liêuăgiánăti p,ănhơnăcôngăgiánăti p,ănhiênăli u,ăầăăthìăđ nhăm căbi năphíăs năxu tă chungăđ căxơyăd ngătheoăt ngălo iăs năph mătheoăt ngăm cănh ăsau: