1
CHƢƠNG 4: KẾT THÚC KIỂM TOÁN VÀ LẬP BÁO CÁO KIỂM TOÁN
1. KẾT THÚC KIỂM TOÁN:
Sau khi đã thực hiện các thử nghiệm kiểm soát và thử nghiệm cơ bản, thu thập được đầy
đủ các bằng chứng kiểm toán, có đủ cơ sở để đưa ra ý kiến nhận xét về báo cáo tài chính của
đơn vị được kiểm toán, kiểm toán viên sẽ tập hợp các tài liệu làm việc và các bằng chứng kiểm
toán vào hồ sơ kiểm toán và giai đoạn thực hiện kiểm toán hoàn thành.
Trước khi lập báo cáo kiểm toán ,KTV cần thực hiện các công việc cần thiết như: xem
xét các khoản nợ tiềm tàng, xem xét các sự kiện xảy ra sau ngày kết thúc niên độ, xem xét về
giả thiết hoạt động liên tục và đánh giá tổng quát về kết quả kiểm toán .
1.1 Xem xét các khoản nợ tiềm tàng:
Nợ tiềm tàng là một khoản nợ có thể xảy ra trong tương lai, phát sinh từ các hoạt động , sự
kiện đã xảy ra trong niên độ, nhưng đến ngày kết thúc niên độ vẫn chưa thể xác định dược khả
năng xảy ra cũng như ước tính được số tiền phải trả.
Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 18 – Các khoản dự phòng, tài sản và nợ tiềm
tàng, nợ tiềm tàng được định nghĩa là:
- Nghĩa vụ nợ có khả năng phát sinh từ các sự kiện đã xảy ra và sự tồn tại của nghĩa vụ nợ
này sẽ chỉ được xác nhận bởi khả năng hay xảy ra hoặc không hay xảy ra của một hoặc nhiều
sự kiện không chắc chắn trong tương lai mà doanh nghiệp không kiểm soát được; hoặc
- Nghĩa vụ nợ hiện tại phát sinh từ các sự kiện đã xảy ra nhưng chưa được ghi nhận vì:
+ Không chắc chắn có sự giảm sút về lợi ích kinh tế do việc phải thanh toán nghĩa vụ
nợ; hoặc
+Giá trị của nghĩa vụ nợ đó không được xác định một cách đáng tin cậy.
Các khoản nợ tiềm tàng thường xảy ra là do:
- Có các vụ kiện nhằm vào doanh nghiệp về vấn đề vi phạm bản quyền sở hữu công
nghiệp, về trách nhiệm đối với sản phẩm, về việc vi phạm hợp đồng kinh tế … nhưng
chưa có kết quả xét xử.
- Có tranh chấp với cơ quan thuế về các khoản thuế phải nộp.
- Có các bảo lãnh về công nợ của đơn vị khác và có dấu hiệu đơn vị đó không có khả
năng thanh toán nghĩa vụ nợ.
Theo VAS 18, nếu nghĩa vụ nợ chắc chắn xảy ra và giá trị có thể ước tính được một
cách đáng tin cậy thì doanh nghiệp phải ghi nhận một khoản dự phòng vào ngày kết thúc niên
độ. Nếu nghĩa vụ nợ chưa chắc chắn xảy ra hoặc giá trị không thể ước tính được một cách đáng
tin cậy thì doanh nghiệp phải khai báo về khoản nợ tiềm tàng trên Thuyết minh báo cáo tài
chính, vì nó có ảnh hưởng đến quyết định kinh tế của người sử dụng thông tin trên báo cáo tài
chính, và nếu nó thực sự xảy ra thì sẽ có ảnh hưởng đáng kể đến thực trạng tài chính của doanh
nghiệp . Nếu khả năng xảy ra nghĩa vụ nợ là rất thấp, doanh nghiệp không cần khai báo trên
Thuyết minh báo cáo tài chính. Việc đánh giá về các nghĩa vụ nợ có thể xảy ra để có quyết định
xử lý đúng đắn đòi hỏi sự xét đoán nghề nghiệp của KTV.
Như vậy, KTV cần tiến hành các thủ tục kiểm toán cần thiết để phát hiện các khoản nợ
tiềm tàng và yêu cầu doanh nghiệp khai báo trên Thuyết minh báo cáo tài chính. Các thủ tục có
thể sử dụng là:
- Trao đổi với người quản lý đơn vị về khả năng có các khoản nợ tiềm tàng chưa được
khai báo. Do người quản lý đơn vị có thể chưa hiểu hết các yêu cầu về công khai thông tin trên
