Bài giảng cung cấp cho người học các kiến thức: Hệ thống số đếm và khái niệm về mã; Cổng Logic và đại số Boole. Hi vọng đây sẽ là một tài liệu hữu ích dành cho các bạn sinh viên đang theo học môn dùng làm tài liệu học tập và nghiên cứu.
I. Mạch tương tự và mạch số
Mạch tương tự:
Mạch tương tự (mạch Analog) xử lý các
tín hiệu tương tự (là tín hiệu có biên độ
biến thiên liên tục theo thời gian). Việc xử
lý bao gồm các vấn đề: chỉnh lưu, khuếch
đại, điều chế, tách sóng.
Nhược điểm:
Chống nhiễu thấp (nhiễu dễ xâm nhập)
Phân tích, thiết kế mạch phức tạp
Mạch số:
Mạch số (mạch Digital) xử lý các tín hiệu
số (là tín hiệu có biên độ biến thiên không
liên tục theo thời gian hay rời rạc thời
gian), nó được biểu diễn dưới dạng sóng
xung với 2 mức điện thế cao và thấp mà
tương ứng với 2 mức điện thế này là 2
mức logic của mạch số. Việc xử lý bao
gồm các vấn đề: lọc số, điều chế số, gain
điều chế số, mã hóa, giải mã, …
II. Hệ thống số đếm
• Hệ đếm là tập hợp các phương pháp gọi và
biểu diễn các con số bằng các ký hiệu có
giá trị số lượng xác định gọi là chữ số
• Hệ đếm chia làm 2 loại:
o Hệ đếm theo vị trí: là hệ đếm mà trong đó
giá trị số lượng của chữ số còn phụ thuộc
vào vị trí của nó đứng trong con số
VD: 1991 (hệ thập phân)
1111(hệ nhị phân)
o Hệ đếm không theo vị trí: là hệ đếm mà
trong đó giá trị số lượng của chữ số không
phụ thuộc vào vị trí của nó đứng trong
con số
VD: Hệ La mã I, II, III, …
III. CƠ SỐ CHUYỂN ĐỔI CƠ SỐ
Baát cöù moät soá nguyeân döông R (R>1)
ñeàu coù theå ñöôïc choïn laøm cô soá cho
moät heä thoáng soá.
Neáu heä thoáng coù cô soá R thì caùc soá
töø 0 ñeán (R-1) ñöôïc söû duïng.
Ví duï: neáu R=8 thì caùc chöõ soá caàn
thieát laø 0,1,2,3,4,5,6,7.
Caùc heä thoáng cô soá thoâng duïng trong
kyõ thuaät soá:
• Thaäp phaân (cô soá 10).
• Nhò phaân (cô soá 2).
• Baùt phaân (cô soá 8).
• Thaäp luïc phaân (cô soá 16).
Đổi từ cơ số d sang cơ số 10:
Về phương pháp, người ta khai triển con số trong cơ
số d dưới dạng đa thức theo cơ số của nó.
VD: 1101, đổi sang thập phân là
1101(2)=1.23 + 1.22 + 0.21 + 1.20 = 13(10)
Đổi từ cơ số 10 sang cơ số d:
Về phương pháp, người ta lấy con số trong cơ số
chia liên tiếp cho cơ số d đến khi nào thương bằng
không thì thôi.
IV. Hệ nhị phân (hệ cơ số 2)
Hệ nhị phân là hệ đếm mà trong đó chỉ sử dụng
hai ký hiệu 0 và 1 để biểu diễn tất cả các số. Hai
ký hiệu đó gọi chung là bít hoặc digit và nó đặc
trưng cho mạch điện tử có hai trạng thái ổn định
hay còn gọi là 2 trạng thái bền FlipFlop (ký hiệu
là FF).
Moät chöõ soá nhò phaân goïi laø bit.
Chuoãi 4 bit nhò phaân goïi laø nibble.
Chuoãi 8 bit goïi laø byte.
Chuoãi 16 bit goïi laø word.
Chuoãi
32 bit goïi laø double word.
Chöõ soá nhò phaân beân phaûi nhaát
cuûa chuoãi bit goïi laø bit coù yù nghóa nhoû
nhaát (least significant bit – LSB)
Chöõ soá nhò phaân beân traùi nhaát cuûa
chuoãi bit goïi laø bit coù yù nghóa lôùn nhaát
(most significant bit – MSB).
Thöôøng duøng chöõ B cuoái chuoãi bit
ñeå xaùc ñònh
ñoù laø soá nhò phaân.
V. Mã BCD (Binary Code Decimal)
Trong đời sống, con người giao tiếp với nhau thông qua
một hệ thống ngôn ngữ quy ước, nhưng máy tính chỉ
xử lý các dữ liệu nhị phân. Do đó, vấn đề đặt ra là làm
thế nào tạo ra một giao diện dễ dàng giữa người và
máy tính, nghĩa là máy tính thực hiện được các bài toán
do con người đặt ra. Để thực hiện điều đó, người ta
đặt ra vấn đề mã hóa dữ liệu.
Các lĩnh vực mã hóa như: số thập phân, ký tự, âm
thanh, hình ảnh, …