Bài giảng Nghiên cứu khoa học: Bài 2 - Mô hình nghiên cứu

Nghiên cứu khoa học đóng vai trò nền tảng trong việc mở rộng tri thức và định hướng các quyết định quan trọng. Bài trình bày này, với chủ đề "Mô hình nghiên cứu", nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng một cách tiếp cận có hệ thống để rút ra kết luận hợp lệ từ dữ liệu. Nó phác thảo các "phương pháp nghiên cứu" đa dạng, đặc biệt tập trung vào "nghiên cứu cắt ngang", một thiết kế không thể thiếu để đánh giá "tỉ lệ mắc bệnh" và xác định "yếu tố nguy cơ" tiềm ẩn trong cộng đồng. Việc nắm vững các mô hình này là cần thiết để đảm bảo "hiệu lực nghiên cứu" và độ tin cậy của các phát hiện khoa học.

Sinh viên, nghiên cứu viên và chuyên gia trong lĩnh vực khoa học, y tế công cộng và xã hội học quan tâm đến phương pháp nghiên cứu.

Bài trình bày "Mô hình nghiên cứu" cung cấp một cái nhìn tổng quan có hệ thống về quy trình "nghiên cứu khoa học", từ việc hình thành câu hỏi đến diễn giải kết quả. Nó bắt đầu bằng cách khẳng định rằng nghiên cứu khoa học cốt lõi là quá trình "suy luận khoa học", chuyển từ các sự thật phổ quát sang các phát hiện nghiên cứu cụ thể thông qua "thiết kế nghiên cứu" tỉ mỉ và triển khai hiệu quả. Các khái niệm quan trọng như "hiệu lực bên ngoài" và "hiệu lực nội tại" được nhấn mạnh là yếu tố then chốt để đảm bảo tính vững chắc của các kết luận. Tài liệu sau đó phân loại các "mô hình nghiên cứu" thành cách tiếp cận mô tả và phân tích, đi sâu vào các "nghiên cứu quan sát", đặc biệt là "nghiên cứu cắt ngang". Các mục tiêu của nghiên cứu cắt ngang được trình bày rõ ràng, bao gồm ước tính "tỉ lệ mắc bệnh", mô tả hiện tượng, hỗ trợ xây dựng chính sách và hình thành "giả thuyết khoa học". Phương pháp luận bao gồm việc lấy "mẫu ngẫu nhiên" và đo lường đồng thời các "yếu tố nguy cơ" và kết cục. Các ứng dụng thực tế được minh họa bằng ví dụ về khảo sát mức độ hài lòng của du khách và phân tích "tình hình tiểu đường" tại TPHCM, trong đó các yếu tố nguy cơ cụ thể được xác định. Cuối cùng, các ưu điểm và hạn chế của "nghiên cứu cắt ngang", như hiệu quả thời gian, khả năng tạo giả thuyết nhưng không thể xác định nguyên nhân-kết quả và thiên lệch chọn lọc, được thảo luận một cách phê phán. Tổng quan toàn diện này cung cấp những hiểu biết có giá trị cho việc thực hiện và diễn giải các loại hình "phương pháp nghiên cứu" khác nhau.